Κάποιοι Χρησιμοποιούν Ακραίες Μεθόδους για να Αλλάξουν το Χρώμα της Επιδερμίδας τους

Ένας ασπρουλιάρης πιτσιρικάς που μεγάλωσε στην ομιχλώδη Νέα Σκωτία του Καναδά, ο Trevor Ritchie, ξεκίνησε να κάνει σολάριουμ στην ηλικία των 15. Επισκεπτόταν το κέντρο μαυρίσματος μια φορά την εβδομάδα μέχρι την τελευταία χρονιά του Λυκείου, οπότε και λέει ότι «το μαύρισμα απογειώθηκε». Για τα επόμενα πέντε χρόνια, έκανε σολάριουμ δύο φορές την ημέρα σε δύο διαφορετικά κέντρα μαυρίσματος –μια στρατηγική που ακολούθησε προκειμένου να παρακάμψει το μάξιμουμ της μιας συνεδρίας ανά ημέρα που συνιστάται από τα περισσότερα κέντρα. «Είχα το χρώμα κλαδιού δέντρου», λέει.

Μια μέρα παρατήρησε μια ελιά στο μπράτσο του, η οποία αποδείχθηκε ότι ήταν ένας τύπος καρκίνου του δέρματος που ονομάζεται βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Κατηγορεί το τεχνητό μαύρισμα γι’ αυτό, καθώς ο ίδιος δεν έχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος. Ωστόσο, όταν ο δερματολόγος του αφαίρεσε την ελιά και του είπε ότι απαλλάχθηκε από τον καρκίνο, ο Trevor επέστρεψε στο κέντρο μαυρίσματος –όπου πήγαινε περίπου τέσσερις φορές την εβδομάδα για πέντε ακόμη χρόνια. «Θα αγχωνόμουν πολύ τώρα, αν έμπαινα σε κρεβάτι μαυρίσματος», λέει ο πλέον 30χρονος Ritchie, τον οποίο δεν έχει δει ο ήλιος τα τελευταία δύο χρόνια. «Θα μισούσα τον εαυτό μου». Αλλά τότε, δεν μπορούσε να αντισταθεί.

Εν τω μεταξύ, η 29χρονη Nicole Manlangit από τη Μανίλα των Φιλιππίνων, θέλει το αντίθετο: «λευκή επιδερμίδα σαν κρέμα». Η Manlangit, η οποία αφήνει κριτικές για προϊόντα λεύκανσης της επιδερμίδας στο κανάλι της στο YouTube, ξεκίνησε να ξανοίγει το χρώμα του δέρματός της πριν από έξι χρόνια. Κάθε πρωί και κάθε βράδυ, πλένεται με λευκαντικό σαπούνι και χρησιμοποιεί λευκαντική λοσιόν, προϊόντα που διατίθενται σε φαρμακεία σε όλες τις Φιλιππίνες. Μερικές φορές, εφαρμόζει λευκαντική κρέμα και περιστασιακά, παίρνει χάπια λεύκανσης της επιδερμίδας. Θεωρεί ότι τα σχόλια που γράφουν ότι παραείναι χλωμή είναι κομπλιμέντα. Θα ήθελε, μάλιστα, να είναι ακόμη πιο ανοιχτό το χρώμα της, για να μοιάζει με τις ηθοποιούς από τις κορεάτικες σαπουνόπερες που γνωρίζουν τεράστια απήχηση στις Φιλιππίνες. «Είναι αδύνατον, αλλά αυτό θέλω», λέει.

Δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς και πολύ, για να βρει αντίστοιχα παραδείγματα ανθρώπων που έχουν κάνει τα πάντα, για να ανοίξουν ή να σκουρύνουν το χρώμα τους δέρματός τους. Οι selfies στο Instagram που έδειχναν μια κατάλευκη Lil’ Kim έκαναν τον γύρο των πρωτοσέλιδων το 2016. Λίγα χρόνια νωρίτερα, η «Μαμά-Σολάριουμ», κατά κόσμον Patricia Krentcil, η οποία συνελήφθη, όταν πήγε την πεντάχρονη κόρης της για σολάριουμ, είχε αποκτήσει φήμη για τη σκούρα καφέ της απόχρωση.

Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να θέλει να αλλάξει ριζικά τον τόνο του δέρματός του; Οι ειδικοί στον τομέα της ψυχικής υγείας λένε ότι οι κοινωνικοπολιτιστικές αντιλήψεις για την ομορφιά -και επομένως την εξουσία- παίζουν σημαντικό ρόλο. «Υπάρχουν πραγματικά κοινωνικά οφέλη από το να έχεις πιο σκούρο ή πιο ανοιχτό χρώμα», λέει η Becky Choma, διευθύντρια του Εργαστηρίου Κοινωνικής και Πολιτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ryerson του Τορόντο. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, ψυχικά προβλήματα, όπως η Δυσμορφική Διαταραχή Σώματος ή ο εθισμός, μπορούν επίσης να είναι η αιτία, δημιουργώντας στο άτομο την ανεξέλεγκτη επιθυμία να σκουρύνει ή να ξανοίξει το χρώμα της επιδερμίδας του.

Με τους πιο σκουρόχρωμους λαούς να κάνουν ό,τι μπορούν για να λευκάνουν την επιδερμίδα τους και το αντίστροφο, είναι εύκολο να καταλογίσουμε την επιθυμία αλλαγής του χρώματος της επιδερμίδας σε μια φυσική ανθρώπινη τάση να θέλουμε αυτό που δεν έχουμε. Η Choma πιστεύει ότι οι λόγοι μπορεί να είναι πιο περίπλοκοι. «Νομίζω ότι η ψυχολογική διαδικασία είναι η ίδια για τη λεύκανση και το μαύρισμα», λέει. «Εμείς οι γυναίκες εσωτερικεύουμε την ιδέα ότι πρέπει να είμαστε όμορφες». Αλλά τα πρότυπα ομορφιάς προκύπτουν από τις πολιτιστικές νόρμες. Η Kelly Lewis-Arthur, κλινική και κοινοτική ψυχολόγος από την Ατλάντα της Τζόρτζια, συμφωνεί. «Οι αντιλήψεις για την ομορφιά είναι ιδιάζουσες σε κάθε κοινωνικό πλαίσιο», λέει. «Είναι σημαντικό να το αναγνωρίσουμε αυτό».

Ο Saske Είναι το Next Big Thing της Εγχώριας Rap Σκηνής

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Αυτές οι αντιλήψεις για την ομορφιά συχνά αντανακλούν τις αντιλήψεις για την εξουσία, οι οποίες διαφέρουν επίσης από κουλτούρα σε κουλτούρα. Με άλλα λόγια, η εικόνα κάποιου με «εξουσία» μπορεί να είναι διαφορετική στις λευκές κοινότητες, σε σχέση με τις κοινότητες διαφορετικού χρώματος. Μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση, το μαύρισμα έγινε «δείκτης πλούτου» στην Ευρώπη, λέει η Choma, καθώς το μήνυμα που περνούσε ήταν, «Έχω χρήματα. Μπορώ να ξεκουράζομαι και να βγαίνω έξω». Πράγματι, ο Ritchie ξεκίνησε να μαυρίζει στις αρχές του 2000, εμπνευσμένος από την Paris Hilton και το The Simple Life. «Εκείνη την εποχή, το μαύρισμα ήταν αντιπροσωπευτικό μιας πιο πολυτελούς ζωής», λέει. Τον χαροποιούσε πολύ, όταν το μαύρισμά του έκανε τους φίλους του να τον ρωτάνε πού είχε πάει διακοπές.

Σε πολλές κοινότητες ανθρώπων διαφορετικού χρώματος, από την άλλη πλευρά, υπάρχει ιστορικά μια «ιεραρχία σύμφωνα με το χρώμα της επιδερμίδας, όπου στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκονται οι πιο ανοιχτές επιδερμίδες και στη βάση οι πιο σκούρες», λέει η Lewis-Arthur. Οι Φιλιππίνες δεν αποτελούν εξαίρεση στην περίπτωση της Manlangit. Μετά από αιώνες ισπανικής και αμερικανικής αποικιοκρατίας, «οι Φιλιππινέζοι θαυμάζουν τους λευκούς και τους θεωρούν πλουσιότερους. Το λευκό δέρμα είναι σύμβολο κοινωνικής θέσης», λέει. «Νομίζουν ότι το λευκό δέρμα είναι πολύ πιο όμορφο». Ο κόσμος των celebrities στις Φιλιππίνες είναι γεμάτος με σχεδόν λευκές διασημότητες, γεγονός που διαιωνίζει αυτήν τη νοοτροπία (αυτό συμβαίνει σε πολλές χώρες της Ασίας και της Αφρικής). Το λευκό δέρμα υποδηλώνει, επίσης, την οικονομική δυνατότητα απόκτησης προϊόντων λεύκανσης της επιδερμίδας.

Αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι «όλα αυτά συμβαίνουν μέσα σε μια κοινωνία όπου το λευκό δέρμα θεωρείται προνομιούχο σε σχέση με το σκούρο», λέει η Choma. Παρόλο που τόσο το μαύρισμα, όσο και η λεύκανση μπορούν να οδηγήσουν σε κοινωνική καταξίωση, «οι συσχετισμοί με την κοινωνική θέση είναι πολύ έντονα ταυτισμένοι με το χρώμα του δέρματος για τους ανθρώπους άλλου χρώματος». Στην Ινδία, όπου η Choma έκανε σπουδές πάνω στη λεύκανση του δέρματος, οι πιο ανοιχτόχρωμες γυναίκες αποκομίζουν περισσότερα κοινωνικά οφέλη από τις γυναίκες με σκουρόχρωμες επιδερμίδες, καθώς απασχολούνται με υψηλότερες αμοιβές και θεωρούνται πιο ελκυστικές από τους άνδρες ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Ωστόσο, «το κατά πόσο ένα λευκό άτομο κάνει τεχνητό μαύρισμα, δεν σχετίζεται με την πρόσληψη σε μια συγκεκριμένη δουλειά, ούτε με το αν βγάζει περισσότερα χρήματα ή έχει μια συγκεκριμένη κοινωνική θέση».

Τι γίνεται, όμως, με τις πιο ακραίες περιπτώσεις; Ποιο είναι το κίνητρο των ανθρώπων που λευκαίνουν ή σκουραίνουν διαρκώς την επιδερμίδα τους, παρά τις συνέπειες για την υγεία τους και παρόλο που οι περισσότεροι από εμάς δεν θεωρούμε ότι τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα κολακευτικά - για να μην πούμε εντελώς σοκαριστικά; Παρόλο που υπάρχουν σίγουρα κοινωνικοπολιτιστικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο στις περιπτώσεις αυτές, λέει η Choma, μια τέτοια ακραία συμπεριφορά υποδηλώνει και άλλα πράγματα. Είναι όπως η διαφορά μεταξύ διαταραγμένων τροφικών συνηθειών -τακτική επίδειξη μη φυσιολογικής συμπεριφοράς κατανάλωσης τροφής, όπως στην περίπτωση της αυστηρής καταμέτρησης θερμίδων–, σε αντιδιαστολή με τις πλήρως εκδηλωμένες διατροφικές διαταραχές.

Η Δυσμορφική Διαταραχή Σώματος (ΔΔΣ) μπορεί να είναι ο «δράστης» σε ορισμένες περιπτώσεις. Για τον έναν στους 50 ανθρώπους παγκοσμίως που πάσχουν από τη διαταραχή, υπάρχει μια τεράστια διαφορά ανάμεσα σε αυτό που βλέπουν στον καθρέφτη και σε αυτό που βλέπουν οι άλλοι. Τα άτομα με ΔΔΣ δεν είναι απλώς δυσαρεστημένα με την εμφάνισή τους: «Έχουν εμμονές με τις ατέλειές τους, τι οποίες αντιλαμβάνονται ως σωματικά ελαττώματα», λέει η Katharine Phillips, καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Ιατρικό Κολέγιο Weill του Πανεπιστημίου Cornell και ψυχίατρος στο Πρεσβυτεριανό Νοσοκομείο της Νέας Υόρκης, η οποία έχει γράψει πολλά βιβλία πάνω στη ΔΔΣ. «Μάλλον ο εγκέφαλός τους, τους κάνει να βλέπουν τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Οι μικροσκοπικές λεπτομέρειες υπερισχύουν της συνολικής εικόνας». Η εμμονή τους με το ελάττωμα που εντοπίζουν, τους προκαλεί σημαντική συναισθηματική δυσφορία και παρεμποδίζει την καθημερινή τους λειτουργία. Τους αναγκάζει να εκδηλώνουν επαναλαμβανόμενες, ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές ή να λειτουργούν με τελετουργικά, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν τη λεύκανση ή το μαύρισμα του δέρματός τους. Αυτά τα τελετουργικά, με τη σειρά τους, τροφοδοτούν περαιτέρω την εμμονή τους με το υποτιθέμενο ελάττωμα, προσκολλώντας τους σε αυτό.

Η Phillips, η οποία έχει κάνει έρευνα πάνω στο τεχνητό μαύρισμα σε σχέση με τη ΔΔΣ, λέει ότι οι περισσότεροι από τους ασθενείς με τη διαταραχή μαυρίζουν, επειδή θεωρούν ότι είναι πολύ χλωμοί. Άλλοι, θέλουν να καλύψουν την ακμή, την κυτταρίτιδα ή τις τρίχες του σώματός τους. Μια ασθενής πίστευε ότι το μαύρισμα την έκανε να φαίνεται πιο αδύνατη, ενώ ένας άλλος πίστευε ότι το μαύρισμα του δέρματος της κεφαλής έκρυβε τη φαλάκρα του.

Συνήθως είναι πολύ δύσκολο να αντισταθεί κανείς στα τελετουργικά της ΔΔΣ, λέει η Phillips. Παρόλο που δεν γνωρίζουμε αν είχε ΔΔΣ, το μαύρισμα ίσως να αποτελούσε μια ψυχαναγκαστική τελετουργική συνήθεια για τον Ritchie, στην οποία υπέκυπτε διαρκώς, παρά την απειλή του καρκίνου και το άγχος που ένιωθε κάθε φορά. Ακόμη και αν το τεχνητό μαύρισμα αγχώνει μερικούς με ΔΔΣ, «μπορεί να θέλουν να το κάνουν, ευελπιστώντας ότι ίσως η επόμενη φορά να είναι διαφορετική», λέει η Phillips. Σε άλλες περιπτώσεις, το μαύρισμα μπορεί προσωρινά να τους ανακουφίζει από το άγχος, πράγμα που μπορεί επίσης να τους κάνει να το αποζητούν διαρκώς.

Η Erin Bonar, βοηθός καθηγητή ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και ο Lisham Ashrafioun, από το Κέντρο Αριστείας για την Πρόληψη Αυτοκτονιών VA VISN 2, στο Ιατρικό Κέντρο Canandaigua VA, ήθελαν να καταλάβουν ποια χαρακτηριστικά του υπερβολικού μαυρίσματος μπορεί να είναι παρόμοια με την εξάρτηση από ουσίες. Δεδομένου ότι η βασική συνιστώσα του εθισμού είναι η σφοδρή επιθυμία –η λαχτάρα ή η ανάγκη για χρήση της ουσίας-, τροποποίησαν μια αξιολόγηση που είχε σχεδιαστεί για τη μέτρηση της επιθυμίας για αλκοόλ, για να υπολογίσουν την επιθυμία για μαύρισμα. Οι νεαροί ενήλικες της έρευνας με την εντονότερη επιθυμία για μαύρισμα, έτειναν να κάνουν συχνότερα τεχνητό μαύρισμα και να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα τον μήνα για σολάριουμ.

Αυτή η επιθυμία για μαύρισμα είναι «πολύ παρόμοια με την επιθυμία ενός χρήστη ουσιών, παρά τα πολλά προβλήματα που σχετίζονται με αυτές», λέει η Bonar. Ο Ritchie, ο οποίος αναφέρεται στο σολάριουμ ως «εθισμό», συγκρίνει τις συνεδρίες μαυρίσματος μετά από τον εντοπισμό του καρκίνου του με το να βγαίνει κάποιος έξω για τσιγάρο. «Ήξερα ότι ήταν λάθος και ακριβώς εκεί βρίσκεται η εξάρτηση», λέει.

Όπως και τα άτομα που υποφέρουν λόγω διαταραχής χρήσης ουσιών, οι άνθρωποι που κάνουν σολάριουμ σε υπερβολικό βαθμό φαίνεται ότι αναπτύσσουν ανοχή στο μαύρισμα, που σημαίνει ότι πρέπει να κάνουν περισσότερο σολάριουμ για να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν και τώρα το μαύρισμά του, του φαίνεται αποκρουστικό στις παλιές φωτογραφίες, ο Ritchie είχε πολύ διαφορετική γνώμη εκείνη την εποχή. «Νόμιζα ότι δεν φαινόμουν αρκετά μαυρισμένος», λέει. «Κυνηγάς διαρκώς ένα μαύρισμα που δεν μπορείς ποτέ να πετύχεις». Η Bonar λέει ότι αυτό μοιάζει με την ανοχή που αναπτύσσει κάποιος στις ουσίες: «Είναι σαν να κυνηγάς ένα συγκεκριμένο “φτιάξιμο”».

Αλλά η Phillips κρατά τις επιφυλάξεις της για τον όρο «εθισμός στο μαύρισμα». Τονίζει την ανάγκη για περισσότερες έρευνες, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι το μαύρισμα προκαλεί τις ίδιες βιολογικές αλλαγές με την τοξικομανία.

Πριν από δύο χρόνια, βλέποντας πόσο αψεγάδιαστη έδειχνε η επιδερμίδα της κολλητής του, όταν δεν την έβλεπε ο ήλιος, ο Ritchie αποφάσισε να ακολουθήσει το παράδειγμά της. Δυσκολευόταν κάθε φορά που περνούσε από το κέντρο μαυρίσματος στον δρόμο για το γυμναστήριο. «Γινόταν μάχη μέσα μου, για να μην σταματήσω εκεί», λέει. Αλλά αντιστάθηκε και συνεχίζει να αποφεύγει τον ήλιο, να περπατά στη σκιά, να φοράει μακρυμάνικα και μακριά παντελόνια. «Έπρεπε να δώσω προτεραιότητα στην υγεία μου και να τη βάλω πάνω από τα πρότυπα ομορφιάς».

Όπως το μαύρισμα, η λεύκανση του δέρματος ενέχει επίσης κινδύνους για την υγεία. Οι λευκαντικές κρέμες μπορούν να προκαλέσουν φαγούρα και απολέπιση. Όσες περιέχουν υδροκινόνη, υδράργυρο ή κορτικοστεροειδή, μπορούν να προκαλέσουν πιο σοβαρές παρενέργειες, όπως λέπτυνση του δέρματος ή ακόμη και βλάβες στα νεφρά. Η Manlangit λέει ότι κάποια χάπια λεύκανσης της επιδερμίδας, της έχουν προκαλέσει «τάση για εμετό». Γιατί, λοιπόν, μερικοί άνθρωποι επιμένουν να χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα;

Η Choma υποθέτει ότι «πιθανότατα αυτό σχετίζεται με τον βαθμό στον οποίο θεωρούν τον εαυτό τους ως αντικείμενο και όχι ως άτομο». Οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να ταυτιστούν με αυτό, σε κάποιο επίπεδο: ιδρώνουμε, για να σταθούμε πάνω σε γόβες-στιλέτο και σφίγγουμε τα δόντια μας, την ώρα που κάνουμε αποτρίχωση στο μπικίνι - όλα σε μια προσπάθεια να ανταποκριθούμε σε μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς. Στην έρευνα για τη λεύκανση του δέρματος στην Τανζανία, η Lewis-Arthur διαπίστωσε, επίσης, ότι πολλές γυναίκες πίστευαν λανθασμένα ότι αν συνέχιζαν να χρησιμοποιούν τα προϊόντα λεύκανσης, η ακμή, ο αποχρωματισμός της επιδερμίδας και οι υπόλοιπες παρενέργειες θα υποχωρούσαν.

Αλλά ακόμη και στην περίπτωση των ανθρώπων που χρησιμοποιούν ακραίες μεθόδους για να αλλάξουν τον χρωματικό τόνο της επιδερμίδας τους, η Arthur-Lewis πιστεύει ότι «πρέπει να εξετάσουμε το πολιτιστικό πλαίσιο». Ενώ μπορεί να είναι εύκολο να τους φορέσουμε την ταμπέλα των ψυχικά ασθενών, λέει ότι αυτά τα ζητήματα δεν έχουν τις ρίζες τους μόνο στην ψυχική υγεία - ειδικά μεταξύ εκείνων που λευκαίνουν το δέρμα τους. «Σε ένα πρώτο επίπεδο, έχουν ψυχολογικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουν, αλλά τους απασχολεί ταυτόχρονα και το ζήτημα της επιβίωσης», λέει. «Για να καταλάβουμε πραγματικά γιατί οι άνθρωποι κάνουν αυτό που κάνουν, πρέπει να εξετάσουμε το ιστορικό πλαίσιο, το υπόβαθρο του κάθε λαού και την κοινότητα στην οποία ζει το κάθε άτομο».

Περισσότερα από το VICE

Ούτε στην Αθήνα, Ούτε Πουθενά: Τα Δελφίνια Ανήκουν στις Θάλασσες, Όχι στις Δεξαμενές

Έτσι Παρασκευάζεται τo Αυτοσχέδιο Tσίπουρο στις Ελληνικές Φυλακές

Πού να πας Διακοπές στην Ελλάδα αν Έχεις Δύο Εβδομάδες Άδεια και 200 Ευρώ Budget