Βία, Αυθαιρεσία και Αυταρχισμός στις Ελληνικές Φυλακές

Το ήξεραν όσοι έχουν περάσει από τις ελληνικές φυλακές, οι εγκληματολόγοι που έχουν μελετήσει το σύστημα «υποκουλτούρας» των φυλακών, ακόμα και οι ίδιοι οι θεσμοί της Πολιτείας που ανέχονται τόσα χρόνια τους «άγραφους νόμους» ενός σωφρονιστικού συστήματος βασισμένου στον κοινωνικό δαρβινισμό. Αν ένας κρατούμενος σκοτώσει δεσμοφύλακα δε θα τη βγάλει καθαρή. Ο Ιλία Καρέλι δεν ξέφυγε απ' αυτό το «πεπρωμένο». Δεν πέρασαν λίγα 24ωρα από τη στιγμή που σκότωσε τον αρχιφύλακα των φυλακών Μαλανδρίνου Γιώργο Τσιρώνη για να βρεθεί νεκρός και παραμορφωμένος στο κελί της απομόνωσης στη Νιγρίτα. Οι σωφρονιστικοί και αστυνομικοί υπάλληλοι έχοντας μάλλον εμπιστοσύνη στο καθεστώς της ατιμωρησίας και στην εμπέδωση της αυτοδικίας επιχείρησαν άτσαλα να συγκαλύψουν την υπόθεση. Ούτε καν το αίμα δεν καθάρισαν καλά.

Βρέθηκε ένας ιατροδικαστής και κάποιοι υπάλληλοι της υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων να τραβήξουν λίγο το κουρτινάκι και να αποκαλυφθεί το φάσμα της βιαιότητας. Ο κρατούμενος βασανίστηκε μέχρι θανάτου. Όπως προκύπτει από το βούλευμα του δικαστικού συμβουλίου που επί 2,5 ώρες κρατήθηκε σε συγκεκριμένο χώρο στις φυλακές Νιγρίτας πριν μεταφερθεί στο κελί του και 14 άτομα βασάνισαν ή συμμετείχαν στο βασανισμό του. Κάποιος μάλιστα πάτησε στο στέρνο του ήδη χτυπημένου κρατούμενου. Είχε δεχτεί κάποια χτυπήματα και στα προηγούμενα στάδια, στις φυλακές Μαλανδρίνου, στο Αστυνομικό Τμήμα της Ιτέας ή στη μεταγωγή του αλλά εκεί σύμφωνα με το βούλευμα «οι φύλακες άσκησαν τη νόμιμη βία». Η εφημερίδα Gazeta Shqiptareανάφερε ότι οι αλβανοί ιατροδικαστές που εξέτασαν τη σορό του θύματος διαπίστωσαν πέρα από τα τραύματα και τα κατάγματα, απουσία νυχιών, σπασμένα πέλματα και καμένα χέρια. Μετά από αυτές τις εξελίξεις διώξεις ασκήθηκαν εναντίον 15 Σωφρονιστικών υπαλλήλων από τον εισαγγελέα Άμφισσας. Διώκονται σύμφωνα με το άρθρο 137 για βασανισμό που προκάλεσε τον θάνατο. Για υπόθαλψη εγκληματία διώκεται και ο διευθυντής των φυλακών Νιγρίτας. Ο φάκελος μεταβιβάστηκε στις δικαστικές αρχές Σερρών. «Περιμένουμε παραδειγματική τιμωρία. Ο ρόλος τους ήταν να συμμετέχουν στο σωφρονισμό και όχι στην αυτοδικία», σημειώνει η Μαρία Πίνου Κάλη, πρώην πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Κέντρων Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων.

«Τέτοιες συμπεριφορές βγαλμένες από τα πιο σκοτεινά χρόνια της ιστορίας λαμβάνουν την απάντησή τους από την ελληνική Δικαιοσύνη και την Πολιτεία. Ο νόμος θα εφαρμοστεί υποδειγματικά και κατά παντός υπεύθυνου» δήλωσε ο γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής του υπουργείου Δικαιοσύνης, Μαρίνος Σκανδάμης.

Εθνικιστικοί κύκλοι της γειτονικής χώρας επιχειρούν να αξιοποιήσουν εργαλειακά και μικροπολιτικά το γεγονός για να αναζωπυρώσουν τη μισαλλοδοξία. Αλβανικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν πως ο βαρυποινίτης είχε στείλει SMS σε έναν ξάδελφο του, πριν από τη δολοφονία του Γ. Τσιρώνη, στο οποίο έγραφε ότι έδωσε 60.000€ για να πάρει άδεια τριών ημερών, προκειμένου να πάει να δει τη μητέρα του, που ήταν άρρωστη, αλλά εξαπατήθηκε, καθώς η άδεια ουδέποτε του δόθηκε. Ωστόσο η αλβανική κυβέρνηση κρατάει χαμηλά τους τόνους και περιμένει τις επίσημες ανακοινώσεις των ιατροδικαστών. Η μητέρα του, Ρασμί Κούμε, ζήτησε να εξακριβωθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες σκοτώθηκε ο γιος της και να τιμωρηθούν οι ένοχοι. «Καλώ την ελληνική κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι η συμπεριφορά των οργάνων τήρησης του Νόμου θα είναι πάντοτε εναρμονισμένη με τις αρχές σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την αποφυγή επανάληψης τέτοιων απαράδεκτων πράξεων» αναφέρει η ανακοίνωση του Ευρωπαίου Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Νιλς Μούιζνιεκς.

Σε παράλληλο επίπεδο εξελίσσεται μια κόντρα ανάμεσα στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους και τους αστυνομικούς. Οι σωφρονιστικοί καταλογίζουν μεροληψία στην Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων και ισχυρίζονται ότι τα θανατηφόρα χτυπήματα προέρχονται από τους αστυνομικούς. «Είναι λυπηρό να προσπαθούμε ο ένας να μετακυλήσει τις ευθύνες στον άλλο πάνω στον αδικοχαμένο κρατούμενο. Αν ήταν έτσι όπως τα λένε οι σωφρονιστικοί, ας μη παραλάμβαναν τον κρατούμενο. Η Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων είναι σοβαρή και υπεύθυνη. Είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο που εμπλέκεται η Αστυνομία στο σωφρονιστικό σύστημα. Ότι δε μπορεί να κάνει το υπόλοιπο δημόσιο, το φορτώνουν στην Αστυνομία» λέει ο πρόεδρος της ΠΟΑΣΥ Χρήστος Φωτόπουλος

Κάπου εδώ τελειώνει το ρεπορτάζ και αρχίζει η φρίκη. Θαμπώνει η εικόνα της πολιτισμένης και δυτικής Ελλάδας. Βλέπεις οι προβολείς του Ecofinδε φτάνουν μέχρι το σκοτάδι των φυλακών, εκεί που βασιλεύει ο νόμος της ζούγκλας. Πάνε τώρα 20 χρόνια από τότε που μια ομάδα δικαστικών προσπάθησε να εξαρθρώσει το σωφρονιστικό κύκλωμα που λειτουργούσε ως κράτος εν κράτει στις φυλακές της χώρας. Μάλιστα η ειδικής εφέτης ανακρίτρια που σήμερα προΐσταται της δικαστικής έρευνας για τη Χρυσή Αυγή , η Ιωάννα Κλάπα, ήταν η ίδια που τότε ξεκίνησε την έρευνα. Χωρίς αποτέλεσμα. Ένας μάρτυρας – κλειδί δολοφονήθηκε στις φυλακές της Τουρκίας, η ομερτά δεν έσπασε και όσοι τότε υποδείχθηκαν ως εγκέφαλοι του κυκλώματος, σήμερα έχουν αναδειχθεί σε τηλεπερσόνες.

Οι φυλακές όμως «αντιλαλούν» ακόμα. Δεν εξανθρωπίζουν, ούτε σωφρονίζουν. Αποκτηνώνουν. Οι πόρτες τους είναι περιστρεφόμενες. Όποιος μπαίνει παραβάτης βγαίνει εγκληματίας. Και στο εσωτερικό τους αναπτύσσεται μια σκληρή και άκαμπτη ιεραρχία με αποτέλεσμα συχνά οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι να συγκεντρώνουν υπερεξουσίες που οδηγούν στην αυθαιρεσία και τον αυταρχισμό. Γιατί αν ένας κρατούμενος παραβαίνει το νόμο και δολοφονεί έναν κρατικό υπάλληλο, αυτό που περιμένεις από τα όργανα του κράτους δεν είναι η αυτοδικία. Οι ευθύνες της συντεταγμένης Πολιτείας δε βαραίνουν το ίδιο με το μεμονωμένο άτομο. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν τα όργανα του κράτους αυτά που αντί να υπερασπιστούν το νόμο έκαναν νόμο το δίκαιο του αίματος. Και τα ρολόγια έδειξαν μεσαίωνα, μέσα σε ένα πλαίσιο υπόκωφης αποδοχής τους εγκλήματος, όπως αποτυπώνεται στα χιλιάδες μηνύματα στα social media που επικροτούν τη δολοφονία του «Αλβανού βαρυποινίτη» και στη μόνιμη επωδό του άνκορμαν στο δελτίο ειδήσεων μεγάλου τηλεοπτικού σταθμού μετά την ανάγνωση της ιατροδικαστικής έκθεσης: «θυμίζουμε ότι ο Αλβανός βαρυποινίτης είχε διαπράξει τη στυγερή δολοφονία του σωφρονιστικού υπαλλήλου και οικογενειάρχη Γιώργου Τσιρώνη». Σε τι άλλο βοηθάει αυτή η υπόμνηση, αν όχι στη δημιουργία ενός νομιμοποιητικού εγχειρήματος στο βασανισμό και στην παραδοχή ότι οι ανθρωπινές ζωές διαχωρίζονται ανάμεσα σε αυτές που η απώλεια τους είναι άξια πένθους και σε εκείνες που μένει μόνο ένα λησμονημένο τραύμα;