FYI.

This story is over 5 years old.

Βιβλίο

Η Βόμβα Μολότοφ σε 135 Σελίδες

Αυτή είναι η πιο λεπτομερής έρευνα που έχει γραφτεί για το «όπλο των φτωχών» και την έχει γράψει πρώην Υπαρχηγός της Πυροσβεστικής.
Μολότοφ
Φωτογραφία: Αλέξανδρος Αβραμίδης

Η βόμβα μολότοφ ή κοκτέιλ μολότοφ, ή «όπλο των φτωχών», έχει ξεπεράσει την ίδια τη λειτουργική της υπόσταση - δηλαδή, το μπουκάλι με τη βενζίνη και το στουπί. Είναι η συμπύκνωση του αγώνα των αδύναμων σε μέρη ταραχών ανά τον κόσμο. Και την ίδια στιγμή, τηλεοπτικό πλάνο σε λούπα στις ειδήσεις ή και έμπνευση για την pop art. Ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, πρώην Yπαρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, αντιστράτηγος εν αποστρατεία, είναι σήμερα δικαστικός πραγματογνώμονας και συντάκτης του πρώτου πορίσματος για τη φωτιά στο Μάτι. Ο ίδιος άνθρωπος έχει γράψει την πιο ολοκληρωμένη μελέτη για τη βόμβα μολότοφ. Στο βιβλίο του, με τίτλο «Η Bόμβα Mολότοφ ως Eμπρηστικός Mηχανισμός» (εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα) κάνει μια ιστορική αναδρομή στην κατασκευή του «όπλου των φτωχών» και αναλύει εξαντλητικά, με όρους Φυσικής και Χημείας, τη δραστικότητά του. Κι έπειτα, θέτει το κρίσιμο νομικό ερώτημα, που διαπερνά τις 135 σελίδες της μελέτης και απασχολεί τακτικά τα ελληνικά και ξένα δικαστήρια: η μολότοφ είναι εμπρηστικός μηχανισμός ή εκρηκτικός;

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σε μια περίληψη που δημοσίευσε πρόσφατα, ο ίδιος λέει ότι αφορμή στάθηκε η ιστορία των Aγιορειτών μοναχών της Εσφιγμένου, οι οποίοι καταδικάστηκαν τον Ιανουάριο του 2017 για επεισόδια με μολότοφ. Αστυνομικοί και δικαστικοί επιμελητές είχαν προσπαθήσει να εκκενώσουν το αντιπροσωπείο της Εσφιγμένου στις Καρυές. Οι μοναχοί αντιστάθηκαν, πετώντας, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, τρεις αυτοσχέδιες βόμβες μολότοφ εναντίον του χειριστή του μηχανήματος. Υπό τον φόβο γενίκευσης των επεισοδίων, η επιχείρηση τότε ματαιώθηκε. Ωστόσο, ο μοναχός Αντύπας καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 20 ετών για κατοχή και χρήση εκρηκτικών, εμπρησμό και έκρηξη. Η ίδια ποινή, για ηθική αυτουργία στα επεισόδια, είχε επιβληθεί και στον ηγούμενο Μεθόδιο. Το ερώτημα είναι αν η καταδίκη για την «έκρηξη» ήταν καταχρηστική.

1541424119652-1492503710020-1485861269952-Stigmiotypo-2017-01-31-130324

Screenshot από το βίντεο του VICE «Οι "Αντάρτες" του Αγίου Όρους».

Στο βιβλίο του κ. Γκουρμπάτση, διαβάζουμε ότι βόμβες μολότοφ χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας το 1871. Επαναστατημένες γυναίκες πυρπολούσαν δημόσια κτίρια και σπίτια πλουσίων, πετώντας μπουκάλια που περιείχαν πετρέλαιο ή παραφίνη. Βόμβες μολότοφ χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου (1936-39), όμως τυποποιήθηκαν και πήραν το όνομά τους στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τον Νοέμβριο του 1939, οι Φινλανδοί δέχθηκαν την επίθεση του Κόκκινου Στρατού. Ο σοβιετικός Υπουργός Εξωτερικών, Βιάτσεσλαβ Μιχαήλοβιτς Μολότοφ, σε ραδιοφωνικό μήνυμα υποστήριξε ότι οι σοβιετικοί δεν έριχναν βόμβες, αλλά τρόφιμα. Οι Φινλανδοί ονόμασαν ειρωνικά τις βόμβες «καλάθια πικνίκ του Μολότοφ» και ως αντίδραση χρησιμοποίησαν εμπρηστικές φιάλες κατά των σοβιετικών αρμάτων, τις οποίες, επίσης ειρωνικά, ονόμασαν «κοκτέιλ Μολότοφ».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Οι πρώτες μολότοφ φτιάχτηκαν σε μπουκάλια των 750 ml, τα οποία περιείχαν ένα μίγμα αιθανόλης, πίσσας και πετρελαίου, καθώς και δύο μεγάλα σπίρτα θυμέλης προσαρμοσμένα σε αυτά. Οι Φινλανδοί κατασκεύασαν 450.000 μολότοφ στο εργοστάσιο του κρατικού οινοπνεύματος ALKO. Στη συνέχεια, μολότοφ χρησιμοποίησαν και οι Σοβιετικοί εναντίον του ναζιστικού στρατού το 1941. Επίσης, οι Τσέχοι στην Άνοιξη της Πράγας το 1968, οι καθολικοί Βορειο-ιρλανδοί κατά των Άγγλων, οι Παλαιστίνιοι εναντίον των Ισραηλινών, και σήμερα κυρίως αντι-εξουσιαστές σε ταραχές εντός πόλεων.


VICE Video: Οι «Αντάρτες» του Αγίου Όρους

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Η κλασική «ορθόδοξη» συνταγή του κοκτέιλ μολότοφ είναι 2/3 βενζίνη και 1/3 πετρέλαιο ή λάδι μηχανής, σύμφωνα με το βιβλίο. Αντί για πετρέλαιο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα πολτώδες μίγμα (ελαιόλαδο-φωτιστικό πετρέλαιο-λιωμένο κερί-χαρτί τουαλέτας) για μεγαλύτερη διάρκεια της καύσης. Άλλες φορές, προστίθενται διαλύτες, πίσσα, ορυκτέλαια ή σόδα, τα οποία αναφλέγονται δύσκολα, αλλά με την καύση δημιουργούν μαύρο και πνιγηρό καπνό. Επίσης, υλικά όπως ζάχαρη, απορρυπαντικό πλυντηρίου ή υγρό σαπούνι, πριονίδι, ακόμη και χώμα, χρησιμοποιούνται για μεγαλύτερη διάρκεια της καύσης. Στο μπουκάλι τοποθετείται απορροφητικό ύφασμα, που λειτουργεί ταυτόχρονα ως πώμα και ως μέσο ανάφλεξης του εύφλεκτου υγρού.

Ο κ. Γκουρμπάτσης σημειώνει στη μελέτη του ότι τα δικαστήρια δέχονται σχεδόν πάγια τον εκρηκτικό χαρακτήρα της μολότοφ, γεγονός που ο ίδιος χαρακτηρίζει προβληματικό και επιχειρεί να ανατρέψει. Διαβάζουμε αποσπάσματα δικογραφιών και δικαστικών αποφάσεων: «… η βόμβα μολότοφ, με την πρόσκρουσή της σε μαρμάρινα σκαλοπάτια, εξερράγη και ακολούθως προκάλεσε φωτιά…», «…οι κατηγορούμενοι με τη χρήση βομβών μολότοφ, από την έκρηξη των οποίων προκλήθηκε φωτιά…», «…οι φίλαθλοι αντίκρισαν καμένα τα αυτοκίνητά τους από εμπρησμούς που προκλήθηκαν με τη χρήση εκρηκτικών υλών-αυτοσχέδιες βόμβες μολότοφ».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
1541429043110-Screen-Shot-2018-11-05-at-44310-PM

Φωτό: Ορέστης Σεφέρογλου

«Σε όλες σχεδόν τις αποφάσεις της νομολογίας που αφορούν μολότοφ, υπάρχει επαρκής αιτιολογία στο σκεπτικό τους, όταν κρίνεται η πράξη του εμπρησμού, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και για την πράξη της έκρηξης. Και τούτο, γιατί απλά δεν υπάρχουν -και δεν μπορεί να υπάρξουν, αφού στην πράξη κατά κανόνα δεν προκαλείται έκρηξη– πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν κατά την αποδεικτική διαδικασία στο ακροατήριο, τα οποία να θεμελιώνουν τα αντικειμενικά στοιχεία της πράξης της έκρηξης», σημειώνει ο κ. Γκουρμπάτσης.

Σε αυτό το σημείο επιστρατεύεται η Φυσική και η Χημεία. Η όλη προβληματική, διαβάζουμε, ξεκινά από τον χαρακτηρισμό της βενζίνης ως εκρηκτικής ύλης. Ενδεικτικό της εκρηκτικής ύλης είναι η παραγωγή μηχανικού αποτελέσματος (βλητικού ή ρηκτικού), με την επίδραση κρούσης ή ανύψωσης της θερμοκρασίας. Η βενζίνη δεν είναι καθεαυτή εκρηκτική ύλη, αλλά εξαιρετικά εύφλεκτη ύλη, που μπορεί να προκαλέσει έκρηξη, μόνο αν βρεθεί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.

«Η βενζίνη, ως πολύ εύφλεκτο υγρό, εξαιτίας της υψηλής πτητικότητάς της, σχηματίζει ατμούς πάνω από την ελεύθερη επιφάνειά της, οι οποίοι μπορούν να αναφλεγούν όταν υπάρχει φλόγα, σπινθήρας κ.α. […] Αυτά τα αέρια μίγματα μπορούν να εκραγούν μόνο όταν βρίσκονται σε ένα συγκεκριμένο εύρος συγκεντρώσεων (όρια εκρηκτικότητας) που για τη βενζίνη είναι 1,5-7,5%. Η βόμβα μολότοφ που εκσφενδονίζεται σε εξωτερικό περιβάλλον δεν μπορεί να προκαλέσει έκρηξη, γιατί η συγκέντρωση των αερίων (ατμών βενζίνης/ατμοσφαιρικού αέρα) είναι πάντοτε μικρότερη από το κατώτερο αναφλέξιμο μίγμα, δηλαδή βρίσκεται κάτω από το 1,5% και συνεπώς είναι πολύ φτωχό, ως καύσιμο μίγμα, λόγω της παρουσίας μεγάλο ποσοστού οξυγόνου του ατμοσφαιρικού αέρα και αντίστοιχα μικρού ποσοστού ατμών βενζίνης», σημειώνεται.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
1541429141938-Screen-Shot-2018-11-05-at-44522-PM

Φωτογραφία: VICE

Με απλά λόγια, πρώτα σπάει το μπουκάλι στην άσφαλτο, έπειτα η βενζίνη διασκορπίζεται και οι ατμοί της, λόγω της υψηλής πτητικότητάς της σε συνθήκες ακόμη και φυσικού περιβάλλοντος, πόσο μάλλον εξαιτίας της εκλυόμενης από το φλεγόμενο φυτίλι θερμότητας, αναφλέγονται ακαριαία σε όλη την έκταση της βενζίνης, μεταδίδοντας τη φωτιά σε όλη τη μάζα της, δίνοντας λανθασμένα την εντύπωση της πρόκλησης έκρηξης. Σε διαφορετική περίπτωση, αυτός που πετούσε τη μολότοφ, δεν θα προλάβαινε να τη χρησιμοποιήσει και θα τραυματιζόταν ο ίδιος.

«Η θραύση της γυάλινης φιάλης μιας βόμβας μολότοφ δεν επέρχεται ως ρηκτικό αποτέλεσμα από την ακαριαία εκτόνωση και απελευθέρωση αερίων με πολύ υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες των αερίων καύσης της εύφλεκτης ύλης, ούτε από τη μεγάλη θερμότητα της καύσης, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στις δικαστικές αποφάσεις, αλλά συμβαίνει ως μηχανικό αποτέλεσμα εξαιτίας της πτώσης σε σκληρή επιφάνεια (οδόστρωμα, ασπίδα αστυνομικού) […] Στις εν λόγω περιπτώσεις δεν προκαλείται έκρηξη, κατά την έννοια του νόμου, αλλά γίνεται μόνο χρήση της τυπικής γλωσσικής αναφοράς στον συγκεκριμένο όρο», σημειώνεται. Κι επομένως, η βόμβα μολότοφ είναι εμπρηστικός και όχι εκρηκτικός μηχανισμός ή βόμβα.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Ο Έβρος Είναι το «Ποτάμι των Φαντασμάτων»

«Οι Απαλές Υφές Είναι πιο Ερεθιστικές» - Η Σεξουαλική Έλξη για τους Τυφλούς

Πώς να Τακτοποιήσεις την Ντουλάπα σου μια και Καλή

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.