Η σύνδεση της παλαιότερης γενιάς με τη νεότερη, μέσα από την ελληνική παράδοση, είναι κάτι που πηγαίνει αιώνες πίσω, αφού υπάρχουν έθιμα που διατηρούνται από την εποχή του Ομήρου. Όπως μάθαμε και στο σχολείο, τα ήθη του λαού μας είναι πολύ σημαντικά, αφού διαμορφώνουν αντιλήψεις, τους «άγραφους νόμους» της ελληνικής κοινωνίας, ενώ τα έθιμα αποτελούν τις πράξεις μέσα από τις οποίες εκφράζονται αυτές οι αντιλήψεις. Τα επαναλαμβανόμενα έθιμα από γενιά σε γενιά δημιουργούν τις παραδόσεις, οι οποίες προσπαθούν να εξασφαλίσουν το καλό των ανθρώπων.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Οι παραδόσεις των Ελλήνων προέρχονται από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο, ενώ συνδέονται αρκετά συχνά με τον χριστιανισμό. Στην σύγχρονη εποχή, πολλά από αυτά έχουν σβήσει, ωστόσο υπάρχουν άλλα «φαντασμαγορικά» τοπικά έθιμα που έχουν αντέξει στο χρόνο – κυρίως για τουριστικούς και ψυχαγωγικούς λόγους. Μάλιστα, αρκετά ευθύνονται για την απώλεια ανθρώπινων ζωών ή για τον βασανισμό ζώων, κι όμως οι πολιτιστικοί σύλλογοι συνεχίζουν να διοργανώνουν έθιμα που οι κάτοικοι της εκάστοτε περιοχής παρακολουθούν χωρίς ουσιαστικές αντιδράσεις. Αν παρομοιάσουμε την ελληνική κοινωνία με ένα λογισμικό που συνεχώς αναβαθμίζεται, τότε κάποια έθιμά της είναι παλιές εφαρμογές που δεν εκτελούνται σωστά. Χρειάζονται και αυτά αναβάθμιση, αλλιώς δεν θα έπρεπε να εκτελούνται καθόλου.
Με αφορμή την εκδήλωση της Βαρκαρόλας στην Παλαιοκαστρίτσα της Κέρκυρας (έθιμο που αναπαριστά την άφιξη του Οδυσσέα στο Νησί των Φαιάκων μετά το μακρύ του ταξίδι και συνοδεύεται από πυροτεχνήματα που τελικά πέφτουν στη θάλασα), ο Σπύρος Μπάντιος (Spiros Badios) –γέννημα θρέμα του νησιού– αποφάσισε να δημιουργήσει το βίντεο «Κέρκυρα, φταις κι'εσύ - Το παράδειγμα της βαρκαρόλας» με σκοπό να αναδείξει το κακό που προκαλεί το συγκεκριμένο έθιμο στο φυσικό περιβάλλον. Ο ίδιος πιστεύει πως «πολλοί είναι αυτοί που εκμεταλλεύονται την ιδιαίτερη ομορφιά της Κέρκυρας με το χειρότερο τρόπο» και πώς υπάρχει τρόπος ν’ αλλάξει αυτό. Εμείς μιλήσαμε μαζί του για να μάθουμε περισσότερα για τον ίδιο, το βίντεο που έφτιαξε, καθώς και για το τι μπορεί να γίνει για να αλλάξει η νοοτροπία μας προς το καλύτερο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
VICE: Φαίνεται ότι είσαι πολύ κοντά στη φύση. Πώς και πότε γεννήθηκε η αγάπη σου για το φυσικό περιβάλλον; Σπύρος Μπάντιος: Θα έλεγα ότι είμαι ελάχιστα πιο κοντά στη φύση απ' όσο θεωρώ φυσιολογικό. Μεγάλωσα στην εξοχή και πιστεύω ότι αυτός ο τρόπος αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι μαζί με σωστή εκπαίδευση για να εξασφαλίσουμε το μέλλον. Επίσης, όπου είναι δύσκολο αυτό, οφείλουμε να δίνουμε ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα στην παιδεία. Εγώ είχα την άνεση να παίζω στις λάσπες, να σκαρφαλώνω στα δέντρα και να γυρίζω στα βουνά από αρκετά μικρή ηλικία και η οικογένειά μου έκανε ότι μπορούσε για να με εφοπλίζει με κάποιες στοιχειώδεις αρχές και εμπειρίες. Δυστυχώς, έχουμε φτάσει στο σημείο να χαρακτηρίζουμε κάποιους για την αγάπη που έχουν προς τη φύση ενώ θα έπρεπε να είναι το αυτονόητο.Πότε ξεκίνησες να κινηματογραφείς τις περιπέτειές σου;
Το 2002 με μια κάμερα στο χέρι ξεκίνησα με την παρέα μου να τραβάμε σχεδόν τα πάντα γύρω από τις δραστηριότητές μας, με επίκεντρο το πατίνι και το ποδήλατο. Από sponsor-me-tapes σε ταινίες με αθλήματα, πλάκες, ξύλο, σάτιρα και διάφορα ακροβατικά, λίγα χρόνια αργότερα κέρδισα το ενδιαφέρον αρκετών θεατών μέσω των περιπετειών που παρουσίαζα απ' τη ζωή μου στο βουνό θαμμένος σ' ένα τροχόσπιτο.
Υπήρξε κάποια εικόνα που αντίκρισες στα ταξίδια σου, η οποία σε «αφύπνισε» σχετικά με την καταστροφή του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο;
Δεν νομίζω, είναι κάτι που παρατηρώ σε καθημερινή βάση. Βλέπω την άνεση κάποιων να πετάνε σκουπίδια, την ανοχή τρίτων σ' αυτό και άλλες αντίστοιχες ενέργειες που συχνά με οδηγούν στο να φωνάζω σε όλους. Πιθανόν και οι εικόνες από επισκέψεις μου σε ΧΥΤΑ και λιγνιτωρυχεία να βοηθούν λιγάκι παραπάνω.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ποια είναι η σχέση σου με την Κέρκυρα;
Εδώ μεγάλωσα και πιστεύω ότι πολλοί είναι αυτοί που εκμεταλλεύονται την ιδιαίτερη ομορφιά της με το χειρότερο τρόπο, αυτό ειναι το εύκολο. Με αρκετή δουλειά -κάτι που φοβίζει κόσμο- θα μπορούσαμε να προστατέψουμε κάθε γωνιά του νησιού, να είμαστε πιο ευγενικοί οικοδεσπότες και φυσικά θέτοντας όρους και δίνοντας το σωστό παράδειγμα πρώτοι, θα είχαμε και πιο ευσυνείδητους επισκέπτες.
Πώς αποφάσισες να γυρίσεις το συγκεκριμένο βίντεο; Ήθελες καιρό να κάνεις κάτι αντίστοιχο;
Παρόλο που μεγάλωσα στην Κέρκυρα, δεν είχα ιδέα για το τι ακριβώς κάνουν στις βαρκαρόλες. Έτσι λοιπόν σε μια απογευματινή μας βουτιά με την Κατερίνα Σολδάτου πέρσι στην Παλαιοκαστρίτσα, ξαφνιαστήκαμε από το πόσα πολλά κουτιά καπνογόνων και φωτοβολίδων βρήκαμε στο βυθό. Επιστρέφοντας σπίτι επιβεβαίωσα την αρχική μου σκέψη οταν είδα ανακοίνωση για τη Βαρκαρόλα που έλαβε μέρος μια ημέρα πριν. Λίγο ψάξιμο ηταν αρκετό για να καταλάβω οτι είναι κάτι που γίνεται συστηματικά μπροστά σε χιλιάδες μάτια. Λίγες ημέρες μετά έκανα ένα σύντομο βίντεο με τη δράση μας αλλά απ' ότι φαίνεται δεν έπιασε τόπο. Αυτήν τη φορά δεν περίμενα οτι θα αλλάξει κάτι και εμπειρικά γνωρίζω ότι οι παρατηρήσεις και οι συστάσεις δύσκολα επηρεάζουν ανθρώπους με τέτοια νοοτροπία. Όπως γίνεται λοιπόν και στο στρατό, είναι ανάγκη να δούμε τις επιπτώσεις των πράξεων μας μπροστά σε όλους, να τις αποδεχτούμε και να βάλουμε στόχο το καλύτερο, όλοι μας.
Τι μάζεψες από τον βυθό μετά την εκδήλωση της Βαρκαρόλας;
Βούτηξα τέσσερις ημέρες μετά την εκδήλωση και μέσα σε δύο ώρες εντόπισα 29 φωτοβολίδες, 4 πλαστικούς σωλήνες-βάσεις βεγγαλικών, ένα χαλί 3 τετραγωνικά μέτρα και μια πλαστική σακούλα με την πλειοψηφία να είναι στα πιο εμφανή σημεία. Αυτά τουλάχιστον είναι όλα όσα σχετίζονται άμεσα με τη Βαρκαρόλα, τα σκουπίδια, οι δύο κάδοι και η πλαστική καρέκλα που δείχνω είναι απλά συνοδευτικά της κατάστασης. Σημείωση ότι το χαλί το μάζεψε κάποιος μετα από δέκα ημέρες, πιθανόν γιατί είχε κάποια αξία.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι μήνυμα που ευελπιστείς να περάσεις στο κοινό;
Το μήνυμα φαίνεται και απ' τον τίτλο «Κέρκυρα, φταις κι' εσύ» - κι' όπου Κέρκυρα, η κάθε γωνιά του πλανήτη. Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για όσα συμβαίνουν το έχουμε εμείς οι ίδιοι, πολύ συχνά με την ανεκτική μας στάση και άλλες φορές με τη συμμετοχή, συνειδητά και μη, λόγω άγνοιας και έλλειψης παιδείας. Για παράδειγμα φέρνω το υψηλό επίπεδο «ανοσίας» που έχουμε σαν κοινωνικό σύνολο, όταν βλέπουμε κάποιον να πετάει ένα τσιγάρο στο έδαφος, όταν παρκάρει κάποιος στο πεζοδρόμιο, όταν αφήνουν μερικοί σκουπίδια εκτός κάδων ή ακόμη χειρότερα όταν δημιουργούν χωματερές σε διάφορες γωνιές στην εξοχή. Όσο λοιπόν αφήνουμε αυτά τα «μικρά» θέματα να κερδίζουν έδαφος, τα πιο σοβαρά ζητήματα θα εξελίσσονται με ιδιαίτερη ευκολία μπροστά στα μάτια μας, βλέπε επερχόμενες εξορύξεις υδρογονανθράκων. Πρέπει να ακονίζουμε συνεχώς το μαχαίρι της αντίληψής μας, να παρατηρούμε και να πράττουμε με συνείδηση και ότι το παράδειγμα για τον κόσμο που αντιπροσωπεύει ο καθένας φαίνεται και ξεκινά απ'τον ίδιο τον εαυτό του.Ποιο ήταν το χειρότερο μήνυμα που έλαβες για το βίντεο;
Κάποιοι βρίζουν, άλλοι λένε να ψάξω να βρω καλό δικηγόρο και κάποιοι αφήνουν να εννοηθεί ότι μικρή είναι Κέρκυρα και μια μέρα θα βρεθούμε από κοντά. Καλοδεχούμενα είναι όλα τα σχόλια μιας και λατρεύω αυτή την ευκολία της επικοινωνίας, κάποιοι μέσα στο θυμό τους μάλιστα παραδέχονται και πράγματα που αργότερα προσπαθούν να κρύψουν, είναι αστείο. Οι αρνητικές αντιδράσεις, ο τρόπος και τα επιχειρήματα που θέλουν να δικαιολογούν τέτοιες απερίσκεπτες και ανήθικες πράξεις θα μπορούσαν να αποτελούν ένα ξεχωριστό θέμα μόνα τους.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πιστεύεις ότι οι αρχές φταίνε εξίσου με τους πολίτες ή τους αναλογεί μεγαλύτερο κομμάτι ευθύνης;
Ίσως να μπορούσαμε να πούμε οτι έχουν ένα μέρος της ευθύνης, για παράδειγμα σε κάποια θέματα λήψης αποφάσεων που έχουν σαν στόχο ξεκάθαρα το προσωπικό συμφέρον. Αλλά απ' την άλλη οι αρχές είναι αυτές που μας αντιπροσωπεύουν, οπότε εμείς παίζουμε καθοριστικό ρόλο σε ποιους δίνουμε αξία και σε ποιους όχιΈχεις εντοπίσει και άλλα ελληνικά έθιμα που κάνουν κακό στο περιβάλλον;Φυσικά, κάποια έχουν να κάνουν με χιλιάδες ιπτάμενα φαναράκια, άλλα με αυτοσχέδια καραβάκια, άλλα με πυροβολισμούς στον αέρα, κάποια με υπέρογκες δίχως λόγο φωτιές και αρκετά είναι αυτά που βασίζονται στην εκμετάλλευση, κακοποίηση και θανάτωση ζώων.
Υπάρχουν πρακτικοί τρόποι για να αλλάξει η υπάρχουσα νοοτροπία των Ελλήνων, καθώς και να διαμορφωθούν οι συνειδήσεις των νέων ώστε να προστατεύουν το περιβάλλον;
Δυστυχώς οι μεγάλοι στην πλειοψηφία δύσκολα αλλάζουν εάν δεν υπάρχουν σοβαρές και άμεσες επιπτώσεις που να τους επηρεάζουν. Επίσης, οι νέοι εάν δεν έχουν τις στοιχειώδεις βάσεις συμπεριφοράς και ηθικής απ' το σπίτι τους το ίδιο δύσκολα θα μάθουν και θα εξελιχθούν αργότερα με γνώσεις απ' το σχολείο. Η γνώμη μου είναι ότι τα πρόστιμα με ισχυρότερη και σωστή αστυνόμευση όπως και συχνές δράσεις εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης από σχολεία, συλλόγους, επιχειρήσεις και οργανισμούς σίγουρα θα συνετίσουν κάποιους όπως και θα δώσουν ερεθίσματα για να αναπτυχθεί η περιβαλλοντική συνείδηση που μας λείπει. Τέλος, επαναλαμβάνω ότι όλοι πρέπει να προσέχουμε σε ποιους δίνουμε αξία και ποιους αφήνουμε να αποτελούν δημοφιλή πρότυπα για την κοινωνία και να καθορίζουν το μέλλον.
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
