Η Δίκη για τη Δυσοσμία που «Πνίγει» τη Δραπετσώνα και το Κερατσίνι

Σε κλίμα έντασης και με το ακροατήριο ασφυκτικά γεμάτο, συζητήθηκε την Παρασκευή στα δικαστήρια του Πειραιά η αγωγή της εταιρείας Oil One κατά του Δημάρχου Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Χρήστου Βρεττάκου. Η εταιρεία, συμφερόντων Δ. Μελισσανίδη, ζητά αποζημίωση 500.000 ευρώ για ηθική βλάβη και την προσωποκράτηση για έναν χρόνο του δημάρχου, διότι θεωρεί ότι ο τελευταίος την έχει στοχοποιήσει άδικα ως πηγή της δυσοσμίας που πνίγει τον δήμο του. «Δεν δικάζομαι εγώ, αλλά ολόκληρη η πόλη. Απαιτούμε το αυτονόητο, να μη βρίσκεται μέσα στα σπίτια των ανθρώπων και δίπλα στις αυλές των σχολείων μας, βιομηχανική δραστηριότητα», απαντά ο Βρεττάκος.

Πολλοί κάτοικοι βρέθηκαν νωρίς το πρωί της Παρασκευής στο πλευρό του δημάρχου, που εκλέγεται από το 2014, με αποτέλεσμα να κλείσει ο δρόμος μπροστά από τα δικαστήρια. Διένεμαν φυλλάδια και κρατούσαν πανό που έγραφαν, «Όχι στα καζάνια, διεκδικούμε ζωή», «Κανείς δεν θα μας φιμώσει. Η ζωή μας πάνω από τα κέρδη τους». Πρώτος κατέθεσε ως μάρτυρας της Oil One, στέλεχος της εταιρείας. «Υπάρχει συστηματικός πόλεμος και στοχοποίηση της μονάδας. Η περιοχή είναι περιβαλλοντικά επιβαρυμένη, όμως δεν έχει προσδιοριστεί η πηγή της δυσοσμίας. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι οι ρύποι δεν έχουν σχέση με την εταιρεία. Καμιά εταιρεία στον κόσμο δεν έχει ελεγχθεί τόσο πολύ», τόνισε.

Η Oil One επεξεργάζεται τα πετρελαϊκά απόβλητα των πλοίων που φθάνουν στον Πειραιά. Το πρώτο διάστημα αυτό γινόταν σε πλωτή εξέδρα στη Σαλαμίνα. Από το 2016, τα κατάλοιπα μεταφέρονται με πλοιάρια στη στεριά -η σύμβαση λέει ότι το νερό πρέπει να καταλήγει στην αποχέτευση και τα πετρελαιοειδή στα διυλιστήρια. Το στέλεχος της εταιρείας παραδέχτηκε ότι τα απόβλητα αποθηκεύονται στη μονάδα για 15 μέρες κατά μέσο όρο. Ο ίδιος πιθανολόγησε ότι η δυσοσμία προέρχεται από το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας. Στο ακροατήριο προκλήθηκε αναστάτωση, με αποτέλεσμα να παρέμβει η έδρα.

Ο μάρτυρας είπε ότι οι δηλώσεις του δημάρχου στον Τύπο και οι διαμαρτυρίες, έχουν ως αποτέλεσμα την οικονομική ζημία της εταιρείας. «Κάποια στιγμή, εκπρόσωποι της κρατικής εταιρείας της Νοτίου Αφρικής που διαχειρίζεται τα λιμάνια της χώρας, είχαν επισκεφτεί τη Δραπετσώνα για να υπογράψουν συνεργασία. Η δουλειά ακυρώθηκε, επειδή ο δήμαρχος μαζί με κατοίκους έκαναν διαμαρτυρία στην είσοδο της μονάδας. Η στοχοποίηση ευνοεί τους ανταγωνιστές», υποστήριξε. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου ρώτησε αν υπάρχουν άμεσοι ανταγωνιστές στον Πειραιά. Η απάντηση ήταν ότι η Oil One έχει αποκλειστική σύμβαση με το λιμάνι για την επεξεργασία των αποβλήτων των πλοίων και ότι δεν υπάρχει άλλη μονάδα που θα μπορούσε κάνει την ίδια δουλειά. «Αν κλείσει για δέκα μέρες η εταιρεία, τότε είτε θα πρέπει να κλείσει το λιμάνι είτε θα προκληθεί περιβαλλοντική καταστροφή», απάντησε ο μάρτυρας.

Σε άλλο σημείο, η δικηγόρος της εταιρείας ανέφερε ότι μεταπτυχιακοί φοιτητές του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Πανεπιστημίου Πειραιά επισκέπτονται την εταιρεία για εκπαίδευση. «Είστε χορηγοί σε κάποιο μεταπτυχιακό πρόγραμμα;», ρώτησε ο πρόεδρος του δικαστηρίου. «Όχι, αλλά είναι μια πολύ καλή ιδέα», απάντησε η συνήγορος. «Δίνετε ένα νομικό όπλο στην άλλη πλευρά», σχολίασε ο δικαστής.

Η εταιρεία στην 30 σελίδων αγωγή της επικαλείται μια σειρά από μετρήσεις και πορίσματα του Τμήματος Ελέγχου, Μετρήσεων και Υδροοικονομίας Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Αττικής, από το 2015 έως το 2017, τα οποία δεν εντοπίζουν υπερβάσεις μετρήσεων και οσμές. Το ίδιο και μια έκθεση αυτοψίας των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος τον Μάιο του 2018: «Δεν έγιναν αντιληπτές έντονες οσμές εστιασμένες ή εκλυόμενες σε σημεία παραγωγής ή συγκέντρωσης/αποθήκευσης αποβλήτων ή προϊόντων», σημειώνεται σε αυτή. Ο μάρτυρας της εταιρείας, πάντως, παραδέχτηκε ότι η συγκεκριμένη επίσκεψη των «ράμπο» του Υπουργείου Περιβάλλοντος προκλήθηκε ύστερα από έντονες διαμαρτυρίες για δυσοσμία σε ολόκληρο τον Πειραιά, όπως μεταδόθηκε από διάφορα ΜΜΕ την ίδια μέρα. Τέλος, η εταιρεία επικαλέστηκε στο ακροατήριο μια πρόσφατη έκθεση Εργαστηρίου του Πολυτεχνείου που βρίσκει τις μετρήσεις εντός των ορίων. «Το συγκεκριμένο Εργαστήριο δεν είναι πιστοποιημένο για να κάνει τέτοιες μετρήσεις», απάντησε η υπεράσπιση.

VICE Video: Οι Σκέψεις μιας Καρκινοπαθούς Τελικού Σταδίου

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Ως μάρτυρας υπεράσπισης του δημάρχου κ. Βρεττάκου κατέθεσε ο τέως αντιπεριφερειάρχης Πειραιά, Γιώργος Γαβρίλης. «Η συγκεκριμένη εταιρεία ανήκει στην κατηγορία Σεβέζο και δεν θα έπρεπε να λειτουργεί στο Κερατσίνι, λίγα μέτρα από σπίτια και σχολεία. Το πρόβλημα της δυσοσμίας συμπίπτει με τη λειτουργία της μονάδας. Δεν πρόκειται για μια απλή ενόχληση. Προκαλεί πανικό, οι άνθρωποι κλείνονται στα σπίτια τους. Πρέπει να επισκεφθείτε τα νοσοκομεία τις μέρες που γίνεται πιο έντονη», είπε χαρακτηριστικά.

Ο ίδιος εξήγησε ότι η Περιφέρεια Αττικής ανέθεσε στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και τον «Δημόκριτο» να κάνουν μετρήσεις, με σταθμούς που τοποθετήθηκαν σε πέντε σημεία. Τα αποτελέσματα του «Δημόκριτου» δείχνουν αυξημένα όρια σε θειούχες ενώσεις (μερκαπτάνες, θειοφαίνια, σουλφίδια) και πτητικές οργανικές ενώσεις (βενζόλιο, ξυλόλια). Επίσης, τα μικροσωματίδια, παρότι δεν αποτελούν οσμηρούς παράγοντες, παρουσιάζουν αυξητική τάση τις μέρες που η δυσοσμία πνίγει τους κατοίκους. Ο κ. Γαβρίλης υποστήριξε ότι οι μετρήσεις ορίζουν μια περιοχή σε ακτίνα τριών χιλιομέτρων γύρω από τη συγκεκριμένη μονάδα. Ως πηγή προέλευσης περιγράφεται η καύση και επεξεργασία πετρελαιοειδών. Σχετικά με τις μετρήσεις του Αστεροσκοπείου, δόθηκε έμφαση στο βενζόλιο. Τα στοιχεία του Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2018 ήταν στο κόκκινο. Αυτό μειώθηκε αργότερα, ωστόσο ο γεωγραφικός προσανατολισμός αποκαλύπτει ότι οι πηγές εκπομπής είναι από βορρά προς νότο, επομένως δεν προέρχονται από την Ψυττάλεια.

Το δικαστήριο χρειάστηκε να διακόψει λόγω έντασης κατά τη διάρκεια της κατέθεσης, μάλιστα μια κάτοικος που βρισκόταν στο ακροατήριο φώναξε προς τους δικηγόρους της εταιρείας ότι πρέπει να αποχωρήσει από τη Δραπετσώνα, κρατώντας φωτογραφία του εγγονού της.

Τόσο η υπεράσπιση όσο και ο μάρτυρας της πλευράς του δημάρχου στάθηκαν στο χρονικό της αδειοδότησης της εταιρείας. Στο ίδιο οικόπεδο λειτουργούσαν ως τη δεκαετία του '90 εγκαταστάσεις της BP, που σταδιακά εγκαταλείφθηκαν. Τον Γενάρη του 2013 η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής ανανεώνει την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) της BP. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, φορέας της παραπάνω άδειας περιβαλλοντικών όρων γίνεται η Oil One, στην οποία ο υφυπουργός Περιβάλλοντος χορηγεί άδεια εγκατάστασης μηχανολογικού εκσυγχρονισμού για την ανάμιξη και συσκευασία ορυκτελαίων, την αποθήκευση και διακίνηση υγρών καυσίμων.

Στο μεταξύ, το παράκτιο μέτωπο της Δραπετσώνας ήταν υπό ανάπλαση, καθώς είχαν αρχίσει σταδιακά να απομακρύνονται βαριές μονάδες. Ωστόσο, την Άνοιξη του 2014 τροποποιείται το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο και η περιοχή χαρακτηρίζεται «μητροπολιτικής παρέμβασης», στην οποία επιτρέπονται χρήσεις βιομηχανίας και τριτογενούς τομέα. Το καλοκαίρι του 2014 η Βουλή ψηφίζει το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας κι έτσι επικυρώνονται οι χρήσεις γης. Στις 18 Δεκεμβρίου 2014, με απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος, τροποποιείται η άδεια της εταιρείας με τη συμπλήρωση της «επεξεργασίας υγρών πετρελαιοειδών αποβλήτων». Στις 14 Ιανουαρίου 2015, γίνεται η τελική αυτοψία από τη Διεύθυνση Υδρογονανθράκων του ΥΠΕΚΑ και στις 21 Ιανουαρίου, τέσσερις μέρες πριν από τις εθνικές εκλογές, εκδίδεται η άδεια λειτουργίας. Τα παραπάνω, κατά την υπεράσπιση, δείχνουν «παρεξηγήσιμο συγχρονισμό της διοίκησης» και «προεκλογική εξυπηρέτηση».

Νομοθετική ρύθμιση της δεύτερης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όρισε ότι στην περιοχή επιτρέπονται μόνο χρήσεις πολιτισμού, πρασίνου και αναψυχής. Ωστόσο, το καλοκαίρι του 2018 ψηφίστηκε στη Βουλή το λεγόμενο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα (Ν. 4549/2018). Σε αυτό υπάρχει το Άρθρο 70, που αφορά τη μετεγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων, λόγω αλλαγών χρήσεων γης. Ο νόμος ορίζει ότι οι δραστηριότητες που ιδρύθηκαν νόμιμα και λειτουργούν σε περιοχές χωρίς καθορισμένες χρήσεις γης, «μπορούν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους για χρονικό διάστημα 20 ετών από την ημερομηνία καθορισμού της χρήσης γης, με τον οποίο οι δραστηριότητες αυτές καθίστανται μη συμβατές». Όπως και στην περίπτωση των καζανιών στο Πέραμα, το συγκεκριμένο άρθρο καταγγέλλεται ως «φωτογραφικό», ώστε να επιτραπεί σε εταιρείες πετρελαιοειδών να επαναλειτουργήσουν ανενεργά καζάνια και μονάδες.

Οι δύο πλευρές, της εταιρείας και του δημάρχου, πρόκειται να συμπληρώσουν τον φάκελο των προτάσεων προς το Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιά που εξετάζει την αγωγή, αυτήν την εβδομάδα. Η έκδοση της απόφασης αναμένεται το προσεχές διάστημα.

Περισσότερα από το VICE

Ο Σύριος Ράφτης που Βρέθηκε Άδικα σε Ελληνική Φυλακή ως Διακινητής Μεταναστών

Η Έλλη Τρίγγου Θεωρεί το Μπέργκερ Υπερεκτιμημένο

Billie Supernatural: «Δεν Υπάρχει Κάτι πιο Sexy Από την Αυτοπεποίθηση»