Περάσαμε μια Μέρα με τον Πατέρα Ενός Τζιχαντιστή

Πρωτοάκουσα την ιστορία του γιου του ένα χρόνο πριν, στα τέλη του Ιουνίου 2015. Στην παραλία κοντά στο σπίτι τους, οι διεθνείς ανταποκριτές εναντίον πολιτών στην Τυνησία. Περπατούσαμε με δυσκολία σε μια άμμο κυριολεκτικά νωπή από το αίμα των θυμάτων. Ο Χαλίφα* στην αρχή αρνήθηκε να μου μιλήσει. Ο τζιχαντιστής γιος του, Σάμπρι, πολεμούσε στη Συρία και ο πατέρας φοβόταν ότι θα τον συνέδεαν με τον νεαρό οπλοφόρο της επίθεσης. Σήμερα, ο 27χρονος πια Σάμπρι το έχει «σκάσει» από τα στρατόπεδα των τζιχαντιστών και βρίσκεται στην απομόνωση κάποιας φυλακής στην Τυνησία, περιμένοντας να δικαστεί. Εφόσον ο γιος του επέστρεψε ζωντανός, ο Χαλίφα ήταν πια έτοιμος να μου πει την ιστορία του.

καλύπταμε την πιο αιματηρή τρομοκρατική επίθεση

«Ήταν εξαφανισμένος για τρεις εβδομάδες. Ένα μεσημέρι, εκεί που τρώγαμε χτύπησε το τηλέφωνο. "Μαμά, είμαι καλά. Είμαι στη Συρία και πολεμάω με τους τζιχαντιστές"». Ήταν καλοκαίρι του 2013 και μόλις η μητέρα του Σάμπρι κατέβασε το ακουστικό κατέρρευσε ψυχολογικά. «Την έφαγε ο καημός αν ο γιος μας ζει ή πέθανε. Έβλεπε τις ειδήσεις από τον πόλεμο στη Συρία και δεν άντεξε. Τώρα νοσηλεύεται σε ψυχιατρείο», λέει ο 57χρονος Χαλίφα στο σπίτι τους στην πόλη Sousse της βορειοαφρικανικής χώρας η οποία πυροδότησε την Αραβική Άνοιξη.

Καθόμαστε ανάμεσα σε χαλάσματα. Δυο στρώματα, ένα μπουφάν μιας αμερικάνικης ομάδας ποδοσφαίρου, μια καρέκλα, ένα ζευγάρι μαύρες γόβες και μια τηλεόραση συνθέτουν το σκηνικό γύρω μας. «Αγόρασα το σπίτι με ό,τι οικονομίες μάζεψα από τότε που δούλευα σε φούρνο στη Γερμανία. Θα το φτιάχναμε μαζί με τον Σάμπρι, αλλά η οικογένειά μου διαλύθηκε», μού λέει σχεδόν απολογητικά. Πάνε μήνες που ο Χαλίφα δεν έχει να πληρώσει το ρεύμα και κλέβει από τους γείτονες. «Ευτυχώς, φαγητό μού δίνει η αδερφή μου. Είμαι καιρό άνεργος. Έχω ακόμα ένα γιο, που παντρεύτηκε με μια Τσέχα και έφυγαν στην Ευρώπη. Δόξα τω Θεώ, αυτός είναι διαφορετικός», λέει.

«Τι είναι αυτοί οι αριθμοί;» τον ρωτάω για τα νούμερα που είναι γραμμένα με κάρβουνο στους τοίχους. Ο Χαλίφα γελάει. «Λογαριασμοί της Western Union. Η νύφη μου μου στέλνει πού και πού λεφτά αλλά δεν έχω στιλό και χαρτί».

Είναι αδύνατος, με ηλιοκαμένο πρόσωπο γεμάτο ρυτίδες. Το βλέμμα του είναι ευθύ, διαπεραστικό και τα μάτια του έχουν ασυνήθιστα σκούρο μπλε χρώμα. Το σώμα του είναι σημαδεμένο με τατουάζ, ενθύμια της άσωτης ζωής του. Αρνείται να προδώσει την ιστορία τους. Μου δείχνει μόνο δυο ξεθωριασμένα σχέδια στον αστράγαλο, που «συμβολίζουν την ελευθερία». Δεν θέλει ούτε να ακούει για θρησκείες και πολιτική. «Τι σημασία έχει αν είσαι μουσουλμάνος, χριστιανός ή εβραίος; Όλοι είμαστε άνθρωποι και μοιραζόμαστε την ίδια γη, αλλά υπάρχουν άρρωστα μυαλά που στο όνομα του χρήματος εκμεταλλεύονται φτωχούς ανθρώπους όπως τον γιο μου», λέει θυμωμένα για το Daesh, όπως ονομάζουν το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) οι Άραβες.

Σπρώχνει ένα βαρύ σιδερένιο τραπέζι και βγάζει από πίσω μια σκονισμένη βαλίτσα. Μου δείχνει φωτογραφίες του γιου του από το σχολείο. Η αγαπημένη του έχει τραβηχτεί σε ένα οικογενειακό τραπέζι. Με το ένα χέρι αγκαλιάζει τον μικρό Σάμπρι και με το άλλο υψώνει ένα ποτήρι κόκκινο κρασί.

«Ήταν απλώς ένα αγόρι της ηλικίας του. Έβγαινε σε μπαρ, είχε κοπέλα, έπαιζε ποδόσφαιρο. Τέλειωσε το σχολείο και δούλευε όπου έβρισκε. Ήμασταν φίλοι, αλλά δεν κατάλαβα ότι μεταμορφωνόταν. Δεν άφησε ποτέ γενειάδα ούτε άλλαξε τρόπο ζωής. Ήταν πάντα χαμογελαστός. Στην επανάσταση του 2011 επικρατούσε χάος. Ήμασταν ζούγκλα. Ιμάμηδες έστηναν σκηνές στον δρόμο για να προσηλυτίσουν τους νέους στο ακραίο Ισλάμ. Έτσι ξεκίνησαν όλα. Ξέρουν να πατάνε στο αδύνατό μας σημείο: τη φτώχεια και την ανεργία. Οι άδειες τσέπες σε κάνουν εύκολο στόχο. Αυτοί σου δίνουν ένα όπλο, σου υπόσχονται λεφτά και νιώθεις ότι έγινες κάποιος. Εκμεταλλεύονται την ιδέα του Ισλάμ για να κάνουν business. Δεν ξέρω πώς του έκαναν πλύση εγκεφάλου. Μόνο να είχα καταλάβει… θα τον σταματούσα», λέει και κρύβει το πρόσωπο στις παλάμες του.

Είναι μεσημέρι και οι νέοι περνούν καθιστοί στα πεζούλια τις ώρες της καλοκαιρινής ραστώνης. «Καλώς ήρθες στην Κολομβία», με χαιρετάνε. Η γειτονιά λέγεται Κασμέτ, αλλά της κολλήσανε το «Κολομβία» γιατί «εδώ βρίσκεις ναρκωτικά και φτώχεια σε αφθονία». Συζητάνε για το ματς της ημέρας και ραπάρουν ρίμες του Eminem, μαθαίνοντας έτσι αγγλικά.

Από τις ανοιχτές πόρτες των σπιτιών μυρίζει φρεσκοκομμένο καρπούζι και κουσκούς που μαγειρεύουν οι γυναίκες. Μια οικογένεια με προσκαλεί να φάω μαζί τους.

Στη γειτονιά του Κασμέτ, ακόμα πέντε νέοι άντρες έφυγαν κρυφά για να ντυθούν μαχητές του ΙΚ. «Μεγαλώσαμε απλά, πηγαίναμε σχολείο, παίζαμε μπάλα. Εγώ δούλευα χρόνια στον τουρισμό αλλά έμεινα άνεργος μετά την τρομοκρατική επίθεση στο ξενοδοχείο. Το πάλεψα πολύ και βρήκα δουλειά ως γυμναστής. Οι περισσότεροι φίλοι μου, όμως, είναι άνεργοι. Άλλοι μπήκαν σε μια βάρκα και έφυγαν μετανάστες χωρίς χαρτιά και άλλοι έφυγαν για τζιχάντ. Δεν τους δικαιολογώ. Ο αγώνας για μια καλύτερη ζωή είναι εδώ», λέει ο 27χρονος οικοδεσπότης μου, Σάμπερ Αγκρέμπι, ενώ πιάνει να σκαρώνει κάτι στίχους.

«Τι γράφεις;».

«Για τη ζωή μας. Το τραγούδι λέει ότι οι πολιτικοί δεν κάνουν τίποτα για εμάς».

Αυτή είναι η φράση-κλειδί σύμφωνα με τον Τυνήσιο αναλυτή Habib Sayah, ειδικό σε ζητήματα διεθνούς ασφάλειας και τρομοκρατίας, αν θέλουμε να αναζητήσουμε τη ρίζα του κακού μακριά από εύπεπτες ισλαμοφοβικές κορόνες. Το πρόβλημα δεν πηγάζει από την τυχόν ισλαμική διαπαιδαγώγηση. Αντιθέτως, όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη ιστορία της Τυνησίας, στην οποία οι εξόριστοι και φυλακισμένοι από το προηγούμενο καθεστώς ισλαμιστές κέρδισαν τις πρώτες ελεύθερες εκλογές μετά το 2011, όσο περισσότερο δαιμονοποιείται και ποινικοποιείται η ελευθερία της θρησκευτικής έκφρασης τόσο πολλαπλασιάζουμε τις «ωρολογιακές βόμβες» στις κοινωνίες. Η φτώχεια οδηγεί στη ριζοσπαστικοποίηση των νέων, αλλά ούτε αυτή κρίνεται ως η βασική αιτία.

«Δεν υπάρχει ένα ομοιογενές προφίλ τζιχαντιστών», τονίζει ο αναλυτής. «Συναντάμε το κλασικό προφίλ αυτού που είναι άνεργος ή κάνει μικροδουλειές και προέρχεται από περιθωριοποιημένο περιβάλλον, πολλοί όμως είναι από υψηλότερες κοινωνικές τάξεις και εξεγείρονται για τη φτώχεια των άλλων. Ο πιο σημαντικός παράγοντας, που παραβλέπεται συστηματικά, είναι ο αποκλεισμός από τις πολιτικές αποφάσεις και η ρήξη μεταξύ κράτους και πολίτη. Είναι η έλλειψη αίσθησης των νέων ότι ανήκουν σε μια κοινότητα η οποία θα επιφέρει θετικές αλλαγές στη ζωή τους. Διαφημίζουμε την Τυνησία ως το success story της Αραβικής Άνοιξης, χειροκροτούμε για το Νόμπελ Ειρήνης, αλλά ο πολίτης αντιμετωπίζει καθημερινά αστυνομική βία, διαφθορά, γραφειοκρατία και αποκλεισμό», εξηγεί ο κ. Sayah. «Αυτές οι συνθήκες διαβρώνουν την αξιοπιστία του κράτους. Αν το κράτος δεν αντιληφθεί ότι στέλνει τους νέους στα χέρια του Ι.Κ. δεν πρόκειται να σπάσει ο κύκλος του εξτρεμισμού. Για να αποτρέψεις κάποιον από το να πιστέψει στο Ι.Κ. ή για να ενσωματώσεις στην κοινωνία αυτούς που επιστρέφουν, χρειάζεται να τους προσφέρεις μια βιώσιμη προοπτική για τη ζωή τους. Αν τους απομονώσεις, αναζωπυρώνεις την αίσθηση αδικίας».

Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή, φαίνεται ότι οι τζιχαντιστές είναι κατασκεύασμα των μεγάλων παικτών της γεωπολιτικής σκακιέρας, που σαν άλλοι δρ. Φρανκενστάιν έφτιαξαν ένα τέρας το οποίο στο τέλος στράφηκε και εναντίον τους. Η πρώτη γενιά τζιχαντιστών δημιουργείται τη δεκαετία του '80, όταν η Αμερική και άλλες χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, αναζητούν στρατιώτες να πολεμήσουν εναντίον των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Ενεργό ρόλο στην οργάνωση του στρατού παίζει κάποιος που το όνομά του θα το συζητάμε για χρόνια μετά: ο Οσάμα Μπιν Λάντεν. Αυτή η γενιά είναι γέννημα-θρέμμα των πολιτικών συγκρούσεων της Μέσης Ανατολής. Η επόμενη γενιά αναπτύσσεται στα μέσα του '90 και απαρτίζεται από ανθρώπους που ζούσαν στη Μέση Ανατολή και οι κύριες εμπνεύσεις τους προέρχονται είτε από τη «νικηφόρα» πορεία των Μουτζαχεντίν εναντίον των Σοβιετικών είτε από τον εμφύλιο της Αλγερίας.

Σύμφωνα με τον Σωτήρη Ρούσσο, αναπληρωτή καθηγητή διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και επιστημονικό υπεύθυνο του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών, από τα μέσα του 2000 είμαστε αυτόπτες μάρτυρες της τρίτης και ίσως πιο σημαντικής γενιάς τζιχαντιστών:

«Πρόκειται για νέους ανθρώπους που κατά βάση δεν μεγάλωσαν στη Μέση Ανατολή και πολλοί από αυτούς δεν έχουν καν ταξιδέψει εκεί. Έχουν γεννηθεί στην Ευρώπη, όπως συνήθως και οι γονείς τους, και η Μέση Ανατολή και το Μαγκρέμπ είναι ένα περιβάλλον μυθικό γι' αυτούς. Δεν συνδέεται ούτε με προσωπικές εμπειρίες τους και συχνά ούτε με διαβάσματά τους. Πολλοί αγνοούν τις πολιτικές εξελίξεις. Δεν είναι λόγιοι του Κορανίου ούτε ιδιαίτερα ευσεβείς».

Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι κάποιοι νεοσύλλεκτοι Ευρωπαίοι του ΙΚ λίγο πριν από το ταξίδι τους για τζιχάντ παρήγγειλαν από το Amazon το Ισλάμ για Αρχάριους.

Γιατί, όμως, είναι επιρρεπείς όσοι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε δυτικές κοινωνίες, όπως οι δράστες των τρομοκρατικών επιθέσεων στη Γαλλία και το Βέλγιο;

«Υπάρχει πρόβλημα ταυτότητας. Δεν είναι μετανάστες, αλλά τους συμπεριφέρονται σαν μετανάστες. Ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των παιδιών δεν ενσωματώνεται και οι λόγοι είναι πολύπλοκοι και έχουν να κάνουν με το κράτος και την κοινωνία. Τους λένε, για παράδειγμα: "Γίνε Γάλλος και θα σε ενσωματώσω". Ενσωμάτωση, όμως, σημαίνει ότι δέχεσαι τον άλλον όπως είναι, δεν του λες "βγάλε τη μαντίλα στο σχολείο ή στον δημόσιο χώρο". Αν σε κάποιον ασκήσεις βία επειδή φοράει μαντίλα και ανταπαντήσει με τη βία, θα τον στοχοποιήσεις, όμως στην πραγματικότητα από πού προήλθε η βία; Από την άλλη, στη Γαλλία, το 60% των νέων φυλακισμένων, 15-25 χρονών, είναι μουσουλμάνοι γιατί υπάρχει σύζευξη φτώχειας και απομόνωσης. Μέσα στη φυλακή γίνεται μεγάλος προσηλυτισμός στο σαλαφιστικό Ισλάμ, το οποίο λειτουργεί ως αποκούμπι: δεν έχουμε πατρίδα, ζούμε στα προάστια χωρίς μέλλον, ποιος μας στηρίζει εμάς; Αυτός που καταστέλλεται με τη βία, θα ψάξει μια διέξοδο μετά. Στην Ελλάδα συζητάμε για τους πρόσφυγες και για το αν θα ενσωματωθούν οι μουσουλμάνοι ενώ δεν έχουμε κάνει ακόμα το τζαμί. Είναι τραγελαφικό. Σαν να με βάζεις να μείνω σε μια σκηνή και μετά να με κατηγορείς ότι δεν κάνω μπάνιο κάθε μέρα», εξηγεί ο κ. Ρούσσος, ενώ διευκρινίζει ότι πιο επιτυχημένο μοντέλο ενσωμάτωσης στην οικονομία και την κοινωνία θεωρείται αυτό της Μ. Βρετανίας.

Η επέμβαση της Δύσης σε χώρες της Μέσης Ανατολής παίζει επίσης ρόλο, κατά τον κ. Ρούσσο, καθώς ενισχύει το αφήγημα της νεότερης γενιάς τζιχαντιστών που λέει ότι αφενός οι δυτικές κοινωνίες μάς καταπιέζουν με τις νεοαποικιακές, ξενοφοβικές αντιλήψεις τους, αφετέρου στη Μέση Ανατολή επεμβαίνουν, άρα είμαστε ένα.

Η Αραβική Άνοιξη αποτέλεσε για λίγο το αντίπαλο δέος του τζιχαντισμού, δημιουργώντας την ελπίδα ότι μια εξέγερση που προσέβλεπε στη δημοκρατία μπορούσε να αλλάξει τα πράγματα. Όσο όμως αυτό μετατρέπεται σε ψευδαίσθηση τόσο πιο πολύ οι νέοι κατευθύνονται στο ένοπλο κομμάτι. Και μπορεί συχνά το Ι.Κ. να χαρακτηρίζεται «μεσαιωνικό», όμως ας μην παραβλέπουμε το σύγχρονο πρόσωπο μιας κερδοφόρας επιχείρησης: προσηλυτίζει μέσω των social media (ιδιαίτερα τα κορίτσια, που είναι πιο απομονωμένα), σκηνοθετεί «επικά» βίντεο και φτιάχνει μέχρι και applications για να μαθαίνουν τα παιδιά το αραβικό αλφάβητο μέσω μιλιταριστικών όρων, όπως «όμικρον για όπλο» και «ταυ για τανκς». Θεωρείται η πλουσιότερη τρομοκρατική οργάνωση, με τα έσοδα να προέρχονται από το πετρέλαιο, την αρχαιοκαπηλία, τη φορολόγηση, ιδιωτικές δωρεές και λύτρα από απαγωγές.

Τι ελκύει όμως χιλιάδες νέους να αφήσουν γενειάδες και να πιάσουν τα όπλα;

«Μην ξεχνάμε ότι ο κύκλος των τζιχαντιστών είναι σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τα σχεδόν 2 δισ. μουσουλμάνων στον κόσμο. Ακόμα και το ΙΚ, που είναι η μεγαλύτερη ισλαμιστική οργάνωση αυτήν τη στιγμή, μετρά 25.000-50.000 στρατιώτες. Αρκούν όμως λίγοι για να κάνουν ένα λουτρό αίματος.

Το ΙΚ είναι ένα «success story» και αυτοί οι νέοι χρειάζονται μια ιστορία που νικάει γιατί είναι περιθωριοποιημένοι. Με την ανδρεία και την ευλογία του Αλλάχ, το ΙΚ νικάει όλους τους εχθρούς του και δημιουργεί ένα μόρφωμα το οποίο ενέχει το Ισλάμ και την αξιοπρέπεια, τιμώντας όλα αυτά που στους ίδιους θεωρούνται προβληματικά. Εγκαθιδρύει επίσης ένα κράτος με πολυεθνικό χαρακτήρα. Είτε είσαι Γερμανός είτε Καναδός έχεις θέση, και όντως έχουμε ένα αξιοσέβαστο ποσοστό προσήλυτων. Όλο αυτό είναι αρκετά ελκυστικό για κάποιον που σκέφτεται ήδη να ενστερνιστεί το σαλαφιστικό Ισλάμ», μου απαντάει ο κ. Ρούσσος.

Πίσω στο σπίτι του Χαλίφα, ζητάω να δω το δωμάτιο του Σάμπρι, αλλά παραμένει κλειδωμένο από τότε που έφυγε για τη Συρία. Από την κλειδαρότρυπα διακρίνω έναν καναπέ και ένα κουβαριασμένο σεντόνι.

«Πώς να πιστέψω ότι το κράτος θα αποτρέψει τα παιδιά μας από το να πάνε στο ΙΚ; Ποιος νοιάζεται για μας; Ντρέπομαι. Όλη μας η ζωή άλλαξε. Ήμασταν ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι, με αγάπη για τη ζωή. Ντυνόμασταν και ζούσαμε σαν Ευρωπαίοι. Το ΙΚ μάς κατέστρεψε. Σκοτώνουν, κλέβουν, βιάζουν γυναίκες. Γιατί; Μας γυρνούν 100 χρόνια πίσω», μονολογεί ο πατέρας ενώ καπνίζει αρειμανίως φθηνά λαθραία τσιγάρα από τη Λιβύη.

Αυτή η λαθραία διακίνηση τσιγάρων, πετρελαίου και άλλων αγαθών από τη Λιβύη στην Τυνησία –ούσα η μοναδική πηγή εσόδων για τον εξαθλιωμένο νότο– αποτελεί δούρειο ίππο για τους Τυνήσιους που φεύγουν παράνομα για τζιχάντ και γι' αυτούς που επιστρέφουν στη χώρα, είτε ως αποστάτες είτε ως εντεταλμένοι μάρτυρες.

Τα μέτρα πρόληψης που πήρε μέχρι τώρα το τυνησιακό κράτος ήταν να χτίσει ένα τείχος από αμμόλοφους σε ένα μέρος των αχανών συνόρων που μοιράζεται με τη Λιβύη και να απαγορεύσει τα ταξίδια σε Τυνήσιους μέχρι 35 χρονών, κάνοντας τη χώρα να μοιάζει με ανοιχτή φυλακή για τη γενιά της «επανάστασης του γιασεμιού».

Η οργάνωση που ασχολείται με τους Τυνήσιους που αγνοούνται στο εξωτερικό (RATTA: Rescue Association for Tunisians Trapped Abroad) προσπαθεί να καλύψει το κενό της πολιτικής βούλησης, αλλά η αποστολή της είναι γιγάντια και τα μέσα της πενιχρά. «Οι οικογένειες έρχονται σ' εμάς σε κατάσταση σοκ και ντροπής. Το κράτος δεν έχει κανένα σχέδιο και κανέναν αντίλογο απέναντι στο ΙΚ. Εμείς παρακινούμε τις οικογένειες των τζιχαντιστών να μιλάνε στα media ώστε να αποτρέψουμε άλλους νέους από το να πάνε», μου λέει ο πρόεδρος της RATTA, Mohamed Ikbal Ben Rejeb.

Προς τα τέλη του 2015, ένα νέο τηλεφώνημα έφερε αναστάτωση στην οικογένεια του Χαλίφα. «Θέλω να γυρίσω. Δεν θέλω να σκοτώσω κανέναν», ακούστηκε αυτήν τη φορά από την άλλη άκρη της γραμμής. Ο Σάμπρι κατάφερε να επιστρέψει, αλλά η οικογένειά του δεν γνωρίζει γιατί και πώς. «Ίσως κατάλαβε ότι ήταν λάθος. Ίσως φοβήθηκε με τόσο αίμα αθώων παιδιών γύρω του. Έβλεπε διαφορετικές ομάδες να ορκίζονται στον Αλλάχ και μετά να αλληλοσκοτώνονται», σκέφτεται ο πατέρας.

«Μόλις επέστρεψε, τον συνέλαβαν. Η αστυνομία με ανέκρινε ρωτώντας πώς τον ανέθρεψα, για την παιδική του ηλικία, αν είχε σχέσεις με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Οι φυλακές είναι γεμάτες με παιδιά σαν τον γιο μου. Δεν τον επισκέπτομαι ούτε μιλάμε όσο είναι στην απομόνωση. Δεν νομίζω ότι η φυλακή θα τον βοηθήσει, αλλά ο νόμος είναι νόμος. Ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα είναι ελεύθερος», λέει ο Χαλίφα, κομπιάζοντας πια.

Ο Σάμπρι είναι ένας από τους 6.000 Τυνήσιους που έφυγαν για τζιχάντ στη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη και ένας από τους τουλάχιστον 700 που επέστρεψαν στη χώρα. «Εμείς προτείνουμε ειδικά κέντρα με ψυχολόγους, κοινωνιολόγους και ιμάμηδες, αλλά το κράτος προτιμά την αστυνομική παρακολούθηση και τη φυλακή. Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο επανένταξης και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο», λέει ο πρόεδρος της RATTA.

Παρομοίως και η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τον κ. Ρούσσο, ακολουθεί μια στρατηγική προς τη λάθος κατεύθυνση. Πιο συγκεκριμένα, «γιγαντώνεται ο μηχανισμός αστυνόμευσης και πειθάρχησης με πρόσχημα την κοινή ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και διαμορφώνεται ένα πλέγμα ελέγχων με αντικείμενο την τρομοκρατία που δεν θα δώσουν αποτελέσματα αλλά θα χτίσουν μια φάμπρικα εκατομμυρίων ευρώ. Αυτό δημιουργεί υστερία και μια τεράστια βιομηχανία, σε συνδυασμό και με αμερικανικές εταιρίες. Η Ευρώπη θα έπρεπε να κατευθύνεται προς την ενσωμάτωση. Οι πρόσφυγες, για παράδειγμα, μπορούν να αναστήσουν πεθαμένα χωριά, αλλά χρειάζεται σχεδιασμός και μελέτη: από πού μας έρχονται αυτοί οι άνθρωποι (αστικά κέντρα, αγροτικές περιοχές), τι μόρφωση έχουν κ.λπ.».

Σχετικά με το μέλλον του ΙΚ, ο Τυνήσιος αναλυτής και ο Έλληνας καθηγητής συγκλίνουν στο ότι στρατιωτικά μπορεί να ηττηθεί σύντομα, αλλά όσο επικρατούν συνθήκες χάους και συγκρούσεων –όπως ο εμφύλιος στη Συρία– και η αστάθεια συνεχίζεται, θα εμφανίζονται νέα μορφώματα εμπνεόμενα από το Ι.Κ., αφού δεν είναι εξίσου εύκολο να ηττηθεί πολιτικά και ιδεολογικά.

Τα τελευταία δυο χρόνια της ζωής μου τα έχω περάσει στην Τυνησία. Τα σαββατόβραδα τα μπαράκια γεμίζουν με νέους και νέες που παραγγέλνουν κοκτέιλ και χορεύουν μέχρι το πρωί, ενώ σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας δηλώνει άθρησκο. Στην καρδιά της πρωτεύουσας υπάρχει ελληνική εκκλησία, καθεδρικός ναός και συναγωγές. Τίποτα από αυτά δεν με εντυπωσιάζει, μιας και πρόκειται για μια ανεκτική κοινωνία που η καθημερινότητά της θυμίζει ευρωπαϊκή μεσογειακή χώρα. Αυτό που με εντυπωσιάζει, όμως, είναι ότι η Τυνησία εξάγει τους περισσότερους τζιχαντιστές στον κόσμο.

Πολλοί νέοι απορρίπτουν το πολιτικό Ισλάμ και αναζητούν διέξοδο στο hip hop, τον κινηματογράφο, τα graffiti. Στα σχολεία, τα παιδιά δεν κάνουν ασκήσεις ετοιμότητας για σεισμούς αλλά για τρομοκρατικές επιθέσεις, και στις σχολικές γιορτές παίζουν θεατρικά κατά του ΙΚ. «Θα σου πω μια ωραία ιστορία», λέει ο κ. Sayah ενώ τελειώνουμε την μπίρα μας. «Πριν από λίγο καιρό συνέλαβαν έναν 14χρονο ο οποίος έφευγε για τζιχάντ. Τον επέστρεψαν σπίτι του και τον παράτησαν. Ανέλαβε να τον βοηθήσει μια τοπική συλλογικότητα νέων και σήμερα αυτός ο έφηβος γράφει ένα θεατρικό κατά του τζιχάντ. Νομίζω ότι υπάρχει ελπίδα».

Στο σπίτι του Χαλίφα, η ώρα περνάει και πιάνει να σουρουπώνει. Ετοιμάζεται για την καθημερινή του ιεροτελεστία: «Κάθε βράδυ πάω για ψάρεμα. Μόνο έτσι καθαρίζει το μυαλό μου. Αναρωτιέμαι γιατί έπρεπε να συμβεί αυτό στον γιο μου, αλλά τουλάχιστον είναι ζωντανός. Περιμένω να τον σφίξω στην αγκαλιά μου και να ξεκλειδώσουμε επιτέλους το δωμάτιό του. Θέλω ειρήνη. Τίποτα άλλο».

*Το επίθετο της οικογένειας δεν δημοσιεύεται έπειτα από παράκληση του πατέρα για λόγους προστασίας της οικογένειας.

Περισσότερα από το VICE

Ελληνίδες Φωτογραφίζονται με τα Ρούχα που Φορούσαν Όταν τους Έκαναν Παρατήρηση στη Δουλειά

Χρυσαυγίτης με Τατουάζ το Άουσβιτς στην Πρώτη Γραμμή των «Αγανακτισμένων» Κατοίκων της Λέσβου

«Φάε το Φαΐ σου Γιατί θα 'Ρθει ο Καραμανλής»: Ιστορίες Πολιτικής Προπαγάνδας που μας Έκαναν οι Γονείς μας