Γιατί Μας Ενοχλούν οι «Αιώνιοι Φοιτητές»;

Παλιό σύνθημα σε τοίχο του Παντείου

Η απώλεια του πατέρα της θα ανάγκαζε την Μαρία να αποχωριστεί την φοιτητική ανεμελιά – που μάλλον ποτέ δεν είχε αφού πάντα τη θυμάμαι να κάνει κάποια μικροδουλειά- και να αρχίζει λόγω του γεγονότος αυτού να εργάζεται κανονικά με συνθήκες πλήρους απασχόλησης σαν ιδιωτική υπάλληλος. Φοιτήτρια από την επαρχία στην Αθήνα, προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές της, η Μαρία τα τελευταία χρόνια έχει αναγκαστεί να συνδυάζει δουλειά και σπουδές με αποτέλεσμα να έχει καθυστερήσει να πάρει το πτυχίο της. «Τα πρωινά δεν μπορώ να παρακολουθώ μαθήματα, γιατί δουλεύω. Σε κάποια δύσκολα μαθήματα κάνω φροντιστήρια για να δίνω στις εξεταστικές. Αλλά δεν καταφέρνω πάντα να πάρω άδεια από τη δουλειά για να δώσω, γιατί τα προγράμματα των εξεταστικών βγαίνουν τελευταία στιγμή και γιατί είναι δύσκολο να λείπω συνεχώς από το γραφείο, με αποτέλεσμα να έχουν περάσει τα χρόνια και ουσιαστικά τώρα με την εφαρμογή του νόμου για τους «αιώνιους φοιτητές» να κινδυνεύω να διαγραφώ».

Η περίπτωση της Μαρίας δεν είναι η εξαίρεση. Οι περισσότεροι φοιτητές έχουν αναγκαστεί να καθυστερήσουν τις σπουδές τους γιατί παράλληλα εργάζονται ακόμα και με καθεστώς «μαύρης» ανασφάλιστης εργασίας, χωρίς να μπορούν να το αποδείξουν σε περίπτωση που τους ζητηθεί από το Πανεπιστήμιο. Παρόλα αυτά και παρά τις αντιδράσεις των Πρυτάνεων, το Υπουργείο Παιδείας επιμένει ότι οι αιώνιοι ή λιμνάζοντες φοιτητές που δεν  καταφέρνουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους εγκαίρως και καθυστερούν ή έχουν εγκαταλείψει τις σπουδές τους και παραμένουν ακόμη εγγεγραμμένοι στις σχολές που φοιτούσαν, πρέπει να διαγραφούν. Το δικό μου ερώτημα είναι γιατί; Γιατί να διαγραφούν;

Ένα επιχείρημα που ακούω σαν απάντηση είναι γιατί κοστίζουν. Οι χαρακτηριζόμενοι ως «αιώνιοι φοιτητές» δεν έχουν καμία άμεση ή έμμεση επιβάρυνση στον Έλληνα φορολογούμενο. Πάσο δεν έχουν, τα συγγράμματά τους τα έχουν πάρει, στέγαση ή σίτιση δεν δικαιούνται, αντιθέτως αν ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και βρουν δουλειά, θα αποτελούν πραγματικό όφελος για το κράτος. Αλλά με το φόβο ότι δεν θα βρουν δουλειά, ποιο κράτος θέλει άνεργους πτυχιούχους στα στατιστικά του; Κι αν δεν μπορείς να μειώσεις την ανεργία, τι κάνεις; Μειώνεις τους πτυχιούχους.

Ένα ακόμα επιχείρημα που ακούω, είναι ότι οι αιώνιοι φοιτητές πρέπει να κοπούν γιατί αυτό το πράγμα δεν συμβαίνει πουθενά στον κόσμο και πρέπει να είμαστε ανταγωνιστικοί με τα Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Στα Πανεπιστήμια του εξωτερικού, όμως, προκειμένου να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, οι φοιτητές μπορούν να πάρουν πολύ καλές υποτροφίες, δικαιούνται φοιτητικά δάνεια που αποπληρώνουν μόνο όταν βρουν δουλειά, μπορούν εύκολα να βρουν μικροδουλειές ακόμα κι εντός του Πανεπιστημίου, το μεγαλύτερο ποσοστό μπορεί να μείνει σε εστίες, οι χώρες τους δεν βιώνουν την ίδια κρίση με την Ελλάδα και τέλος πάντων αν είναι να συγκριθούμε με τα Πανεπιστήμια του εξωτερικού ας ξεκινήσουμε από το πρόγραμμα σπουδών, τις εγκαταστάσεις, τη δομή, την έρευνα, κι ας αφήσουμε τους «αιώνιους» στο τέλος.

Ένα επιπλέον επιχείρημα είναι ότι οι διαγραφές, θα είναι ένα καλό κίνητρο ώστε να ενεργοποιήσουν τους φοιτητές να τελειώνουν στην ώρα τους. Θέλουμε Πανεπιστήμια της παπαγαλίας όπως και τα σχολεία, φοιτητές που δεν θα εμβαθύνουν στην γνώση και φοιτητές που δε θα παίζουν κανένα ενεργό ρόλο σε ό, τι συμβαίνει στο Πανεπιστήμιο και τους «τρώει» χρόνο από τις σπουδές τους; Μήπως τελικά ο στόχος είναι ο φόβος της διαγραφής να λειτουργήσει σαν κίνητρο για να αποτραβήξει τους φοιτητές από την πολιτικοποίηση, την στήριξη απεργιών και καταλήψεων για να μην πηγαίνουν εξάμηνα "χαμένα";

Μπαίνοντας στα Πανεπιστήμια οι φοιτητές, μετά το σοκ των Πανελλαδικών εξετάσεων, συνήθως την πρώτη χρονιά θα δώσουν μία περίοδο χάριτος στους εαυτούς τους. Όπως μου λέει ο Αντώνης, φοιτητής σε ΑΕΙ: «Μετά τις Πανελλαδικές, το τελευταίο πράγμα που θες είναι να πιάσεις βιβλίο στα χέρια σου. Έχεις κλειστεί μέσα τόσο καιρό για την προετοιμασία και ξαφνικά είσαι ελεύθερος. Θες να ρουφήξεις τη ζωή. Η αποχή από τις εξεταστικές του πρώτου έτους ξεκινάει σαν ψυχολογική αντίδραση στο κακό σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Για άλλους η χαλαρότητα σταματάει τα επόμενα χρόνια και για άλλους, σαν εμένα, συνεχίζεται, μέχρι μια μέρα ο αριθμός χρωστούμενων μαθημάτων να σε ενεργοποιήσει να το πάρεις σοβαρά. Αυτό που θέλουν να κάνουν τώρα με το ν+2 για να τελειώνεις τη Σχολή, είναι σαν να σου λέει Πανελλαδικές σε κάθε εξεταστική. Δεν έχεις τη δυνατότητα ούτε να αρρωστήσεις ένα εξάμηνο ή να έχεις μία στραβή».

Ο Πάνος προσθέτει έναν ακόμα παράγοντα στην υπεράσπιση των αντρών «αιώνιων φοιτητών» που η αλήθεια είναι δεν είχα σκεφτεί: «Εμείς μέσα σε όλα έχουμε και το φανταρικό, που θες δε θες, θα πας. Προσωπικά όπως και οι περισσότεροι φίλοι, πήγαμε φαντάροι ως φοιτητές. Γιατί πες ότι στην πρακτική που θα κάνεις σου κάθεται να σε προσλάβουν, τι τους λες; Συγνώμη με περιμένει η μαμά πατρίδα; Και να χάσεις την ευκαιρία; Οπότε οι άντρες φοιτητές χάνουμε χρόνο και για την υποχρεωτική στράτευση. Δεν υπάρχει νόημα να πας φαντάρος μετά, εκτός αν συμφωνήσουμε ότι τις πρακτικές τις βάλαμε στα Πανεπιστήμια  τυπικά κι όχι για να μας συνδέουν με την αγορά εργασίας».

Υπάρχουν βέβαια και πολλές περιπτώσεις φοιτητών που οι οικογένειές τους δεν μπορούν να στηρίζουν τα έξοδά τους σε άλλη πόλη κι αναγκάζονται να επιστρέψουν και να αφήσουν τις σπουδές τους στη μέση. Ο Βασίλης μου λέει πως: «Ξενοίκιασα το σπίτι μου στην Κρήτη και πλέον ζω στην Αθήνα. Κατεβαίνω κάτω μόνο στις εξεταστικές. Και δεν είναι σίγουρο ότι μπορώ πάντα να πηγαίνω». Εκτός από τους φοιτητές που αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω, υπάρχουν και εκείνοι που αναγκάστηκαν να φύγουν. Ο Γιώργος έχει μεταναστεύσει εδώ κι ένα χρόνο στο Παρίσι: «Δεν έχω πάρει πτυχίο. Ήρθα εδώ για ένα καλύτερο μέλλον. Ζητάω στους καθηγητές απαλλακτικές εργασίες, αλλά δεν τις δέχονται. Θα πρέπει να πάρω άδεια από τη δουλειά μου για να γυρίσω να δώσω εξετάσεις, αλλά το πρόγραμμα βγαίνει τελευταία στιγμή και τα εισιτήρια είναι πανάκριβα. Οπότε δεν ξέρω τι θα γίνει τώρα. Ελπίζω να βρω λύση και να μην με διαγράψουν».

Ο κ. Βύρωνας, είναι 54 ετών, ελεύθερος επαγγελματίας και πάντα ονειρευόταν να πάρει το πτυχίο του κάποια στιγμή: «Εμένα μου μένουν λίγα μαθήματα για να πάρω πτυχίο. Έμπλεξα με τις δουλειές και δεν το πήρα ποτέ τότε που έπρεπε. Μετά γάμος, παιδιά, έπρεπε να κοιτάξω τρόπο να πάρουν τα δικά τους πτυχία τα παιδιά μου. Έλεγα πάντα ότι θα επιστρέψω κάποια στιγμή να κάνω το μεράκι μου. Γιατί τώρα να μου κόψουν το δικαίωμα στη δεύτερη ευκαιρία; Και το δικό μου και τόσων άλλων; Δεν καταλαβαίνω».

Από τη στιγμή λοιπόν που δεν κοστίζουν ή δεν δημιουργούν πρόβλημα στη λειτουργία των Πανεπιστημίων, για ποιο λόγο μας ενοχλούν τόσο έντονα οι «αιώνιοι φοιτητές»;

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.