FYI.

This story is over 5 years old.

Sports

Τα Ερείπια των Χειμερινών Ολυμπιακών στο Σαράγεβο

Γνωρίζοντας τους ανθρώπους που έζησαν τον βάναυσο πόλεμο από τον Απρίλιο του 1992 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1996.
GC
Κείμενο Giles Clarke

Αυτή την εβδομάδα κλέινουν τριάντα χρόνια από τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Σαράγεβο, την πρωτεύουσα της σημερινής Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Δέκα χρόνια αργότερα, οι εγκαταστάσεις των Ολυμπιακών, η πόλη και οι κάτοικοί της βρέθηκαν στη μέση ενός άγριου πολέμου, του οποίου ο απόηχος φτάνει μέχρι σήμερα. Ενώ οι Ολυμπιακοί του Σότσι φτάνουν στο τέλος τους, θεώρησα ότι θα ήταν μια καλή στιγμή να ταξιδέψω στο Σαράγεβο και να επισκεφτώ τις πρώην ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Ήθελα να γνωρίσω ανθρώπους που ήταν εκεί στους αγώνες και οι οποίοι έζησαν τον βάναυσο πόλεμο που διήρκεσε τριάμιση χρόνια, από τον Απρίλιο του 1992 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1996.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ήταν η πρώτη μου φορά στη Βοσνία. Στο αεροδρόμιο με υποδέχτηκαν η Τanya και ο Ken, οι οποίοι είχαν γεννηθεί και οι δύο στο Σαράγεβο. Πέρασαν την εφηβεία τους κρυμμένοι σε υπόγεια, ενώ μαίνονταν ο πόλεμος. Στο δρόμο από το αεροδρόμιο προς την πόλη περάσαμε από κάποια βομβαρδισμένα ερείπια στο δρόμο μας για την πόλη. Ρώτησα την Tanya, που βρισκόταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, να μου μιλήσει για τον πόλεμο - και ορίστε τι μου είπε:

«Ήμουν 17 χρονών, πήγαινα λύκειο και δεν είχα ιδέα ότι θα ξέσπαγε πόλεμος. Στο σχολείο μας εκείνη την εποχή υπήρχαν και οι δύο εθνότητες και όλοι μεγαλώναμε μαζί. Η πρώτη ένδειξη βίας που είδα ή ένιωσα ήταν κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών που οδήγησαν στην τοποθέτηση οδοφραγμάτων. Αυτό ήταν τον Μάρτιο του 1992. Σύντομα η πόλη βρισκόταν υπό πολιορκία. Συνέβη σε μια νύχτα, νωρίς τον Απρίλιο του 1992.

«Η μητέρα μου, που είναι μουσουλμάνα από τη Βοσνία, μου είπε εκείνη την εποχή ότι οι Σερβο-βόσνιοι στρατιώτες, μαζί με τον Λαϊκό Στρατό της Γιουγκοσλαβίας (JNA), είχαν αρχίσει να περικυκλώνουν την πόλη και να σκοτώνουν τους πολίτες στους δρόμους. Όταν ρώτησα τη μητέρα μου «Γιατί σκοτώνουν ανθρώπους;», μου απάντησε ότι προσπαθούν να καθαρίσουν τη Βοσνία από τους Μουσουλμάνους, οι οποίοι αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού στο Σαράγεβο.

«Πολιτικά, εκείνη την εποχή, η Βοσνία Ερζεγοβίνη ήθελε να ακολουθήσει την Κροατία και τη Σλοβενία στην ανεξαρτησία, την οποία είχαν κερδίσει πριν από μερικά χρόνια. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1922, Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έκανε το πρώτο της δημοψήφισμα για ανεξαρτησία, ώστε να διαχωριστεί από τη Γιουγκοσλαβική κυριαρχία. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας μετά τις 22 Φεβρουαρίου, ήταν ένα βροντερό «ναι» για ανεξαρτησία, αλλά αντιπρόσωποι των Σερβο-βόσνιων μποϊκόταραν τη διαδικασία και ένα μήνα αργότερα, ξέσπασε ο πόλεμος.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Στις πρώτες δύο εβδομάδες, ο Σερβο-βοσνιακός στρατός διέκοψε τις επικοινωνίες με τον έξω κόσμο βομβαρδίζοντας το ταχυδρομείο και τις τηλεπικοινωνίες. Έκοψαν το ρεύμα και το νερό και περικύκλωσαν την πόλη με όπλα. Αυτή ήταν η αρχή του σχεδόν τετραετούς εφιάλτη μας».

Οι Ολυμπιακοί κύκλοι στο κέντρο της πόλης του Σαράγεβο.

«Οι συνθήκες διαβίωσης κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν φρικτές», είπε η Tanya. «Ήμουν 17, αλλά μεγάλωσα πολύ γρήγορα. Δεν μπορούσαμε να βγούμε έξω γιατί υπήρχαν ελεύθεροι σκοπευτές και πυροβολισμοί παντού. Έχασα πολλούς φίλους μου και είδα τόσα πολλά πτώματα - αμέτρητα. Αναισθητοποιήθηκα προς όλα αυτά. Κάθε μέρα πέθαινε κάποιος. Το μόνο που ήθελα ήταν να τελειώσουν όλα. Η οικογένειά μου αντάλλασσε χρυσά κοσμήματα για αλεύρι για να φτιάξει ψωμί. Δεν φάγαμε φρούτα για τρία χρόνια».

Παιδιά μαζεύονται στους πρόποδες της πίστας του σκι στο Ingman.

Η διαδρομή του Bobsled στο Όρος Τrebevic, όπως είναι σήμερα. Η έκτασης τριών χιλιομέτρων διαδρομή αυτή διασχίζει το δάσος και καταλήγει στη βομβαρδισμένη περιοχή των θεατών που βρίσκεται από κάτω.

Τα απομεινάρια ενός βομβαρδισμένου κτιρίου στο κεντρικό Σαράγεβο. Στο Background είναι ένας ολόκληρος λόφος αφιερωμένος στα θύματα του πολέμου.

Η γραμμή τερματισμού του Bobsled στο Όρος Trebevic.

Aυτό το Τούνελ είχε χτιστεί από το Στρατό της Βοσνίας ώστε να ενώσει την πόλη με την περιοχή που βρισκόταν υπό βοσνιακό έλεγχο στην άλλη πλευρά του Αεροδρομίου στο Σαράγεβο. Το ίδιο το αεροδρόμιο ελέγχονταν από τα Ηνωμένα Έθνη. Ο βοσνιακός στρατός χρησιμοποιούσε αυτό το τούνελ για τη μεταφορά φαγητού και ανθρωπιστικής βοήθειας στις απoκλεισμένες γειτονιές του Σαράγεβο. Εξυπηρετούσε επίσης τον στρατό στην παράκαμψη του διεθνούς εμπάργκο και να περάσει λαθραία στην πόλη οπλισμό.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η βόρεια έξοδος του τούνελ ήταν κρυμμένη σε ένα σπίτι που απείχε μόλις ένα δέκατο του μιλίου από το αεροδρόμιο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το τούνελ βρισκόταν διαρκώς σε χρήση. Στρατιώτες μεταξύ 3,000 και 4,000 διέσχιζαν καθημερινά το τούνελ, το οποίο περνούσε ακριβώς κάτω από τον αεροδιάδρομο του αεροδρομίου.

Εδώ γίνονταν οι απονομές στους σκιέρ μετά τη νίκη τους στους αγώνες του 1984. Είναι επίσης το σημείο όπου ο στρατός της Βοσνίας εκτέλεσε αρκετούς αιχμάλωτους κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ των ετών 1992 και 1995.

Οι Σερβο-βόσνιοι εγκατέστησαν αρκετές νάρκες στους λόφους γύρω από τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Σήμερα, υπάρχουν ακόμα αρκετές που δεν εξερράγησαν στις περιοχές που βρίσκονται εκτός ορίων.

Ένας τάφος στο κέντρο σκι στο Igman, προς τιμήν των Βόσνιων στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους στους λόφους πάνω από το Σαράγεβο κατά τη διάρκεια του πολέμου το 1992-1995.

Η Snezana ήταν περίπου 24 όταν ήρθαν στην πόλη οι Ολυμπιακοί. «'Ηταν ωραία εποχή για να είσαι στο Σαράγεβο. Ομάδες αθλητών και άλλων ανθρώπων έφταναν από όλο τον κόσμο για να μας δουν και να απολαύσουν την πόλη μας. Δέκα χρόνια μετά, ζούσαμε μια κόλαση. Το κτίριο πίσω μου ήταν το Ολυμπιακό ξενοδοχείο στο Ingman, όπου λάμβανε χώρα το σκι. Είναι επίσης το μέρος όπου ο σύζυγός μου φυλακίστηκε και βασανίστηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ήταν καθολικός Βόσνιο-κροάτης και είχε φυλακιστεί από τον βοσνιακό στρατό. Ο μόνος λόγος που δραπέτευσε ήταν ότι ένας από τους στρατιώτες στη φυλακή ο οποίος είχε πάει μαζί του δημοτικό, τον αναγνώρισε και ένα βράδυ τον άφησε να φύγει. Έτρεξε 30 χιλιόμετρα μέσα από χωράφια γεμάτα νάρκες και έφτασε στην πόλη. Χάρηκα πολύ που τον είδα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η θέα από ένα μοτέλ που βρισκόταν κοντά στη πίστα του Bobsled στο Όρος Trebevic. Κατά τη διάρκεια του 1984, το κτίριο αυτό στέγαζε τους φιλοξενούμενους και τους θεατές του Bobsled. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, υπήρχε ένας χώρος τάξης πυροβόλων, από τον οποίο οι Σερβο-βόσνιοι βομβάρδιζαν την πόλη που βρισκόταν από κάτω.

Η Tanya και Μiranda Kosic στέκονται στον τάφο ενός από τους δέκα κοντινούς συγγενείς που έχασαν κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Η Miranda Kosic ήταν μαία σε ένα νοσοκομείο παίδων κατά τη διάρκεια των Ολυμπακών και του πολέμου.

Ξεγέννησε εκατοντάδες παιδιά κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Σαράγεβο, υπό φρικτές συνθήκες. Διηγείται ξεκάθαρα τις χειρότερες αναμνήσεις της από τον πόλεμο:

 «Ήταν 26 Μαΐου του 1992. Το νοσκομείο δεχόταν πυρά από όλες τις πλευρές από τους Σερβο-βόσνιους και χάσαμε έξι νεογέννητα από τους βομβαρδισμούς. Ήταν η πιο απαίσια νύχτα της ζωής μου».

Δύο μήνες αργότερα, ο αδερφός της σκοτώθηκε σε ενέδρα στην ίδια περιοχή.