Να Γιατί τα Δερματικά Προβλήματα Πρέπει να Λαμβάνονται πιο Σοβαρά

Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Είναι ελάχιστα γνωστό ότι οι δερματοπάθειες είναι η πιο συχνή αιτία που οι άνθρωποι επισκέπτονται τον γενικό γιατρό αναφέροντας κάποιο καινούριο πρόβλημα. Περίπου 1,5 χρόνο πριν, επισκέφθηκα για πρώτη φορά τον γιατρό μου, για ένα τέτοιο πρόβλημα. Τα πόδια, τα οπίσθια και ή οσφυϊκή χώρα είχαν καλυφθεί με στρογγυλές, κόκκινες πληγές που προκαλούσαν φαγούρα, και η οποία στη συνέχεια διαπίστωσα ότι ήταν σμηγματορροϊκή δερματίτιδα - μια κατάσταση που επηρεάζει το 1-3% των υγιών ενηλίκων. Η αυτοπεποίθησή μου άρχισε να εξαφανίζεται, όπως έκανε και η σεξουαλική μου ζωή.

Την πρώτη φορά που εμφανίστηκαν οι πληγές, ο γιατρός μου συνταγογράφησε τη λάθος θεραπεία, γεγονός που έκανε την κατάσταση χειρότερη. Όταν επανεμφανίστηκε, περίπου έξι μήνες αργότερα, πήγα ξανά στο γιατρό, ο οποίος στράφηκε αδιάφορα στο Google για να δει τι θα μπορούσαν να είναι αυτές οι παρασιτικές κόκκινες κηλίδες. Μου φάνηκε ότι η άγνοια του γιατρού μου μπορεί να ήταν σύμπτωμα ενός ευρύτερου προβλήματος. Έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2013, από τη Διακομματική Κοινοβουλευτική Ομάδα για το Δέρμα (APPGS), επιβεβαιώνει ότι πολλοί ασθενείς ένιωσαν ότι η θεραπεία από τους γιατρούς τους όσον αφορά το δέρμα τους ήταν εντελώς ανεπαρκής.

Υπάρχει σοβαρή έλλειψη δερματολόγων στη Βρετανία, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό με δεδομένο ότι εκτιμάται πως περίπου το 54% του βρετανικού πληθυσμού εμφανίζει κάποια δερματοπάθεια κάθε 12 μήνες. Η έρευνα κατέδειξε επίσης ότι είναι «εκτεταμένη η επίδραση των δερματοπαθειών σε όλες τις πτυχές της ζωής ενός ανθρώπου, από την εκπαίδευση, τις σχέσεις, την αυτοεκτίμηση και τις επιλογές καριέρας μέχρι τις κοινωνικές, σεξουαλικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες».

Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι ενώ υπάρχει ένα ευρύτατο φάσμα δερματικών παθήσεων -έκζεμα, ψωρίαση, ακμή, λεύκη, κνίδωση και πολλές άλλες- κάθε κατάσταση έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει την ψυχική ευεξία του ατόμου. Μελέτες έχουν επίσης δείξει σχέση μεταξύ των δερματοπαθειών και ενός υψηλότερου κινδύνου κατάχρησης ναρκωτικών και αλκοόλ, καθώς και σκέψεων αυτοκτονίας. Το 2011, μελέτη στην οποία συμμετείχαν 510 ασθενείς, διαπίστωσε ότι η συντριπτική πλειοψηφία ανέφερε κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα που ήταν τόσο μεγάλα όσο εκείνα που αναφέρθηκαν από ασθενείς με μακροχρόνιες ασθένειες, όπως είναι το χρόνιο άσθμα, η επιληψία και ο διαβήτης.

Στατιστικές σαν κι αυτές έχουν οδηγήσει σε εκκλήσεις για παροχή περισσότερης ψυχολογικής υποστήριξης σε εκείνους που πάσχουν από δερματοπάθειες, αλλά έως τώρα λίγα πράγματα έχουν γίνει.

Ο Δρ. Andrew Thompson, που κάνει έρευνα στον τομέα της ψυχοδερματολογίας εδώ και 15 χρόνια, λέει ότι «οι περισσότερες υπηρεσίες δερματολογίας δεν έχουν εύκολη πρόσβαση ή αποκλειστική πρόσβαση στις ψυχολογικές υπηρεσίες». Μόνο 7 από τα 217 νοσοκομεία έχουν ειδική ψυχοδερματολογική υπηρεσία. Παρόλο που άλλα νοσοκομεία μπορεί να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες κλινικής ψυχολογίας, υπάρχει κάποια ανομοιογένεια.

Η έκθεση της APPGS για το 2013 καθιστά πολύ σαφές ότι υπάρχει πραγματικό κενό στις υπηρεσίες αλλά ο Δρ. Thompson επισημαίνει πως «αυτό που είναι πραγματικά απογοητευτικό είναι ότι πρόκειται για έκθεση επανεξέτασης - η έκθεση του 2003 ανέφερε βασικά τα ίδια θέματα». Έτσι, μια ολόκληρη δεκαετία πέρασε και τα προβλήματα εξακολουθούν να είναι τα ίδια· ελλιπής πρόσβαση σε ψυχολογική υποστήριξη, ελλιπής πρόσβαση σε θεραπεία και ελάχιστη έρευνα. Και δεν έχει να κάνει με το ότι δεν έγιναν αντιληπτά τα προβλήματα. Αναφέρονται αναλυτικά και αρθρωτά στην έκθεση της APPGS, αλλά ίσως αυτό είναι μια απόδειξη της χαμηλής παραγωγικότητας μιας Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Ομάδας.

Ο Δρ. Thompson εξηγεί ότι η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται, εν μέρει, στο ότι δεν γίνεται έρευνα. «Απλά δεν έχει γίνει έρευνα, δεν έχει χρηματοδοτηθεί για να γίνει». Η έρευνα αποτελεί «κλειδί», διότι εάν αποδειχθεί ότι οι θεραπείες είναι αποτελεσματικές, η κυβέρνηση, οι επίτροποι των υπηρεσιών του NHS, τα νοσοκομεία κ.τ.λ. είναι περισσότερο πιθανό να βάλουν το χέρι βαθιά στις τσέπες τους και να χρηματοδοτήσουν αυτές τις υπηρεσίες.

Το επόμενο ερώτημα είναι, γιατί η ίδια η έρευνα δεν χρηματοδοτήθηκε; Ο Δρ. Thompson απαντά με ειλικρίνεια ότι «ίσως γιατί τόσο η ψυχική υγεία όσο και η δερματολογική υγεία εξακολουθούν να θεωρούνται οι φτωχοί συγγενείς των υπηρεσιών. Θα μπορούσε να συμβαίνει επειδή ένα μεγάλο κομμάτι της ψυχολογικής δυσφορίας, που συνδέεται με δερματοπάθειες, σχετίζεται με ανησυχία λόγω εμφάνισης και αυτό μπορεί να θεωρείται ματαιόδοξο.» Με άλλα λόγια, οι δερματοπάθειες συχνά απορρίπτονται ως αισθητικό πρόβλημα και ως εκ τούτου ασήμαντο σε σύγκριση με άλλες μορφές υγειονομικής περίθαλψης.

Η Jennifer White είναι 32χρονη blogger που γράφει για την ψωρίαση. Συμφωνεί με τον Δρ. Thompson όταν μιλάει για την ασθένειά της. «Σίγουρα, πιστεύω ότι εκλαμβάνεται ως αρκετά επουσιώδες». Η Jenny συνεχίζει «νομίζω ότι ένα άλλος λόγος είναι πως για τους νέους γιατρούς, η δερματολογία δεν θεωρείται και η πιο λαμπερή από τις ειδικότητες -οι ρευματολόγοι ασχολούνται με τα πιο ουσιώδη θέματα- ενώ δεν φαίνεται απαραίτητα τόσο σοβαρή ειδικότητα».

Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι η δερματολογία σπανίως, εάν όχι ποτέ, θεωρείται να είναι βασικό μάθημα στα πανεπιστημιακά ιατρικά μαθήματα. Μέχρι η δερματολογία να αναγνωριστεί ως βασικός τομέας στην ιατρική περίθαλψη, τα πρότυπα της παροχής το πιθανότερο είναι να χειροτερέψουν. Ελάχιστες δερματικές καταστάσεις είναι απειλητικές για τη ζωή, οπότε είναι κατανοητό ότι μερικές φορές η προτεραιότητα βρίσκεται αλλού, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι οι δερματοπάθειες πρέπει να περιθωριοποιηθούν ή να μπουν σε δεύτερη μοίρα από άποψη προτεραιότητας συνολικά.

Η Jenny έχει ψωρίαση από τότε που μπορεί να θυμηθεί και ποτέ δεν της πρόσφεραν οποιουδήποτε είδους ψυχολογικής υποστήριξης, κάτι που πιστεύει ότι θα ήταν βοηθητικό λόγω του πόσο «πολύ συνδέεται με το επίπεδο άγχους της». Όπως λέει, «η έλλειψη ελέγχου στο ίδιο σου το δέρμα είναι πραγματικά κάτι φρικτό. Προσφάτως αρραβωνιάστηκα και θα ήθελα να μην καλύπτομαι από ψωρίαση την ημέρα του γάμου μου. Αλλά εάν συμβεί, δεν υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω». Η ψωρίαση, όπως πολλές άλλες δερματοπάθειες, βελτιώνονται και χειροτερεύουν ανάλογα με διάφορους παράγοντες συμπεριλαμβανομένης της κούρασης, του άγχους ή του αδύναμου ανοσοποιητικού συστήματος.

Το πρόβλημα είναι ότι το δέρμα σου -ιδίως όταν πρόκειται για το πρόσωπό σου- υπόκειται σε δημόσια κρίση. Το δέρμα είναι το πρώτο πράγμα που βλέπουν οι άνθρωποι. Δεν είναι κάτι από το οποίο μπορούμε να αποφύγουμε. Η Jenny λέει πολλές ιστορίες αγνώστων που την ρωτούν για την κατάστασή της υγείας της, σε δημόσιες τουαλέτες ακόμα και στο δρόμο. Άλλες φορές ο κόσμος είναι απλά σκοπίμως προσβλητικός. «Υπήρξαν μάλιστα άγνωστοι που μου χτύπησαν τον ώμο σε παμπ και είπαν "συγνώμη αγάπη, έχεις καταλάβει πως έχεις πιτυρίδα; Είναι αηδιαστικό". Αυτό είναι πολύ ταπεινωτικό στην ηλικία των 20 ετών». Δεν ήταν πιτυρίδα. Ήταν νιφάδες δέρματος από την ψωρίαση που είχε η Jenny στο κρανίο της.

Μεγάλο μέρος του προβλήματος φαίνεται να είναι η έλλειψη κατανόησης γύρω από τα δερματικά προβλήματα. Η Jenny λέει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που συναντά δεν έχουν ακούσει ποτέ για την ψωρίαση. «Μπορεί να είναι ιδιαιτέρως ντροπιαστικό όταν είσαι στο σχολείο γιατί ο κόσμος δεν καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται. Φυσικά μου έτυχε να είμαι πολύ μικρή και να έρχονται γονείς και να ρωτάνε "Τι είναι αυτό; Είναι μεταδοτικό;"». Η υπόθεση ότι είναι μεταδοτικό είναι τόσο συνηθισμένη που η φωτογραφία του ιδρύματος National Psoriasis Foundation στο twitter γράφει συγκεκριμένα «Δεν θα σε ρωτήσουμε… είναι μεταδοτικό;».

Παράλληλα με τους κινδύνους εκφοβισμού, ο Δρ. Thompson προσθέτει ότι «υπάρχει έρευνα που δείχνει πως οι δερματικές παθήσεις μπορεί να έχουν πραγματικό αντίκτυπο σε πράγματα όπως οι προοπτικές απασχόλησης γιατί εκείνοι που κάνουν τη συνέντευξη μπορεί να μη θυμούνται πολλές πληροφορίες από τη συνέντευξη ως αποτέλεσμα των τάσεων έλξης. Ουσιαστικά, αποσπώνται από τις διαφορές στην εμφάνιση». Ο κόσμος έχει αυτόματες απαντήσεις, που σημαίνει ότι αρχικά μπορεί να επικεντρωθούν υπερβολικά στις ορατές διαφορές, αντί στον άνθρωπο.

Αποδεικτικά στοιχεία που κατέθεσε μια γυναίκα στην έκθεση της APPGS το 2013, επιβεβαίωσαν την υποψία του Δρ. Thompson περί εξασθένησης των προοπτικών απασχόλησης. «Νιώθω ότι κατά την αίτηση μου για διάφορες θέσεις τα τελευταία χρόνια, από τότε που η λεύκη μου επεκτάθηκε, με έχουν προσπεράσει υπέρ άλλων υποψηφίων.»

Το ίδρυμα British Skin Foundation έκανε έρευνα το 2012, σύμφωνα με την οποία από τους 729 ανθρώπους που υπέφεραν από δερματοπάθειες, το 47% είπε ότι ήταν θύματα λεκτικής κακοποίησης μία ή περισσότερες φορές και ένας στους έξι συμμετέχοντες παραδέχθηκε ότι έκανε κακό στον εαυτό του λόγω της δερματικής νόσου. Ανησυχητικό είναι ότι το 17% (125 άτομα) είπαν ότι είχαν σκεφτεί την αυτοκτονία σε κάποια φάση της ζωής τους.

Ο Δρ. Thompson συχνά δουλεύει με ασθενείς του NHS που πάσχουν από ευρύ φάσμα δερματικών παθήσεων. Προσφάτως, δούλεψε με κάποια που είχε ουλές ακμής και είχε κάνει αρκετές προσπάθειες να αυτοκτονήσει. Μου είπε ότι πάντα συνέκρινε τον εαυτό της με άλλες γυναίκες· «Συνεχώς έλεγε "το δέρμα αυτού του κοριτσιού είναι πολύ καλύτερο από το δικό μου, είμαι φρικτή"». Ο Thompson επισημαίνει ότι, συχνά, οι άνθρωποι με δερματοπάθειες μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα παρόμοια με εκείνα του κοινωνικού άγχους και κάποια εκτεταμένη διαταραχή δυσμορφίας, να γίνουν εμμονικοί με τις δερματικές ατέλειές τους. «Χρειαζόμαστε διόδους σε εντατικές μορφές ψυχολογικής υποστήριξης, όπως είναι η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για τα άτομα που μπορεί να το έχουν ανάγκη».

Ήμουν αρκετά τυχερή που δεν επηρεάστηκα σοβαρά από την κατάστασή μου αλλά εμφάνισα υψηλό επίπεδο άγχους λόγω του επικριτικού βλέμματος των αγνώστων. Επίσης, είχα τη δερματοπάθεια μόνο για λίγους μήνες. Ο κίνδυνος εμφάνισης προβλήματος ψυχικής υγείας είναι σταθερά υψηλότερος για εκείνους με εμφανή σωματικά προβλήματα υγείας. Το θέμα μόνο ασήμαντο δεν είναι. Το δέρμα μας καλύπτει ολόκληρο το σώμα μας, είναι το μεγαλύτερο όργανό μας και το πλέον ορατό και παρόλα αυτά εξακολουθεί να αγνοείται. Εφόσον υπάρχει αυξημένος κίνδυνος άγχους ή κατάθλιψης για εκείνους που έχουν δερματικά προβλήματα, χρειάζεται να υπάρχει και καλύτερη ιατρική υποδομή για την αντιμετώπισή τους.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.