Οι Έλληνες Γιατροί στην Εμπόλεμη Ζώνη στο Κομπάνι

Φωτογραφίες: Γιατροί του Κόσμου

«Καλύτερα να μιλήσουμε αργά το βράδυ, όταν θα απομακρυνθούμε από το πεδίο και θα έχουμε πρόσβαση στο Ίντερνετ» μου είπε στο τηλέφωνο ο Κωνσταντίνος Διαμαντόπουλος, ειδικευόμενος ψυχίατρος και μέλος της ελληνικής αποστολής των Γιατρών του Κόσμου που βρίσκεται αυτές τις ημέρες στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας, μια ανάσα από την εμπόλεμη ζώνη στο Κομπάνι.

Τώρα πια που το ενδιαφέρον των ελληνικών μίντια φαίνεται να απομακρύνεται από την περιοχή, μια ομάδα Ελλήνων γιατρών μετέβη στην πρώτη γραμμή, ώστε να μεταφέρει ανθρωπιστικό υλικό και να παρέχει πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη στους χιλιάδες πρόσφυγες που περνούν από τη συριακή στην τουρκική μεθόριο.

Η αποστολή αποτελείται από την πρόεδρο του ελληνικού τμήματος των Γιατρών του Κόσμου, παιδίατρο Λιάνα Μαΐλλη, τον γεν. γραμματέα της οργάνωσης, οδοντίατρο Νικήτα Κανάκη, και τον εθελοντή ειδικευόμενο της ψυχιατρικής, Κωνσταντίνο Διαμαντόπουλο. Ο τελευταίος, ο οποίος έκανε το μακρινό ταξίδι μαζεύοντας ρεπό και μέρες άδειας από το Νοσοκομείο Παπαγεωργίου όπου τελειώνει την ειδίκευση, μίλησε στο VICE για τις σκληρές στιγμές της αποστολής, την εξομολόγηση μιας Κούρδης στον καταυλισμό και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες τον θάνατο – «στις κηδείες δεν θρηνούν, τραγουδάνε» μου είπε.

VICE: Πού ακριβώς βρίσκεσαι τώρα;
Κωνσταντίνος Διαμαντόπουλος: Είμαστε έξω από την πόλη Suruc στην τουρκική μεθόριο. Είναι η πρώτη πόλη μετά τα συριακά σύνορα και το Κομπάνι στην αντικρινή πλευρά. Εδώ έχουν στηθεί οι περισσότεροι καταυλισμοί για τους πρόσφυγες που φθάνουν από τη βόρειο τμήμα της Συρίας.

Τι ακριβώς βρήκατε εκεί;
Είχε προηγηθεί μια διερευνητική αποστολή του ελληνικού τμήματος των Γιατρών του Κόσμου, πριν από ένα μήνα, ώστε να εξεταστεί πώς θα μπορούσαν να παρέμβουν οι εθελοντές στο πεδίο. Διαπιστώθηκε ότι οι πρόσφυγες δεν χρειάζονταν τόσο ιατρική παρέμβαση, όμως στους καταυλισμούς υπήρχε ανάγκη για ρούχα, παιδικές τροφές και κουβέρτες, διότι έρχεται βαρύς χειμώνας και οι τέντες που έχουν στηθεί δεν θα κρατήσουν το κρύο. Οργανώσαμε μια καμπάνια στην Αθήνα και συγκεντρώσαμε σε λίγες ημέρες ένα ολόκληρο φορτηγό με ανθρωπιστική βοήθεια.

Η καθημερινότητα στους καταυλισμούς πώς είναι;
Πηγαίνουμε το πρωί και αξιολογούμε τις ανάγκες των ανθρώπων. Για παράδειγμα, υπήρχε απόθεμα νερού και φαρμάκων, όχι όμως ρούχων και παιδικών τροφών. Έπειτα, παρέχουμε κάποιες πρωτοβάθμιες ιατρικές παρεμβάσεις στον πληθυσμό και βέβαια συντονίζουμε τη διανομή του ανθρωπιστικού υλικού, ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι όσα πράγματα συγκεντρώθηκαν από απλούς πολίτες, θα φθάσουν στους ανθρώπους που τα χρειάζονται.

Πόσο κοντά στη ζώνη πυρός είστε;
Οι βομβαρδισμοί στο Κομπάνι ακούγονται καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Σηκώνουμε το κεφάλι κι εμείς και οι πρόσφυγες και βλέπουμε τους καπνούς και τα αεροπλάνα. Για εμάς αυτό ήταν πρωτόγνωρο, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι εκεί ήταν εξοικειωμένοι, καθώς η ίδια κατάσταση συμβαίνει πολύ καιρό τώρα. Προσωπικά, δεν είχα ξαναβρεθεί σε εμπόλεμη ζώνη, είμαι πέντε χρόνια εθελοντής στην οργάνωση κι έχω συμμετάσχει σε αποστολές στην Ουγκάντα, αλλά όχι σε πόλεμο.

Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία;
Η γραφειοκρατική διαδικασία του εκτελωνισμού και μεταφοράς του ανθρωπιστικού υλικού, δηλαδή το πέρασμα του φορτηγού που μετέφερε το υλικό μέσω χερσαίων συνόρων έως εδώ. Αγωνιούσαμε αν θα έφτανε έγκαιρα το υλικό αρχικά σε εμάς κι έπειτα στους πρόσφυγες, όμως τελικά όλα πήγαν καλά. Υπάρχει δυσκολία και στη γλώσσα.

Και η πιο σκληρή στιγμή;
Μια Κούρδη πρόσφυγας, υπεύθυνη της αποθήκης στον καταυλισμό, μου μίλησε για την αδερφή της που σκοτώθηκε στο Κομπάνι. Δεν μπορούσαμε να συνεννοηθούμε και μεταφράζαμε αυτά που λέγαμε στο google translate. Πρέπει πολλά ακόμη να γίνουν για να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής των ανθρώπων. Ένας τραυματίας διακομίστηκε από την πρώτη γραμμή με κάταγμα στο πόδι και χρειαζόταν χειρουργείο. Δεν γνωρίζω αν τελικά θα γίνει η επέμβαση, το πιο πιθανό είναι ότι το τραύμα δεν θα αποκατασταθεί ποτέ.

Υπάρχουν και άλλοι τραυματίες εκεί;
Αυτοί με τα σοβαρά τραύματα, φθάνουν στους καταυλισμούς και μεταφέρονται με ασθενοφόρα στα νοσοκομεία, το ίδιο και πολλές γυναίκες με προβλήματα εγκυμοσύνης. Το ιατρικό κομμάτι καλύπτεται σχετικά καλά. Υπάρχουν δύο είδη καταυλισμών στα σύνορα. Το πρώτο είναι υπό τον έλεγχο της τουρκικής κυβέρνησης και ελέγχεται από Τούρκους γιατρούς και τουρκικές ΜΚΟ. Το δεύτερο, καλύπτεται από τις κουρδικές τοπικές δημοτικές αρχές.

Πώς σας αντιμετωπίζουν οι Αρχές;
Με την αστυνομία και τον στρατό δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, ούτε καν σημεία ελέγχου ή κάτι παρόμοιο.

Και οι πρόσφυγες;
Είναι εξοικειωμένοι με τους εθελοντές και έχουν φοβερή αξιοπρέπεια. Δεν ζητούν πράγματα, δεν είδαμε παιδιά να μας ζητάνε χρήματα. Συνεχίζουν μια καθημερινότητα με αξιοπρέπεια και συνεργαζόμαστε καλά.

Κηδείες μαχητών γίνονται εκεί;
Ναι, κηδείες γίνονται σχεδόν καθημερινά. Όσοι δεν θάβονται στο Κομπάνι, μεταφέρονται για ταφή στα πρώτα χιλιόμετρα επί τουρκικού εδάφους. Το περασμένο Σάββατο σημειώθηκε μια μεγάλη επίθεση με τουλάχιστον 20 θύματα. Την επομένη, πραγματοποιήθηκε μεγάλη διαδήλωση των Κούρδων πάνω στα σύνορα, με συνθήματα και τραγούδια.

Τι ακριβώς έγινε;
Κοίτα, δίνουν ένα πανηγυρικό και αγωνιστικό χαρακτήρα στις συγκεντρώσεις τους. Ακόμη και στις κηδείες δεν θρηνούν, αλλά υπάρχει ένα αγωνιστικό κλίμα με τραγούδια.

Η συμμετοχή των γυναικών ποια είναι;
Έχουν πολύ σημαντικό ρόλο, τόσο στην εμπόλεμη ζώνη όσο και στο υπόλοιπο οργανωτικό κομμάτι στα μετόπισθεν. Για παράδειγμα, η υπεύθυνη της αποθήκης του καταυλισμού είναι γυναίκα, η δήμαρχος του Suruc επίσης, οι σύνδεσμοι των εθελοντών με τους πρόσφυγες είναι επίσης γυναίκες. Οι γυναίκες έχουν μια ιδιαίτερη θέση σε όλον αυτόν τον αγώνα.

Πόσο δύσκολο είναι να υπερισχύσει η ψυχραιμία του συναισθήματος;
Υπάρχουν στιγμές που πας να σπάσεις, αλλά βρίσκεσαι στο πεδίο και δεν μπορείς να το επιτρέψεις στον εαυτό σου. Σε αυτό βοηθάει και η αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της αποστολής.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.