Η Φανή Έπεσε Θύμα Cyberbullying Από Έλληνα YouTuber και Έκανε Μήνυση

To ελληνικό #metoo έφερε στην επιφάνεια αρκετές από τις παθογένειες της κοινωνίας μας, που έχουν να κάνουν με τη σεξουαλική παρενόχληση, τον σεξισμό και τον εργασιακό μεσαίωνα στον οποίο μας ωθεί πολλές φορές το ίδιο το σύστημα. Τον φόβο που έχουμε να μιλήσουμε, να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο και να αντιδράσουμε. Ας μην κρυβόμαστε πίσω απ' το δάχτυλό μας, όσα ακούμε δεν συμβαίνουν μόνο στον χώρο του θεάτρου και δεν μιλάμε μόνο για περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης. Η «σκόνη» από την περίπτωση cyberbullying και kink shaming που υπέστη ο rapper από τη Θεσσαλονίκη και όσα ακολούθησαν δεν έχουν κάτσει ακόμα, κάνοντας ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη σχετικών δράσεων στα social media και στο YouTube. 

Ένα παράδειγμα τέτοιου ανθρώπου, ο οποίος έζησε και ζει τον εκφοβισμό, είναι αυτό της Φανής Συντάκη. Πριν από λίγο καιρό ήρθε σε επαφή μαζί μου, εξηγώντας ότι εδώ και κάποιους μήνες έχει πέσει θύμα cyberbullying ενός YouTuber - ευρύτερα γνωστού για το politically incorrect και πολλές φορές προσβλητικό «χιούμορ» του. Μέσα σε αυτό το διάστημα έχει βρεθεί στο «ραντάρ» του και σύμφωνα με όσα υποστηρίζει, έχει δεχθεί μέχρι και απειλές από ανθρώπους που βρήκαν τη διεύθυνση του σπιτιού της. Όλα αυτά επειδή ο γνωστός YouTuber έχει ανεβάσει βίντεο και έχει πραγματοποιήσει live streamings με προσβλητικό και υβριστικό περιεχόμενο απέναντί της. Η ίδια έχει προχωρήσει σε κατάθεση μήνυσης κατά του YouTuber και κάποιων ακόμη ανθρώπων που ανήκουν στον ευρύτερο κύκλο του. 

Ψάχνοντας δεν κατάφερα να βρω παρόμοια περίπτωση μήνυσης απέναντι σε Έλληνα YouTuber, για content που ανέβασε στο Διαδίκτυο -ειδικά απέναντι σε κάποιον που έχει χορηγούς- κάτι που κάνει τη συγκεκριμένη περίπτωση ιδιαίτερη. Με αφορμή όσα διαδραματίζονται σε αυτή την περίεργη γωνιά της πλατφόρμας, αποφάσισα να κάνω μια κουβέντα με τη Φανή και να μάθω περισσότερα γι'αυτή την ιστορία, που ίσως να ανοίξει τον δρόμο και για άλλα άτομα που έχουν πέσει θύματα cyberbullying. 

VICE: Αρχικά θα ήθελα να μου πεις λίγα πράγματα για τον εαυτό σου. Με τι ασχολείσαι επαγγελματικά και ποια είναι η σχέση σου με τον χώρο του YouTube;  
Φανή Συντάκη: Είμαι αυτοαπασχολούμενη Λογοθεραπεύτρια, Ειδική Παιδαγωγός και ασχολούμαι επίσης με την αρχισυνταξία. Η πρώτη μου ουσιαστική επαφή με το YouTube ήταν όταν ανέλαβα τη διαχείριση του chat στα live του Παναγιώτη Μήλα. Πριν από ενάμιση χρόνο αποφάσισα να ανοίξω το δικό μου κανάλι. Αυτό σήμερα αριθμεί 2.300 εγγεγραμμένους και στα βίντεό μου ασχολούμαι με την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση πάνω σε θέματα αναπηρίας, ρατσισμού, ομοφοβίας, bullying, λογοθεραπείας, αλλά και δημοσιογραφικής έρευνας.

Είχες προσωπικές σχέσεις ή επαφές με τα συγκεκριμένα άτομα πριν ξεκινήσει όλο αυτό; 
Υπήρχε μία μικρή επικοινωνία, με την κοπέλα του ανθρώπου που διατηρεί το συγκεκριμένο κανάλι. Δήλωναν υποστηρικτές του έργου του Παναγιώτη Μήλα και ήθελαν να έχουμε επικοινωνία. Βέβαια, τον λόγο που ήθελαν επικοινωνία μαζί μου -και όχι με τον ίδιο τον Παναγιώτη- τον κατάλαβα καλά μετά από τις πράξεις τους.

Πώς ξεκίνησαν όλα; 
Τέλη Αυγούστου, την ώρα που βρισκόμουν στο live του Παναγιώτη, ενημερωθήκαμε ότι ανέβασαν κάποιο βίντεο που μας αφορά. Γνωρίζω ότι το συγκεκριμένο κανάλι που ανέβασε τα βίντεο έχει ως περιεχόμενο να δημιουργεί αυτό που στο YouTube λέμε “drama” και “beef”. Καταλαβαίνω ότι όποιος βρίσκεται εκτός του χώρου του YouTube δεν κατανοεί τι σημαίνουν όλα αυτά. Πιστεύω πως θα τα κατανοήσουν μέσα από την ιστορία μου. 

Ειδικά οι γονείς είναι καλό να ενημερωθούν. Τα παιδιά πολλές φορές στο YouTube μαθαίνουν ότι «μαγκιά» είναι ο χλευασμός και το bullying απέναντι σε ανθρώπους που δεν αντιδρούν. Έχω αρχίσει να πιστεύω πως η αρχή πολλών εξ' αυτών των «συμμοριών» ανηλίκων στην Ελλάδα ίσως να είναι το YouTube. Ακούσαμε άλλωστε σε πρόσφατη επίθεση ανήλικης την ατάκα: «την προσκάλεσαν σε beef».

Τι ακριβώς έκαναν; 
Ο άνθρωπος που έχει αυτό το κανάλι ανέβασε δύο βίντεο για μένα. Και στα δύο διαστρέβλωσε την πραγματικότητα και τα λόγια μου. Στο ένα έκοψε κομμάτια από βίντεό μου και παρουσίασε τα λόγια μου διαστρεβλωμένα. Το γνωρίζετε και εσείς λόγω επαγγέλματος, άλλωστε, ότι οποιοδήποτε βίντεο και να πάρουμε, αν κόψουμε κομμάτια του, τα ενώσουμε όπως θέλουμε και πετάξουμε δικές μας απόψεις στο ενδιάμεσο που έχουν σκοπό να καθοδηγήσουν αλλού το κοινό, μπορούμε να αλλάξουμε τελείως το νόημά του.

Δεν του έφτασε όμως αυτό. Έκανε πολλές ώρες live μαζί με την κοπέλα του, ενώ τα live δεν τα άφηναν πάνω στο YouTube μετά το τέλος τους. Έτσι, είχαν την εντύπωση πως μπορούν να πουν και να κάνουν ό,τι θέλουν. Σε αυτά τα live λένε πως είμαι άχρηστη και προσβάλλουν την ηθική μου, την εμφάνισή μου, τα πτυχία μου, τον χαρακτήρα μου, τα πάντα. Κάνουν έναν συνεχόμενο αγώνα να σπιλώσουν το όνομά μου.

Ενδεικτικά έχουν πει για μένα: «τα θέλει ο κώλος σου», «καθυστερημένη», «μου θυμίζει Πακιστανό δημοσιογράφο», «δεν μπορεί να δίνει συμβουλές για παιδιά, γιατί δεν έχει παιδιά», «αγάμητη», «είναι ηλίθιο να αγαπάς τη διαφορετικότητα», «είναι για το πέος», «μάγισσα», «το κενό στα δόντια της είναι το τέλειο νεροπίστολο για τη θάλασσα», «φαίνεται πόσο της έχει λείψει το φλερτ».

Στο κοινό τους λένε πως εφόσον είμαι «δημόσιο πρόσωπο» και ανεβάζω βίντεο στο YouTube, θα πρέπει να μάθω να δέχομαι και κριτική. Αυτό που ονομάζουν «κριτική» είναι να με βρίζουν, να με χλευάζουν και να ξεσηκώνουν μίσος στο πρόσωπό μου. Όχι, κριτική δεν είναι να κοροϊδεύεις την εμφάνιση κάποιου, ούτε να χλευάζεις την ηθική και την προσωπικότητα ενός ατόμου. Την ώρα των live αυτών, μάλιστα, υπάρχουν ακόμη και απειλές. Αποτέλεσμα αυτών, στους επτά μήνες που συνεχίζουν να ασχολούνται μαζί μου, είναι να δέχομαι εκφράσεις μίσους, αλλά και απειλές στα βίντεό μου και στα social media.

Το χειρότερο περιστατικό ποιο ήταν; 
Όταν δέχεσαι cyberbullying κάθε στιγμή μπορεί να είναι χειρότερη. Κλαις, φοβάσαι, αγανακτείς, πνίγεσαι γιατί θέλεις να υπερασπίσεις τον εαυτό σου. Ζω μία αναίτια και άδικη επίθεση από ανθρώπους που δεν γνωρίζω, ανθρώπους που δεν έχουν δει ούτε ένα βίντεό μου για να έχουν δική τους προσωπική άποψη.

Με λόγια που λένε στα live τους, «Γαμώ τις σπουδές της», «χρειάζεται make up, το λίγο make up δεν κάνει δουλειά», «είναι άχρηστη», «ανέραστη», «εύκολη γυναίκα», κάνουν το κοινό τους και κυρίως το κοινό των live τους, που δεν με γνωρίζει, να έχει μίσος για εμένα και να γράφει ατάκες όπως: «Γαμιέται η Φανή η ψώλα», «Φανή έλα με την όπισθεν», «Εύχομαι να πέσει όλο το best gore πάνω σε σένα και σε ό,τι αγαπάς», «είσαι πρόβατο για σφαγή», «Πες κάτι μωρή καταπιόλα. Φοβάσαι τώρα;», «Φανή, φάε κάνα πούτσο κοπέλα μου», «Φανή σ' άρεσε η πατούσα του 2020; Πονάει;», «Μαλάκα, πόσο χαζή είναι αυτή η γυναίκα», «Η μουνέκλω γιατί βγάζει βίντεο μπροστά στα πτυχία της; Από τα πλαστά πτυχία της», «Γιατί όλες οι αριστερές φεμινίστριες είναι τόσο κομπλεξικές»;

Θέλετε να πω και άλλα; Έχω πάρα πολύ υλικό συγκεντρωμένο από αυτούς τους επτά μήνες. 

Αυτή τη στιγμή σε τι φάση βρίσκεστε; 
Προσωπικά, ενημέρωσα τον κόσμο δύο φορές δημόσια μέσα από την κοινότητα στο κανάλι μου στο YouTube. Μία όταν αποφάσισα να καταθέσω μήνυση και άλλη μία όταν πλέον την κατέθεσα. Ο συγκεκριμένος άνδρας με την κοπέλα του συνεχίζουν, χωρίς εγώ να έχω ανταποκριθεί ποτέ σε αυτές τις πράξεις τους, δείχνοντας εμμονική συμπεριφορά στο πρόσωπό μου. Σχεδόν σε κάθε live τους αναφέρονται με χλευασμό και βρισιές σε μένα, φροντίζοντας να διατηρούν το μίσος του κοινού τους στο πρόσωπό μου.

Πριν ξεκινήσουμε τη συνέντευξη, μου είπες ότι έχουν βρει και τη διεύθυνσή σου.  
Έχουν κάνει τον κόσμο να με μισεί τόσο πολύ, που κάποιος αποφάσισε να με ψάξει. Από ό,τι φαίνεται μάλιστα, πρόκειται για παρέα ατόμων καθώς έως σήμερα είναι τέσσερα τα προφίλ χρηστών του YouTube που έγραψαν δημόσια τη διεύθυνσή μου και με απείλησαν. Για την προσωπική μου ασφάλεια δεν θα μπω σε λεπτομέρειες, αλλά σίγουρα είναι τρομακτικό να τηλεφωνούν 11 η ώρα το βράδυ στη μαμά κάποιου, με σκοπό να βρουν τη διεύθυνσή του. Τα υπόλοιπα θα τα εξηγήσω στην εισαγγελία μαζί με τα αποδεικτικά στοιχεία.

Φοβάσαι; 
Εννοείται πως φοβάμαι. Πλέον δεν βγαίνω από το σπίτι μόνη μου. Ευτυχώς έχω τον σκύλο μου, αλλιώς δεν θα ήμουν ήρεμη ούτε μέσα στο σπίτι. Ποιος δεν θα φοβόταν αν δεχόταν απειλές και μίσος από τόσο πολύ κόσμο;

Πότε και πώς αποφάσισες να προχωρήσεις νομικά; 
Είδα το πρώτο βίντεο την επόμενη μέρα αφότου βγήκε. Ήμουν σίγουρη πως θα θελήσω να υπερασπιστώ τον εαυτό μου και αυτό δεν ήθελα να γίνει μέσα από το YouTube. Βλέποντας ένα βίντεο που χρησιμοποιούσε το ονοματεπώνυμό μου, διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα και χρησιμοποιώντας το φτύσιμο ως ένα από τα «επιχειρήματα», αποφάσισα αμέσως να κινηθώ νομικά.

Την ίδια ημέρα έστειλα email με τα στοιχεία που είχα στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Θεσσαλονίκης. Μου απάντησαν ότι τα αδικήματα σε βάρους μου διώκονται κατ’ έγκληση και πως αν θέλω να προχωρήσουν θα πρέπει να καταθέσω έγκληση. Μάλιστα, μου τηλεφώνησαν και μου εξήγησαν ακριβώς πώς να κινηθώ. Βρήκα δικηγόρο ο οποίος εξειδικεύεται πάνω στο ηλεκτρονικό έγκλημα. Την έγκλιση την κατέθεσα λίγο καιρό αργότερα. Τη μέρα που πήγα στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος έφτασα σε σημείο να τους ζητήσω την προστασία τους. Τόσους μήνες δεν είχαν σταματήσει τα live για μένα.

Να είστε σίγουροι πως αν ήμουν μικρή σε ηλικία δεν θα είχα τη δύναμη να το αντιμετωπίσω. Αν δεν είχα ανθρώπους να είναι δίπλα μου και να με στηρίζουν, δεν ξέρω ποια θα ήταν η κατάληξη αυτής της ιστορίας.

Μετά τη μήνυση ποια ήταν η αντίδρασή τους; 
Μόλις ενημέρωσα στην κοινότητά στο κανάλι μου ότι θα προχωρήσω σε μήνυση, η αντίδρασή τους στο live που έκαναν εκείνη τη στιγμή ήταν: «Κάτσε Φανή να δεις τι θα πάθεις που μου θέλεις και μηνύσεις». Ήταν ξεκάθαρη η απειλή που, άλλωστε, κάνουν και πράξη. Και όλα αυτά από ένα κανάλι 135.000 εγγεγραμμένων, προς ένα κανάλι με 2.300 εγγεγραμμένους.

Δυστυχώς, έχουν δύναμη με τόσο μεγάλο κοινό. Είναι σίγουροι, ή έτσι θέλουν να δείχνουν, πως δεν μπορώ να κάνω τίποτα διότι λένε πως κατοικούν στο εξωτερικό. Όταν, πλέον, ανακοίνωσα πως ήδη είχα κινηθεί νομικά, σταμάτησαν τα αφιερωμένα live σε μένα, αλλά σχεδόν σε όλα φροντίζουν να με βρίζουν και όχι μόνο. Τα live δεν τα αφήνουν στο YouTube, αλλά το υλικό έχω φροντίσει να το καταγράψω και να το παραδώσω στις Αρχές. 

Μάλιστα, ένα άτομο της παρέας τους έχει επίσης κανάλι στο YouTube με αρκετό κόσμο, περίπου 61.000 εγγεγραμμένους, στο οποίο δίνει συμβουλές σε ανθρώπους για το πώς να χρησιμοποιούν το YouTube. Αυτός, λοιπόν, παραπληροφορεί τον κόσμο λέγοντας: «Ο τάδε είναι στο απυρόβλητο», «Η μήνυση θα γυρίσει πίσω». Και φυσικά, αυτά τα λόγια οδηγούν τον κόσμο να μη χρησιμοποιήσει τον νόμο. Τα ποινικά αδικήματα έγιναν και μήνυση μπορεί να κάνει όποιος αδικείται απέναντι σε αυτόν που τελεί τις πράξεις. Καλό είναι ο κόσμος να ενημερώνεται για τέτοιου είδους θέματα από νομικούς και όχι από YouTubers.

Νομικά έχει προχωρήσει το θέμα;
Έχει περάσει κάποιο διάστημα από τη μέρα που κατέθεσα την έγκληση. Όλοι γνωρίζουμε πως όταν εμπλέκεται η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος η διαδικασία καθυστερεί, όπως άλλωστε και κάθε νομική διαδικασία στην Ελλάδα. Δεν γνωρίζω αν η εισαγγελία κινηθεί και αυτεπάγγελτα εναντίον ανθρώπων που έχουν γράψει απειλητικά σχόλια. Δική της η απόφαση. Η διαδικασία είναι γνωστή για όποιον έχει απευθυνθεί στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. 

Γνωρίζεις αν έχουν πέσει θύμα bullying και άλλα άτομα απ’ τον συγκεκριμένο άνθρωπο; 
Μα, αυτό είναι το περιεχόμενο του συγκεκριμένου καναλιού. Ανεβάζει βίντεο στα οποία κόβει συγκεκριμένα κομμάτια από άλλους δημιουργούς του YouTube και παρουσιάζει τη δική του «άποψη» με τρόπο προσβλητικό, φροντίζοντας να ξεσηκώσει το μίσος του κοινού του. Δεν σταματάει όμως εκεί. Συνεχίζει και ασχολείται με αυτά τα πρόσωπα στα live του.

Χλευάζουν και κοροϊδεύουν μαζί με την κοπέλα του δημιουργούς άλλων βίντεο, ξεσηκώνοντας μίσος από τον κόσμο. Ναι, έχω δει πάρα πολλά live στα οποία χλευάζουν και βρίζουν gay, γυναίκες, φεμινίστριες για την εξωτερική τους εμφάνιση, τα κιλά τους, τις επιλογές στην προσωπική τους ζωή. Έφτασε σε σημείο να βγάλει όπλο σε live του σε μία προσπάθεια να εκφοβήσει κάποιον. 

Υπάρχει νομικό πλαίσιο που να σε προστατεύει από τέτοιου είδους καταστάσεις; 
Νομικό πλαίσιο υπάρχει, αλλά η διαδικασία είναι χρονοβόρα. Ο άνθρωπος που θα αποφασίσει να απευθυνθεί στον νόμο πρέπει να είναι οπλισμένος με υπομονή. Ευελπιστώ πως με  τις κατάλληλες κινήσεις το νομικό πλαίσιο θα αλλάξει και οι υποθέσεις αυτές θα εκδικάζονται κατά προτεραιότητα. Επιβάλλεται άλλωστε αυτό, αφού δεν είναι λίγες οι φορές που χάθηκαν ανθρώπινες ζωές από bullying. Εύχομαι μέσα από δράσεις που ετοιμάζουμε να επιτύχουμε την επιτάχυνση αυτών των διαδικασιών και την γρήγορη εκδίκαση αυτών των υποθέσεων. Απειλούνται ζωές.

Τι δράσεις;
Από την πρώτη στιγμή η ιστορία αυτή αποτελεί μονόδρομο για μένα. Βλέποντας τους ανθρώπους που δέχονται cyberbullying στο YouTube και άλλους που πιστεύουν πως πίσω από ένα πληκτρολόγιο και ένα ψευδώνυμο μπορούν να βγάλουν όλο το μίσος που έχουν συσσωρευμένο μέσα τους, αποφάσισα να στηρίξω την ιδέα του Παναγιώτη Μήλα. Ετοιμάζουμε μία δράση κατά του cyberbullying στο YouTube. Μία ομάδα που σκοπό έχει να δείξει ότι το cyberbullying αντιμετωπίζεται και μπορούμε να το περιορίσουμε κατά πολύ. Η ομάδα θα έχει δικηγόρους και ψυχολόγους για να καθοδηγήσουν και να στηρίξουν τους ανθρώπους που δέχονται cyberbullying. 

Επίσης θα ενημερώνουμε για το cyberbullying, ιδιαίτερα γονείς, με τη στήριξη ομιλιών από ειδικούς. Δυστυχώς, είναι πολλοί οι γονείς που δεν γνωρίζουν τι κάνουν τα παιδιά τους στο YouTube. Ήδη έχουμε μιλήσει με επώνυμους ανθρώπους και έχουν εκδηλώσει την πρόθεση τους να στηρίξουν την προσπάθειά μας. 

Γιατί πιστεύεις ότι το έκανε αυτό; 
Αν μπω στη διαδικασία να απαντήσω στο γιατί, όπως έκανα αρχικά, θα νιώθω αδύναμη. Δεν με νοιάζει γιατί, άλλωστε έχει αποδείξει αυτός ο άνθρωπος πως ασχολείται μόνο με το YouTube επαγγελματικά και έχει επιλέξει βίντεο και live με αυτό το περιεχόμενο να είναι η πηγή του εισοδήματός του. Κακά τα ψέματα όμως, το περιεχόμενο του καναλιού σου αντικατοπτρίζει και την προσωπικότητά σου. 

Ένα μήνυμα σε άτομα που έχουν πέσει θύματα cyberbullying; 
Πες κι εσύ "Not To Me Bro", όπως θα είναι το όνομα της δράσης μας και έλα να σου πούμε τι μπορείς να κάνεις, τι μπορούμε να κάνουμε όλοι μαζί με νόμιμους τρόπους. Έλα να δείξουμε πως το cyberbullying δεν είναι αποδεκτό στο YouTube, ούτε από δημιουργούς ούτε από το κοινό. Το cyberbullying έχει συνέπειες στην πραγματική μας ζωή. 

Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο Ιnstagram.

Περισσότερα από το VICE

Τι Έκανε η Πολιτεία Ώστε οι Νέοι να Καταγγέλλουν Περιστατικά Σεξουαλικής Κακοποίησης;

«Σπάμε τη Σιωπή μας» - Πρώην Φοιτήτριες Καταγγέλλουν τη Σεξουαλική Παρενόχληση από Καθηγητές του ΑΠΘ

Unplugged: Άκουσε το Podcast του VICE Greece

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.