Σταματήστε να Ψιθυρίζετε για την Ψυχαναγκαστική Διαταραχή μου

Φωτογραφία της συγγραφέως.

Όταν σκέφτεσαι το OCD (Obsessive-compulsive disorder/ ΙΨΔ -Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή), μπορεί να σου έρχονται στο μυαλό άνθρωποι που φρικάρουν όταν μπερδεύεις τα, κατά χρώμα καταταγμένα, παπούτσια τους. Βέβαια ένα νευρωτικό κύμα εμμονών και καταναγκασμού μπορεί να ξεπηδήσει απ’ οτιδήποτε. Για ‘μένα, ήταν πάντα η σεξουαλικότητα.

Έχω μια ανεξέλεγκτη, αλλά όχι γνωστή εκδήλωση OCD, τη γνωστή ως «pure O». Κοινώς, πριν από τη θεραπεία, βίωνα εμμονές και διεισδυτικές σκέψεις, άπειρες φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, που μετά προσπαθούσα καταναγκαστικά να τις εξουδετερώσω, να τις αιτιολογήσω και να τις διαγράψω.  Αυτά ξεκίνησαν όταν ήμουν 15 ετών, και με ακολουθούσαν για μια δεκαετία.

Θα σκέφτεστε ότι το OCD έχει εισχωρήσει στο καθημερινό μου λεξιλόγιο. « OCD αναλογία σούσι-σόγιας», «Πήγα OCD στη κουζίνα, χτες το βράδυ», «Το μούσι μου έχει OCD». Αυτό το είδος λεξιλογίου δεν είναι αποδεκτό από πολλούς ανθρώπους με διαταραχή, και συχνά ξεσπούν με θυμωμένα μηνύματά στο Twitter.

Πρόσφατα, έκραξαν τον Stephen Fry, για τη χρήση τέτοιου λεξιλογίου. Ο Stephen Fry, της καμπάνιας για την πνευματική υγεία, δέχτηκε κριτική από τον Τύπο, για την αναισθησία του σχετικά με τους διανοητικά διαταραγμένους. Ο Fry, ανέβασε μια φωτογραφία στο Τwitter, η οποία είχε μια σειρά από cupcakes και έλειπε ένα. Έγραφε «αυτό χαλάει τη σειρά στα OCD μάτια μου» ασκώντας έτσι τη σκληρότερη κριτική στους ανθρώπους με OCD.

Δεν ενοχλήθηκα, ούτε προσβλήθηκα από το tweet του Fry, αλλά κατανοώ το γιατί ενοχλήθηκαν αυτοί οι άνθρωποι. Όταν η ασθένεια που έχει καταλάβει τη ζωή σου, αντιμετωπίζεται υποτιμητικά, πονάει. Καμιά φορά, όταν συμβαίνει αυτό, σκέφτομαι «Τα βλέπω, με το αστειάκι, περί τέλειας συστοιχίας των συνδετήρων, και παίζω τα ρέστα μου με μια δεκαετία εμμονικών στροβιλισμών.» Αλλά όλα αυτά δεν τα λέω ποτέ δυνατά.

Όταν ήμουν φοιτήτρια, την ίδια περίοδο που συμφιλιωνόμουν με το OCD, συμφιλιωνόμουν και με τη διπολικότητα της μητέρας μου. Εκεί κατάλαβα ότι κυλάει στην οικογένεια. Ο κόσμος δεν μιλάει και αυτή η σιωπή είναι τρομακτική. Ένα βράδυ, πέτυχα το Secret Life of the Manic Depressive του Stephen Fry, και έκλαψα με ανακούφιση. Δεν ήταν μόνο το ότι κάποιος είχε τολμήσει να μιλήσει για την πνευματική υγεία, αλλά τόλμησε να είναι και ανάλαφρος, παρόλη τη σοβαρότητα της κατάστασης. Ο Fry, δεν μίλαγε σαν να έχει ξεπηδήσει από κάποιο περιοδικό ψυχολογίας, ούτε σαν ψυχολόγος. Μίλαγε σαν άνθρωπος. Με σαρκασμό αλλά και με τρυφερότητα.

Εικονογράφιση: James Burgess

Δεν πιστεύω ότι με το να επιπλήττεις κάποιον που είναι επιπόλαιος με την πνευματική του υγεία, μπορεί να αποφέρει κάτι. Αντιθέτως, χτίζει το «εμείς εναντίων αυτών». Εμείς, οι σοφοί, χρησιμοποιούμε τις σωστές λέξεις. Εσείς, οι αδαείς, χρησιμοποιείτε τις λάθος. Για ‘μένα, αυτή η διχοτόμηση δεν είναι σωστή.

Πρώτα απ’ όλα, οι περισσότεροι από εμάς, τους διανοητικά διαταραγμένους ή διαφορετικούς, χρησιμοποιούμε καθημερινά όλων των ειδών τις λέξεις που έχουν να κάνουν με την πνευματική υγεία. Όταν έρχεται το delivery, και λείπει, για παράδειγμα, το πιλάφι, «με πιάνει κατάθλιψη.» Όταν ο πατέρας μου βράζει τον αρακά παραπάνω από 20 λεπτά, «με τρελαίνει». Αυτό σημαίνει ότι δεν παίρνω στα σοβαρά τη διανοητική διαταραχή; Ασφαλώς όχι. Η γλώσσα είναι πολύ πλούσια. Είναι γεμάτη υπερβολές και σφετερισμούς. Το νόημα είναι πάντα, μα πάντα καθοριστικό. Και αν δεν μπορούμε να αστειευτούμε, τότε είμαστε καταδικασμένοι.

Εξάλλου, όταν βιώνεις τη διανοητική διαταραχή, ή αν συμβαίνει σε κάποιον που νοιάζεσαι, δεν σημαίνει ότι ξαφνικά αρχίζεις να αντιλαμβάνεσαι σωστά τα πράγματα. Κάνεις συνέχεια λάθη. Χρησιμοποιείς άγαρμπες λέξεις και γίνεσαι σκληρός. Η διανοητική διαταραχή είναι περίπλοκη και δύσκολη, για να ανταπεξέλθεις, ακόμα και για εμάς που το ζούμε. Είναι κάτι μεγάλο και γκρίζο, και συχνά δεν μπορείς να διακρίνεις την αλήθεια, το σωστό. Τις προάλλες, ενώ έπινα ποτό με ένα φίλο με BDP (Borderline Personality Disorder/ ΜΔΠ- Μεταιχμιακή Διαταραχή Προσωπικότητας) μπερδεύτηκα και είπα BDD (Body Dysmorphic Disorder/ΣΔΔ-Σωματική Δυσμορφική Διαταραχή). Με διόρθωσε και όταν κατάλαβε τη ντροπή μου, έκανε μια «γέφυρα» επικοινωνίας μεταξύ μας και συνεχίσαμε την κουβέντα μας.

Αυτές οι μικρές γέφυρες, είναι πολύ σημαντικές, γιατί πρέπει να είμαστε φίλοι. Μαζί, πρέπει να χτυπήσουμε το συναγερμό, όταν η κυβέρνηση επιχειρήσει να πετσοκόψει τα κονδύλια για την παροχή υπηρεσιών στους ανθρώπους με διανοητική διαταραχή. Υπάρχουν όλο και λιγότερα κρεβάτια, γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Πρέπει να ταξιδεύουν όλο και πιο μακριά για να βρουν τα επείγοντα περιστατικά για τέτοιες περιπτώσεις. Σύμφωνα με το Young Minds, περισσότερα από τα μισά Συμβούλια, έχουν παγώσει ή μειώσει τα κονδύλια για την παιδική και εφηβική πνευματική υγεία.

Η έλλειψη επιχορηγήσεων, δημιουργεί ερωτήματα. Το Μάιο, πήγα στο OCD Action National Conference, όπου ο Dr David Veale, ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στο OCD, της Βρετανίας, απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με τις δυνατότητες θεραπείας. «Ποια είναι η σχέση μεταξύ αυτισμού και OCD;» ρώτησε μια πολύ σκυθρωπή κυρία, εκ μέρους του γιού της. «Η αλήθεια είναι’ απάντησε ο Dr Veale «ότι δεν έχουν γίνει αρκετές έρευνες πάνω στο θέμα. Πολύ απλά, δεν γνωρίζουμε.»

Προφανώς, πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα. Αλλά πώς μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο να ενδιαφερθεί για την πνευματική υγεία; Και εννοώ όλους, όχι μόνο αυτοί που άμεσα επηρεάζονται. Η πνευματική υγεία, εξάλλου, είναι κάτι που μας αφορά όλους. Όπως το κρύωμα ή ο καρκίνος, μπορούν να χτυπήσουν και τους υγιείς. Δεν χτυπάει σε σκοτεινά δωμάτια και κόσμο που δεν ξέρεις.

Το ένα τρίτο των οικογενειών της Βρετανίας, έχει και κάποιον με διανοητική διαταραχή. Πώς γίνεται να χωρίζεις τον κόσμο σε πνευματικά υγιείς και μη, και να περιμένεις μετά να ενδιαφερθεί κανείς.

Νομίζω, πρέπει ν’ αφήσουμε στην άκρη τα «δεν έχεις ιδέα περί τίνος πρόκειται» και να μιλήσουμε για τη διανοητική διαταραχή με έναν προσιτό τρόπο. Γίνεται μια υπόθεση διανοητικής διαταραχής να την αναλάβει κάποιος που δεν έχει έναν τέτοιο βίωμα; Ρώτησα τον ειδικό ψυχολόγο , Robert Fogg, αν υπάρχουν διαβαθμίσεις στην διανοητική διαταραχή, και αν ισχύει το «είμαι λίγο  OCD.» Μου είπε ότι είναι ένα περίπλοκο ζήτημα, χωρίς κάποια σαφή απάντηση (πέρασα πάλι στη γκρίζα ζώνη του «ούτε ναι ούτε όχι») αλλά μπορούμε να πούμε το OCD «μπορεί να κυμαίνεται από σχετικά ελαφριά συμπτώματα που δεν επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το άτομο, εώς και πολύ σοβαρή συναισθηματική και συμπεριφορική αναπηρία.»

Τα ελαφρά συμπτώματα. Ας αρχίσουμε με αυτά. Ας γεφυρώσουμε το χάσμα ανάμεσα σε  «εμάς» και «αυτούς» αντί να κλείνουμε συζητήσεις με διαφωνίες. Μπορούμε να κάνουμε πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις για τις παρορμήσεις μας. Τι ντροπιαστικές σκέψεις περνάνε κατά καιρούς από το μυαλό μας; Έχεις σκεφτεί ποτέ να μαχαιρώσεις κάποιον; Να πηδήξεις από μια γέφυρα; Να χτυπήσεις κάποιον; Όταν άρχισα να μιλάω στους φίλους μου για το OCD μου, τους έβλεπα να δαγκώνονται και τους άκουγα με ανακούφιση να λένε για τις καταχθόνιες σκέψεις τους. Δεν ταυτιζόμασταν πλήρως, αλλά μας ένωναν πολλά.

Αυτό δεν είναι που υποβαθμίζει ούτε υποτιμά τη σοβαρότητα της διανοητικής διαταραχής. Η αλήθεια είναι, ότι η διανοητική διαταραχή μπορεί να ρίξει ένα άτομο σε βάθη που μόνο κάποιος που το έχει βιώσει, μπορεί να καταλάβει. Ο υπόλοιπος κόσμος, φαντάζει γαλαξίες μακριά από όλους. Αλλά αν δεν φύγει η οργή, δεν θα έρθει ποτέ πιο κοντά.

Εικονογράφιση: James Burgess

Πολλοί από εμάς, φοβούνται να μιλήσουν για την πνευματική υγεία, γιατί δεν θέλουμε να γίνουν παρεξηγήσεις, και έχω δει ανθρώπους να λουφάζουν στο κάθισμά τους, επειδή δεν ήξερα ποιες λέξεις να χρησιμοποιήσουν. Αυτό που έχω πω, είναι να νιώσετε άνετα και να μιλήσετε ανοιχτά. Αν πείτε κάτι λάθος ή σκληρό, μην ανησυχείτε, είμαι μεγάλο κορίτσι, θα αντέξω. Αντί να σας σταματήσω, θα σας πω φοβερά πράγματα, θλιβερά και όμορφα, για την διανοητική διαταραχή. Πράγματα που θα σας κάνουν να αναθεωρήσετε τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε, από αγάπη και ενδιαφέρον, όχι από ντροπή για την ενοχή σας.

Μου βγαίνει μεγάλος θυμός, συνήθως τις μικρές ώρες, και βρίζω πολύ. Θέλω να αρχίσουμε να μιλάμε ακατάπαυστα, χρησιμοποιώντας όσες λέξεις ξέρουμε, σωστές ή λάθος. Αρκεί να μιλάμε. Κάντε μου ερωτήσεις για την πνευματική υγεία. Αστειευτείτε αν θέλετε. Απλά, μην το βουλώσετε. Έχω βαρεθεί να μιλάω μόνη μου γι’ αυτό το θέμα. Κουράστηκα να περιορίζομαι σε συνομιλίες μου με μια μικρή και συμπαθητική καμπάνια για την ψυχική υγεία, με ανθρώπους που ξέρουν όλες τις σωστές λέξεις.

Ο θυμός είναι πολύ σημαντικός. Να είστε θυμωμένοι με την κυβέρνηση που αδιαφορεί για τους χιλιάδες ανθρώπους με διανοητική διαταραχή. Να είστε θυμωμένοι μαζί τους κάθε μέρα, μέχρι ν’ αρχίσει να αντιμετωπίζεται με την πρέπουσα σοβαρότητα. Αλλά μεταξύ μας –παρακαλώ- ας φερόμαστε με αγάπη.

Η Rose έχει γράψει τα απομνημονεύματά της, για τη ζωή της με OCD, για το οποίο έκανε crowd funding από το Unbound.  Υπάρχει το βίντεο της καμπάνιας της.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.