Δεν είχε τύχει ποτέ να ασχοληθώ με τις συνθήκες εργασίας των ανθρώπων που εργάζονται ως promoters σε σούπερ μάρκετ, καφετέριες ή εκθέσεις, μέχρι που ένας φίλος από τον χώρο της επικοινωνίας μετέφερε στην παρέα την αηδιαστική εμπειρία να διαβάζεις μια προσφορά τέτοιας εταιρείας προς πελάτη. Του ζήτησα την προσφορά από περιέργεια και ναι… ήταν για εμετό.Η προσφορά αφορούσε κοπέλες promoters για ένα περίπτερο έκθεσης και τις τιμολογούσε ως εξής:
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Προφανώς το όνομα της εταιρίας είναι στη διάθεση του VICE αλλά λίγη σημασία έχει, αφού από τη συνέχεια της έρευνας προκύπτει ότι λίγο πολύ όλη η αγορά του promotion λειτουργεί με αυτό τον τρόπο, ενδεχομένως με κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις.Τις επόμενες ημέρες έψαξα κι άλλες παρόμοιες προσφορές και βρήκα παρουσίαση γυναικών προς υποψήφιους πελάτες με φωτογραφίες και πληροφορίες για ηλικία, ύψος, βάρος.Για παράδειγμα:
Από τις προσφορές προκύπτει πως οι εργαζόμενες αξιολογούνται με όρους επίδειξης σώματος. Θα σκεφτόταν κάποιος πως ένα πρακτορείο promotion θα είχε φροντίσει να κάνει μια αξιολόγηση των εργαζομένων με όρους ανταπόκρισης του κοινού/παραγωγικότητας κι ύστερα να προσφέρει μια φιξαρισμένη τιμή ανά εργατοώρα, ενδεχομένως διαφορετική για κάθε είδος event, που όμως θα αφορούσε όλες τις promoters. Αντί γι' αυτό, οι περισσότερες εταιρείες του χώρου τιμολογούν και αμείβουν τις promoters με εντελώς σεξιστικά κριτήρια.Προσπαθώντας να καταλάβω πραγματικά τι παίζει, αναζήτησα φίλες και γνωστές που δουλεύουν ή έχουν δουλέψει στο παρελθόν στον χώρο του promotion. Ρώτησα τη Γιώτα που έχει εργαστεί ως promoter για πάνω από δέκα χρόνια αν ο σεξισμός που ξεβράζουν αυτές οι προσφορές είναι ο κανόνας. «Ναι, εννοείται. Το ξέρεις από την αρχή αυτό, από την πρώτη οντισιόν», μου απάντησε. Της ζήτησα να μου εξηγήσει πώς γίνονται οι οντισιόν στις διάφορες εταιρείες. «Σου έχουν πει από την αρχή πως πρέπει να φοράς ρούχα που να αναδεικνύουν το σώμα σου ώστε να μπορεί αυτό να αξιολογηθεί. Αν έχεις portfolio με φωτογραφίες, το πας κι αυτό. Λαμβάνουν υπόψη κι άλλα πράγματα, όπως το πόσο επικοινωνιακή είσαι, αν έχεις εμπειρία σε πωλήσεις κι άλλα, αλλά σίγουρα η εμφάνιση παίζει τον σημαντικότερο ρόλο για να σε κατατάξουν σε κατηγορία, κι άρα σε κλίμακα αμοιβής», μου εξήγησε.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Στις εταιρείες που έχει δουλέψει η Γιώτα, οι κατηγορίες πάνε χοντρικά ως εξής:
Όπως μου είπε, οι διαφορές στις αμοιβές ανά κατηγορία είναι τεράστιες. «Φαντάσου πως τα μοντέλα και οι Α+, που απασχολούνται κυρίως σε μεγάλα events, παίρνουν 40 – 50 ευρώ το 4ωρο καθαρά, ενώ οι κοπέλες των κατηγοριών Β και Γ, που κάνουν κυρίως προώθηση σε σούπερ μάρκετ, παίρνουν 22 ευρώ το 8ωρο».
«Μανάρι μου, να σου κάνω λίγο μασαζάκι;»
Ο σεξιστικός χαρακτήρας του χώρου δεν προκύπτει μόνο από τις τιμολογήσεις-αμοιβές, αλλά και από τη σχέση εποπτών – promoters. Ενώ για τη συντριπτική πλειονότητα των προωθήσεων οι εταιρείες ζητούν γυναίκες, οι επόπτες είναι συνήθως άντρες. Η Γιώτα υποστηρίζει μάλιστα πως μέσα στο περιβάλλον «άντρας επιβλέπων, εμφανίσιμη γυναίκα επιβλεπόμενη» αρκετοί επόπτες προσπαθούν να επωφεληθούν. «Οι μισοί σου απευθύνουν τον λόγο με όρους αρκετά… μη επαγγελματικούς. τύπου "κούκλα μου", "κουκλίτσα μου", "μανάρι μου"… Συνήθως όλα καταλήγουν σε "μου"».«Ένας μάλιστα το πήγαινε και παρακάτω», συνέχισε η Γιώτα. «Αν καθόσουν στη θέση του συνοδηγού όταν τελείωνε το event, άπλωνε χέρι με το πρόσχημα να σου κάνει "μασαζάκι" επειδή θα ήσουν κουρασμένη. Επειδή φοβόμασταν να του "την πούμε" άσχημα, μήπως βγούμε από το πρόγραμμα, από κάποια στιγμή και μετά όλες αποφεύγαμε να καθόμαστε δίπλα του, στη θέση του συνοδηγού».
Στη Λεωφόρο Φυλής 6 π.μ. με κολλητό παντελόνι και τακούνια
Υπάρχουν φορές που το περιβάλλον μέσα στο οποίο γίνεται η προώθηση είναι προβληματικό για τις εργαζόμενες. Η Γιώτα θυμήθηκε το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. «Μας έστειλαν 6 η ώρα το πρωί στη λεωφόρο Φυλής για μια εταιρεία τσιγάρων, επειδή εκείνη την ώρα μαζεύονται σε ένα σημείο οδηγοί φορτηγών. Φορούσαμε υποχρεωτικά κολλητό παντελόνι, κολλητό μπλουζάκι και τακούνια. Μεγάλη πίκρα», μου διηγήθηκε. Προφανώς δεν έχω τίποτα εναντίον των νταλικέρηδων κι ούτε υπονοώ πως ένας νταλικέρης είναι πιθανότερο να έχει σεξιστική συμπεριφορά από έναν θαμώνα μπαρ. Ωστόσο, όπως μου είπε η Γιώτα: «Το περιβάλλον εργασίας σε συνδυασμό με την εμφάνισή μας δημιουργούσε στις κοπέλες μια ανασφάλεια, όσο να πεις».
«Με μίνι φούστα στη Βραδιά του Οπλίτη και ο προβολέας πάνω μου»
Παρόμοια εμπειρία από τον χώρο του promotion έχει και η Μαρία, η οποία όμως έχει σταματήσει εδώ και 12 χρόνια. «Ξέρεις ότι έχουν αξιολογήσει την εμφάνισή σου και πως τα χρήματα που παίρνεις έχουν να κάνουν με το πώς είσαι εξωτερικά. Κι η αλήθεια είναι πως επί τρία χρόνια που δούλεψα ως promoter ποτέ δεν δέχθηκα κάποια παρενόχληση ή κάτι παρόμοιο. Αλλά ότι θα σε στείλουν σε μπαρ ντυμένη σαν Lara Croft κρατώντας χειροπέδες και κλομπ δεν είναι κάτι που το ξέρεις από την αρχή», μου είπε.Ωστόσο η Lara Croft δεν ήταν η χειρότερη εμπειρία της Μαρίας ως promoter. Το να προωθείς τσιγάρα μέσα στο στρατόπεδο με μίνι φούστα στη Βραδιά του Οπλίτη ήταν σαφώς πιο χοντρό. «Μας είχαν στείλει στο στρατόπεδο της Κορίνθου στη Βραδιά του Οπλίτη. Ξέρεις, στη γιορτή που οργανώνει ο Στρατός και καλά για να υποδεχθεί τους νεοσύλλεκτους και να τους δείξει πως η θητεία δεν θα είναι και τόσο άσχημη. Έπρεπε να πηγαίνουμε φορώντας μίνι φούστες μπροστά στους φαντάρους και να τους ρωτάμε αν καπνίζουν. Φαντάζεσαι την ατμόσφαιρα που επικρατούσε και πώς μας κοίταζαν», μου διηγήθηκε. «Η πλέον άβολη στιγμή ήταν όταν αυτός που χειριζόταν τον προβολέα έριξε όλο το φως επάνω μου ενώ περπατούσα με το μίνι ανάμεσα στους φαντάρους. Τέτοια "δόξα" δεν την ήθελα, είναι η αλήθεια», συμπλήρωσε.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι κατάλαβα λοιπόν για την αγορά του promotion; Δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι οι εταιρείες κατά κανόνα εξαπατούν τις εργαζόμενες. Οι κοπέλες πάνε στις οντισιόν υποψιασμένες τι παίζει στο εν λόγω επάγγελμα. Εξάλλου οι συμπαθητικές απολαβές και η δυνατότητα να προσαρμόζεις το πόσο δουλεύεις ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες σου είναι δυνατά κίνητρα, ειδικά για φοιτήτριες ή γυναίκες που για διάφορους λόγους δεν μπορούν να έχουν σταθερή εργασία. Αυτό όμως δεν αναιρεί πως η όλη λογική του χώρου είναι σεξιστική, ότι το σώμα και το φύλο των εργαζομένων πουλιούνται ως εμπόρευμα, μάλιστα σε τιμές που δεν ορίζουν οι ίδιες, και πως δεν εκτιμώνται επαρκώς τυχόν άλλα προσόντα, πιο σχετικά με την προώθηση προϊόντων. Άσε που ορισμένοι εκμεταλλεύονται το προβληματικό context και προσφέρουν μασαζάκι…Περισσότερα από το VICEΔέκα Πράγματα που Συμβαίνουν Όταν ΣυγκατοικείςΑυτός Είναι ο Μοναδικός Δρόμος-Φάντασμα της ΘεσσαλονίκηςΤι Κάνουν οι Γυναίκες Όταν δεν τις Βλέπει Κανείς
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
Προφανώς το όνομα της εταιρίας είναι στη διάθεση του VICE αλλά λίγη σημασία έχει, αφού από τη συνέχεια της έρευνας προκύπτει ότι λίγο πολύ όλη η αγορά του promotion λειτουργεί με αυτό τον τρόπο, ενδεχομένως με κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις.Τις επόμενες ημέρες έψαξα κι άλλες παρόμοιες προσφορές και βρήκα παρουσίαση γυναικών προς υποψήφιους πελάτες με φωτογραφίες και πληροφορίες για ηλικία, ύψος, βάρος.Για παράδειγμα:
Από τις προσφορές προκύπτει πως οι εργαζόμενες αξιολογούνται με όρους επίδειξης σώματος. Θα σκεφτόταν κάποιος πως ένα πρακτορείο promotion θα είχε φροντίσει να κάνει μια αξιολόγηση των εργαζομένων με όρους ανταπόκρισης του κοινού/παραγωγικότητας κι ύστερα να προσφέρει μια φιξαρισμένη τιμή ανά εργατοώρα, ενδεχομένως διαφορετική για κάθε είδος event, που όμως θα αφορούσε όλες τις promoters. Αντί γι' αυτό, οι περισσότερες εταιρείες του χώρου τιμολογούν και αμείβουν τις promoters με εντελώς σεξιστικά κριτήρια.Προσπαθώντας να καταλάβω πραγματικά τι παίζει, αναζήτησα φίλες και γνωστές που δουλεύουν ή έχουν δουλέψει στο παρελθόν στον χώρο του promotion. Ρώτησα τη Γιώτα που έχει εργαστεί ως promoter για πάνω από δέκα χρόνια αν ο σεξισμός που ξεβράζουν αυτές οι προσφορές είναι ο κανόνας. «Ναι, εννοείται. Το ξέρεις από την αρχή αυτό, από την πρώτη οντισιόν», μου απάντησε. Της ζήτησα να μου εξηγήσει πώς γίνονται οι οντισιόν στις διάφορες εταιρείες. «Σου έχουν πει από την αρχή πως πρέπει να φοράς ρούχα που να αναδεικνύουν το σώμα σου ώστε να μπορεί αυτό να αξιολογηθεί. Αν έχεις portfolio με φωτογραφίες, το πας κι αυτό. Λαμβάνουν υπόψη κι άλλα πράγματα, όπως το πόσο επικοινωνιακή είσαι, αν έχεις εμπειρία σε πωλήσεις κι άλλα, αλλά σίγουρα η εμφάνιση παίζει τον σημαντικότερο ρόλο για να σε κατατάξουν σε κατηγορία, κι άρα σε κλίμακα αμοιβής», μου εξήγησε.Στις εταιρείες που έχει δουλέψει η Γιώτα, οι κατηγορίες πάνε χοντρικά ως εξής:
Όπως μου είπε, οι διαφορές στις αμοιβές ανά κατηγορία είναι τεράστιες. «Φαντάσου πως τα μοντέλα και οι Α+, που απασχολούνται κυρίως σε μεγάλα events, παίρνουν 40 – 50 ευρώ το 4ωρο καθαρά, ενώ οι κοπέλες των κατηγοριών Β και Γ, που κάνουν κυρίως προώθηση σε σούπερ μάρκετ, παίρνουν 22 ευρώ το 8ωρο».Ο σεξιστικός χαρακτήρας του χώρου δεν προκύπτει μόνο από τις τιμολογήσεις-αμοιβές, αλλά και από τη σχέση εποπτών – promoters. Ενώ για τη συντριπτική πλειονότητα των προωθήσεων οι εταιρείες ζητούν γυναίκες, οι επόπτες είναι συνήθως άντρες. Η Γιώτα υποστηρίζει μάλιστα πως μέσα στο περιβάλλον «άντρας επιβλέπων, εμφανίσιμη γυναίκα επιβλεπόμενη» αρκετοί επόπτες προσπαθούν να επωφεληθούν. «Οι μισοί σου απευθύνουν τον λόγο με όρους αρκετά… μη επαγγελματικούς. τύπου "κούκλα μου", "κουκλίτσα μου", "μανάρι μου"… Συνήθως όλα καταλήγουν σε "μου"».«Ένας μάλιστα το πήγαινε και παρακάτω», συνέχισε η Γιώτα. «Αν καθόσουν στη θέση του συνοδηγού όταν τελείωνε το event, άπλωνε χέρι με το πρόσχημα να σου κάνει "μασαζάκι" επειδή θα ήσουν κουρασμένη. Επειδή φοβόμασταν να του "την πούμε" άσχημα, μήπως βγούμε από το πρόγραμμα, από κάποια στιγμή και μετά όλες αποφεύγαμε να καθόμαστε δίπλα του, στη θέση του συνοδηγού».