Το Πολυτεχνείο Όπως Καταγράφηκε από το Αστυνομικό Ρεπορτάζ της Εποχής

Η παρακάτω αφήγηση περιγράφει όσα διαδραματίστηκαν στο Πολυτεχνείο τις μέρες γύρω από την εξέγερση της 17ης Νοεμβρίου του 1973. Βασίζεται στην καταγραφή των γεγονότων όπως αυτά αποτυπώθηκαν στην εφημερίδα «Απογευματινή». Δεν είναι μια αφήγηση με αξιώσεις ιστορικής ακρίβειας. Είναι απλώς η εξιστόρηση του σημαντικότερου πολιτικού γεγονότος των τελευταίων 45 χρόνων μέσα από την προσέγγιση του τότε αστυνομικού ρεπορτάζ.

Στις 10 πμ, οι Σχολές Αρχιτεκτόνων και Μηχανολόγων του Πολυτεχνείου έχουν γενικές συνελεύσεις, για να λάβουν αποφάσεις επί του χρόνου και του τρόπου των αρχαιρεσιών των συλλόγων τους. Όμως 1.000 φοιτητές δεν εισέρχονται στις αίθουσες που γίνονται οι συνελεύσεις, καταλαμβάνουν το προαύλιο του Πολυτεχνείου, αναρτούν πανό στα κάγκελα και ξεκινούν να φωνάζουν συνθήματα. Αμέσως, φτάνουν επί τόπου αστυνομικές δυνάμεις. Περίπου 200 άνδρες, ο αστυνομικός διευθυντής Αθηνών κ. Χριστολουκάς, ο εισαγγελέας κ. Σαμίτας και ο εκπρόσωπος της νομαρχίας Αττικής κ. Παπατσώρης. Η παρουσία της Αστυνομίας είναι διακριτική και οι περισσότεροι άνδρες παραμένουν μέσα στα λεωφορεία.

Τελείως ελεύθεροι και ανεμπόδιστοι, οι φοιτητές ξεκινούν από τις 11 το πρωί τον «πόλεμο των συνθημάτων», για να προχωρήσουν, μετά την αποχώρηση των αστυνομικών δυνάμεων, κατά τις 18:30 σε πλήρη κατάληψη της Πατησίων μεταξύ Στουρνάρη και Μουσείου.

Η Αστυνομία δεν πλησιάζει καθόλου τους διαδηλωτές, ακόμη και όταν δεκάδες αστυνομικών δέχονται βροχή από νεράντζια από τους φοιτητές που βρίσκονταν στο προαύλιο του ιδρύματος.

Δύο φορές δίνεται από τηλεβόα πεντάλεπτη προθεσμία στους φοιτητές να διαλυθούν από την οδό Πατησίων, όπου είχαν συγκεντρωθεί, αλλά και τις δύο φορές η Αστυνομία δεν επενέβη, παρότι παρήλθε το πεντάλεπτο και οι φοιτητές παρέμειναν επί του οδοστρώματος.

Μέχρι αργά τα μεσάνυχτα, η περιοχή γύρω από το Πολυτεχνείο Αθηνών δονείται από πολιτικά συνθήματα τριών με τεσσάρων χιλιάδων φοιτητών, στην πρώτη μετά την Επταετία μαχητική φοιτητική συγκέντρωση. Ακούγονται συνθήματα τα οποία απευθύνονται προς τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο και τον πρωθυπουργό Σπύρο Μαρκεζίνη. Μεταξύ αυτών είναι το «Κάτω ο Παπαδόπουλος», «Δεν σε θέλει ο λαός», «Ο λαός πεινάει, σε λίγο θα σας φάει», «Τρεις κι εξήντα παίρνετε, τον λαό μας δέρνετε», «Ψωμί, παιδία, ελευθερία», «Αγρότες, εργάτες και φοιτητές», «Ο λαός πεινάει, το κεφάλαιο μασάει», «Έξω οι Αμερικάνοι» και «Ο Allende ζει».

Μόλις χαράζει, ξεκινούν και πάλι τα συνθήματα από το Πολυτεχνείο. Με βραχνές, ασθενικές φωνές στην αρχή, περισσότερο δυνατές αργότερα, οι έγκλειστοι φοιτητές κρεμιούνται και πάλι από τα κάγκελα του αυλόγυρου και κραυγάζουν πολιτικά συνθήματα.

Περίπου στις 08:00, ανοίγουν την κεντρική είσοδο του Πολυτεχνείου στην οδό Πατησίων και μια μεγάλη ομάδα βγαίνει στο πεζοδρόμιο. Η συγκοινωνία γίνεται πυκνή και οι τροχονόμοι, πολύ κοντά στους φοιτητές, ρυθμίζουν την κυκλοφορία. Αστυνομικές δυνάμεις βρίσκονται μέσα σε λεωφορεία στις οδούς Στουρνάρη και Τοσίτσα, στο Μουσείο και στην πλατεία Κάνιγγος. Τρία ειδικά για διάλυση διαδηλώσεων πυροσβεστικά οχήματα και δυο τεθωρακισμένα οχήματα της Αστυνομίας με δακρυγόνα αέρια σταθμεύουν ολόκληρη την ημέρα στην αρχή της οδού Κολοκοτρώνη.

Γύρω στις 09:30 οι διαμαρτυρόμενοι φοιτητές καίνε έξω από το Πολυτεχνείο δύο σημαίες με τα σύμβολα της «Επανάστασης» της 21ης Απριλίου 1967. Καταστρέφουν δύο μεγάλες φωτογραφίες του Παπαδόπουλου και κρεμάνε νέα μεγάλα πλακάτ στα κάγκελα του ιδρύματος.

Με τις κραυγές των φοιτητών στο Πολυτεχνείο πολλά άτομα συγκεντρώνονταν διαρκώς στο απέναντι πεζοδρόμιο και κάθε μισή ώρα μικρές ομάδες αστυνομικών απομακρύνουν τα άτομα αυτά, χωρίς να χρησιμοποιούν βία. Δεν ρίπτεται ούτε ένα νεράντζι κατά των αστυνομικών, προφανώς επειδή εξαντλήθηκαν την προηγούμενη ημέρα.

Από τις πρώτες πρωινές ώρες τοποθετούνται οδοφράγματα τα οποία εμπόδιζαν την είσοδο αυτοκινήτων στο τμήμα της Πατησίων μπροστά στο Πολυτεχνείο από Στουρνάρη και από Μουσείο. Η κυκλοφορία οχημάτων στο τμήμα αυτό σταματάει εντελώς.

Το απόγευμα καταστρέφουν τελείως το γραφείο του Κυβερνητικού Επιτρόπου του Ιδρύματος. Μεγάλη ομάδα φοιτητών εισήλθε σε αυτό, πέταξε από το παράθυρο στον δρόμο ολόκληρο το προσωπικό του αρχείο -εκατοντάδες επίσημα έγγραφα- σκόρπισε επίσης τα βιβλία της βιβλιοθήκης του, κρέμασε έξω τις κουρτίνες και έσπασε τα έπιπλα για τη δημιουργία οπλισμού.

Εκπρόσωποι των πανεπιστήμιων Θεσσαλονίκης και Πατρών φτάνουν στην Αθήνα και ενώνονται με τους φοιτητές. Συγχρόνως, ξεκινάει να λειτουργεί ο ραδιοφωνικός σταθμός των φοιτητών στα μεσαία κύματα.

Γύρω στις 14:30, οι φοιτητές που είναι συγκεντρωμένοι έξω από το Πολυτεχνείο επιτίθενται με άγριες διαθέσεις σε διερχόμενο στρατιωτικό λεωφορείο της ΑΣΔΕΝ (Ανώτερη Στρατιωτική Διοίκηση Εσωτερικού και Νήσων) το οποίο είναι γεμάτο με ανώτερους αξιωματικούς. Το σταματούν, ανεβαίνουν στο καπό του, κολλούν γύρω από αυτό διάφορα χαρτιά με συνθήματα και το αφήνουν να φύγει. Οι αξιωματικοί που βρίσκονταν μέσα στο λεωφορείο κλείνουν όλα τα παράθυρα και δεν κινούνται από τις θέσεις τους, περιμένοντας να απομακρυνθεί το λεωφορείο από το σημείο.

Τα νέα συνθήματα που επικρατούν είναι «Η Χούντα στο απόσπασμα», «Λαϊκό Πανεπιστήμιο», «Λαέ το αίμα σου πίνουν» και «Κάτω η εξουσία».

Ο αριθμός των συγκεντρωμένων φοιτητών μέσα και έξω από το ίδρυμα κυμαίνεται ανάμεσα σε δύο και οκτώ χιλιάδες. Μεταξύ αυτών εργάτες, αγρότες και μαθητές Γυμνασίων. Οι ώρες αιχμής οπού είχε διακοπεί και η συγκοινωνία στην οδό Πατησίων λόγω του όγκου των φοιτητών είναι μεταξύ 18:30 και 22:00.

Συγχρόνως, οι καταληψίες οργανώνονται στο Πολυτεχνείο. Υπάρχει ειδική υπηρεσία που φροντίζει για τις προμήθειες σε τρόφιμα και άλλη υπηρεσία που μαγειρεύει στο υπόγειο του κεντρικού κτιρίου. Το μεσημβρινό συσσίτιο γίνεται στις 12 ακριβώς και το βραδινό στις επτά. Όσοι αποτελούν την υπηρεσία προμηθειών βγαίνουν το πρωί από το Πολυτεχνείο, πηγαίνουν και ψωνίζουν και επιστρέφουν φορτωμένοι στο «φρούριο». Πολλοί φίλοι και συγγενείς των φοιτητών πετάνε σακούλες με τρόφιμα, τσιγάρα και σοκολάτες σε αυτούς που είναι κλεισμένοι στο Ίδρυμα. Στους κοιτώνες των καταληψιών υπάρχουν στρωμένες καθαρές κουβέρτες στο πάτωμα. Αλλού κοιμούνται οι άνδρες και αλλού οι γυναίκες. Όλες οι εσωτερικές πόρτες των Σχολών είναι ενισχυμένες με βαριά έπιπλα. Επίσης, καθόλη τη διάρκεια του 24ώρου υπάρχουν φρουρές για τις εσωτερικές αυτές εισόδους των Σχολών. Το 80% των φοιτητών που έχουν καταλάβει το Πολυτεχνείο είναι οπλισμένοι με καρεκλοπόδαρα και σιδερένιους λοστούς που κουβαλούν όλη τη μέρα μαζί τους. Σε ένα δωμάτιο έχει οργανωθεί ειδικό φωτοτυπικό για τις προκηρύξεις που πετούν και σε άλλο υπάρχουν τέσσερεις πολύγραφοι που τους χειρίζονται φοιτήτριες για την έκδοση προκηρύξεων. Πολλά έπιπλα του Πολυτεχνείου έχουν καταστραφεί τελείως, ενώ δεν υπάρχει τοίχος, εσωτερικός ή εξωτερικός, που να μην έχει κάποιο σύνθημα με κόκκινη μπογιά. Μεταξύ των καταληψιών βρίσκονται περίπου 150 εργάτες και 60 αγρότες οι οποίοι πραγματοποιούν συνελεύσεις σε χωριστές αίθουσες.

Το βράδυ, αναγγέλλουν από το μεγάφωνο ότι ο πρύτανης του Πολυτεχνείου κ. Κονοφάγος θα στείλει κουβέρτες και φάρμακα στους ταμπουρωμένους φοιτητές.

Τρίτη ημέρα που οι φοιτητές εξακολουθούν να έχουν υπό τον έλεγχό τους το Πολυτεχνείο Αθηνών, έχοντας πολιτικοποιήσει πλήρως τη θορυβώδη εκδήλωσή τους. Η Αστυνομία συνεχίζει την αποχή της από την περιοχή των φοιτητικών εκδηλώσεων, τηρώντας την κυβερνητική γραμμή η οποία διατυπώθηκε σε μια επίσημη ανακοίνωση εμφανώς ήπιου τόνου: «Εφόσον η Σύγκλητος του Πολυτεχνείου επιθυμεί το απαραβίαστο του Πανεπιστημιακού ασύλου η Κυβέρνηση θα εξακολουθεί τη γραμμή αυτή γνωρίζοντας συγχρόνως τους σκοπούς που εξυπηρετούν ανεύθυνα πρόσωπα στις φοιτητικές εκδηλώσεις».

Η κυβέρνηση αναμένει εκφυλισμό της δυναμικής εκδηλώσεως, που θα οφείλεται κυρίως στην κούραση των φοιτητών.

Στις 19:00 ο αριθμός των διαδηλωτών μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο φτάνει τις 25.000 άτομα. Η διαδήλωση ξεκινάει από το Πολυτεχνείο και φτάνει στην Ομόνοια. Ξεκινούν μικροσυγκρούσεις διαδηλωτών και αστυνομικών στη γωνία της οδού Σταδίου, στα Χαυτεία. Αφού ξεπερνούν την αστυνομική δύναμη στα Χαυτεία, ανεβαίνουν την οδό Σταδίου. Στο ύψος της πλατείας Κλαυθμώνος και στη γωνία της οδού Δραγατσανίου γίνεται η πρώτη σκληρή συμπλοκή αστυνομικών δυνάμεων και διαδηλωτών, ενώ οι τελευταίοι δέχονται βροχή δακρυγόνων βομβών. Ταυτοχρόνως, οι συγκρούσεις εξαπλώνονται προς πολλά σημεία των Αθηνών, μεταξύ των οποίων τα Εξάρχεια και η πλατεία Βικτωρίας. Οι διαδηλωτές υποχωρούν πάλι προς το Πολυτεχνείο από το οποίο ξεκίνησαν.

Τρομοκρατημένοι πολίτες με δακρυσμένα μάτια τρέχουν για να προφυλαχθούν από τα αέρια των δακρυγόνων. Πυροβολισμοί ακούγονται σε πολλά σημεία των Αθηνών, ενώ στο Πεδίο του Άρεως ξεκινούν να συγκεντρώνονται οι διαδηλωτές κατά χιλιάδες.

Αστυνομικές δυνάμεις με τεθωρακισμένα οχήματα πλησιάζουν στο Πολυτεχνείο και από διάφορα σημεία ξεκινούν να ρίχνουν δεκάδες δακρυγόνες βόμβες. Κύριος στόχος είναι ο ραδιοσταθμός των κλεισμένων στο Πολυτεχνείο σπουδαστών και φοιτητών. Φωτιές εμφανίζονται σε διάφορα σημεία, που κατά ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες οφείλονται σε βόμβες Μολότοφ τις οποίες ρίχνουν οι διαδηλωτές. Οι αστυνομικές δυνάμεις συναντούν αποφασισμένη αντίσταση και σε πολλά σημεία η πλάστιγγα των συγκρούσεων κλίνει προς την πλευρά των φοιτητών.

Χιλιάδες διαδηλωτών εξαπολύουν τρεις αλλεπάλληλες επιθέσεις κατά του Υπουργείου Δημόσια Τάξης, στη γωνία Γ΄ Σεπτεμβρίου και Μάρνης - και στις τρεις περιπτώσεις δέχονται καταιγισμό σφαιρών και δακρυγόνων. Παρά το γεγονός ότι πλησίασαν σε ικανή απόσταση από το υπουργείο και έσπασαν υαλοπίνακες, αποκρούονται και έχουν αρκετούς τραυματίες.

Η τελευταία επίθεση εξαπολύεται στις 23:00, πάλι με βόμβες μολότοφ. Οδοφράγματα στήνονται σε διάφορα σημεία και συγκεκριμένα στην Αριστοτέλους, την Πειραιώς και την Αλεξάνδρας, κυρίως με αυτοκίνητα τα οποία ανέτρεψαν. Επίθεση δέχονται τα υπουργεία Δικαιοσύνης και Κοινωνικών Υπηρεσιών από τα οποία βγαίνουν φλόγες.

Στα προάστια, ομάδες διαδηλωτών ανοίγουν φαρμακεία και παίρνουν φαρμακευτικό υλικό το οποίο μεταφέρουν εσπευσμένα στο Πολυτεχνείο. Ακόμη δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα πόσοι είναι οι νεκροί - σίγουροι νεκροί είναι μια αλλοδαπή γυναίκα και ένας φοιτητής. Μεγάλος αριθμός τραυματιών διακομίζεται σε κλινικές των προαστίων, ενώ πολλοί είναι οι διαδηλωτές που διακομίζονται με Ι.Χ. για νοσηλεία στο υπό κατάληψη Πολυτεχνείο.

Ο υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών Α. Παναγιωτόπουλος προσφέρεται να μεταβεί στο Πολυτεχνείο, για να διαπιστώσει τον αριθμό των τραυματιών και επικοινωνεί με τον Διευθυντή της Αστυνομίας, ο οποίος αρνείται να εγγυηθεί για την ασφάλειά του, προειδοποιώντας ότι διατρέχει κίνδυνο η σωματική του ακεραιότητα.

Μεταξύ των τραυματιών από την πλευρά της Αστυνομίας, υπάρχουν ένας αστυνομικός που έχει τραυματιστεί σοβαρά στο κεφάλι από πέτρα και άλλοι δύο πιο ελαφρά. Μεγάλη αστυνομική δύναμη βρίσκεται σε δεινή θέση στις 23:30, μεταξύ των οδών Πατησίων και Ηπείρου, όπου κυκλώθηκε από εκατοντάδες σπουδαστές και φοιτητές. Επί αρκετή ώρα οι αστυνομικοί αμύνονται απεγνωσμένα. Απαγκιστρώνονται, τελικά, με τη βοήθεια ενισχύσεων.

VICE Video: Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Για πολλή ώρα, οι διαδηλωτές κυριαρχούν στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, από τον κόμβο της οδού Πατησίων μέχρι την οδό Ιπποκράτους. Οδόφραγμα υψώνονται και στην πλατεία Καραϊσκάκη, στο τέρμα της οδού Αγίου Κωνσταντίνου.

Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων γίνονται συλλήψεις δεκάδων ατόμων. Αργά τη νύχτα μεταβαίνει στην Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών ο προϊστάμενος της εισαγγελίας Αθηνών κ. Φαφούτης.

Στις 23:00 μεταδίδονται συνεχώς συνθήματα από τα μεγάφωνα του Πολυτεχνείου: «Μην φεύγετε, μην φοβάστε, σήμερα θα πέσει ο φασισμός». Τα δακρυγόνα έχουν σταματήσει στους δρόμους των Αθηνών, όμως τα τεθωρακισμένα της Αστυνομίας έχουν περιζώσει το Πολυτεχνείο και ρίχνουν μέσα στο κτίριο και στο προαύλιο εκατοντάδες δακρυγόνων. Οι φοιτητές δεν υποχωρούν: Έχουν βάλει βαζελίνη στα μάτια και τα αυτιά τους και αντιμετωπίζουν έτσι τα δακρυγόνα. Ασθενοφόρα και περιπολικά με τραυματίες πολίτες και αστυνομικούς τρέχουν ουρλιάζοντας με τις σειρήνες τους στους αθηναϊκούς δρόμους.

Η λεωφόρος Αλεξάνδρας είναι σκοτεινή, αλλά γεμάτη από χιλιάδες κυνηγημένους νέους. Η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική. Από τα τεθωρακισμένα ρίχνονται αδιάκοπα δακρυγόνες βόμβες και οι φοιτητές σκορπίζουν δεξιά και αριστερά μέσα στο Πεδίον του Άρεως και στις γύρω παρόδους. Το τσούξιμο στα μάτια είναι φοβερό. Οι διαδηλωτές απομακρύνονται για λίγο και γυρίζουν ξανά, πιο δυναμικοί και ενθουσιώδεις. Προσπαθούν μόνο να προστατεύσουν τη μύτη τους από την καυστική εισπνοή των καπνογόνων.

Ολόκληρη η λεωφόρος Αλεξάνδρας, από τη συμβολή με την Πατησίων και μέχρι τη Χαριλάου Τρικούπη είναι απροσπέλαστη για οποιοδήποτε όχημα. Τεράστια οδοφράγματα από ξύλα, σίδερα και ταμπέλες έχουν στηθεί παντού, ενώ πολλοί από τους φωτεινούς σηματοδότες είναι πεταμένοι στον δρόμο. Τη φοβερή εικόνα της σκληρής μάχης συμπληρώνουν περίπου 25 λεωφορεία που έχουν ακινητοποιηθεί κάθετα στη μέση του δρόμου. Στο ύψος της Αλεξάνδρας υψώνονται τεράστιες φλόγες. Ομάδες διαδηλωτών κατεβαίνουν προς το Πολυτεχνείο.

Την πρώτη πρωινή, τανκς περνούν την οδό Πανεπιστημίου, στρίβουν στα Χαυτεία και εισέρχονται στην Πατησίων. Τεθωρακισμένα, στρατιώτες και αστυνομικοί έχουν περικυκλώσει το Πολυτεχνείο. Η εμφάνιση τους προκαλεί πανικό, με αποτέλεσμα οι συγκεντρωμένοι να καταφεύγουν σε οποιαδήποτε πόρτα βρίσκουν μπροστά τους. Οι Αθηναίοι ανοίγουν τα διαμερίσματά τους και προσφέρουν καταφύγιο. Από την Πατησίων, στο ύψος της Αλεξάνδρας, τανκς με αναμμένους προβολείς κινούνται προς το Πολυτεχνείο. Τα πρώτα άρματα μάχης που έρχονται από την Πατησίων εμποδίζονται από λεωφορεία που έχουν μπει ως οδοφράγματα. Το ίδιο συμβαίνει και στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Τα μεγάφωνα μέσα από τον Πολυτεχνείο μεταδίδουν: «Παιδιά, μην φοβάστε τα τανκς. Δεν πρόκειται να μας χτυπήσουν. Ο φασισμός θα πεθάνει τώρα. Όσοι από εσάς θέλουν να φύγουν, να μπουν δέκα-δέκα μέσα στα αυτοκίνητα που υπάρχουν. Όσοι θέλουν πάλι, να μπουν μέσα».

Τα τανκς που έρχονται από Πατησίων ανεβαίνουν τη Σολωμού και κατεβαίνουν από Στουρνάρη. Αστυνομικοί ρίχνουν δακρυγόνα. Οι φοιτητές δεν φεύγουν. Μερικοί μπαίνουν μέσα. Τέσσερα άρματα μάχης και δυο περιπολικά της Αστυνομίας έρχονται στη διασταύρωση Πατησίων με Αβέρωφ. Πρώτη τους ενέργεια είναι να ρίξουν ισχυρά δακρυγόνα που πλημυρίζουν όλη την ατμόσφαιρα. Το μεγάφωνο συνεχώς μεταδίδει: «Δεν θα χτυπήσουν». Οι αστυνομικοί στέκονται στη γωνία Πατησίων με Αβέρωφ με μεγάλα στειλιάρια από κασμάδες. Ο χώρος έχει πνιγεί στα δακρυγόνα. Τα μεγάφωνα των φοιτητών απευθύνονται προς τους στρατιώτες: «Παιδιά, δεν μπορείτε να κτυπήσετε τα αδέλφια σας». Τα άρματα μάχης ξεκινούν από Αβέρωφ προς το Πολυτεχνείο, με τους προβολείς στραμμένους προς τους φοιτητές. Οι τελευταίοι μεταφέρουν στην κεντρική είσοδο μια Μερσεντές από το εσωτερικό της αυλής, για να ενισχύσουν την άμυνα τους. Τα μεγάφωνα απευθύνονται στα πληρώματα των τανκς: «Παιδιά, μην ξεχνάτε πως είμαστε αδέλφια σας».

Περίπου 40 δευτερόλεπτα μετά την εκκίνηση τους και ενώ έχουν διανύσει ελάχιστα μέτρα, τα τανκς σταματούν αναποφάσιστα. Οι καταληψίες έχουν πάει στα κάγκελα και χτυπούν ρυθμικά τα ρόπαλα τους. Η ατμόσφαιρα καθαρίζει από τα δακρυγόνα. Τέσσερα άρματα μάχης και ένα τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού γεμάτο στρατιώτες με πλήρη εξάρτυση βρίσκονται στη γωνία Πατησίων με Αβέρωφ. Αστυνομική δύναμη παραμονεύει, ενώ οι προβολείς των αρμάτων μάχης φωτίζουν τους φοιτητές. Τανκς και τεθωρακισμένα οχήματα περνούν μπροστά από την είσοδο του Πολυτεχνείου χωρίς να σταματήσουν, ενώ οι φοιτητές φωνάζουν συνθήματα και χτυπούν τα κάγκελα ρυθμικά. Στο βάθος, στην Ομόνοια, φαίνονται φωτιές. Τα επόμενα 40 δευτερόλεπτα περνούν με μια θεαματική παρέλαση τανκς και τεθωρακισμένων οχημάτων. Οι στρατιώτες πυροβολούν πιθανόν στον αέρα. Μετά, σημαδεύουν τους φοιτητές με τα οπλοπολυβόλα. Ένας στρατιώτης χειρονομεί με υψωμένο το δεξί του χέρι.

Τα άρματα στέκονται τώρα στις δυο γωνίες, Πατησίων με Αβέρωφ και Πατησίων με Τοσίτσα. Στη δεύτερη γωνία, 200 αστυνομικοί με ρόπαλα και κράνη περιμένουν το τελικό σύνθημα για την επίθεση. Οι πολιορκημένοι φοιτητές τραγουδούν τον Εθνικό Ύμνο, ενώ στρατιώτες και αστυνομικοί παραμένουν αναποφάσιστοι. Ίσως περιμένουν μια συνθηκολόγηση φοιτητών και Αρχών. Κανένας από τους φοιτητές δεν αποχωρεί στη θέα των τανκς. Όλοι είναι αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουν την επίθεση των τεθωρακισμένων.

Στις 02:00 τα ξημερώματα αστυνομικοί που βρίσκονται στη γωνία Πατησίων με Αβέρωφ κόβουν τα καλώδια του μεγάφωνου. Τα άρματα Μ48 και Μ113 στρέφουν τα πυροβόλα τους προς τους φοιτητές, ενώ οι προβολείς φωτίζουν τα παράθυρα. Τρία άρματα προχωρούν από την Αβέρωφ και σταματούν επί της Πατησίων μπροστά στο Πολυτεχνείο. Οι στρατιώτες γεμίζουν τα πολυβόλα τους. Η κατάσταση είναι κρίσιμη. Οι φοιτητές φωνάζουν «Ο Στρατός με τον λαό» και «Είμαστε αδέλφια σας». Ο επικεφαλής των πληρωμάτων των τανκς, ένας αξιωματικός με κόκκινο λαιμοδέτη, προσπαθεί να συνεννοηθεί από κάποια απόσταση με τους φοιτητές. Ο χώρος απέναντι από την είσοδο του Πολυτεχνείου γεμίζει σιγά-σιγά αστυνομικούς.

Στις 02:47, όλες οι δυνάμεις του Στρατού και της Αστυνομίας ανασυντάσσονται. Οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί έχουν παραταχθεί σε θέση μάχης έξω από το Πολυτεχνείο. Πέντε στρατιώτες πλησιάζουν τους διαδηλωτές και προσπαθούν να συνεννοηθούν μαζί τους.

Ακούγονται δύο δυνατοί πυροβολισμοί. Τώρα, μπροστά στην είσοδο του Πολυτεχνείου παρατάσσονται και άλλα τανκς. Τρία από αυτά εφορμούν προς το Πολυτεχνείο. Το μεγαλύτερο άρμα ρίχνει την πόρτα του Πολυτεχνείου με κίνδυνο να πολτοποιήσει ανθρώπους. Οι σπουδαστές τρέχουν στο εσωτερικό του Πολυτεχνείου και τραγουδούν τον Εθνικό Ύμνο. Οι στρατιώτες εφορμούν με τις λόγχες τους. Άλλοι στρατιώτες ρίχνουν τα οδοφράγματα.

Μέσα στο Πολυτεχνείο βρίσκονται φοιτητές, ενώ ένα άρμα προχωράει περνώντας πάνω από μια Μερσεντές που είχαν τοποθετήσει για οδόφραγμα. Ακούγονται ριπές πολυβόλου. Φοιτητές εξέρχονται τρέχοντας από το Πολυτεχνείο με ψηλά τα χέρια. Ηχούν οι σειρήνες των αρμάτων και συνεχίζονται οι πυροβολισμοί. Φοιτητές παραδίνονται, έχοντας τα χέρια τους ψηλά. Άγριες συμπλοκές δημιουργούνται στην οδό Στουρνάρη. Οι σειρήνες ηχούν δαιμονισμένα. Οι περίοικοι πανικοβάλλονται. Οι διερχόμενοι τρέχουν να σωθούν μέσα σε διαμερίσματα παρακείμενων πολυκατοικιών. Η ατμόσφαιρα θυμίζει κόλαση. Μια μεγάλη ομάδα φοιτητών εξέρχεται του Πολυτεχνείου και ξυλοκοπείται. Οι αστυνομικοί χτυπούν τους διαδηλωτές. Τραυματιοφορείς τρέχουν να παραλάβουν τραυματίες. Εξακολουθεί η έξοδος των φοιτητών από το Πολυτεχνείο. Πολλοί τραυματίζονται. Οι πυροβολισμοί πυκνώνουν. Τα τανκς έχουν μπει μέσα στον προαύλιο χώρο του Πολυτεχνείο. Εκατοντάδες φοιτητών εξέρχονται και προσπαθούν να σωθούν. Η οδός Στουρνάρη μπλοκάρεται. Οι φοιτητές κατευθύνονται προς την οδό Τοσίτσα. Οι πυροβολισμοί συνεχίζονται. Οι σειρήνες των αρμάτων ηχούν αδιάκοπα. Προς στιγμή, σταματούν οι πυροβολισμοί και οι ξυλοδαρμοί. Διεξάγονται έρευνες από τους στρατιώτες μέσα στον χώρο του Πολυτεχνείου. Βγάζουν έξω όσους φοιτητές βρίσκουν. Οι σειρήνες σταματούν. Γίνεται πλήρης εκκαθάριση μέσα στους χώρους του Πολυτεχνείου και απομακρύνονται όλοι οι φοιτητές και σπουδαστές. Πολλοί από αυτούς κατορθώνουν να δημιουργήσουν πυρήνες και να κάνουν διαδηλώσεις στους δρόμους της Αθήνας. Πλέον ηχούν οι σειρήνες των ασθενοφόρων και δεκάδες τραυματίες διακομίζονται στα νοσοκομεία. Στρατιώτες και αστυνομικοί οργώνουν το Πολυτεχνείο μέσα και έξω, για να βρουν κρυμμένους φοιτητές.

Στις 04:00 τα ξημερώματα επικρατεί ησυχία. Οι αστυνομικοί ξεκινούν να κατεβάζουν τα πλακάτ από το πολυτεχνείο. Οι στρατιώτες φεύγουν τραγουδώντας τον ύμνο των ΛΟΚ υπό τα χειροκροτήματα των αστυνομικών.

Σύμφωνα με τον Ιατροδικαστή Υπηρεσίας Αθηνών Δημήτρη Καψάσκη μέχρι το απόγευμα τις 18ης Νοεμβρίου έχει γίνει νεκροτομή σε εννέα άτομα, ενώ οι τραυματίες ανέρχονται σε 100 με 110.

Την επόμενη μέρα, στις 19 Νοεμβρίου, θα υποκύψουν στα τραύματά τους άλλοι δυο άνθρωποι, ανεβάζοντας τον αριθμό των νεκρών σε 11. Από τους 866 συλληφθέντες, οι 475 είναι εργάτες, οι 268 φοιτητές διαφόρων σχολών, οι 74 μαθητές και οι 49 φοιτητές του Πολυτεχνείου. Οι συλληφθέντες παραπέμπονται σε έκτακτο στρατοδικείο. Καταδικάζονται οι έξι πρώτοι σε ποινές τεσσάρων και πέντε χρόνων. Οι δίκες των υπόλοιπων θα συνεχιστούν τις επόμενες μέρες.

Περισσότερα από το VICE

Γυναίκες Διηγούνται τις Εκτρώσεις που Έκαναν στην Ελλάδα όσο Ήταν Ακόμη Παράνομες

Αυτή η Συνέντευξη Έπρεπε να Γίνει σε Μπουρδέλο, Κυριλέ Ξενοδοχείο ή την Disneyland

Σκύλοι-Θεραπευτές Δίνουν Αγάπη σε Ηλικιωμένους στην Αθήνα