Πώς οι Φαρμακοβιομηχανίες Βγάζουν Χρήματα από τους Αμερικανούς που Παίρνουν Υπερβολική Δόση

Η Αμερική έχει πρόβλημα υπερσυνταγογράφησης χαπιών. Σύμφωνα με την έκθεση του CDC που δόθηκε στη δημοσιότητα αυτό το μήνα, οι Αμερικανοί γιατροί έγραψαν 259 εκατομμύρια συνταγές οπιοειδών το 2012 - που σημαίνει ότι σε μερικές πολιτείες, υπάρχουν περισσότερες συνταγές για παυσίπονα από ότι άνθρωποι. Τόσο οι γιατροί, όσο και οι φαρμακευτικές εταιρίες έχουν κέρδος από την υπερσυνταγογράφηση των χαπιών που οδήγησε στην αύξηση του ποσοστού εθισμού της Αμερικής στα ναρκωτικά. Και τώρα που η υπερβολική δόση οπιοειδών είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου, βρήκαν ακόμα έναν τρόπο να επωφεληθούν από το αντίδοτο, τη ναλοξόνη (naloxone).

Μια νέα συσκευή που χορηγεί ενέσιμα τη ναλοξόνη και ονομάζεται Evzio ξεκίνησε να διατίθεται στην αγορά αυτή την εβδομάδα και αφού προηγουμένως εγκρίθηκε με ταχεία διαδικασία από τον FDA, τον Απρίλιο. Ωστόσο είναι αμφίβολο εάν η Evzio θα κάνει ευκολότερη την πρόσβαση στη ναλοξόνη, αλλά πολύ πιθανό να μετατραπεί σε κότα με χρυσά αυγά για την Kaléo, τη φαρμακευτική εταιρία που τη δημιούργησε.

Η Evzio είναι η νέα συσκευή αυτόματης έγχυσης ναλοξόνης, με μήκος πιστωτικής κάρτας και πάχος ενός μικρού κινητού τηλεφώνου.

Ουσιαστικά, η ναλοξόνη είναι σαν μια μαγική θεραπεία για την υπερβολική δόση οπιοειδών: χορηγείς μια δόση σε κάποιον που μόλις πήρε υπερβολική δόση και αυτή μπορεί να τον ξυπνήσει από το κώμα. Το φάρμακο μπλοκάρει τους υποδοχείς οπιούχων του σώματος, αντιστρέφει την επίδραση αυτού από το οποίο πήρες υπερβολική δόση, ανεξάρτητα από το εάν είναι ηρωίνη ή Vicodin ή Oxy Contin. Η ναλοξόνη λειτουργεί εξαιρετικά καλά, αλλά μόνο εάν χορηγηθεί μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Για να γίνει πιο εύκολη η χορήγηση της ουσίας, η συσκευή έγχυσης Evzio παρουσιάζεται ως η πρώτη φιλική στη χρήση στο σπίτι και την οποία οι γιατροί μπορούν να συνταγογραφήσουν μαζί με τα οπιοειδή.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η φαρμακευτική βιομηχανία έχει βγάλει χρήματα από τις υπερβολικές δόσεις οπιοειδών. Η ναλοξόνη, που είναι ένα πρωτότυπο φάρμακο του οποίου έχει λήξει η περίοδος προστασίας ως ευρεσιτεχνία, διατίθεται από το 1971 και στοιχίζει περίπου 3 δολάρια η δόση. Ωστόσο μια φαρμακευτική εταιρία που ονομάζεται Hospira, και μέχρι φέτος ήταν η μοναδική παρασκευάστρια της ναλοξόνης, δεκαπλασίασε την τιμή του φάρμακου το 2008-τον ίδιο χρόνο που η υπερβολική δόση των οπιοειδών χαρακτηρίστηκε «επιδημία» από το CDC. Σήμερα οι συνταγογραφημένες δόσεις της ναλοξόνης στοιχίζουν λίγο περισσότερο από 30 δολάρια.

Η Evzio, συγκριτικά, εκτιμάται ότι κοστίζει από 400-600 δολάρια.

Βίντεο μέσω NBC News

Οι αντιπρόσωποι της συσκευής απέφυγαν τις ερωτήσεις μου για την ακριβή τιμή του προϊόντος, αλλά φρόντισαν να τονίσουν ότι είναι διαφορετική από οτιδήποτε άλλο κυκλοφορεί, λόγω του φιλικού προς το χρήστη σχεδίου: μοιάζει με το Epi Pen και το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να την καρφώσεις στο άτομο που έχει πάρει υπερβολική δόση. Τον Απρίλιο, όταν η FDA ενέκρινε τη συσκευή, η Επίτροπος της FDA Margaret Hamburg δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η «έλλειψη ενός φιλικού συστήματος παροχής του φαρμάκου καθιστά δύσκολη τη διάθεση της ναλοξόνης ευρέως στο κοινό και τη χρήση της σε μη ιατρικά περιβάλλοντα, όπου υπάρχει πιο επείγουσα ανάγκη».

Το θέμα είναι ότι πρόκειται για τη μισή αλήθεια. Η ναλοξόνη είναι πιο σημαντική να μπορεί να γίνει σε μη ιατρικό περιβάλλον, ενώ η διαχείριση της ναλοξόνης δεν είναι τόσο δύσκολη, όσο λένε οι κατασκευαστές της Evzio. Πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι άτομα χωρίς εκπαίδευση ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις σύριγγες σε ένα κιτ διάσωσης με ναλοξόνη, το ίδιο εύκολα με εκείνους που έχουν εκπαιδευτεί αναλόγως. Η Tessie Castillo που εργάζεται για το Συνασπισμό Μείωσης της Ζημίας της Βόρειας Καρολίνας, μου είπε ότι τα κιτ ναλοξόνης για το σπίτι είναι τόσο εύκολο να χρησιμοποιηθούν που «ο οποιοσδήποτε με κοινή λογική θα μπορούσε να καταλάβει το πώς, ακόμα και χωρίς εκπαίδευση». Μια φορά οι New York Times συνέκριναν την εύκολη χρήση με τη διαδικασία «αλείμματος της γαλοπούλας με λάδι».

Φωτογραφία μέσω Flickr χρήστης intropin

Tα εμπόδια στη χρήση της ναλοξόνης δεν σχετίζονται με τη διαχείριση της αλλά με την πρόσβαση. Η ναλοξόνη είναι διαθέσιμη μέσω συνταγής σε όλες τις αμερικανικές πολιτείες, αλλά η Castillo μου είπε ότι «πολλοί άνθρωποι φοβούνται να ζητήσουν από τον γιατρό τους τη συνταγή επειδή θα μπορούσε δυνητικά να σημαίνει ότι παραδέχονται πως χρησιμοποιούν παράνομα ναρκωτικά ή λαμβάνουν φάρμακα που δεν έχουν συνταγογραφηθεί». Συνδυάστε το αυτό με τη σύγχυση που επικρατεί όσο αφορά στους νόμους για τη ναλοξόνη και την απροθυμία ορισμένων γιατρών να τη συνταγογραφήσουν και μπορείτε να καταλάβετε γιατί πολλοί χρήστες δεν την έχουν. Και παρόλο που η ναλοξόνη μπορεί να σώσει τη ζωή σας από μια υπερβολική δόση, έχει αποτέλεσμα μόνο εάν την έχετε μαζί σας.

Η Castillo μου είπε ότι η οργάνωση της, πέρυσι, διένειμε περισσότερα από 2.600 κιτ ναλοξόνης σε όλη τη Βόρεια Καρολίνα, τα οποία είναι δωρεάν και δεν απαιτούν συνταγή. Υπάρχουν περίπου ακόμα 200 οργανισμοί σαν το δικό της που διανέμουν ναλοξόνη με επιδοτούμενο κόστος ή δωρεάν. Ωστόσο πολλοί από αυτούς τους οργανισμούς δεν επιδοτούνται επαρκώς και δεν μπορούν να διανείμουν αρκετά κιτ ναλοξόνης για να ανταποκριθούν στη ζήτηση.

Φωτογραφία Flickr χρήστης Dylan Hartmann

Η Evzio, που είναι αφενός ακριβή, αφετέρου συνταγογραφείται, δεν βοηθάει στο να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια. Στην πραγματικότητα, είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που οι υπέρμαχοι της ναλοξόνης λένε ότι χρειάζονται.

Όταν τη ρώτησα για την Evzio, η Castillo δεν έδειξε ενθουσιασμό. «Μακάρι η FDA να είχε δώσει άδεια στην χορήγηση της ναλοξόνης χωρίς συνταγή γιατρού αντί σε ένα ακριβό προϊον μιας ιδιωτικής εταιρίας» είπε. «Η ενδομυϊκή και ενδορινική ναλοξόνη διατίθεται ήδη, είναι εύκολη στη χρήση, και λιγότεροακριβή από την Evzio, οπότε δεν βλέπω πως η προσθήκη μιας ομιλούσας συσκευής θα βελτιώσει την πρόσβαση οποιουδήποτε στο φάρμακο».

Στη χειρότερη περίπτωση, η υψηλή τιμή της Evzio θα μπορούσε να είναι αποτρεπτικός παράγοντας πρόσβασης στη συσκευή. Στην καλύτερη, θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα σύστημα δυο επιπέδων πρόσβασης στο φάρμακο. Δηλαδή εκείνοι που έχουν καλή ασφάλεια και τους συνταγογραφούνται νόμιμα οπιοειδή θα μπορούσαν να την πάρουν, όχι όμως κι εκείνοι που δεν είναι ασφαλισμένοι και οι οποίοι παίρνουν χάπια μέσω παράνομων τρόπων ή αυτοί που χρησιμοποιούν ηρωίνη.

Βίντεο μέσω naloxone.org.uk

Η Tracey Helton, μια φανατική υπέρμαχος της ναλοξόνης, μου είπε ότι είναι αισιόδοξη πως «μπορεί να έρθει μια μέρα που η Evzio θα χορηγείται με συνταγή παράλληλα με τη συνταγογράφηση οπιοειδών, κι έτσι θα υπάρχει μεγαλύτερη πρόσβαση στο αντίδοτο».

Σίγουρα αυτό είναι που έχουν κατά νου οι κατασκευαστές της Evzio, δηλαδή η φαρμακευτική Kaléo. Ο Επικεφαλής Ιατρικός Αξιωματούχος της εταιρίας, Eric Edwards είπε ότι η εταιρία θέλει την Evzio«σε κάθε οικιακό φαρμακείο για κάθε άτομο που μπορεί να διατρέχει κίνδυνο». Οι περισσότεροι υποστηρικτές της ναλοξόνης θα συμφωνούσαν ότι αυτό είναι αξιοσημείωτο όσο αφορά την ευρύτητα πρόσβασης. Αλλά όπως επισημαίνει η Helton, ενώ η αύξηση της πρόσβασης είναι ο στόχος, αυτή η στρατηγική παρέχει επίσης μια προσοδοφόρα ευκαιρία για τη φαρμακοβιομηχανία: εάν η Kaléo πείσει τους γιατρούς να γράφουν συνταγή για την Evzio μαζί με κάθε συνταγή για οπιούχα φάρμακα, η συσκευή θα μπορούσε να μετατραπεί σε αγελάδα που παράγει λεφτά».

Θέστε το, λοιπόν, το απλά στο μυαλό σας: οι φαρμακευτικές εταιρίες μπορούν τώρα να σας πουλήσουν το δηλητήριο και το αντίδοτο.

Φωτογραφία μέσω Flickr χρήστης David K

Το πρόβλημα είναι ότι αυτό κάνει τη ναλοξόνη μέρος της οικονομίας του οπίου και αυτή η οικονομία ανθεί. Περσινή μελέτη επιβεβαίωσε ότι οι συνταγές για παυσίπονα διπλασιάστηκαν από το 2000 έως 2010-χωρίς κάποιο στοιχείο βελτίωσης της διαχείρισης πόνου ή αυξημένου αριθμού περιστατικών. Στην Καλιφόρνια, μήνυση που πρόκειται να κατατεθεί λέει ότι οι φαρμακευτικές εταιρίες κερδίζουν από τους γιατρούς που υπερσυνταγογραφούν οπιοειδή. Συγκεκριμένα, η μήνυση αναφέρει πως το 2010, οι πωλήσεις συνταγογραφημένων οπιοειδών έδωσαν 8 δις δολάρια έσοδα στις φαρμακευτικές εταιρίες. Εάν η Evzio (κι όχι τόσο η πραγματική ναλοξόνη) πωλείται σε συνδυασμό με κάθε οπιούχα συνταγή, τα κέρδη της Kaléo θα μπορούσε κάλλιστα να τα ξεπεράσει.

Για να είμαστε δίκαιοι, η Kaléo βρίσκεται σε διαδικασία ανάπτυξης «βοηθητικού προγράμματος ασθενούς» για να περιορίσει το κόστος για τους επιλέξιμους ασθενείς και έχει συμφωνήσει να δωρίσει συσκευές σε κάποια κέντρο περιορισμού της ζημίας. Αλλά συνδέοντας τόσο στενά το προϊον τους με τα συνταγογραφημένα χάπια, έχουν σημαντικό μερίδιο στη διατήρηση του προβλήματος της υπερσυνταγογράφησης, αναμφισβήτητα την πηγή της εξάρτησης από τα οπιοειδή. Με άλλα λόγια, η Kaléo σας θέλει να παραμείνετε εξαρτημένοι από τα οπιοειδή έτσι ώστε να μπορούν να έχουν κέρδος από την πιθανή υπερβολική δόση που θα πάρετε.

Η πρόσβαση στη ναλοξόνη είναι ανεκτίμητη αλλά όχι χωρίς κόστος. Εάν θέλουμε να αποτρέψουμε τους θανάτους που σχετίζονται με την υπερβολική δόση, χρειάζεται να παρέχουμε χαμηλού κόστους, εύκολης πρόσβασης εκδοχές ναλοξόνης αντί να επιτρέπουμε στις φαρμακευτικές εταιρίες να εξαργυρώνουν τις υπερβολικές δόσεις οπιοειδών.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.