FYI.

This story is over 5 years old.

Μια Αληθινή Ιστορία

Φωτογραφίες που Πρόλαβε να Βγάλει Ένας Εισβολέας σε Ρωσικές Μυστικές Εγκαταστάσεις

Η προσπάθεια ενός φωτογράφου να απαθανατίσει αυτά τα εγκαταλελειμμένα διαστημικά λεωφορεία της Σοβιετικής Ένωσης, τον έκανε στόχο για τους Ρώσους.
Julian Morgans
Κείμενο Julian Morgans
φ
Όλες οι φωτογραφίες αποτελούν ευγενική παραχώρηση.

Αυτό που βλέπετε είναι ένα εγκαταλελειμμένο ρωσικό διαστημικό λεωφορείο, καλυμμένο με σκόνη και ξεχασμένο στα έγκατα μιας βάσης εκτοξεύσεων στο Καζακστάν. Είναι ένα από τα απομεινάρια της αποτυχημένης προσπάθειας της ΕΣΣΔ να κατασκευάσει ένα επαναχρησιμοποιήσιμο διαστημικό λεωφορείο, στο πλαίσιο του προγράμματος Buran. Βάσει σχεδίων που εκλάπησαν από τη NASA, το πρόγραμμα απορρόφησε αμέτρητα δισεκατομμύρια μεταξύ του 1974 και του 1993, μόνο για να θέσει ένα διαστημικό λεωφορείο σε σύντομη τροχιά, το 1988.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, το πρόγραμμα εγκαταλείφθηκε και τα μισοτελειωμένα διαστημόπλοια αφέθηκαν να σαπίζουν στην πρώην σοβιετική αυτοκρατορία. Ένα διαστημόπλοιο καταστράφηκε το 2002, όταν ο χώρος συντήρησης αεροσκαφών στον οποίο βρισκόταν κατέρρευσε κατά τη διάρκεια καταιγίδας, ενώ ένα άλλο πρωτότυπο στεγάζεται πλέον σε ένα γερμανικό μουσείο. Αυτά τα δύο διαστημικά λεωφορεία στο Κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ του νοτιοδυτικού Καζακστάν είναι πιθανώς τα μοναδικά δύο σωζόμενα του είδους τους.

Ελάχιστοι άνθρωποι έχουν καταφέρει να εισέλθουν παράνομα στις εγκαταστάσεις και να βγουν από αυτές με τις SD κάρτες τους στην κατοχή τους. Σήμερα, θα ακούσουμε την ιστορία ενός από αυτούς τους ανθρώπους. Πρόκειται για έναν φωτογράφο με έδρα στην Ευρώπη, που ασχολείται με την αστική εξερεύνηση, ο οποίος δεν ήθελε να δημοσιευτεί το όνομά του, φοβούμενος ότι κάτι τέτοιο θα καθιστούσε δύσκολα τα διεθνή ταξίδια του, τα οποία είναι προφανώς μέρος της δουλειάς του.

Εδώ, εξηγεί με δικά του λόγια πώς μπήκε στις εγκαταστάσεις, πώς διέφυγε και πώς παρακολουθείται από Ρώσους πράκτορες έκτοτε. Η συνέντευξη έχει υποστεί επεξεργασία για λόγους συντομίας και σαφήνειας.


Διάβασα για πρώτη φορά για το πρόγραμμα Buran στο Διαδίκτυο και αμέσως σκέφτηκα, «Ωραία, να κάτι που μπαίνει στη λίστα μου». Έμοιαζε με το απόλυτο θέμα για κάθε φωτογράφο που ασχολείται με την αστική εξερεύνηση. Το καλύτερο των καλύτερων. Έτσι, τον Οκτώβριο του 2015, ταξίδεψα στο Καζακστάν.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σήμερα, οι εγκαταστάσεις του διαστημοδρομίου είναι τεράστιες. Είναι περίπου 70x90 χιλιόμετρα ερήμου, με εκατοντάδες εξέδρες εκτόξευσης που έχουν ξεμείνει από τον Ψυχρό Πόλεμο. Κάποιες από αυτές τις εξέδρες είναι ακόμη ενεργές – από εκεί εκτοξεύονται πύραυλοι με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Όμως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το γεγονός ότι ο χώρος συντήρησης αεροσκαφών απέχει περίπου 40 χιλιόμετρα από τον κεντρικό δρόμο. Το άλλο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει κανένα μέρος για να κρύψεις το αυτοκίνητό σου, επομένως δεν μπορείς να προσεγγίσεις το σημείο οδικώς. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, υπάρχουν τζιπ που περιπολούν διαρκώς την περιοχή.

Το μόνο που έκανα στη διάρκεια του ταξιδιού του 2015 ήταν να παρακολουθώ με κιάλια, προσπαθώντας απλώς να μάθω πού πήγαιναν οι περίπολοι και τι ώρα. Δεν είχα κανένα σχέδιο. Συνέλεγα απλώς στοιχεία, προσπαθώντας να βρω έναν τρόπο να αποφύγω τις περιπόλους και να διασχίσω την έρημο χωρίς αυτοκίνητο, μέχρι που μου ήρθε μια ιδέα – ποδήλατο. Επειδή, από τη στιγμή που μπαίνεις μέσα, μπορείς να κάνεις ποδήλατο στους ασφαλτοστρωμένους δρόμους. Το μόνο που θα χρειαζόταν να κάνω, ήταν να καλύψω την απόσταση μεταξύ του κεντρικού δρόμου και ενός από τους εσωτερικούς δρόμους, η οποία ήταν περίπου 20 χιλιόμετρα.

Τέσσερις μέρες αργότερα, γυρίζοντας στο σπίτι μου, βρήκα την πόρτα ανοιχτή. Κατάλαβα κατευθείαν ότι κάποιος είχε κάνει διάρρηξη, όμως το διαμέρισμα δεν ήταν άνω-κάτω, όπως περίμενα. Το μόνο πράγμα που έλειπε ήταν η Nikon μου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Έτσι, επέστρεψα σπίτι και κατέστρωσα σχέδιο. Παρήγγειλα ένα πτυσσόμενο ποδήλατο και παρακολουθούσα τις εκτοξεύσεις. Μπορείς να δεις το πρόγραμμα εκτοξεύσεων στο Ίντερνετ και ήθελα να βρω την περίοδο με τη λιγότερη δραστηριότητα. Τότε ήταν που είδα ότι δεν είχε προγραμματιστεί καμία εκτόξευση για τον Αύγουστο του 2016. Επίσης, στα μέσα του μήνα θα είχε πανσέληνο, πράγμα που θα διευκόλυνε το νυχτερινό ταξίδι. Οπότε ενσωματώθηκε και αυτό στο σχέδιό μου.

Το πρώτο σημείο που δοκίμασε να παρκάρει. Το ποδήλατο είναι κάτω δεξιά.

Πέταξα το βράδυ της Παρασκευής και στην αρχή ήταν εύκολο. Βρήκα ένα σημείο, για να κρύψω το αυτοκίνητό μου – ήταν απλώς ένας σωρός από παλιά λάστιχα αυτοκινήτων και σκουπίδια στην έρημο. Τη στιγμή, λοιπόν, που κάλυπτα το αυτοκίνητο με χαλιά και λάστιχα, πέρασε δίπλα μου μια περίπολος. «Σκατά», σκέφτηκα. Όμως θα πρέπει να νόμισαν ότι ξεφόρτωνα σκουπίδια, όπως έκαναν οι ντόπιοι και απλώς με προσπέρασαν.

Όπως και να έχει, ήξερα ότι είχαν αλλάξει τη διαδρομή της περιπολίας, για να ελέγξουν τι έκανα. Κατάλαβα, λοιπόν, ότι έπρεπε να καταστρώσω καινούριο σχέδιο και συνέχισα με το αυτοκίνητό μου επτά χιλιόμετρα ανατολικά. Εκεί, το επόμενο βράδυ, βρήκα ένα νεκροταφείο, όπου σκέφτηκα ότι μπορούσα να παρκάρω, χωρίς να με ρωτήσει κανείς τίποτα.

Από εκείνο το σημείο, ξεκίνησα να κάνω ποδήλατο, μέχρι που έφτασα στον πρώτο εσωτερικό δρόμο. Εκεί είναι που συνάντησα το πρώτο πρόβλημα, επειδή νόμιζα ότι οι δρόμοι ήταν ασφαλτοστρωμένοι, πράγμα που δεν ίσχυε. Ήταν απλώς στρωμένοι με άμμο και χαλίκια, όμως δεν είχα επιλογή. Έτσι, ξεκίνησα να κάνω ποδήλατο στην άμμο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Νόμιζα ότι θα μου έπαιρνε πέντε ώρες, αλλά ήταν πολύ δύσκολο και τελικά μου πήρε εννέα. Όταν έφτασα στον χώρο συντήρησης των αεροσκαφών, είχε σχεδόν ξημερώσει και ήμουν εξουθενωμένος, όμως τα προβλήματα δεν είχαν τελειώσει εκεί.

«Κοιτάξτε, δεν έχει καμία λογική να σας πήραν μόνο τη μηχανή και το laptop. “Βλέπουμε” τη Μόσχα πίσω από αυτό».

Ο χώρος συντήρησης υποτίθεται ότι θα ήταν ξεκλείδωτος, αλλά τα πάντα ήταν κλειδαμπαρωμένα. «Θεέ μου», σκέφτηκα, «ήρθα ως εδώ και τώρα δεν μπορώ να μπω». Αποφάσισα να στοιβάξω μερικά παλιά βαρέλια πετρελαίου, για να μπορέσω να φτάσω στη σκάλα κινδύνου και να ανέβω στον δεύτερο όροφο. O δεύτερος όροφος ήταν ξεκλείδωτος, οπότε μπήκα μέσα γύρω στις 6:30 π.μ. και ήταν πολύ σκοτεινά. Υπήρχε μόνο μια σειρά από παράθυρα από τα οποία έμπαιναν μερικές αχτίδες που έριχναν ελάχιστο φως σε κάτι που έμοιαζε με γιγάντιο καθεδρικό. Τότε ήταν που είδα αυτά τα δύο εκπληκτικά διαστημόπλοια, ακριβώς από κάτω μου.

Ήταν σαν ένα μαυσωλείο της διαστημικής εποχής. Κάθισα εκεί για δύο ώρες, απλώς κοιτώντας τα. Προσπάθησα να κοιμηθώ, αλλά η αδρεναλίνη μου ήταν τόσο μεγάλη που δεν με άφηνε και, έτσι, γύρω στις 10 π.μ., όταν το φως ήταν λίγο καλύτερο, ξεκίνησα να τραβάω φωτογραφίες.

Ήταν μια κλασική ήρεμη Κυριακή στο Κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ και πέρασα όλη τη μέρα μου σκαρφαλώνοντας δεξιά και αριστερά, προσπαθώντας να βγάλω τις καλύτερες φωτογραφίες. Ήταν εμφανές ότι τα διαστημόπλοια σάπιζαν εκεί για 25 χρόνια και ήταν καλυμμένα με κουτσουλιές πουλιών. Υπήρχε μια σκάλα κάτω από ένα από αυτά και μπορούσες να μπεις μέσα, όμως δεν υπήρχαν και πολλά για να δεις. Ήταν ουσιαστικά κατεστραμμένα. Επίσης, το ίδιο το υπόστεγο όπου φυλάσσονταν ήταν ρημαγμένο, λόγω της δεκαετούς περιόδου όπου οι Καζακστανοί δεν έδιναν πληροφορίες για το τι συνέβαινε στο Μπαϊκονούρ και άδειασαν τα πάντα. Οτιδήποτε είχε αξία είχε εξαφανιστεί και νομίζω ότι σύντομα, ο χώρος θα καταρρεύσει, όπως συνέβη και στον άλλο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο πύραυλος που υποτίθεται ότι θα έθετε το διαστημικό λεωφορείο Buran σε τροχιά.

Αφού πέρασα τη μέρα βγάζοντας φωτογραφίες, θέλησα να δω και έναν ακόμη χώρο συντήρησης εκεί κοντά. Ήταν αυτός με τον μεγάλο πύραυλο Energia, περίπου 400 μέτρα μακριά. Έτσι, τρύπωσα και εκεί και έβγαλα μερικές φωτογραφίες. Πάνω που ετοιμαζόμουν να φύγω, εμφανίστηκαν τρεις τεράστιοι γερμανικοί ποιμενικοί. Έκαναν πολλή φασαρία και ένα από τα σκυλιά με πλησίαζε πολύ, οπότε άρπαξα έναν σιδηρολοστό και έβγαλα το σπρέι πιπεριού που κουβαλούσα, το οποίο είχα φέρει μαζί μου ειδικά για τα σκυλιά. Με πλησίαζε όλο και περισσότερο, γρυλίζοντας προς το μέρος μου, οπότε του έδωσα μια πάνω από το στόμα και το ψέκασα. Μετά από αυτό, οπισθοχώρησαν και τα τρία, μέχρι που έμεινα μόνος και πάλι.

Η εικόνα των Ρώσων χαλάει, όταν κάποιος σαν εμένα εισβάλει στο αυστηρά ελεγχόμενο διαστημοδρόμιό τους με ένα πτυσσόμενο ποδήλατο

Είχε πλέον σκοτεινιάσει και έπρεπε να γυρίσω πίσω. Δεν ήθελα να είμαι εκεί το πρωί της Δευτέρας, οπότε έπρεπε να φτάσω στο αυτοκίνητο μέχρι το πρωί. Περπάτησα, λοιπόν, περίπου οκτώ χιλιόμετρα, έφτασα στο ποδήλατό μου και ξεκίνησα. Ξαφνικά, είδα φώτα από ένα τζιπ πίσω μου. Πέταξα γρήγορα το ποδήλατο κάτω και έτρεξα για περίπου 50 μέτρα μέσα στην έρημο.

Έβλεπα τον τύπο να κατεβαίνει τον δρόμο πηγαίνοντας δεξιά και αριστερά, κάνοντας παρακάμψεις μέσα στην έρημο και βγαίνοντας ξανά μετά στον δρόμο. Δεν είμαι σίγουρος αν έψαχναν εμένα ή τι ακριβώς έκαναν. Ήταν, όμως, σαββατοκύριακο και ίσως οι φύλακες να είχαν πιει μερικές βότκες, οπότε έλεγα μέσα μου, «Σε παρακαλώ Θεέ μου, μην πατήσουν το ποδήλατό μου». Ευτυχώς, ο φύλακας πέρασε ακριβώς από δίπλα του, οπότε βγήκα ξανά στον δρόμο, το πήρα, και συνέχισα να ποδηλατώ.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Μετά από ώρες ποδηλασίας στην άμμο, ήμουν εντελώς εξαντλημένος. Τελικά, σκέφτηκα ότι θα ήταν πιο εύκολο να περπατήσω και να παρατήσω το ποδήλατο και το αλεξίσφαιρο γιλέκο μου. Ήταν τόσες οι στιγμές που ήθελα να ξαπλώσω κάτω και να ξεκουραστώ, όμως ήξερα ότι δεν μπορούσα. Το ξύπνημα κάτω από τον ήλιο στην έρημο, χωρίς πολύ νερό, θα ήταν επικίνδυνο. Είχα έξι λίτρα για 36 ώρες, το οποίο ήταν μια χαρά. Όμως ήξερα ότι δεν θα μου έφταναν στους 37 βαθμούς Κελσίου.

Τελικά, γύρω στις έξι το πρωί, έφτασα στο αυτοκίνητο. Από εκεί, οδήγησα 20 χιλιόμετρα μακριά, σταμάτησα, άνοιξα το κλιματιστικό και κοιμήθηκα. Το μεσημέρι ξύπνησα και συνέχισα να οδηγώ.

Όταν επέστρεψα στην έδρα μου, έκανα μια μεγάλη έκθεση και ο χώρος γέμισε με κόσμο. Έκανα χρυσές δουλειές και πούλησα πολλές φωτογραφίες σε επιχειρηματίες. Το ταξίδι είχε κοστίσει γύρω στα 1.000 ευρώ και εγώ είχα βγάλει 20.000, οπότε είχα βγάλει μεγάλο κέρδος.


VICE Video: Η Ελλάδα Έχει Ένα «Οικόπεδο» στο Διάστημα Αλλά το Εκμεταλλεύεται μία Αραβική Εταιρία

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Όμως, τέσσερις μέρες αργότερα, γυρίζοντας στο σπίτι μου, βρήκα την πόρτα ανοιχτή. Κατάλαβα κατευθείαν ότι κάποιος είχε κάνει διάρρηξη, όμως το διαμέρισμα δεν ήταν άνω-κάτω, όπως περίμενα. Το μόνο πράγμα που έλειπε ήταν η Nikon μου – η μεγάλη Nikon που είχε ακόμη τις φωτογραφίες με τους πυραύλους στην κάρτα της. Επίσης, είχαν κλέψει το laptop μου, όμως τίποτα άλλο. Υποθέτω ότι θα ήταν στην έκθεσή μου, όπου θα είδαν τον υπολογιστή μου που πρόβαλε τις φωτογραφίες από το Μπαϊκονούρ. Όμως δεν είχαν πάρει τους έξι φακούς που ήταν στην ίδια τσάντα της φωτογραφικής, καθώς και την εφεδρική μηχανή μου, μια Sony A7. Οπότε ήταν λίγο περίεργο όλο αυτό.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Κάλεσα την Αστυνομία, ήρθαν και έκανα καταγγελία. Αργότερα, μου τηλεφώνησαν και είπαν: «Κοιτάξτε, δεν έχει καμία λογική να σας πήραν μόνο τη μηχανή και το laptop. “Βλέπουμε” τη Μόσχα πίσω από αυτό».

Μου είπαν να προσέχω και ότι δεν ήταν καλή ιδέα να τα βάζω με αυτούς τους τύπους. Σκέφτηκαν -και συμφωνώ μαζί τους- ότι όλο αυτό ήταν ζήτημα τιμής. Η εικόνα των Ρώσων χαλάει, όταν κάποιος σαν εμένα εισβάλει στο αυστηρά ελεγχόμενο διαστημοδρόμιό τους με ένα πτυσσόμενο ποδήλατο. Επίσης, οι Αμερικανοί πληρώνουν δεκάδες εκατομμύρια κάθε φορά που χρησιμοποιούν το Μπαϊκονούρ για να στείλουν κάποιον στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, οπότε είναι επιζήμιο και για τις δουλειές. Έκτοτε, λοιπόν, προσπαθώ να μην εμφανίζομαι στα ΜΜΕ, το οποίο είναι άλλος ένας λόγος που διατηρώ την ανωνυμία μου εδώ.

Δεν φοβάμαι. Δεν φυλάω συνεχώς τα νώτα μου. Είμαι πολύ αισιόδοξος άνθρωπος και αυτό είναι απαραίτητο σε αυτήν τη δουλειά. Είναι μια φοβερή ιστορία και την έχω διηγηθεί ήδη σε μερικούς φίλους. Νομίζω ότι το βασικότερο που έμαθα είναι το πόσο σημαντικό είναι να είσαι προετοιμασμένος. Είχα το σπρέι πιπεριού και το αλεξίσφαιρο γιλέκο μου. Έμαθα τις λέξεις για το «ψηλά τα χέρια» στα ρωσικά. Όμως δεν είχα plan B, όταν ανατράπηκε το πρώτο μου σχέδιο για το παρκάρισμα. Θα έπρεπε να είχα σκεφτεί ένα εναλλακτικό σχέδιο, όμως εγώ αναγκάστηκα να αυτοσχεδιάσω.

Πρέπει, λοιπόν, να είσαι πάντα προετοιμασμένος και αν θέλει κανείς να μπει εκεί μέσα, τον συμβουλεύω να μην το κάνει. Μου ζητήθηκε, μάλιστα, ακόμη και από έναν τηλεοπτικό σταθμό να καθοδηγήσω μια ομάδα εκεί. Μου προσέφεραν πολλά χρήματα, όμως δεν είμαι οδηγός. Δεν πρόκειται να μπω εκεί μέσα μόνο για τα λεφτά. Ό,τι κάνω, το κάνω για τη φωτογραφία και τίποτα άλλο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίοNewsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Ένα Περίστροφο, Ένα Γκολ κι Ένα Πρωτάθλημα

Αυτός ο Μετρ του Κρέατος Πληρώνεται Χιλιάδες Ευρώ για να Κόβει Αλλαντικά, από τον Obama Μέχρι τον De Niro

Κανείς Δεν Μπορεί να Βρει Σπίτι στο Κέντρο της Αθήνας και τα Πράγματα θα Γίνουν Χειρότερα

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.