Ο Lee Harvey Oswald της Μέσης Ανατολής Δεν Μετάνιωσε Ποτέ για τη Δολοφονία ενός Νομπελίστα της Ειρήνης

Αυτό το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Πριν από 20 χρόνια, στις 4 Νοεμβρίου του 1995, ο κάτοχος του Νόμπελ Ειρήνης και πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο Yitzhak Rabin, δολοφονήθηκε από έναν νεαρό, ακροδεξιό παραστρατιωτικό, ονόματι Yigal Amir. Καταδικασμένος το 1996, ο Amir εκτίει σήμερα ποινή ισόβιας κάθειρξης. Οι συνεργοί του -ο αδερφός του Hagai και ο φίλος τους Dror Adani- καταδικάστηκαν σε 16 και 7 χρόνια φυλάκισης αντίστοιχα.

Η αποφυλάκιση του Hagai, την άνοιξη του 2012, έγινε δεκτή με οργή από τους εχθρούς του. Αλλά, για πολλούς από τους αντάρτες της ισραηλινής ακροδεξιάς, τα δυο αδέρφια είναι ήρωες.

Το 2006, η καθημερινή εφημερίδα Yediot Aharonot ξέθαψε μερικά ανησυχητικά στατιστικά στοιχεία. Σύμφωνα με δημοσκόπηση, ο αριθμός των Ισραηλινών που ήταν υπέρ της απελευθέρωσης του Yigal Amir το 1996 έφτανε το 10%. Δέκα χρόνια αργότερα, ο αριθμός είχε αυξηθεί στο 30%. Την ίδια χρονιά, δημιουργήθηκε μια επιτροπή στήριξης του Amir και διοργανώθηκαν κάποιες διαδηλώσεις στο Τελ Αβίβ. Η δημοσιογράφος της Haaretz, η Tamara Traubman, πήρε τη σκυτάλη να εκφράσει την αντίθεσή της σε αυτά τα γεγονότα, γράφοντας ένα άρθρο που επέκρινε την ανάδειξη του Yigal Amir σε σταρ.

Η δολοφονία του Yitzhak Rabin, που πέθανε με τρεις σφαίρες στην πλάτη, έγινε στις 4 Νοεμβρίου 1995, στο τέλος πορείας ειρήνης στην πλατεία Δημαρχείου του Τελ Αβίβ. Ο δολοφόνος είχε ήδη προσπαθήσει να τον σκοτώσει ακόμα τρεις φορές, την ίδια χρονιά.

Διεθνώς, ο Yigal βρήκε στήριξη μεταξύ των πλέον ακραίων ακτιβιστών της εβραϊκής διασποράς. Το Jewish Defense League (JDL), ένα κίνημα γνωστό για τις βίαιες ενέργειές του και θεωρούμενο ως τρομοκρατική οργάνωση, τόσο από την ισραηλινή όσο και από την αμερικανική κυβέρνηση, στήριξε δημοσίως πολλές φορές τον δολοφόνο του Yitzhak Rabin. Ο Binyamin Kahane, γιος του ιδρυτή του κινήματος, υποστήριξε τη δολοφονία. Στη Γαλλία, το JDL επιχειρηματολόγησε υπέρ της αποφυλάκισής του γράφοντας στο blog ότι «εάν αποφυλακίζονται Παλαιστίνιοι δολοφόνοι, τότε και ο Yigal πρέπει να έχει το ίδιο προνόμιο».

Για να δω τι γίνεται με όλα αυτά, ήρθα σε επαφή με τον Adam, έναν ακτιβιστή και μέλος της αριστερής οργάνωσης Peace Now (Ειρήνη Τώρα). Επιβεβαίωσε ότι ο δολοφόνος και ο αδερφός του ήταν πολύ δημοφιλής σε ορισμένα τμήματα του ισραηλινού πληθυσμού. Όπως είπε, αυτό οφειλόταν στον θυμό της δεξιάς με τον Rabin, τον αριστερό πρωθυπουργό που υπέγραψε τις Συμφωνίες του Όσλο, που έθεταν τα θεμέλια για μια ειρηνευτική προσπάθεια στην ισραηλο-παλαιστινιακή διένεξη. Κατά τη γνώμη του Adam, δεν ευθύνονται μόνο οι αδερφοί Amir για την επίθεση, αλλά ολόκληρη η ισραηλινή δεξιά. Ο Adam σημειώνει τις αντιθέσεις μεταξύ του ότι ο σημερινός πρωθυπουργός, Benjamin Netanyahu, απέτισε φόρο τιμής στον δολοφονημένο προκάτοχό του τον Οκτώβριο και της περίοδου που ο Netanyahu, ως ηγέτης του κόμματος Likud, είχε τη στήριξη παραστρατιωτικών οι οποίοι έκαψαν τις εικόνες του Rabin ενώ απειλούσαν ακατάπαυστα τον άνθρωπο που θα δολοφονούνταν μερικές εβδομάδες αργότερα. (Λαμβάνοντας υπόψη τις καταγγελίες του Adam, προσπάθησα να έρθω σε επαφή με το Likud, αλλά οι εκπρόσωποι του κόμματος δεν απάντησαν στο αίτημά μου για συνέντευξη).

Μετά την αποφυλάκισή του πέρυσι, ο Hagai δημιούργησε ένα προφίλ στο Facebook, στο πλαίσιο της καμπάνιας που ηγείται για να απελευθερώσει τον αδερφό του. Μέσω αυτού του προφίλ, άρχισα να συζητώ μαζί του. Στη σελίδα του, υπάρχουν από τα ημερολόγια που κρατούσε στη διάρκεια της κράτησής του, φωτογραφίες, σκίτσα, πολιτική προπαγάνδας, θεωρίες συνωμοσίας και μηνύματα γραμμένα από κάποιον από τους 750 φίλους του.

Όταν το VICE δέχθηκε την πρότασή μου για συνέντευξη, νόμιζα ότι όλη η αλληλογραφία θα γινόταν μέσω Διαδικτύου. Ωστόσο, χάρη στη γοητευτική διερμηνέα μου Nira, όχι μόνο μιλήσαμε στον Hagai Amir αρκετές φορές online, αλλά κανόνισε να τον συναντήσει και προσωπικά. Η συνάντησή τους διήρκεσε αρκετές ώρες και έγινε σε ένα καφέ στην παραλία Herzliya, την πόλη όπου ζει σήμερα ο Hagai με τους γονείς του. Μίλησαν για τον αδερφό του, για τη σχέση του μαζί του, τη δολοφονία, την κράτησή του, την αποφυλάκισή του, την πολιτική, τη θρησκεία και το κράτος του Ισραήλ, καθώς επίσης και για πολλά άλλα πράγματα. Προσπαθήσαμε να καταλάβουμε πώς κάποιος μπορεί να γίνει το αντίστοιχο του Lee Harvey Oswald στη Μέση Ανατολή και να μη μετανιώσει ποτέ για τη δολοφονία ενός Νομπελίστα της Ειρήνης.

Συνεσταλμένος, ευγενικός και με αυτοπεποίθηση, μίλησε σχετικά εύκολα για τη δολοφονία και την υπόλοιπη υπόθεση, παρόλο που αυτά που έλεγε ήταν αντικρουόμενα κάποιες φορές. Έφυγε ελπίζοντας να δει τη Nira σύντομα.

VICE: Πώς κάποιος φτάνει να δολοφονήσει τον πρωθυπουργό της χώρας;
Hagai Amir: Ο αδερφός μου και εγώ πάντα ασχολούμασταν με τα πολιτικά. Αντί να παραιτηθούμε αποδεχόμενοι τις αποφάσεις που παίρνουν οι πολιτικοί μας ηγέτες, όπως οι Συμφωνίες του Όσλο και να είμαστε εκείνοι που υπομένουν τις συνέπειες, αποφασίσαμε να αλλάξουμε τη ροή των πραγμάτων. Μας πήρε δυο χρόνια να προετοιμάσουμε τη δράση μας και να το σκεφτούμε. Το σκεφτήκαμε πολύ -δεν μας ήρθε έτσι ξαφνικά. Ο σκοπός μας δεν ήταν να σκοτώσουμε τον Rabin, αλλά να διακόψουμε τη διαδικασία που οδηγούσε σε θάνατο τη χώρα μας. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε εάν ή όχι η πράξη μας ήταν πραγματικά χρήσιμη. Αλλά κάναμε ό,τι θεωρούσαμε πώς ήταν δικαιότερο για τους Εβραίους και το κράτος του Ισραήλ εκείνη τη στιγμή.

Οπότε, υποθέτω ότι δεν έχετε μετανιώσει για ό,τι κάνατε.
Όχι. Ο Yigal έδωσε την ελευθερία του για τον λαό του Ισραήλ και δεν έχουμε κανένα λόγο να το μετανιώσουμε. Ενεργήσαμε σύμφωνα με τον εβραϊκό νόμο (halakha) και ο αδερφός μου εκπλήρωσε μια μεγάλη εντολή (mitzvah).

Δεν μπορώ να καταλάβω πώς λέτε ότι ενεργήσατε «σύμφωνα με τον halakha», όταν μία από τις σημαντικές εντολές λέει καθαρά «Ού φονεύσεις». Σκοτώσατε έναν άνθρωπο που ήταν δημοκρατικά εκλεγμένος από τους πολίτες.
O εβραϊκός νόμος, ναι μεν απαγορεύει ξεκάθαρα τον φόνο, αλλά ενθαρρύνει να σκοτώσεις αντί να σε σκοτώσουν. Μερικές φορές δεν έχουμε επιλογή και πρέπει να σκοτώσουμε για να σώσουμε ζωές. Σε αυτήν την περίπτωση, γίνεται νόμιμο. Στην περίπτωσή μας, ένας άνδρας (Yitzhak Rabin) έθεσε σε κίνδυνο τις ζωές χιλιάδων Εβραίων βοηθώντας την Παλαιστινιακή Αρχή και δίνοντάς της την ευκαιρία να επιτεθεί στο Ισραήλ ακόμα πιο εύκολα. Σκοτώσαμε με καλή πρόθεση. Θέλαμε να σώσουμε τον εβραϊκό λαό.

Όταν ένας Ισραηλινός στρατιώτης σκοτώσει έναν Αραβα που προσπάθησε να κάνει κακό σε Εβραίους και στο κράτος του Ισραήλ, όλοι καταλαβαίνουν γιατί το κάνει, παρόλο που ο κίνδυνος θανάτου για τον στρατιώτη ο οποίος πυροβόλησε είναι μικρός, τις περισσότερες φορές. Ο Yigal πυροβόλησε με την ίδια νομιμότητα.

Πολλοί ραβίνοι έκριναν την πράξη σας ως αντίθετη με την εβραϊκή νομοθεσία.
Αυτοί οι ραβίνοι, δεν είχαν ποτέ το θάρρος να αντιμετωπίσουν το ζήτημα αντικειμενικά.

Υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να σας αποτρέψει από το να σκοτώσετε τον Yitzhak Rabin;
Ήμουν ερωτευμένος μ' ένα κορίτσι. Δεν ήμασταν μαζί, αλλά εάν είχε ανακαλύψει τι ετοιμαζόμασταν να κάνουμε (εγώ και ο αδερφός μου) και εφόσον ήθελε να μην το κάνω, πιθανώς όλα θα ήταν διαφορετικά.

Εάν ο Yigal είχε αποφασίσει τελικά να τα παρατήσει, θα είχες σκοτώσει μόνος σου τον Rabin;
Ο Yigal ήταν περισσότερο αποφασισμένος από όσο ήμουν εγώ. Ήταν έτοιμος να πεθάνει. Εγώ δεν ήμουν. Βέβαια, εάν τα είχε παρατήσει, αργά ή γρήγορα θα το είχα κάνει μόνος μου. Αλλά όχι με τον ίδιον τρόπο που το έκανε εκείνος.

Ποια ήταν η αντίδραση της οικογένειάς σου στον φόνο;
Η οικογένειά μας, πάντα μας αγαπούσε. Φυσικά, θα προτιμούσαν να μην είχαμε σκοτώσει. Αλλά με στήριξαν όταν ήμουν στη φυλακή και συνεχίζουν να το κάνουν τώρα που βγήκα έξω.

Πώς ήταν η περίοδος κράτησής σου;
Σπούδασα Τορά και μαθηματικά. Αλλά, η καθημερινότητα στη φυλακή δεν ήταν εύκολη. Στη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, κάθε μέρα, οι φύλακες με ταπείνωναν ή προσπαθούσαν να μου «σπάσουν» το ηθικό. Για παράδειγμα, ακύρωσαν πολλές επισκέψεις οι οποίες είχαν εγκριθεί από το δικαστήριο. Μερικές φορές, το κελί μου το έψαχναν τρεις φορές την ημέρα. Αλλά, η πίστη μου στο Θεό με βοήθησε να τα αντέξω όλα αυτά και δεν μετανιώνω τίποτα.

Το 2012, στη μόνη συνέντευξη που έδωσες από τότε που βγήκες από τη φυλακή στο 972mag.com, είπες ότι κατά τη διάρκεια της κράτησής σου συνάντησες μέλη της Χαμάς. Έχεις ακόμα επαφές μαζί τους; Μπορείς να μας πει λίγα περισσότερα για τη σχέση σου με τους άλλους κρατουμένους;
Δεν είχα ποτέ προβλήματα με τους άλλους κρατουμένους, ανεξάρτητα από το εάν ήταν Εβραίοι ή Άραβες. Συζητούσα με μερικούς από αυτούς, συμπεριλαμβανομένου του Ibrahim Hamed - ο οποίος ήταν ο στρατιωτικός διοικητής της Χαμάς στη Δυτική Όχθη. Δεν υπήρχε ούτε μίσος, ούτε ένταση, αν και θεωρούσαμε ο ένας τον άλλον εχθρό. Αλλά, σε ένα άλλο περιβάλλον, θα μπορούσαμε να είμαστε φίλοι.

Εκτός από το να διαβάζεις Τορά και μαθηματικά, να σε παρενοχλούν οι φύλακες και να κάνεις φιλίες με άλλους κρατουμένους, έκανες τίποτα άλλο στη διάρκεια αυτών των 16 χρόνων;
Είχα πολλές άλλες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, μια χρονιά για το Πουρίμ (εβραϊκή γιορτή όπου όλοι οι θρησκευόμενοι άνδρες μεθούν), είχα επιφορτιστεί να βοηθήσω με την οινοποίηση. Αλλά ανακατέψαμε τις ποσότητες αλκοόλ. Όλοι έγιναν «σκνίπα» στο μεθύσι, κάποιοι έπεσαν και χρειάστηκε να τους μεταφέρουν στο νοσοκομείο.

Το 2006, ενώ ήσουν στη φυλακή, απείλησες να σκοτώσεις και τον Ariel Sharon, ο οποίος τότε ήταν πρωθυπουργός του Ισραήλ. Καταδικάστηκες σε έξι επιπλέον μήνες. Γιατί ήθελες/θέλατε να τον σκοτώσετε;
Όπως ήδη εξήγησα, στόχος της πράξης μας δεν ήταν να σκοτώσουμε ή ακόμα και να βλάψουμε κάποιον, αλλά να σταματήσουμε τη ροή των γεγονότων που οδηγούσαν στον θάνατο του Ισραήλ. Ο Sharon ήταν υπεύθυνος όπως και ο Rabin, για αυτήν την πτώση.

Είσαι ακόμα ακτιβιστής; Θα ήσουν πρόθυμος να σκοτώσεις εκ νέου;
Δεν είμαι μαχητής πλέον, αν και είμαι συμπαθών του Jewish Home (του τέταρτου μεγαλύτερου πολιτικού κόμματος στο Ισραήλ που ανήκει στη θρησκευόμενη ακροδεξιά). Το κόμμα καθοδηγείται από τον Naftali Bennett, νυν Υπουργό Βιομηχανίας, Εμπορίου, Εργασίας και Θρησκευτικών Υπηρεσιών, που προσφάτως έγινε διεθνώς γνωστός αφού είπε «Έχω σκοτώσει πολλούς Άραβες στη ζωή μου και δεν βλέπω να υπάρχει πρόβλημα με αυτό».

Διαφωνώ με το κομμάτι της δεξιάς πτέρυγας που μισεί τους Άραβες, απλά επειδή είναι Άραβες. Το να τους επιτίθεσαι λόγω της εθνικότητάς τους είναι η απόλυτη βλακεία. Επίσης, αντιτίθεμαι στην ιδέα της παράδοσης γης στους Παλαιστίνιους, ειδικά εάν ζουν Εβραίοι σε αυτήν και νομίζω ότι το Ισραήλ θα έπρεπε να επιστρέψει στα σύνορα που είχε μετά τον πόλεμο του 1967 (όταν το Ισραήλ κατέλαβε το Σινάι, τη Γάζα, τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τα υψίπεδα του Γκολάν).

Πώς βλέπεις το μέλλον της χώρας σας;
Το κράτος του Ισραήλ δεν έχει μέλλον και αποσυντίθενται. Νομίζω ότι το καθεστώς θα καταρρεύσει, όπως συνέβη ή θα συμβεί με την Αίγυπτο και τη Συρία.

Το 1994, οι τρεις υπογράφοντες των Συμφωνιών του Όσλο -οι Shimon Peres (ένας από τους αρχιτέκτονες αυτών των Συμφωνιών και νυν πρόεδρος του Ισραήλ), ο Παλαιστίνιος ηγέτης Yasser Arafat και ο Yitzhak Rabin- έλαβαν το βραβείο Ειρήνης. Τι σκέφτεσαι για αυτό;
Η επιβράβευση των εγγυητών και εκείνων που υπέγραψαν τις συνθήκες που οδήγησαν στον θάνατο πολλών ανθρώπων είναι ντροπή, είναι γελοίο. Αφού δόθηκε σε τέτοιους δολοφόνους αυτό το βραβείο, έχασε όλη την αξιοπιστία του και δεν έχει πλέον κανένα νόημα.

Ακριβώς όπως και οι άλλοι υπογράφοντες, ο Rabin είναι υπεύθυνος για τις επιθέσεις που προέκυψαν από την υπογραφή. Όπως ακριβώς είναι υπεύθυνος για τη βύθιση του Altalena το 1948 και άρα για τον θάνατο 16 αθώων Εβραίων. Η οικογένειά του και οι υποστηρικτές δεν έκλαψαν ποτέ για αυτές τις θέσεις, αλλά θρηνούν για τον δολοφόνο τους εδώ και 18 χρόνια. Δεν άξιζε τίποτα περισσότερο από αυτό που πήρε.

Αυτή η οπτική της ιστορίας και η ευθύνη του Rabin για τις επιθέσεις που ακολούθησαν των Συμφωνιών του Όσλο είναι εξαιρετικά αμφισβητίσιμη.
Χειροτερεύει μάλιστα, με κάθε κριτική που δεχόμαστε εγώ και ο αδερφός μου. Διότι όλα προέρχονται από ανθρώπους που δεν έδειξαν καμία ντροπή όταν εξέλεξαν αυτόν τον δολοφόνο ως πρωθυπουργό. Η κριτική δεν προέρχεται από ανθρώπους οι οποίοι αντιτίθενται στον φόνο για λόγους αρχής. Η διαμαρτυρία τους, όπως και εκείνη που έκαναν τον περασμένο Οκτώβριο (συμμετείχαν 30.000 Ισραηλινοί), δεν έχει άλλο σκοπό από το να στηριχθεί η απόσυρση του Ισραήλ από τη Δυτική Όχθη και έτσι να βάλει το Ισραήλ ακόμα και τους κατοίκους του σε κίνδυνο.

Μιλάς εξ ονόματος του αδερφού σου από την αρχή αυτής της συνέντευξης. Φαίνεται να είστε πολύ κοντά. Πώς θα προσδιόριζες τη σχέση σου μαζί του; Μπορείς να μας πεις περισσότερα για την παιδική σας ηλικία;
Μεγαλώσαμε σε μια θρησκευόμενη οικογένεια, στη Herzliya, με ακόμα έξι αδέρφια. Ο αδερφός μου κι εγώ, πράγματι είμαστε πολύ κοντά. Σαν να είμαστε το ίδιο άτομο. Ήμασταν αχώριστοι από την παιδική μας ηλικία και πάντα ήμασταν ευτυχισμένοι μαζί.

Σήμερα, περνάμε χρόνο μιλώντας στο τηλέφωνο. Είχαμε συναντηθεί κιόλας πριν από τρία χρόνια, για 30 λεπτά. Το 2007, ο Yigal και η σύζυγός του -παντρεύτηκαν στη φυλακή- απέκτησαν έναν γιο. Λίγο-πολύ, έγινα η πατρική φιγούρα για αυτό το παιδί και το φροντίζω όπως θα έκανα με τον δικό μου γιο.

Πώς είναι η ζωή σου μετά την αποφυλάκιση;
Η επιστροφή στην ελευθερία ήταν ωραία. Μετά από 16,5 χρόνια στη φυλακή -κυρίως στην απομόνωση- είδα ότι πολλά άλλαξαν στη χώρα μου, αλλά όχι όλα προς το καλύτερο. Τώρα σπουδάζω μηχανολογία και έχω τη δική μου εταιρεία.

Ζω με τους γονείς μου, κερδίζω αρκετά χρήματα και χαίρω της συμπάθειας πολλών ανθρώπων. Με καλούν σε εκδηλώσεις και δεν έχω πρόβλημα να συναντώ γυναίκες. Δεν νιώθω απομονωμένος. Οι άνθρωποι προτιμούν να είναι αδιάκριτοι, αλλά πολλοί με υποστηρίζουν και καταλαβαίνουν τι κάναμε.

Περισσότερα από το VICE

Να πως Είναι να Έχεις Πάρει Διαζύγιο Λίγο Μετά τα 20 σου

H Pop Κουλτούρα της Ελλάδας Είναι Χάλια

Η Mπύρα Kάνει τους Άνδρες Καλύτερους στο Σεξ;