«Τι Κάνεις Έτσι Κυρά μου;» - Το Χρονικό της Δολοφονίας του Παύλου Μπακογιάννη

«Ψυχραιμία, κυρά μου. Τι φωνάζεις; Άντε κάνε τη δουλειά σου». Η καθαρίστρια της οικοδομής στον αριθμό 35 της οδού Ομήρου στο κέντρο της Αθήνας καλούσε σοκαρισμένη σε βοήθεια, δίπλα στον νεκρό Παύλου Μπακογιάννη. Τρία μέλη της 17 Νοέμβρη είχαν μόλις εκτελέσει τον βουλευτή και εκπρόσωπο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, κι επίσης γαμπρό του προέδρου του κόμματος, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1989, σαν σήμερα πριν από 30 χρόνια, η Ελλάδα ήταν μια άλλη χώρα.

Η κοινή γνώμη, παρόλο που υπέμενε επί μήνες τη δυσωδία του σκανδάλου Κοσκωτά και τις πολιτικές εξελίξεις του λεγόμενου «βρώμικου '89», παρακολουθούσε με πυρετικό τρόπο την πρώτη δολοφονία πολιτικού από τη 17Ν.

Όλα εκτυλίχθηκαν λίγα λεπτά πριν από τις 8 το πρωί, ημέρα Τρίτη. Το αυτοκίνητο του Παύλου Μπακογιάννη σταμάτησε λίγα μέτρα από την είσοδο της οικοδομής του γραφείου του και ο οδηγός έστριψε αριστερά για να παρκάρει σε κοντινό γκαράζ. Το ασανσέρ μετέφερε δύο γυναίκες στον οδοντίατρο του τρίτου ορόφου και ο Μπακογιάννης περίμενε στο ισόγειο. Οι δράστες ήταν κρυμμένοι στα σκαλιά. Τον πυροβόλησαν σχεδόν εξ επαφής, από πίσω και αριστερά. Χτυπήθηκε με το γνωστό 45άρι της οργάνωσης, το ίδιο όπλο που είχε χρησιμοποιηθεί επίσης στις δολοφονίες των Γουέλς, Σταμούλη, Πέτρου, Μομφεράτου και Αθανασιάδη.

Οι δράστες φορούσαν κοστούμια και κρατούσαν φακέλους. Αμέσως μετά τους πυροβολισμούς, περπάτησαν με κανονικό βήμα μια απόσταση 60 μέτρων και επιβιβάστηκαν σε ένα κίτρινο Σέατ 127, που τους περίμενε στη γωνία της Ομήρου με τη Σκουφά. Οι περιγραφές αυτοπτών μαρτύρων στις εφημερίδες της εποχής είναι γλαφυρές. Διαβάζουμε στην Ελευθεροτυπία: «Ένας οδοκαθαριστής που ερχόταν αντίθετα, κάτι κατάλαβε και πλησίασε απειλητικά. Έκανε πως θα τους χτυπήσει με το φαράσι. Του έβγαλαν τότε το πιστόλι και με μια χαρακτηριστική κίνηση του έγνεψαν χωρίς λόγια: Στρίβε».

«Άκουσα τις πιστολιές και σκέφτηκα: Φάγανε τον Παύλο», δήλωσε ο ιδιοκτήτης του ψιλικατζίδικου στο ισόγειο της οικοδομής. «Οι δράστες έφυγαν κανονικά, σαν να κουβέντιαζαν εμπορικές υποθέσεις καθώς προχωρούσαν». Τα μέλη της 17Ν εγκατέλειψαν το αυτοκίνητο με το οποίο διέφυγαν λίγα τετράγωνα πιο πάνω. Το Σέατ είχε κλαπεί πέντε μέρες νωρίτερα έξω από τον Ευαγγελισμό και ανήκε σε γυναίκα. Οι πινακίδες (ΥΒΑ 4256) είχαν κλαπεί από άλλο όχημα. Μέσα στο αυτοκίνητο δεν βρέθηκε τίποτα, μόνο το κάθισμα του συνοδηγού ήταν ανασηκωμένο για να αποβιβαστεί εκείνος που κάθισε πίσω.

VICE Video: Ανάποδα Τιμόνια

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη συνέβη με φόντο ένα ιδιαίτερα τοξικό και πολωμένο πολιτικό κλίμα. Είναι ενδεικτικό ότι οι εφημερίδες, ανάλογα με τη γραμμή τους, κατήγγειλαν ανοιχτά το ΠΑΣΟΚ ή τη ΝΔ ως ηθικούς αυτουργούς. «Καρφιά στον Αντρέα», έγραψε η Ελευθεροτυπία, «Εμπορεύονται τη δολοφονία» η ευπώλητη τότε Αυριανή, «Χτύπησε η πασοκική 17Ν» ο Ελεύθερος Τύπος κλπ. Μεταβατικός πρωθυπουργός ήταν τότε ο Τζαννής Τζαννετάκης σε κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ και ενιαίου τότε Συνασπισμού, που είχε σκοπό την «κάθαρση» της πολιτικής ζωής και την προκήρυξη εκλογών το φθινόπωρο του 1989. Ο Παύλος Μπακογιάννης ήταν ένας μετριοπαθής, δημοκράτης πολιτικός. Είχε αναπτύξει αντιδικτατορική δράση και θεωρούσε επιβεβλημένη τη λεγόμενη εθνική συμφιλίωση και το κλείσιμο των πληγών του εμφυλίου.

Η 17Ν άφησε την προκήρυξη στο σημείο της δολοφονίας. Ήταν έκτασης 12 σελίδων και είχε τίτλο «Άρχισε η κάθαρση». Η οργάνωση έστειλε και δεύτερη προκήρυξη δυο εβδομάδες αργότερα στην Ελευθεροτυπία, στην οποία μεταξύ άλλων ανέφερε: «Αποφασίσαμε λοιπόν να εκτελέσουμε τον απατεώνα και ληστή του λαού Μπακογιάννη. Ο κύριος αυτός είναι υπεύθυνος όχι μόνο γιατί έκλεψε τα πρώτα 60 εκατομμύρια του ιδρυτικού κεφαλαίου της Γραμμής (σσ: εκδοτικής εταιρείας με την οποία ο Π.Μπ. είχε συνεργαστεί στις αρχές των 80s), αλλά και για τις εκατοντάδες εκατομμύρια που είτε έκλεψε μαζί με τον συνεργάτη του Κοσκωτά για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου Γραμμής, αλλά και για την αγορά μέσω της Γραμμής της Τράπεζας Κρήτης».

Η οργάνωση υποστήριξε ότι το χτύπημα ήταν προγραμματισμένο τέσσερις μήνες νωρίτερα, όμως αναβλήθηκε προσωρινά, γιατί η αντίστοιχη επίθεση στον Γιώργο Πέτσο (στέλεχος του ΠΑΣΟΚ) τον Μάιο του 1989 απέτυχε «με συνέπεια να καθυστερήσει και η δεύτερη και να εξαφανιστεί ο Μπακογιάννης λόγω των εκλογών». Σε άλλο σημείο διαβάζουμε: «Το γεγονός ότι χτυπάμε τον Μπακογιάννη δεν σημαίνει ότι δεν θεωρούμε σαν κύριους υπεύθυνους για το σκάνδαλο Κοσκωτά τους Παπανδρέου, Κουτσόγιωργα, Πέτσο, Ρουμελιώτη, Χαλκιά. Οι ευθύνες, όμως, όλων αυτών υπάρχουν κυρίως αφότου ο Κοσκωτάς έγινε τραπεζίτης και εκδότης και συνεπώς αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ευθύνες και συνενοχή άλλων κυρίως σημερινών κορυφαίων παραγόντων της ΝΔ».

Το πρωί της δολοφονίας Μπακογιάννη είχε ξεκινήσει στη Βουλή η συζήτηση του πορίσματος της προανακριτικής επιτροπής για το σκάνδαλο Κοσκωτά και την παραπομπή πολιτικών στο Ειδικό Δικαστήριο, μεταξύ αυτών και του Αντρέα Παπανδρέου, κάτι που τελικά έγινε ένα 24ωρο αργότερα.

Η δολοφονία Μπακογιάννη ήταν κομβική για τη 17Ν, καθώς ακόμη κι εκείνοι που έβλεπαν με συμπάθεια τα πρώτα χρόνια την οργάνωση, έπαψαν να πιστεύουν το ίδιο και θεώρησαν το χτύπημα ακατανόητο. Επίσης, προκάλεσε ρήγμα στο εσωτερικό της οργάνωσης. Για τη δολοφονία Μπακογιάννη καταδικάστηκαν το 2003 σε ισόβια κάθειρξη ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ο Ηρακλής Κωστάρης και ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος και σε 15 χρόνια κάθειρξη ο Σάββας Ξηρός και ο Βασίλης Τζωρτζάτος.

Περισσότερα από το VICE

Greece's Next Top Pornstar: Πήγαμε σε Κάστινγκ για Πορνοστάρ στο Μπουρνάζι

Ανθρώπινα Απόβλητα, Πτώματα και Σκουπίδια Ξεθάβονται στο Έβερεστ

«Εδώ Βλέπεις το Έργο Όλου του Κόσμου» - Πώς Είναι να Ζεις σε Έναν Μύλο στις Κυκλάδες