H Mέρα που Δολοφονήθηκε ο Νίκος Τεμπονέρας

Κατά τις 10:30 το βράδυ της 8ης Ιανουαρίου 1991, μέλη της ΟΝΝΕΔ επιχειρούν να πάρουν τον έλεγχο του 3ου Γυμνασίου-Λυκείου Πάτρας. Πρόκειται για ένα από τα χιλιάδες σχολεία της χώρας που βρίσκονται για μήνες υπό κατάληψη από μαθητές, οι οποίοι διαμαρτύρονται για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Οι κινητοποιήσεις των μαθητών έχουν ξεκινήσει από τα τέλη Οκτωβρίου, οδηγώντας σε κατάληψη το 70% των σχολείων πανελλαδικά, ενώ καθημερινά πραγματοποιούνται μαζικές πορείες με τη συμμετοχή χιλιάδων σπουδαστών. Παρότι η κυβέρνηση εκτιμά ότι οι καταλήψεις θα ατονήσουν μέσα στα Χριστούγεννα, αυτό δεν συμβαίνει και το πολιτικό κλίμα γίνεται όλο και πιο τεταμένο από την en bloc κριτική της αντιπολίτευσης. Κόντρα στις καταλήψεις, κάποιοι γονείς και καθηγητές -που κατηγορήθηκαν ότι είναι «στημένοι» από την κυβέρνηση- υποστηρίζουν ότι πρέπει να μπει τέλος στις μαθητικές καταλήψεις, ακόμη και με τη χρήση βίας.

Εκείνο το βράδυ, τα μέλη της ΟΝΝΕΔ αποφάσισαν να ασκήσουν βία και συγκρούστηκαν με τους καταληψίες, κάνοντας επίθεση με σιδερολοστούς, καδρόνια και τσιμεντόλιθους. Λίγο αργότερα, στον χώρο του σχολείου βρέθηκε το πτώμα του Νίκου Τεμπονέρα, ενός εκπαιδευτικού και μέλους του Εργατικού Αντι-ιμπεριαλιστικού Μετώπου (ΕΑΜ) που είχε προστρέξει, για να υποστηρίξει τους καταληψίες μαθητές του. Το θύμα διακομίζεται στο νοσοκομείο κλινικά νεκρό και το πρωί της επομένης παύουν όλες οι ζωτικές λειτουργίες του. Στο νοσοκομείο μεταφέρονται βαριά τραυματισμένα άλλα τέσσερα άτομα, ενώ δεκάδες είναι οι ελαφρά τραυματισμένοι.

[VICE Video] Οι Επιθέσεις της Χρυσής Αυγής στο Πέραμα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα προκάλεσε πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις, με τον Ανδρέα Παπανδρέου να κατηγορεί τον Υπουργό Παιδείας, Βασίλη Κοντογιαννόπουλο, ως ηθικό αυτουργό της δολοφονίας. Υπό την πίεση των γεγονότων, ο υπουργός αναγκάστηκε να παραιτηθεί, σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να εκτονώσει την έκρυθμη κατάσταση. Υπουργός Παιδείας ορκίστηκε ο Γιώργος Σουφλιάς, που ανακοίνωσε την απόσυρση όλων των επίμαχων ρυθμίσεων και την έναρξη του διαλόγου για την παιδεία «από μηδενική βάση». Πολλά από τα μέτρα της μεταρρύθμισης ήταν συντηρητικά, αφού προέβλεπαν την κατάργηση των αδικαιολόγητων απουσιών, την επιβολή «ομοιόμορφης» ενδυμασίας, καθώς και την επανακαθιέρωση της προσευχής, της έπαρσης της σημαίας και του εκκλησιασμού. Ακόμη, η μεταρρύθμιση προέβλεπε την κατάργηση κοινωνικών παροχών σε μαθητές και τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.Η αλλαγή στην ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας δεν ήταν αρκετή για να αποσυμπιέσει την κατάσταση και χιλιάδες διαδηλωτές συγκρούστηκαν στους δρόμους με τα ΜΑΤ σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Στις 10 Ιανουαρίου, πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα μεγάλο συλλαλητήριο, όπου συμμετείχαν περί τα 100.000 άτομα. Ούτε σε αυτήν τη συγκέντρωση έλειψαν οι συγκρούσεις με τα ΜΑΤ, ενώ η ρίψη μίας μολότωφ προκάλεσε φωτιά στο πολυκατάστημα «Κ. Μαρούσης» της Πανεπιστημίου, με αποτέλεσμα τέσσερις άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους.

Για τη δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα συνελήφθησαν -χάρη στις καταγγελίες αυτοπτών μαρτύρων- ο Πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και δημοτικός σύμβουλος Ιωάννης Καλαμπόκας και το μέλος της τοπικής ΟΝΝΕΔ Αλέκος Μαραγκός. Ο τελευταίος απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες και στο εδώλιο κάθισε ως μοναδικός κατηγορούμενος ο Ιωάννης Καλαμπόκας. Στις 9 Μαρτίου 1993, καταδικάστηκε σε ισόβια για ανθρωποκτονία με πρόθεση, χωρίς ελαφρυντικό. Κατά της πρωτόδικης απόφασης ασκήθηκε έφεση και το δευτεροβάθμιο δικαστήριο αναγνώρισε ελαφρυντικά, περιορίζοντας την ποινή σε 17 έτη και τρεις μήνες. Το 1996, ο Καλαμπόκας άσκησε αναίρεση, ζητώντας να του αναγνωρισθεί το ελαφρυντικό του «βρασμού ψυχικής ορμής», αίτημα που απορρίφθηκε. Τελικά, ο Ιωάννης Καλαμπόκας αποφυλακίστηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1998 λόγω «καλής συμπεριφοράς», έχοντας εκτίσει τα 3/5 της ποινής του. Ο ίδιος -που σήμερα ζει και εργάζεται στον Βόλο- ποτέ δεν παραδέχτηκε την ενοχή του και μέχρι σήμερα υποστηρίζει ότι ο Αλέκος Μαραγκός ήταν εκείνος που χτύπησε θανάσιμα τον Νίκο Τεμπονέρα.

Πρόσφατα, ο Διονύσης Τεμπονέρας, γιος του Νίκου, μίλησε για τη δολοφονία του πατέρα του, αντιδρώντας στις δηλώσεις του Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας, Κώστα Μπακογιάννη, με αφορμή τη 48ωρη άδεια του Δημήτρη Κουφοντίνα:

Ενόψει της 27ης επετείου από τη δολοφονία, ο ίδιος είπε:

Για να τιμηθεί η μνήμη του Νίκου Τεμπονέρα, το σχολείο όπου δολοφονήθηκε φέρει το όνομά του, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι αργότερα ο παραιτηθείς Υπουργός Παιδείας, Βασίλης Κοντογιαννόπουλος, προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ και συμμετείχε σε κυβερνήσεις του Κώστα Σημίτη.

Περισσότερα από το VICE

Ο Αγγελιοφόρος του Άρη Βελουχιώτη στην Ήπειρο Μιλάει για τις Μέρες του Δίπλα στον Καπετάνιο

Τι Είπε και Κυρίως τι Δεν Είπε η Μπέτυ Μπαζιάνα

Μιλήσαμε με τον Δημιουργό του Phylax στο Παλαιό Φάληρο για Άγγελους και Δαίμονες

Ακολουθήστε το VICE σε Twitter, Facebook και Instagram.