«Οι Αρμόδιοι Οφείλουν Πολιτισμό στον Πολιτισμό μας» - Μιλήσαμε με το Κίνημα #SupportArtWorkers

Ξεκίνησε ως κίνημα στο Διαδίκτυο και επεκτάθηκε σε μία μεγάλη συγκέντρωση την περασμένη Πέμπτη μπροστά από το Σύνταγμα, αλλά και ποικίλλες άλλες δράσεις σε όλη την Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα της κυβερνητικής απαξίωσης, εργαζόμενοι στον πολιτισμό συσπειρώνονται τις τελευταίες ημέρες στο κίνημα #SupportArtWorkers διεκδικώντας ουσιαστικά την επιβίωσή τους κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού.

Η Πρωτοβουλία σημειώνει ότι είναι μία «αυθόρμητη, συσπειρωτική, ανεξάρτητη από κομματικές παρατάξεις αντίδραση στην απαξίωση του πολιτισμού». Όσα αιτήματα διατυπώνονται έχουν έρεισμα αποκλειστικά και μόνο στις ανησυχίες της διαδικτυακής ομάδας «Support Art Workers - Πρωτοβουλία Εργαζομένων στις Τέχνες», η οποία σημειώνει ότι δεν έχει καμία περίπτωση την πρόθεση να υποκαταστήσει τα υπάρχοντα σωματεία που βρίσκονται σε διάλογο με τους φορείς. Όσο ετοιμάζουν τις επόμενες κινήσεις τους, μέλη της Πρωτοβουλίας μιλούν στο VICE για τις συνέπειες της πανδημίας και την θεσμική απαξίωση στη ζωή τους.

Είναι αποκαρδιωτικό να βλέπεις ότι τη χώρα σου την απασχολεί ο πολιτισμός μόνο για να γεμίσει τις τουριστικές της πινακίδες. «Επισκεφθείτε την Ελλάδα, τη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία και το θέατρο». Εκεί τελειώνει το ενδιαφέρον της. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες κρίσης έχει αποκαλυφθεί ότι όχι μόνο δεν τρέφει καμία εκτίμηση στο αντικείμενό μας, αλλά δεν έχει και καμία επίγνωση των συνθηκών κάτω από τις οποίες δουλεύουμε. Με τις επιδοματικές προτάσεις της δεν κάλυψε τεράστιο μέρος καλλιτεχνών και έδειξε μηδαμινό ενδιαφέρον για το γεγονός ότι θα εκλείψουν όλες οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις για σχεδόν έναν χρόνο. Η ρεαλιστική εκτίμηση της κατάστασης λέει για επιστροφή το νωρίτερο την άνοιξη του '21. Στην παρούσα συγκυρία, δεν ζητάμε να αναβαθμιστούμε ως κάποιο ανώτερο επάγγελμα. Ζητάμε να έχουμε την αντιμετώπιση που θα έπρεπε να έχουν όλοι οι εργαζόμενοι των οποίων οι επαγγελματικοί κλάδοι έχουν υποστεί ζημιά από τον αποκλεισμό (lockdown). Η ανοιχτή ομάδα που δημιουργήθηκε με τον τίτλο #supportartworkers κάνει ακριβώς τη δουλειά που άνθρωποι στο υπουργείο δεν κάνουν και πληρώνονται γι’ αυτό. Κατέγραψε όλα τα αιτήματα του κλάδου και τα κατέταξε σε μία λογική σειρά σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες κάθε ξεχωριστού είδους εργασίας στις τέχνες. Αυτό που ζητάμε είναι να βρεθεί ο τρόπος να επιβιώσει ο πολιτισμός στην Ελλάδα και παράλληλα να μην κινδυνεύσει κανείς με μόλυνση από τον ιό, δεδομένου ότι η επιστροφή στις σκηνές θέλει ειδικό προγραμματισμό και μεγάλη προσοχή.

Τα τελευταία οκτώ χρόνια ζω και εργάζομαι στο Ηράκλειο της Κρήτης. Οι συνθήκες εργασίας μας στην επαρχία είναι πολύ δύσκολες, καθώς καλούμαστε να ανεβάζουμε παραστάσεις σε πολύ ακατάλληλους χώρους. Στο Ηράκλειο, δυστυχώς, ακόμα και μετά τη λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου, δεν υπάρχει ένας αμιγώς θεατρικός χώρος που να μπορεί να μας φιλοξενήσει. Οι παραγωγές στις οποίες συμμετέχουμε είναι μικρές και μπορούν να ικανοποιποιήσουν έναν πολύ συγκεκριμένο αριθμό θεατών που έρχεται στο θέατρο, με αποτέλεσμα να καλούμαστε να παράγουμε τον χρόνο τρεις και τέσσερις παραστάσεις για να επιβιώσουμε, κάνοντας πολύ λίγες όμως παραστάσεις για κάθε παραγωγή. Το πλήγμα που έχουμε υποστεί αυτή τη στιγμή είναι τεράστιο. Οι περισσότεροι από εμάς δεν μπορούμε να λάβουμε αρχικά το περιβόητο επίδομα, εξαιτίας των λίγων ενσήμων που έχουμε, γεγονός που δεν μας κατέστησε ικανούς να λάβουμε το εποχικό επίδομα το 2019. Παράλληλα, πολλοί από εμάς θα δουλεύαμε την καλοκαιρινή σεζόν σε μεγάλες παραγωγές που ετοίμαζε για πρώτη φορά το Πολιτιστικό Κέντρο, οι οποίες δεν πρόλαβαν να ξεκινήσουν κι ούτε προλάβαμε να υπογράψουμε κάποια σύμβαση.

Πιστεύω πως τώρα είναι μια καλή συγκυρία να αναθεωρήσουμε τα δεδομένα στον χώρο εργασίας μας και να διεκδικήσουμε ό,τι με τόσο σθένος διεκδικούμε πάνω στη σκηνή. Σε αυτό, όμως, πρέπει να σταθούν αρωγοί και οι αρμόδιοι φορείς του τόπου μας. Να χρηματοδοτήσουν τις τοπικές επαγγελματικές ομάδες, να δημιουργήσουν δράσεις και να μπορέσουν οι μεγάλοι χώροι, όπως αυτοί του Πολιτιστικού Κέντρου Ηρακλείου, να φιλοξενήσουν τις θεατρικές παραστάσεις μας. Οφείλουμε πολιτισμό στον τόπο μας και οι αρμόδιοι οφείλουν πολιτισμό στον πολιτισμό μας.

Ο Covid-19 έφερε στην επιφάνεια μια παθογένεια στους κλάδους της τέχνης που, φυσικά, προϋπήρχε του ιού. Εργάζομαι αρκετά χρόνια στο χώρο της μουσικής και συναντώ συνεχώς το πρόβλημα του κράτους να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπιστούμε ως ιδιωτικοί ή δημόσιοι υπάλληλοι. Δεν έχει υπάρξει τρόπος μέχρι σήμερα να αποδείξουμε πόσες ώρες δουλεύουμε, παρά μόνο μέσω κάποιων ελάχιστων ενσήμων, που συχνά αδυνατούν να ληφθούν υπόψη ή να διεκδικηθούν. Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, η ακύρωση και σε κάποιες περιπτώσεις η υπολειτουργία συναυλιών, παραστάσεων και φεστιβάλ, οδηγεί το επάγγελμά μας στην πλήρη απαξίωσή του. Ειδικά για τον κλάδο των μουσικών, λόγω της εποχικής του φύσης, σημαίνει το τέλος του. Η κυβέρνηση με τα απαράδεκτα μέτρα που εξήγγειλε, απέδειξε ότι δεν έχει κανέναν σχεδιασμό και αδυνατεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες μας. Πρέπει να παρθούν μέτρα γενναία για την επερχόμενη μεγαλύτερη κρίση. Επιδόματα εργαζομένων στις τέχνες, στήριξη στις επιχειρήσεις και επιτέλους να αντιμετωπιστεί σοβαρά ο καλλιτεχνικός κόσμος. Σπουδάζουμε μουσική από μικρή ηλικία και μπαίνουμε σε αυτήν τη δουλειά ως επαγγελματίες κι όχι ως ερασιτέχνες.

Ανέκαθεν το κράτος έβλεπε τους καλλιτέχνες, αλλά και όλο το φάσμα του εργατικού δυναμικού στην τέχνη, σαν τον «φτωχό συγγενή». Ένα ελάχιστο ποσοστό του προϋπολογισμού προορίζεται παραδοσιακά για τον χώρο σύγχρονου πολιτισμού, ενώ χρόνια απουσιάζει παντελώς μια σοβαρή πολιτιστική πολιτική και σχεδιασμός.

Η πανδημία, όμως, αποκάλυψε ότι οι άνθρωποι των τεχνών όχι μόνο αγνοούνται από το κράτος, είναι αόρατοι, αλλά βρίσκονται σε «κατάσταση εξαίρεσης». Το ΥΠΠΟ απέδειξε ότι δεν έχει ιδέα για τις πραγματικές συνθήκες εργασίας των καλλιτεχνών.

Η πανδημία παράλληλα φανέρωσε και ότι οι καλλιτέχνες δεν είναι αερικά που πλανώνται, αλλά εργαζόμενοι. Πίσω από τη λάμψη του θεάματος, φανέρωσε επαγγέλματα που χωρίς αυτά δεν θα μπορούσε να γίνει τέχνη. Η ευτυχής συνάντηση κάποιων ανθρώπων που δημιούργησαν το Support Art Workers, μία δυναμική από τα κάτω, κατάφερε μέσα σε πολύ λίγο χρόνο να συσπειρώσει κόσμο με κοινές εργασιακές ανησυχίες και να συντάξει αιτήματα για την στήριξη των πληττόμενων εργαζομένων σε όλο το καλλιτεχνικό φάσμα.

Περιμένω αυτή η δυναμική που δημιουργήθηκε με το Support Art Workers να μας ακολουθήσει, όταν θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε πάλι θέματα εργασιακών δικαιωμάτων και μετά την πανδημία. Να μην ξαναζήσουμε γυμνοί από δικαιώματα και νομικές κατοχυρώσεις. Να μην ξαναζήσουμε γυμνή ζωή.

Στην Ελλάδα, ελλείψει κάποιας πραγματικής κινηματογραφικής βιομηχανίας, αυτό που συντηρεί τη μεγάλη πλειοψηφία των φωτογράφων και των κινηματογραφιστών είναι η κάλυψη events και το περιεχόμενο για social media. Άντε να προσθέσουμε σε αυτό μια περιορισμένη διαφημιστική αγορά και μια ακόμη πιο περιορισμένη αγορά τηλεοπτικού περιεχομένου. Όπως διαμορφώνεται η κατάσταση, οι περισσότεροι συνάδελφοι θα δυσκολευτούν ιδιαίτερα να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους ή για να το πούμε κι έτσι, να τις διατηρήσουν βιώσιμες. Αυτό συμπαρασύρει μια σειρά από ειδικότητες εκτός όσων κρατούν κάμερες, που σημειωτέον έχουν επενδύσει χιλιάδες ευρώ στον εξοπλισμό τους. Σκέψου σκηνοθέτες, μοντέρ, ηλεκτρολόγους, βοηθούς παραγωγής, makeup artists. Η λίστα είναι μεγάλη. Η κυβέρνηση αντέδρασε με μια προκήρυξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου που θα ρίξει γύρω στα 2.000.000 ευρώ στην αγορά. Δυστυχώς, είναι ελάχιστα και αργοπορημένα. Τώρα θα ήταν μια ευκαιρία να επεκταθεί άμεσα το περίφημο cash rebate του ΕΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων) που διαθέτει πόρους αλλά έχει μίνιμουμ ύψος προϋπολογισμού για να επιδοτήσει μια παραγωγή τα 100.000 ευρώ! Ξέρετε πόσες παραγωγές αυτού του είδους γίνονται; Ελάχιστες φυσικά. Προσωπικά, φοβάμαι πως σύντομα θα χρειαστεί να εξετάσω το ενδεχόμενο να αφήσω τον κλάδο, αν δεν βοηθηθούμε. Και μιλάω τόσο ως freelancer όσο και ως περιστασιακός εργοδότης που θέλει να είναι συνεπής με τους συναδέλφους του.

Περισσότερα από το VICE

H «Σκοτεινή» Πλευρά του Έβρου Μετά Από Δέκα Χρόνια Κρίσης

Οι Πρώην Έρχονται στον Ύπνο σου Επειδή στην Πανδημία Βλέπουμε Ασυνήθιστα Όνειρα

Έτσι θα Ταξιδέψουμε με Πλοίο στα Ελληνικά Νησιά Φέτος το Καλοκαίρι