FYI.

This story is over 5 years old.

Σεξισμός

Αγαπητό Πολυκατάστημα, Eίμαι Κορίτσι και Θέλω για Δώρο Ένα Δραπανοκατσάβιδο

«Δώρα για εκείνη» και «Δώρα για εκείνον» δημιουργούν ακόμα ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων.
Άννα Νίνη
Κείμενο Άννα Νίνη
Screenshot από το YouΤube

Ενόψει των Χριστουγέννων, σαν θύμα του καταναλωτισμού, αποφάσισα να κάνω ό,τι κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι αυτές τις μέρες: να ψάξω για δώρα, για μένα, για τους φίλους και τους συγγενείς μου. Έτσι κι αλλιώς, τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά είναι η εμπορική περίοδος που οι άνθρωποι ψάχνουν μανιωδώς για καλούδια. Είναι η εποχή που, εάν ανήκεις στους ελάχιστους τυχερούς που απολαμβάνουν ακόμη τον 13ο μισθό ή στους προνοητικούς με το κομπόδεμα, σκέφτεσαι πού θα πας να ξοδέψεις τα χρήματα που σου απέμειναν - εκτός από το ποιες τρύπες θα μπαλώσεις. Κάνεις λίστες, γράφεις, σβήνεις, ψάχνεις, γκουγκλάρεις μπας και πάρεις καμιά ιδέα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τότε και τώρα, για μένα -και για όσους ανθρώπους είναι γένους θηλυκού- τα καταστήματα προέβλεπαν πως θα έπρεπε να ντυθώ πριγκίπισσα και νεράιδα της νύχτας

Οι ιστοσελίδες των πολυκαταστημάτων με μια απλή περιήγηση, μου επανέφεραν για άλλη μια φορά τις παιδικές μου μνήμες: την εποχή εκείνη που είναι υπεύθυνη για όλες τις καλές αναμνήσεις, αλλά και η πηγή αμέτρητων συμπλεγμάτων που καταδικασμένα κουβαλάμε σαν ενήλικες. Την εποχή που για να ντυθώ χελωνονιτζάκι ή Darth Vader, ο πατέρας μου έπρεπε να ψάξει στα «αγορίστικα» για να μου βρει στολή, και τους συγγενείς που μου έφερναν βαρετές κούκλες για να παίξω ή κάποιο σετ με κραγιόν και πούδρες. Παράλληλα, στον αδερφό μου έφερναν ένα κοντέινερ με πράγματα γεμάτα ενδιαφέρον: επιτραπέζια, ηλεκτρονικά, παζλ, κόμικς. Τότε και τώρα, για μένα -και για όσους ανθρώπους είναι γένους θηλυκού- τα καταστήματα προέβλεπαν πως θα έπρεπε να ντυθώ πριγκίπισσα και νεράιδα της νύχτας, έπρεπε να μάθω να κάνω δουλειές με κάποιο σετάκι που περιλάμβανε σκούπες, φαράσια και καθαριστικά ή να μαγειρεύω με πλαστικές κουζίνες και μικρά τηγανάκια. Δεν έπρεπε να μάθω πώς να φτιάχνω κάτι που χάλασε στο σπίτι μου, να ασχολούμαι με τα ηλεκτρολογικά, να παίζω με εργαλεία ή αυτοκινητάκια.

Τα πράγματα από τότε μέχρι και σήμερα, δεν έχουν αλλάξει πολύ. Στην προσπάθειά μου, για παράδειγμα, να βρω ένα τρυπάνι μιας και έχω εμμονή με τις ξυλουργικές εργασίες, για άλλη μια φορά έπεσα πάνω στο διαχωρισμό που εξακολουθούν να κάνουν τα καταστήματα και οι διαφημιστές στους καταναλωτές ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, δημιουργώντας μάλιστα επιλογές με τίτλους όπως «Δώρα για εκείνη», «Δώρα για εκείνον». Tο μπλε συνεχίζει να παρουσιάζεται σαν «ανδρικό» χρώμα και το ροζ, σαν το κατεξοχήν «γυναικείο». Φυσικά, το χρώμα δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα. Δεν είναι καν πρόβλημα μπροστά στα κουτάκια στα οποία αναγκάζεσαι να μπεις για να υπάρξεις σε έναν πατριαρχικό κόσμο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Για εκείνη», τα πολυκαταστήματα θα προτείνουν βαφλιέρα, κεριά που μυρίζουν καρύδα, βιβλία με τίτλο Μαγειρεύοντας με την κόρη μου, ημερολόγια με πεταλούδες και φλαμίνγκο, ατζέντες με quote του Κοέλιο. «Για εκείνον» θα προτείνουν ένα δραπανοκατσάβιδο με φορητές μπαταρίες, ηχεία, κατσαβίδια τσέπης, επιτραπέζια παιχνίδια μυστηρίου, καφετιέρες, φωτογραφικές μηχανές, drone, πικάπ. Ναι κι όμως, αυτός ο τόσο φαινομενικά ασήμαντος διαχωρισμός συνεχίζει να αναπαράγει στερεότυπα και να δημιουργεί ρόλους τους οποίους οι άνθρωποι πρέπει να υιοθετούν ανάλογα με το φύλο τους.

Η αφετηρία όλων των προβλημάτων είναι φυσικά η διαφήμιση. Θα ήμασταν αφελείς άλλωστε αν πιστεύαμε πως ο τρόπος με τον οποίο προβάλλονται τα προϊόντα δεν επηρεάζει τους κοινωνικούς έμφυλους ρόλους, αν θεωρούσαμε πως έχουν σταματήσει να διαμορφώνουν συνειδήσεις, πρότυπα και συνήθειες.


[VICE Video] Παρακολουθήσαμε την Αφαίρεση Τατουάζ μιας Γυναίκας που τη Μάρκαραν ως Σκλάβα του Σεξ

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Μεγαλώνοντας σε ένα ασφυκτικό παραμύθι

Και ήταν έτσι πάντα για τις γυναίκες. Στα παραμύθια που διαβάζαμε μικρές, η Σταχτοπούτα μας έμαθε πως το μόνο που απασχολεί τις γυναίκες είναι οι μηχανορραφίες και η αντιζηλία. Προώθησε το μίσος μεταξύ των γυναικών και μας είπε ξεκάθαρα πως για να βρεις την αληθινή αγάπη, πρέπει να είσαι ένα κορίτσι ευγενικής καταγωγής με γυάλινα γοβάκια. Η Άριελ, από γοργόνα, επέλεξε να παρατήσει τη μοναδικότητά της, τον κόσμο της, την οικογένειά της και να μπει στον κόσμο των ανθρώπων. Ήταν το ιδανικότερο παράδειγμα για να περαστεί το μήνυμα πως για να είσαι αποδεκτή, θα πρέπει να αλλάζεις. Στη Χιονάτη είδαμε πως για να σε αποδεχτεί μια παρέα ανδρών θα πρέπει να τους καθαρίζεις και να τους συγυρίζεις το σπίτι, να μαγειρεύεις και να φροντίσεις να υπάρχουν καθαρά ρούχα. Στην Πεντάμορφη και το Τέρας, η ηρωίδα έπρεπε να μείνει σε μια σχέση στην οποία υποφέρει, να κακοποιείται συναισθηματικά και σωματικά. Έπρεπε να μάθει πως αυτό της αξίζει και να αποδέχεται την κακοποίηση σαν κανονικότητα. Μας τόνιζαν, λοιπόν, ξεκάθαρα πως είναι αποδεκτό να μένεις σε μια σχέση η οποία εμπεριέχει βία - αυτό άλλωστε συμβολίζει και το Tέρας. Και φυσικά όλα είχαν να κάνουν με το πως θα ρίξουν τελικά τον Πρίγκιπα του παραμυθιού, πως θα αποκτήσουν ένα τεράστιο κάστρο ή περισσότερα φορέματα.

Μεγαλώνοντας είδαμε ρετουσαρισμένα γυμνά αψεγάδιαστα γυναικεία σώματα να υπάρχουν παντού τριγύρω. Σε στάσεις λεωφορείων, σε περιοδικά, στην τηλεόραση. Ανδρικά αρώματα πλασάρονται πάνω σε γυναικεία στήθη, μπίρες διαφημίζονται πάνω σε οπίσθια και παλλόμενους γυμνασμένους μηρούς. Εναλλακτικά, εάν η διαφήμιση δεν έχει στόχο να εμπορευματοποιήσει εντελώς το γυναικείο σώμα, θα εμπορευματοποιήσει τους ρόλους που πρέπει σύμφωνα με την πατριαρχία να αναλαμβάνουν οι γυναίκες. Θα πρέπει να είσαι η όμορφη και περιποιημένη σύντροφος, η στοργική μητέρα και η αφοσιωμένη σύζυγος. Και το σημαντικότερο πρόβλημα σε αυτό είναι πως οι περισσότεροι ρόλοι που αποδίδονται στις γυναίκες τελικά εξυπηρετούν κάποιον άλλο, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να μην είναι καν οι πρωταγωνίστριες στις διαφημίσεις που προορίζονται για εκείνες. Θα είναι πάντα οι κομπάρσοι που θα πρέπει να θέλουν να ικανοποιήσουν ένα αρσενικό. Δεν θα είναι ποτέ αρκετές και πάντα θα πρέπει να προσπαθούν περισσότερο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Κατά καιρούς έχουμε δει τεράστια brand να προωθούν την έμφυλη ανισότητα, μέχρι και τη βία. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την εμετική διαφήμιση των Dolce & Cabbana η οποία ήταν βασισμένη στους ομαδικούς βιασμούς;

Η μετανιωμένη Barbie

Η πασίγνωστη κούκλα της Barbie έκανε το ντεμπούτο της στην Αμερική το 1959, βασισμένη φυσικά στα σεξιστικά πρότυπα της εποχής, τα οποία ενίσχυσε με τον δικό της τρόπο. Τον Ιανουάριο του 2006 η εταιρία ανακοίνωσε πως θα φτιάξει για πρώτη φορά τρία επιπλέον σωματότυπα (ψηλή, κοντή και με καμπύλες). Το πρόβλημα είναι πως η κούκλα με τα ψωμάκια που ήθελαν να παρουσιάσουν, ήταν μια κούκλα με σώμα που αντιστοιχούσε σε φυσιολογικές αναλογίες. Η εταιρία αν και έκανε μια προσπάθεια να διαφοροποιηθεί, συνέχισε να τα κάνει χάλια. Μέχρι και στην προσπάθειά της να φτιάξει μια κούκλα «προγραμματιστή υπολογιστών» μοίρασε για άλλη μια φορά άπλετο σεξισμό:

Οι τύποι που εργάζονται στο δημιουργικό τμήμα της εταιρίας, είναι βέβαιο πως αρνούνται να πάρουν το μήνυμα ή δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα στοιχειώδη περί ισότητας των δύο φύλων. Ακόμη και όταν προσπάθησε να πείσει τα κορίτσια πως «μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν», έπρεπε να παρουσιάσει τις πιτσιρίκες που πρωταγωνιστούσαν σαν χαριτωμένες και λίγο χαζούλες που κανείς δεν τις παίρνει στα σοβαρά:

«Μη βλέπεις τις διαφημίσεις», θα πει κάποιος. Όμως η απάντηση δεν είναι τόσο απλή μιας και στ' αλήθεια το πρόβλημα δεν είναι αν τις βλέπω εγώ ή αν εκνευρίζουν την οποιαδήποτε φεμινίστρια, που μπορεί να εντοπίσει τον σεξισμό στις ετικέτες. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο επειδή οι διαφημίσεις αυτές έχουν αντίκτυπο στις ζωές των γυναικών, ακόμη και αν οι ίδιες επιλέξουν να τις αγνοήσουν. Για τα πολυκαταστήματα δεν προβλέπεται εγώ που είμαι κορίτσι να δεχτώ για δώρο ένα δραπανοκατσάβιδο, αλλά θα πρέπει να μου αγοράσουν μια ατζέντα με τον γλυκανάλατο Κοέλιο. Θα πρέπει να επιλέξω τσιμπιδάκια για τα μαλλιά μου και όχι ενισχυτές. Θα πρέπει να διαβάζω Δημουλίδου και όχι Καστοριάδη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ήδη αρκετές επιχειρήσεις στο εξωτερικό τίθενται φανερά κατά της ανισότητας που δημιουργούν οι διαφημίσεις, φτιάχνοντας παιχνίδια και ρούχα που απευθύνονται σε παιδιά - όχι σε αγόρια ή κορίτσια. Το ζήτημα είναι τώρα, να κατανοήσουμε οι ίδιοι και οι ίδιες την επιδραστικότητα αυτών των διαφημίσεων, είτε πρόκειται για καλή είτε για κακή διαφήμιση. Αυτός ο φαινομενικά τόσο ασήμαντος διαχωρισμός είναι βασισμένος ακριβώς πάνω στον διαχωρισμό και τις έμφυλες ανισότητες της πατριαρχίας. Το μόνο που καταφέρνει είναι να ενισχύει τα στερεότυπα που οι γυναίκες έχουν βαρεθεί να αντιμετωπίζουν. Διότι όλα καταλήγουν στο να σχηματίζουν τον υποτιθέμενο ρόλο της γυναίκας και του άνδρα, να καθορίζουν πως θα πρέπει ή δεν θα πρέπει να είσαι, τις ασχολίες και τα ενδιαφέροντά σου. Θα πρέπει να είσαι η «μητέρα που μαγειρεύει με την κόρη της» και όχι ο άνθρωπος που ξέρει πώς να φτιάξει κάτι στο σπίτι όταν χαλάει. Αυτό από μόνο του λειτουργεί αποτρεπτικά στο να μπορείς να εξερευνήσεις την μοναδικότητά σου και τα πράγματα τα οποία μπορεί να σε ενδιαφέρουν. Κυρίως, αφήνει τα αγόρια να παίρνουν όλα τα καλά δώρα.

Περισσότερα από το VICE

«Ωχ, το Έκανα Λίγο Χάλια» και Άλλες Τρομακτικές Ιστορίες από Fail Πρώτα Τατουάζ

Αυτά Ήταν τα πιο Άβολα Τηλεοπτικά Σκηνικά που Ζήσαμε (και) Φέτος

To Ξύλο που Ρίχνεις στο Παιδί σου «για να Μάθει» Δεν Βγήκε από τον Παράδεισο

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.