Μία Εκδοτική Εταιρία στην Ελλάδα Δέχεται Πληρωμές Μόνο με Κρυπτονομίσματα

Πριν από περίπου μια δεκαετία είχε πέσει στα χέρια μου ένα βιβλίο με τον περίεργο τίτλο “kakorizikh”. Επρόκειτο για 124 οργισμένα -και ένα γλυκό- sms που βρέθηκαν αποθηκευμένα σε ένα μεταχειρισμένο κινητό. Αυτά προέρχονταν από έναν άνδρα, ο οποίος τα έγραψε μέσα σε μια περίοδο ενός χρόνου και όλα απευθύνονταν σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Μια γυναίκα με το όνομα Πένυ Γαλατά. Τα χρόνια πέρασαν και έχασα το βιβλίο σε μια μετακόμιση, χωρίς να θυμάμαι καμία λεπτομέρεια γι’ αυτό. Ούτε καν τον τίτλο του, μόνο το κόνσεπτ. 

Κάποια στιγμή έφαγα μια «φλασιά» και αποφάσισα να το βρω. Έπειτα από πολύ ψάξιμο τα κατάφερα, ανακαλύπτοντας ότι η “kakorizikh” έχει πάρει διαστάσεις αστικού θρύλου. Μάλιστα, οι εκδόσεις που το είχαν κυκλοφορήσει (Τοποβόρος) υπήρχαν -και υπάρχουν- ακόμα, ενώ την περίοδο που επικοινώνησα μαζί τους ετοιμάζονταν να επανεκδώσουν το βιβλίο. Το εξέλαβα σαν οιωνό και μέσω ενός θέματος που είχα κάνει τότε για το VICE, γνώρισα έναν από τους βασικούς πυλώνες της ομάδας, τον Ilan Manouach. 

Έπειτα από τη γνωριμία μας έγινα fan του Τοποβόρου. Πρόκειται για μια εκδοτική που βγάζει κάποια από τα πιο απίθανα βιβλία εκεί έξω. Από το «Καρνέ μιας Επαναστάτριας Πόρνης», μέχρι κοινωνικοπολιτικά μανιφέστα και μελέτες πάνω στο trolling ή τον φεμινισμό. Έχοντας ως βάση τα Εξάρχεια κάνουν υπογείως τη δουλειά τους. Φιλική συμβουλή: μην προσπαθήσεις να αγοράσεις κάποιο βιβλίο από το e-shop τους αν δεν έχεις τη δυνατότητα να πληρώσεις με κρυπτονομίσματα (ο μόνος τρόπος πληρωμής που δέχονται στο επίσημο site τους). 

Ναι, αν δεν είσαι αυτής της φάσης, καλύτερα να τα παραγγείλεις από το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σου. Πριν από λίγο καιρό, κυκλοφόρησαν δύο νέους τίτλους και αποφάσισα να έρθω ξανά σε επικοινωνία με τον Illan, αλλά και τον εξίσου σημαντικό κρίκο του εγχειρήματος, Μιχάλη Δασκαλάκη, με σκοπό να μάθω περισσότερα για την ιστορία του Τοποβόρου, τα δύο νέα βιβλία και τα επόμενα σχέδιά τους.

VICE: Πριν από λίγο καιρό κυκλοφορήσατε δύο νέα βιβλία: Το «Παρανοϊκή και Επανορθωτική Ανάγνωση» και το «Πράξεις Εκδίκησης (Βιβλίο 1)». 
Μιχάλης Δασκαλάκης: To «Πράξεις Εκδίκησης» είναι στην ουσία μια συλλογή εμπειριών από επιζώντες του ολοκαυτώματος, οι οποίοι πραγματοποίησαν κάποιες πράξεις εκδίκησης, όπως μαρτυράει και ο τίτλος, ενάντια στους Γερμανούς - κατά τη διάρκεια του πολέμου και αργότερα. Κάτι σαν το “Inglorious Basterds”, αλλά στο πραγματικό. Το βιβλίο έχει συνταχθεί από έναν ερευνητή στο Ισραήλ, ο οποίος μάζεψε όσες περισσότερες μαρτυρίες μπορούσε, που να αναφέρονται στην εκδίκηση. 

Επικεντρώνεται κυρίως στη βίαιη αντίδραση και εξετάζει τα γεγονότα από τη σκοπιά των ανθρώπων που έζησαν αυτή την περίοδο της ιστορίας. Το βιβλίο είναι το πρώτο κομμάτι μιας τριλογίας που θα κυκλοφορήσει σε βάθος χρόνου. Για μένα ήταν σημαντικό να κυκλοφορήσει, ειδικά από τη στιγμή που έχει γραφτεί από έναν άνθρωπο που άνηκε στη συγκεκριμένη κοινότητα. 

Ilan Manouach: Η εκδοτική σύμπτωση των δύο αυτών βιβλίων είναι τρομερή. Καμιά φορά τα εβραϊκά θέματα κρίνονται από πολύ κόσμο ως θέματα παράνοιας, αλλά επειδή το δεύτερο βιβλίο προέρχεται από Εβραία συγγραφέα (Eve Kossowski Sedgwick), προσεγγίζει αυτή την παράνοια από ένα διαφορετικό πρίσμα. Πρόκειται για το κεφάλαιο ενός βιβλίου που έχει τίτλο: “Touching Feeling”. Σε αυτό προσπαθεί να βγάλει τον κριτικό λόγο από την παρανοϊκή έρευνα. Πολλές LGBTQ κοινότητες, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 και με την άνοδο του Aids, είχαν «αυτοματοποιήσει» την παρανοϊκή σκέψη, κάτι που «πότισε» τον ακαδημαϊκό λόγο. Έγινε λογικό να είσαι συνεχώς υποψιασμένος από τα πάντα. 

Θα στο πω λίγο διαφορετικά: Στην Ελλάδα, όσο πιο αιρετικός και παρανοϊκός γίνεις, τόσο πιο woke ακούγεσαι. Σαν να λες «όλοι πουλημένοι είναι». Ό,τι και να σου πω, εσύ είσαι πολύ πιο meta από μένα, άρα η σκέψη σου είναι αλλού. Είναι το «εθνικό» μας woke. 

Αντιγράφουμε λίγο τους Αμερικανούς σε αυτό.
Ilan Manouach: Αρκετά. Με το anti-expertise του στιλ «ποιος είναι αυτός που μας λέει ότι ξέρει και γιατί να μην ξέρω εγώ;». Σαν πεδίο, πάντως, μπορείς να το προσαρμόσεις και στην εποχή του κορονοϊού. Οι δυναμικές της αυθεντίας που είχαν αναπτυχθεί με βάση το Aids στα 90’s είναι πολύ κοντινές με τις σημερινές. Η ιδέα της αυθεντίας έχει αρχίσει να γίνεται από τα πιο σημαντικά πολιτικά τερέν, όπου έχει αποικήσει η Alt-Right και ένα μεγάλο κομμάτι της Αριστεράς. «Οι γιατροί είναι πουλημένοι, οι επιτροπές είναι πολιτικά χρωματισμένες, ο ρόλος τους δεν είναι υγειονομικός» και πάει λέγοντας. 

Με ποια κριτήρια επιλέγετε ένα βιβλίο που θα εκδώσετε; 
Ilan Manouach: Πολλές φορές έρχονται οι ίδιοι οι μεταφραστές με προτάσεις σε εμάς. Μιλάμε κυρίως για άτομα του ερευνητικού τοπίου και όχι, επαγγελματίες μεταφραστές. Συνήθως είναι διδακτορικοί φοιτητές, ερευνητές ή κοινωνιολόγοι. Μας προτείνουν βιβλία που θεωρούν ότι είναι άξια προσοχής και επιλέγουμε. Άλλα, έρχονται επειδή θεωρούμε ότι υπάρχουν κάποια κενά στην ελληνική βιβλιογραφία.

Ακόμη και αν κάποια από αυτά μπορεί να θεωρηθούν ξεπερασμένα, πιστεύουμε ότι πρέπει να κυκλοφορούν στα ελληνικά. Έχουμε εκδώσει, για παράδειγμα, ένα δευτεροκινηματικό, φεμινιστικό βιβλίο. Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι έχουμε προχωρήσει από αυτό, όμως είναι σημαντικό να υπάρχει εκεί έξω για να δούμε πώς προχωρήσαμε και να πάμε παρακάτω. 

Έχω παρατηρήσει ότι δεν κυκλοφορείτε ένα βιβλίο, αλλά πολλά ταυτόχρονα.
Ilan Manouach: Είναι μέρος της ιδεολογίας των Εκδόσεων Τοποβόρος. Να κυκλοφορούν, κατά κάποιο τρόπο, συγκεντρωτικά. Αν βγει ένα, ίσως χαθεί, αλλά αν βγουν έξι βιβλία μαζί είναι διαφορετικό. Τυπώνονται μαζί, επιμελούνται και τελικά εμφανίζονται μαζί, ώστε να γίνεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερος ντόρος. Αυτός είναι και ένας τρόπος ώστε να είναι και φτηνά στην τιμή.

Έχουν και κοινή αισθητική. 
Ilan Manouach: Προσπαθούμε να έχουν μια κοινή αισθητική και να κυκλοφορούν σε ένα συγκεκριμένο format. Αυτό είναι κάτι που εξελίσσεται μέσα στα χρόνια και ας μην το παρατηρεί πολύς κόσμος. Τα σκεφτόμαστε σε μια σειρά, το ένα δίπλα στο άλλο.

Φοβάστε ποτέ τις αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσουν κάποια από τα βιβλία που εκδίδετε; 
Ilan Manouach: Κοίτα, έχω λάβει απειλές κατά της ζωής μου. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές τα βιβλία μας καταλήγουν σε αρκετά στρατευμένους αναγνώστες. Πωλούνται σε ένα συγκεκριμένο δίκτυο βιβλιοπωλείων και δεν πέφτεις εύκολα μπροστά τους. Βέβαια, δεν μπαίνουμε στην διαδικασία να σκεφτούμε ότι το κοινό μας κινείται σε ένα συγκεκριμένο spectrum και να αποφύγουμε την έκδοση ενός βιβλίου για να μην ενοχληθεί. Θεωρούμε πιο σημαντικό να κινηθούμε ελεύθερα και όλοι μαζί να μεγαλώσουμε μέσα από αυτό. 

Όλα τα βιβλία σας αναφέρουν στο οπισθόφυλο ότι πρόκειται «για προϊόντα μιας αυστηρά τοπικής προσέγγισης στη διανομή γνώσης και ιδεών». 
Ilan Manouach: Αυτό είναι κατά κάποιο τρόπο ένα κομμάτι της folklore. Έχω σκεφτεί στις τελευταίες εκδόσεις να το αφαιρέσω, αφού έχει τελειώσει αυτό. Ξεκίνησε επειδή, ως εκδότες δεν είχαμε τον χρόνο -και το ανθρώπινο δυναμικό- να τρέχουμε καθημερινά στο ταχυδρομείο ώστε να στείλουμε δυο κόπιες του «kakorizikh» στην Ορεστιάδα. Παράλληλα, δεν είχαμε επίσημη διανομή και εφόσον μένουμε στα Εξάρχεια, αποφασίσαμε να δώσουμε τα βιβλία σε συγκεκριμένα καταστήματα της περιοχής και να εισπράττουμε στη συνέχεια από εκεί τα χρήματά μας. 

Πλέον, έχουμε διανομή και ο κόσμος μπορεί να παραγγείλει τα βιβλία μας από οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο στην Ελλάδα. Ωστόσο, εμείς, ακόμα στα Εξάρχεια τα μοιράζουμε. Η καθημερινότητά μας δεν έχει αλλάξει. Κάποια στιγμή ίσως φύγει αυτή η σημείωση. Την κρατάμε περισσότερο σαν μέρος της ταυτότητάς μας. 

Εντωμεταξύ, στο επίσημο e-shop των εκδόσεων αποδέχεστε πληρωμές μόνο με κρυπτονομίσματα. Σας έχει πληρώσει ποτέ κανείς με αυτόν τον τρόπο; 
Ilan Manouach: Ποτέ (γέλια). Είμαστε και οι δύο investors σε Dogecoin, φάγαμε τα μούτρα μας. Ο λόγος που το κάναμε αυτό ήταν -ξανά- για να μην τρέχουμε στο ταχυδρομείο. Πάντως, μια φορά που συναντήθηκα από κοντά με ένα παιδί που ήρθε για να πάρει κάποια βιβλία, με πλήρωσε με Wallet. Τώρα που το σκέφτομαι, με είχε πληρώσει με Ethereum του οποίου η αξία έχει πολλαπλασιαστεί. 

Το έχουμε συζητήσει ξανά, αλλά δεν γίνεται να μην αναφερθούμε στο saga του “kakorizikh”, το οποίο συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. 
Ilan Manouach: Όταν σκέφτομαι ότι είναι το πρώτο βιβλίο που κυκλοφόρησε από τον Τοποβόρο, αισθάνομαι ότι ξεκινήσαμε σε πολύ σαθρές βάσεις σαν εκδοτική. Από την άλλη, το γεγονός ότι επανεκδόθηκε πριν από δύο χρόνια, μου δείχνει ότι έχει δέσει με τα υπόλοιπα. Κάποιοι μπορεί να το διαβάσουν με περισσότερο χιούμορ, αλλά εγώ το βλέπω σαν μια δυστοπική αφήγηση των ερωτικών σχέσεων στην Ελλάδα. Έχει gender χαρακτήρα, αφού πρόκειται για πράγματα που γράφει ένας άνδρας προς μια γυναίκα και δείχνει πόσο τοξικός μπορεί να είναι. 

Μέσα από μία «κρούστα» χιούμορ που μπορεί να διακρίνει κάποιος αρχικά, κρύβεται απίστευτη βία. Κάτι που υπάρχει στην κοινωνία. Το ενδιαφέρον είναι πως πρόκειται για βία που είναι technologically mediated. Δεν μιλάμε για ένα βλέμμα που μπορεί να ρίξει κάποιος στο σούπερ μάρκετ, αλλά για μια πρακτική επικοινωνίας μέσω συσκευών -με αρχείο. Είναι κάτι που έπεσε στα χέρια μας και προσωπικά, το αντιμετωπίζω σαν έρευνα. Νομίζω ότι σιγά–σιγά εξαντλείται και η δεύτερη έκδοση και μάλλον δεν θα βγάλουμε Τρίτη. Ωστόσο, μας ενδιαφέρουν τέτοιες ιστορίες.  

Μιχάλης Δασκαλάκης: Να συμπληρώσω, πάντως, ότι ο Τοποβόρος δεν έχει σκοπό να διατηρήσει κάποιο σοβαροφανές προφίλ. Προσωπικά, έχω μεταφράσει αρκετά κοινωνικοπολιτικά βιβλία, κυρίως της τελευταίας δεκαετίας, και παρατηρώ πως οι συγγραφείς γράφουν πιο ελεύθερα. Χρησιμοποιούν αστεϊσμούς, υφάκι και γενικά θεωρώ ότι και ο κόσμος θέλει να διαβάζει κάτι το οποίο να τον τραβάει. 

Επόμενα σχέδια;
Ilan Manouach: Τον Σεπτέμβριο θα έρθει μια νέα σειρά βιβλίων - περίπου τέσσερα με πέντε θα είναι και σε αρκετά διαφορετικό ύφος μεταξύ τους. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να καλύψουμε το χαμένο έδαφος της πανδημίας και να ξεκινήσουμε πάλι τις παρουσιάσεις σε βιβλιοπωλεία. Ήταν μια περίεργη περίοδος και τώρα βρισκόμαστε σε φάση αναπροσαρμογής. 

Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο Ιnstagram.

Περισσότερα από το VICE

Ο «Γρίφος» του Ισπανικού Skunk στην Ηγουμενίτσα

Η Marseaux θα Ήθελε να Δει Περισσότερους Συνομήλικούς της να Ψηφίζουν

Την Τελευταία Φορά που Μπλόκαρε η Διώρυγα του Σουέζ, Σχηματίστηκε μια Ουτοπική Κοινότητα στη Θάλασσα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.