Mία Ημέρα με τον Δημήτρη Αντωνίτση στην Έκθεση "Mimicry"

Photos: Courtesy of Constantinos Caravatellis

Πριν από μερικές ημέρες βρέθηκα στο Costa Navarino για τα εγκαίνια της έκθεσης Mimicry, μέρος του project “COSTA NAVARINO: ENGAGING ART” που επιμελείται ο εικαστικός Δημήτρης Αντωνίτσης.

To ENGAGING ART είναι μια πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης, που με την καθοδήγηση του Δημήτρη, παρουσιάζει κάθε χρόνο μία ομαδική έκθεση πέντε συμμετεχόντων στους οποίους παρέχει residencies ώστε ο κάθε ένας από αυτούς να δημιουργήσει in citu ένα έργο τέχνης που θα μείνει στο Costa Navarino.

Στην φετινή έκθεση συμμετέχει ο Ryusuke Kido, ο οποίος παρουσιάζει μια εγκατάσταση από μικρά lego αποτελούμενα από λιβάνια στα οποία βάζει φωτιά, η Μάρθα Δημητροπούλου με γλυπτά αποτελούμενα από πευκοβελόνες, η Εύα Μήταλα με μία σειρά γλυπτών που παραπέμπουν σε έπιπλα, και ο Carsten Fock με ένα υπέροχο χαλί από το Νεπάλ, πάνω στο οποίο υπάρχει το ζωγραφισμένο πορτρέτο του Nietsche. Τέλος, ο Δημήτρης Αντωνίτσης που εκτός από επιμελητής συμμετέχει και ως καλλιτέχνης, παρουσιάζει μία σειρά από ψηφιακές φωτογραφίες από την καμπάνια του ΕΟΤ του 1960, τυπωμένες σε πολυτελή δέρματα. Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν διάφορους παγκοσμίου φήμης celebrities που προωθούν τον Ελληνισμό είτε φορώντας φούστες με τον Διγενή Ακρίτα όπως η Elizabeth Taylor, είτε απλώς ποζάροντας μπροστά στα μνημεία όπως η Grace Kelly.

To έργο του Ryusuke Kido, lego από λιβάνια

Όπως λέει και ο τίτλος της έκθεσης, τα έργα χρησιμοποιούν την έννοια του μιμητισμού δανειζόμενα στοιχεία από το εξωτερικό περιβάλλον είτε παραπέμποντας σε αυτά, για να δημιουργήσουν ένα σύμπαν το οποίο πολλές φορές λειτουργεί ως καμουφλάζ για την ίδια την τέχνη.

Περνώντας μια ημέρα με τον Δημήτρη Αντωνίτση στο Costa Navarino, κάναμε μία μικρή συζήτηση για τη σχέση του με την επιμέλεια, το συγκεκριμένο project στη Μεσσηνία, αλλά και το Hydra School Projects, την πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης που επιμελείται εδώ και δεκαπέντε χρόνια, και είναι κάθε Ιούνιο υπεύθυνη για τα πρώτα μπάνια μακριά από την Αθήνα.

Ο Ryusuke Kido βάζει φωτιά στα lego.

To έργο του Ryusuke Kido μετά τη φωτιά.

VICE: Πώς ξεκίνησε η σχέση σου με την επιμέλεια;

Δημήτρης Αντωνίτσης: Η σχέση μου με την επιμέλεια ξεκίνησε από το εξωτερικό, και μάλιστα στο Αμβούργο. Εκεί το 1996, ήταν η χρονιά Ελληνικές Ημέρες στο Αμβούργο, όπου κάθε μια μεγάλη πόλη της Γερμανίας διοργάνωνε πολιτιστικά γεγονότα για να προβληθεί ο ελληνικός πολιτισμός. Εγώ έτυχε να βρίσκομαι στο Αμβούργο και ο τότε πρόξενος με προσέλαβε κατά κάποιο τρόπο για να επιμεληθώ εκεί τα εικαστικά. Η πρώτη μου έκθεση ήταν στον καθεδρικό ναό του Αμβούργου, έναν ναό μισογκρεμισμένο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που αποτελεί φοβερό μνημείο. Υπό την αιγίδα του Δημάρχου του Αμβούργου κάναμε τον καθεδρικό γκαλερί και κρεμάσαμε πορτρέτα από μοναχούς του Αγίου Όρους.

Άλλη μια έκθεση που επιμελήθηκα εκεί, ήταν στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Αμβούργου με φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου από την Κατοχή, που μας είχε δανείσει το Μουσείο Μπενάκη. Σε έναν χώρο με απίστευτη σιωπή, οι θεατές πάγωναν μπροστά στο θέμα της κατοχής, κάτι που τους εγκλώβιζε σε ακόμη μεγαλύτερη σιωπή.

O Δημήτρης Αντωνίτσης δέιχνει το portfolio του Ryusuke Kido.

Δεν άρχισα να επιμελούμαι εκθέσεις σε γκαλερί γιατί το έβρισκα φοβερά βαρετό. Άρχισα ακριβώς από την ανάποδη, σε περίεργους χώρους με πολιτική και ιστορική συχνότητα. Ένας τέτοιος χώρος είναι και το σπίτι του Ναυάρχου Σαχτούρη στην Ύδρα, που ύστερα η οικογένεια το δώρισε για να γίνει το πρώτο Γυμνάσιο της Ύδρας και πλέον φιλοξενεί το Hydra School Projects. O χώρος φέρει ακόμη στοιχεία τόσο της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής όσο και στοιχεία από τη ζωή της οικογένειας Σαχτούρη, όπως είναι το πηγάδι, η στέρνα, ή τα κομμάτια από το πλοίο του Σαχτούρη που χρησιμοποιήθηκαν ως δοκάρια για τα δωμάτια.

Πώς ξεκίνησε το Hydra School Projects;

Το ’97 επέστρεψα στην Ελλάδα όπου έκανα την πρώτη ατομική μου έκθεση στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, και το ’98 με τα εγκαίνια του ιδρύματος ΔΕΣΤΕ στο Ψυχικό, συμμετείχα στην έκθεση Global Vision σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου, με μία σειρά έργων που είχα τυπώσει στην Ελβετία. Ο τίτλος του έργου ήταν Asian Sleeze και σχολίαζε το φύλο και την ταυτότητα, παρουσιάζοντας τις πρώτες Γιαπωνέζες καμπαρετζούδες. Τότε αισθάνθηκα ότι κάτι ανατρέπεται στην Ελλάδα με αυτή την έκθεση αλλά και με το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, που άρχισε να κάνει τόσο cutting edge εκθέσεις και πίστεψα ότι η Ελλάδα ίσως να είναι ένα γόνιμο μέρος για contemporary art και ότι δεν πρέπει να είμαι αναγκαστικά στη Γερμανία ή τη Νέα Υόρκη για να τα πηγαίνω καλά ως καλλιτέχνης.

Το ’99 είχα την ιδέα να ασχοληθώ με την επιμέλεια των αντίστοιχων εκθέσεων στην Ύδρα, και το 2000 εγκαινιάσαμε το Hydra School Projects με την πρώτη έκθεση που λεγόταν Summer Camp/Camp Summer με πέντε Έλληνες και πέντε ξένους καλλιτέχνες.

Το έργο του Δημήτρη Αντωνίτση.

Πριν από το Hydra School Projects δεν είχες καμία σχέση με την Ύδρα;

Πήγαινα στην Ύδρα και για τρία καλοκαίρια είχα εργαστεί για την Pauline Karpida στον χώρο που άνοιξε εκεί, ως summer job. Ήξερα το νησί και είχα παρέες, αλλά η απόφαση να ασχοληθώ ουσιαστικά και να δημιουργήσω μια πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης στην Ύδρα προέκυψε το 1999. Φέτος είναι η 15η μου χρονιά.

Με το Costa Navarino πως έγινε το “πάντρεμα” τα δύο τελευταία χρόνια;

Με κάλεσαν από το Costa Navarino επειδή ακριβώς ήθελαν να δημιουργήσουν ένα πολιτιστικό προϊόν και μαζί με την ΤΕΜΕS, την ιδιοκτήτρια εταιρία και τον τομέα του marketing. Kάναμε brainstorming και τους άρεσε η ιδέα να αναπτύξουμε μια πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης σε συνδυασμό με residencies. Πέρυσι ήταν η πρώτη χρονιά με focus στο χειροποίητο και λεγόταν 60 περάσματα το λεπτό. Με αυτή την επιμέλεια πήραμε το πρώτο βραβείο στα international hotel awards στον τομέα best innovation idea και νομίζω ότι αυτό δείχνει πως αξίζει κανείς να πειραματίζεται και να ανεβάζει τον πήχη ψηλότερα.

Από το portfolio του Ryusuke Kido

Έργο του Carsten Fock.

Σε έχω συνδυάσει με την αποκέντρωση, τι σε ενδιαφέρει σε αυτό;

Πολύ σωστά, είμαι ο Μr. αποκέντρωση! Ως παιδί που έχει μεγαλώσει στο αστικό τοπίο, έχω καταλάβει πόσο πολύ μου έχει λείψει η επαρχία. Δε λέω τη φύση γιατί μεγαλώνοντας σε προάστιο πάντα υπήρχε ένας κήπος ή ένα πάρκο κοντά στο σπίτι, αλλά συγκεκριμένα την επαρχία. Δηλαδή μια δομή η οποία συνεπάγεται πως ξέρεις τους πάντες, είσαι αναγνωρίσιμος σε ένα μικρό community και μπορείς να προσφέρεις και έργο τέτοιο που να επηρεάσει την εξέλιξη και την πρόοδο αυτής της συγκεκριμένης κοινότητας. Πρέπει να σου πω ότι όλον αυτόν τον καιρό που περνάω στην Νέα Υόρκη, ανυπομονώ να γυρίσω στην Ύδρα αλλά και στη Μάνη που έχω φτιάξει ένα μικρό σπίτι σε ένα απόμερο χωριό.

Πώς είναι να επιμελείται κανείς εκθέσεις στις οποίες συμμετέχει και ο ίδιος ως καλλιτέχνης;

Θα έλεγα πως είμαι ένας αντισυμβατικός επιμελητής. Αυτό σημαίνει πως δεν πατάω στους κανόνες και τα κεφάλαια της Ιστορίας της Τέχνης για να στήσω μια έκθεση, αλλά με ενδιαφέρει πολύ η επιμέλεια ως έναυσμα για να βγω έξω από το στούντιο μου και να συνδιαλλαγώ με άλλους καλλιτέχνες που έχουν αντίστοιχες ιδέες και ερωτήσεις πάνω σε μία κοινή θεματολογία. Εκεί προσπαθώ να χτίσω μια έκθεση που να παρουσιάζει όλες αυτές τις απόψεις που έχουν βασικά απασχολήσει εμένα, στο ατελιέ μου.

O Δημήτρης Αντωνίτσης εξηγεί το έργο του.

Πολλές φορές οι επιμελητικές μου προτάσεις είναι ένα είδος research.

Προσωπικά μου έχει κάνει μεγάλο καλό αυτό, γιατί όσο ψάχνω ένα θέμα στο εργαστήριο μου για να μπορέσω να εκπονήσω κάποιο έργο σε κάποιο καινούργιο θέμα, επικοινωνώ με άλλους καλλιτέχνες και με γειώνει να βλέπω ότι υπάρχει πολύ μεγαλύτερο ταλέντο σε άλλους ανθρώπους και έτσι δεν παίρνουν και τα μυαλά μου αέρα κατά κάποιον τρόπο.

Στο τραπέζι μου έλεγες ότι ήσουν ο πρώτος επιμελητής που έδειξε τον Josh Smith στην Ελλάδα. Πώς επιλέγεις τους καλλιτέχνες που συνεργάζεσαι στις εκθέσεις; Είναι δύσκολο να ψάχνεις νέα ταλέντα ή είσαι απλώς πολύ καλός scout;

Χα χα, σίγουρα είμαι καλός scout αλλά όπως σου έχω πει, μου αρέσουν οι ασυνήθιστοι καλλιτέχνες με μια περίεργη οπτική στη δουλειά τους. Επίσης έχω δείξει και πολύ γνωστούς και επιτυχημένους καλλιτέχνες, όπως ο Brice Marden. Όσον αφορά τους πιτσιρικάδες, με απασχολεί να τους δώσω βήμα και μια πλατφόρμα για να μπορέσουν να εκφράσουν αυτό που τους “ταλανίζει”.

O Ryusuke Kido εξηγεί τη δουλειά του.

Την εποχή λοιπόν που τσάκωσα τον Ryusuke από το Tόκιο, σχεδόν δεν είχε φύγει από εκεί, είχε όμως κάνει μια εργάρα γλυπτικής, το the scene of form, έναν οκτάμετρο κορμό δέντρου ο οποίος είχε λαξευτεί όλος σε απίστευτο βαθμό και περαστεί με ένα άσπρο υλικό που τον έκανε να φαίνεται σαν να είναι από μάρμαρο. Είχε τις καταβολές ότι μπορεί να κάνει και μνημειακή γλυπτική, αλλά με ένα εννοιολογικό και απολύτως σύγχρονο και περίεργο ώστε να ενδιαφέρει και εμένα.

Με το που ήρθε στην Ύδρα, αμέσως τον πήρε το Moma από το Τόκιο τηλέφωνο, να του ανακοινώσει ότι πήρε το πρώτο βραβείο. Αντίστοιχα, προχθές μου έγραψε συγκινημένος ο Scott Campbell ότι ήμουν η πρώτη του έκθεση, και διάφορα τέτοια.

Γι αυτό έχει αξία, όταν κάνει κανείς μια πλατφόρμα τέχνης, να έχει ξεκάθαρες παραμέτρους. Εγώ δεν ήθελα να κάνω κάτι το εμπορικό, αλλά να παρουσιάσω μέσα από το hydra school projects όσο περισσότερες δουλειές μπορώ. Αυτός είναι ο λόγος που οι περισσότεροι καλλιτέχνες δεν επιλέγονται για να δείξουν πάλι δουλειά, εκτός και αν αυτή έχει εξελιχθεί πολύ.

Tο έργο της Μάρθας Δημητροπούλου.

Toυς Ryusuke Kido και Εύα Μήταλα που συμμετέχουν στην έκθεση mimicry εδώ στο Costa Navarino, τους είχα δει πρόπερσι στο Hydra School Projects.

Πολύ σωστά, Μίταλα και Kido είχες δει και στο ΟΙΚΕΑ. Βλέπεις πως παρακολουθώντας τους καλλιτέχνες και το πως εξελίσσονται, μπορείς να τους δώσεις την ευκαιρία να ξαναπαρουσιαστούν στον ελλαδικό χώρο κάτω από μια άλλη σκοπιά. Και εδώ η δουλειά τους αλλά και τα σχόλια είναι φοβερά θετικά.

Tο έργο της Εύας Μήταλα.

Μάλιστα ο Ryusuke αυτή τη στιγμή λαξεύει έναν κορμό ελιάς. Δεν του ξαναδοθεί ποτέ η ευκαιρία να μείνει δυο μήνες σε ένα χώρο και να εμπνευστεί, όπως συμβαίνει εδώ με τη Μεσσηνία. Μεγάλη εμπειρία αυτή για έναν Ιάπωνα αλλά και για μένα, που βλέπω το πως χειρίζεται όλη αυτή τη διαδικασία. Βρήκαμε μαζί την ελιά, πήγαμε μαζί στο κόψιμο, βρήκαμε το σημείο και το πως θα στηριχτεί ο κορμός, και παρακολουθώ την πρακτική του ως αυτές τις τελευταίες μέρες που καθαρίζει τμήματα του φλοιού που δεν τον ενδιαφέρουν για να μπορέσει να λαξεύσει σε βάθος ορισμένες περιοχές του κορμού.

O ένας από τους δύο σκύλους του Δημήτρη Αντωνίτση.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.