Να πώς ο H.R. Giger Εφηύρε το πιο Τρομακτικό Τέρας της Επιστημονικής Φαντασίας

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US

Το ακόλουθο απόσπασμα από τη μονογραφία του εκδοτικού οίκου Taschen για τον H.R. Giger είναι του Andreas J. Hirsch, φωτογράφου και συγγραφέα που έχει επιμεληθεί πολλές εκθέσεις με τη δουλειά του H.R. Giger. Όλες οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν ευγενικά από τις εκδόσεις Taschen.

Την άνοιξη του 1978, έχοντας μόλις γίνει 38 ετών, ο Ελβετός καλλιτέχνης H.R. Giger είχε γράψει βιαστικά αυτές τις γραμμές στο ημερολόγιό του:

18 Μαΐου 1978. Η δουλειά για την ταινία είναι σε πλήρη εξέλιξη. Η κατασκευή του διαστημόπλοιου σχεδόν τελείωσε. Φαίνεται καλό. Τα μικρά μοντέλα του τοπίου και η είσοδος του διαστημόπλοιου έχουν φτιαχτεί. Οι άνθρωποι που τα κατασκεύασαν όλα αυτά δεν έχουν ιδέα για την αρχιτεκτονική μου. Είπα ότι πρέπει να πάρουν οστά και να κατασκευάσουν ένα μοντέλο με πλαστελίνη…

Εκείνη την εποχή, ο H.R. Giger ήταν ήδη ένας επιτυχημένος ζωγράφος του οποίου τα ζοφερά οράματα –σε ένα στιλ που ονόμασε biomechanics– είχαν κυκλοφορήσει παντού: με τη μορφή δημοφιλών αφισών που εμφανίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960, στο μεγάλου μεγέθους εικονογραφημένο βιβλίο Necronomicon το οποίο σχεδίασε μόνος του και σε εξώφυλλα δίσκων όπως το Brain Salad Surgery, των Emerson Lake & Palmer, το 1973. Αλλά το πρότζεκτ στο οποίο δούλευε τώρα θα τον αναδείκνυε σε παγκόσμια καλτ προσωπικότητα και παράλληλα νικητή των Όσκαρ. Ο σκηνοθέτης Ridley Scott είχε προσλάβει τον Giger για να δημιουργήσει το τέρας στην ταινία Alien. Έτσι, ο καλλιτέχνης πήγε στα κινηματογραφικά στούντιο Shepperton κοντά στο Λονδίνο για να υλοποιήσει τα σχέδιά του για τον κόσμο των Alien με τα ίδια του τα χέρια.

Ένας πίνακας στο Necronomicon του Giger ήταν που έπεισε αμέσως τον Scott να τον καλέσει να συμμετέχει στη διαμόρφωση του εξωγήινου πλάσματος: το Necronom IV (1976), ένα από τα βασικά έργα του καλλιτέχνη. Δείχνει σε προφίλ το πάνω μέρος του σώματος ενός πλάσματος με ελάχιστα χαρακτηριστικά ανθρωποειδούς. Το κρανίο του είναι εξαιρετικά επίμηκες και το πρόσωπό του έχει περιοριστεί σχεδόν αποκλειστικά σε γυμνά δόντια και τεράστια μάτια που μοιάζουν με εντόμου. Εύκαμπτοι σωλήνες εκτείνονται από τον λαιμό του και η πλάτη του είναι γεμάτη από σωληνοειδείς επεκτάσεις και ουρές ερπετών. Το ανδρικό σεξουαλικό όργανο είναι εξαιρετικά εκτεταμένο και κυρτό προς τα πάνω, πάνω από το κεφάλι. Ανοίγει σε ένα διαφανές εξόγκωμα στο οποίο είναι ορατό ένα σκελετοειδές ον, σαν μικρός άγιος που αναπαύεται σε γυάλινο φέρετρο.

Ολόκληρο το σώμα φαίνεται να βρίσκεται σε ένταση που διατηρείται με ευκολία. Μόνο τα ισχυρά χέρια είναι κοντά στην ανθρώπινη μορφή, παρόλο που καλώδια και μηχανικά κομμάτια είναι ορατά κάτω από το ημιδιαφανές δέρμα τους και το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα θυμίζει λιγότερο ιστό παρά τα «νερά» μεσαιωνικού ξυλόγλυπτου. Η θέση των χεριών στην πάνω δεξιά γωνιά της εικόνας είναι επίσης αξιοσημείωτη: φαίνεται σαν να έχει αντιγράψει την εικονογραφία μεσαιωνικών τέμπλων. Τα κομψά, λεπτά δάχτυλα έρχονται σε έντονη αντίθεση με το ανελέητο ύφος του πλάσματος. Τα χέρια φαίνεται σαν να βρίσκονται σε διαδικασία να εξαφανίσουν κάτι ως διά μαγείας και να το διώξουν μακριά.

Η φιγούρα του πλάσματος καταλαμβάνει ολόκληρο το πλάνο και δεν επιτρέπει παρά μια μικρή ματιά στο οργανικό φόντο, που κυριαρχείται από γλοιώδεις μορφές και δεν έχει οποιοδήποτε χωροταξικό βάθος. Παρόλο που δεν υπάρχει κάποια ένδειξη για το πού το πλάσμα μπορεί να είναι στον χώρο και τον χρόνο, εξακολουθεί να είναι προφανές ότι δεν μπορεί να προέρχεται από τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε.

Erotomechanics VII (Mia und Judith, first state), 1979

Για να μετατρέψει αυτό το ζωγραφισμένο πλάσμα σε τέρας για μια κινηματογραφική ταινία, ο καλλιτέχνης έπρεπε να το υποβάλει σε μια σύνθετη μετατροπή. Ο αρχικός πίνακας εντυπωσίασε τον Ridley Scott τόσο πολύ, που έβαλε τον Giger να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη «φυσική ιστορία» βασισμένη στο σενάριο του Dan O'Bannon, από την οποία τελικά ξεπήδησε το τέρας της ταινίας στην τελική του μορφή. Η υποβόσκουσα «φονικότητα» του πλάσματος, που ήταν ήδη αισθητή στον πίνακα, μετατρέπεται σε ένα είδος εφαρμοσμένης φονικότητας που διακρίνεται από τη δυναμική κίνηση στην ταινία. Μεταξύ αυτών των δύο επιπέδων κινήθηκε η δημιουργική και καλλιτεχνική διαδικασία του σχεδιασμού και της παραγωγής των απαραίτητων στοιχείων, τα οποία ο Giger έκανε κατά κύριο λόγο μόνος του. Το αποτέλεσμα είναι αυτό το μείγμα γοητείας και αηδίας με το οποίο αντιμετωπίζουμε το Necronom και –με ακόμα μεγαλύτερο αίσθημα τρόμου– το Alien. Το τέρας του Giger αντιπροσωπεύει ένα σημείο καμπής στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας και τρόμου, στις οποίες το Alien συνεισέφερε μια θανατηφόρα μορφή ζωής από το διάστημα που ποτέ κανείς δεν είχε ξαναδεί.

NY CITY II (1980)

Τα μυριάδες ίχνη που άφησε η δουλειά του Giger σε τόσο πολλούς διαφορετικούς τομείς –στη ζωγραφική και στον κινηματογράφο, στα εξώφυλλα δίσκων και στη δερματοστιξία, καθώς επίσης και στα είδη της επιστημονικής φαντασίας και του φανταστικού στη λογοτεχνία– την καθιστά κάτι σαν «Στήλη της Ροζέτας», συνδυάζοντας αρκετές «γλώσσες» που ακόμα πρέπει να αποκρυπτογραφηθούν. Η δουλειά του Giger σήμερα μοιάζει με κώδικα που δεν έχει ακόμα αποκωδικοποιηθεί.

Εάν τη δούμε από καλλιτεχνικο-ιστορική άποψη, έχουμε έναν καλλιτέχνη του οποίου η δουλειά, παρόλο που ήταν εμπνευσμένη από τον σουρεαλισμό και τον συμβολισμό, ήταν ιδιαιτέρως αυτόνομη και τελικά δύσκολο να ταξινομηθεί. Με τη δουλειά του είχε ήδη ξεχωριστή συμβολή στη φανταστική τέχνη του 20ού αιώνα, πριν από το Alien. Οι ιδέες του για τα biomechanics εξακολουθούν να αναπτύσσονται ανεξάρτητα, σε κλάδους όπως η τέχνη των μέσων ενημέρωσης και η βιο-τέχνη, λιγότερο ως αισθητική επιρροή παρά ως ιδέες που επηρεάζουν μια εννοιολογική προσέγγιση.

Cthulhu (Genius) III (1967)

Έπειτα, υπάρχει η ανάγνωση του έργου του Giger που εστιάζει στη μυθολογία και την ψυχολογία, εξετάζοντας τον ρόλο των ατομικών και συλλογικών φόβων στην προσέγγισή του, που δεν είναι απλώς εικονιστικός και αφηγηματικός αλλά μπορεί επίσης να γίνει κατανοητός με ένα σύγχρονο τρόπο, όπως η δημιουργία μιας μυθολογίας. Μια δουλειά τόσο πυκνή σε αρχέτυπα και όντα από το μετα-ανθρώπινο μέλλον, που κινείται πέρα από τις αποδεκτές έννοιες της πραγματικότητας και είναι τόσο πλούσια σε σύμβολα, σχήματα και θέματα από απόκρυφες παραδόσεις, ώστε απαιτεί να αναγνωστεί και με τη χρήση ερμηνειών από τους τομείς της αλχημείας, της αστρολογίας και της μαγείας.

Η ποικιλομορφία των αναγνώσεων αυτών των αρχετυπικών θεμάτων που σκιαγραφήθηκαν παραπάνω, του ονείρου και του τραύματος, της γέννησης και του θανάτου, σημαίνει ότι θα μπορούσε κανείς εύκολα να γεμίσει ολόκληρη βιβλιοθήκη –μια «Βιβλιοθήκη Γκιγκεριάνα», έστω και πλασματικά προς το παρόν– στον σχεδιαστή, ζωγράφο, γλύπτη και σκηνοθέτη H.R. Giger.

The Spell II (1974)

Ο Andreas J. Hirsch είναι φωτογράφος, συγγραφέας και επιμελητής με έδρα τη Βιέννη της Αυστρίας, ο οποίος έχει επιμεληθεί εκθέσεις του έργου του H.R. Giger, όπως επίσης των Pablo Picasso και Friedensreich Hundertwasser.

Η εκδοτική ιστορία του εκδοτικού οίκου Taschen με τον H.R. Giger πάει πίσω στα μέσα της δεκαετίας του '80 και περιλαμβάνει τις περιορισμένων αντιτύπων εκδόσεις «Hologramm» και www.hrgiger.com. Η δουλειά γι' αυτήν τη μεγάλου μεγέθους μονογραφία χρονολογείται από δεκαετίας και περιλάμβανε στενή συνεργασία επιμέλειας και σχεδιασμού με τον Giger, καθώς και νέα φωτογράφηση κορυφαίων έργων που βρίσκονταν σε ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο. Λόγω του πρόωρου θανάτου του το 2014, ο Giger δεν ήταν σε θέση να δει την τελική εκτύπωση και βιβλιοδεσία του έργου της ζωής του, αλλά αποτελεί μαρτυρία της δημιουργικής παραγωγής του και του ξεχωριστού οράματός του – στη μνήμη του.

Μπορείτε να παραγγείλετε την περιορισμένων αντιτύπων μονογραφία του H.R. Giger στην ιστοσελίδα του Taschen. Δείτε περισσότερες εικόνες παρακάτω.

Περισσότερα από το VICE

Οι Γυναίκες Μέσα από τον Φωτογραφικό Φακό του VICE

Αυτές είναι οι Καλύτερες Περιοχές της Αθήνας για να Μείνεις αν Βγάζεις 400 Ευρώ

Θλιβερές Ιστορίες Ανθρώπων που Απέτυχαν να Πραγματοποιήσουν τις Σεξουαλικές τους Φαντασιώσεις