Ένας Μουσουλμάνος Εξηγεί τι Πραγματικά Σημαίνει «Tζιχάντ»

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Australia. Τζιχάντ: Είναι μια λέξη που έχει παρερμηνευθεί από τους πιστούς του Ισλάμ, ενώ παρεξηγείται διαρκώς και από όλους εμάς τους υπολοίπους. Οι πολιτικοί τη χρησιμοποιούν για να δικαιολογήσουν πολέμους, ενώ το ISIS τη χρησιμοποιεί για να δικαιολογήσει τρομοκρατικές ενέργειες. Η τζιχάντ βρίσκεται στις εφημερίδες μας, στα ραδιόφωνά μας και στις τηλεοράσεις μας. Η τζιχάντ έχει οριστεί εδώ και πάρα πολύ καιρό από την ιδέα της τρομοκρατίας. Σύμφωνα με τo βιβλίο Perception of the Counter Crusade της Hadia Dajani-Shakeel, το αρνητικό στερεότυπο των μουσουλμάνων, που τους απεικονίζει ως τρομοκράτες έχει τις ρίζες του στην εποχή των σταυροφοριών, όταν η ιδέα της αραβικής «πολεμικής» θρησκείας αναπτύχθηκε ως προπαγάνδα. Οι μουσουλμάνοι παρουσιάζονταν ως αντίχριστοι που κατείχαν ιερή χριστιανική γη, μια ξεκάθαρη βιτρίνα που κάλυπτε τις πραγματικές βλέψεις των ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών: τον δρόμο του μεταξιού προς την Κίνα. Αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα. Αυτό όμως που βρήκα ενδιαφέρον, είναι πως, όταν άρχισα να ρωτώ τους φίλους μου να μου ορίσουν τι σημαίνει τζιχάντ, ελάχιστοι το κατάφεραν. Το ακόμη πιο περίεργο είναι πως κάποιοι από αυτούς τους φίλους -που προέρχονται τόσο από το χριστιανικό όσο και από το μουσουλμανικό «στρατόπεδο»- χρησιμοποιούν τη λέξη πολύ συχνά.

Ξεκίνησα με τον φίλο μου τον Iqbal, έναν 19χρονο φοιτητή λογιστικής από το δυτικό Σίδνεϊ. Ο Iqbal συνδέεται επίσης με τον Ihsas Khan, ο οποίος θεωρείται ύποπτος για τρομοκρατικές ενέργειες, οπότε θεώρησα πως η απάντησή του θα ήταν πολύ χρήσιμη. Μετά από μια μεγάλη κουβέντα σχετικά με την εθνική ομάδα κρίκετ του Πακιστάν, τον ρώτησα τι σήμαινε η λέξη. «Η τζιχάντ είναι ο αγώνας κατά της καταπίεσης», απάντησε.

Ο Iqbal το πέτυχε κατά το ήμισυ. Αλλά για να καταλάβουμε γιατί το άλλο μισό της απάντησής του είναι λανθασμένο, πρέπει να αναφέρουμε μερικά πράγματα ακόμη για την ισλαμική πίστη. Στην κυριολεξία, τζιχάντ σημαίνει πάλη, αγώνας, το να πασχίζεις για κάτι. Στο Κοράνι, η λέξη είναι περίπου ομώνυμη δύο συγκεκριμένων εννοιών: της «ευρύτερης τζιχάντ», που είναι η προσωπική πάλη μιας ψυχής που έχει χάσει τον δρόμο της και της «μικρότερης τζιχάντ», που αφορά τη μάχη του ανθρώπου ή των ανθρώπων απέναντι σε αυτούς που τον/τους καταπιέζουν. Βασικά, η τζιχάντ αναφέρεται σε έναν αγώνα, είτε εσωτερικό είτε εξωτερικό.   Η πιο συνηθισμένη ερμηνεία της λέξης αφορά τον πνευματικό αγώνα, τον αγώνα μιας ψυχής που προσπαθεί να φτάσει στον Θεό, την ευρύτερη τζιχάντ. Αυτή η ερμηνεία είναι και αυτή που είναι ευρέως αποδεκτή στις διάφορες σχολές της ισλαμικής σκέψης. Ναι, ακόμη και στους ουαχαμπίτες και τους σαλαφιστές. Το Ισλάμ όμως θεωρεί αλληλένδετο τον αγώνα της ψυχής να φτάσει το Θείο και τον αγώνα για το καλό της ανθρωπότητας. Αν λοιπόν ένας μουσουλμάνος προβεί σε μια πράξη που δεν βοηθά την ανθρωπότητα –μια τρομοκρατική ενέργεια, ας πούμε– τότε κινείται αντίθετα από τον ορισμό της λέξης τζιχάντ. Μιλώντας μου, ο Iqbal αρνήθηκε να δεχτεί πως ουσιαστικά μου είχε ορίσει μόνο τη μικρότερη τζιχάντ και όχι την ευρύτερη - και αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα.

Το θέμα είναι πως ο ορισμός της τζιχάντ συχνά χρησιμοποιείται από εξτρεμιστές, για να δώσουν μια θρησκευτική χροιά σε κινήσεις και πράξεις που έχουν κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα. Ο ορισμός του Iqbal απορρίπτεται από τις μάζες των μουσουλμάνων που ζουν στη Δύση. Δεν αντικατοπτρίζει το πώς αντιλαμβανόταν ο προφήτης Μωάμεθ τον όρο. Τo δόγμα της τζιχάντ ως ιδεολογική έκφραση, μάλιστα, αναπτύχθηκε πλήρως μετά τον θάνατο του Προφήτη. Για κάποιους όμως, η ιδέα της τζιχάντ ως ένας «αγώνας ενάντια στην καταπίεση», παρεξηγείται εύκολα και καταλήγει στην αντίληψη πως τζιχάντ σημαίνει πόλεμος. Πάρτε τον Rob για παράδειγμα, μέλος της διαβόητης φυλακόβιας συμμορίας POW (Prisoners of War – Αιχμάλωτοι Πολέμου, που συχνά ερμηνεύεται και ως Power of Whites – Δύναμη των Λευκών). Αυτήν την περίοδο βρίσκεται στη φυλακή, οπότε κανόνισα να επικοινωνήσουμε τηλεφωνικά. Όταν το τηλέφωνό μου χτύπησε, ο Rob μπήκε κατευθείαν στην ουσία. «Ας μην χάνουμε χρόνο φίλε, έχει να κάνει με πόλεμο», είπε. «Κατά βάθος, όλοι οι μουσουλμάνοι είναι μοχθηροί, αναφέρονται συνέχεια στην τζιχάντ στη φυλακή, την πέφτουν στους χριστιανούς, το παίζουν θύματα και ξεκινούν σκηνικά, επειδή βαριούνται και είναι νευριασμένοι και μας μισούν». Είπα στον Rob πως υπάρχουν πολλές λέξεις που μεταφράζονται ως «πόλεμος» στα αραβικά, αλλά η λέξη τζιχάντ δεν είναι μια από αυτές. Μου το έκλεισε. Τελικά μίλησα και στον Abu, έναν 28χρονο από το Κόμπουργκ, ο οποίος είχε συνδεθεί με τον διαβόητο ισλαμιστή κληρικό Benbrika, έναν καταδικασμένο τρομοκράτη που σχεδίαζε επιθέσεις σε ποδοσφαιρικά γήπεδα και σταθμούς τραίνων. Όταν τον ρώτησα τι σημαίνει τζιχάντ, ο Hamza μού εξήγησε πολύ προσεκτικά πως είναι «η μάχη για να επαναφέρουμε την Ummah (Ενότητα), είναι η υποχρέωσή μας».

Η συγκεκριμένη φράση συνηθίζεται να συνδέεται με την ερμηνεία που δίνει το ISIS στη λέξη τζιχάντ - και είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως αυτή η γενικευμένη παρεξήγηση της ιδεολογίας της τζιχάντ έχει πυροδοτηθεί από μια χούφτα φανατικών μουσουλμάνων. Η τζιχάντ έχει γίνει συνώνυμη με την τρομοκρατία, κυρίως εξαιτίας κάποιων νεαρών που έχουν χάσει τον δρόμο τους και πιστεύουν πως το να γίνουν μάρτυρες θα τους ανοίξει τις πύλες του παραδείσου. Πρόκειται για ανίδεους έφηβους που δεν αντιλαμβάνονται πως οι θυσίες τους είναι απλώς δημιούργημα της φαντασίας τους. Αυτοί ειδικά, δεν αντιλαμβάνονται τι σημαίνει τζιχάντ. Αλλά τελικά αυτοί ακούγονται περισσότερο, επειδή στην εποχή μας, μια εποχή που είναι πια πιο εύκολο να ακούς τον κάθε ηλίθιο στο Διαδίκτυο παρά να μορφωθείς ή να ψάξεις κάτι μόνος σου, είναι σαφώς πιο εύκολο να συμφωνείς παρά να αντικρούεις. Κάπως έτσι φτάνουμε να πιστεύουμε την πιο δυνατή φωνή, αυτή που κουβαλάει βόμβες, αυτήν των τζιχαντιστών. Η συγκεκριμένη ερμηνεία της τζιχάντ δεν έχει καμία σχέση με το πώς την αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία των μουσουλμάνων. Η φωνή των εξτρεμιστών δεν είναι δική μας. Μετά από δύο καφέδες, μια σειρά από συζητήσεις και περίπου 100 γραπτά μηνύματα ακαδημαϊκών αναφορών, ο Abu εν τέλει παραδέχτηκε πως ο ορισμός της τζιχάντ που μου έδωσε δεν ήταν σωστός. Ένιωσα πως είχα καταφέρει μια μικρή νίκη. Βέβαια, υπάρχει και η περίπτωση απλά να βαρέθηκε να τσακώνεται μαζί μου.

Περισσότερα από το VICE

Τα Εξάρχεια Δεν Είναι Άβατο

Ένας Πρώην Μάγειρας Κρυσταλλικής Μεθαμφεταμίνης Περιγράφει πώς Πέταξε τη Ζωή του στα Σκουπίδια

«Δεν Είναι Τιμωρία η Ζωή, Είναι Χαρά» - Μιλήσαμε με τον Ιδεαλιστή Δήμαρχο Πάτρας που Νίκησε τη Χρυσή Αυγή