Μία Ψυχοθεραπεύτρια Εξηγεί αν Έχεις Πάθει Burnout ή Kατάθλιψη

Τον Μάιο του 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επέκτεινε τον ορισμό του burnout στη Διεθνή Κατηγοριοποίηση Νόσων. Η αναθεωρημένη εκδοχή  εστίαζε στο burnout ως εργασιακό φαινόμενο, που χαρακτηρίζεται από αίσθημα εξάντλησης, αυξημένη ψυχική απόσταση από την εργασία και μειωμένη αποτελεσματικότητα. Ή, με πιο απλά λόγια, εξάντληση και απάθεια σε σημείο που επηρεάζει η ικανότητα να κάνεις τη δουλειά σου.

Μπορεί ο ορισμός να είναι καινούργιος, αλλά ακούγεται γνώριμος. Ενώ το burnout θεωρητικά αναφέρεται στα συναισθήματα που προκύπτουν από το εργασιακό στρες, έχει πολλά κοινά συμπτώματα με μια άλλη ψυχική ασθένεια που δείχνει αυξητικές τάσεις: την κατάθλιψη. Θεωρητικά οι δύο καταστάσεις μοιάζουν πολύ. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης περιλαμβάνουν πράγματα όπως απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που κάποτε απολάμβανες, αυξημένη κούραση, δυσκολία να σκεφτείς και αίσθημα απαξίας. Και σωματικά, όπως είπε η ψυχοθεραπεύτρια Melissa Russiano στο VICE, αυτά τα δύο συχνά μοιάζουν - τουλάχιστον στην αρχή.

Παρόλα αυτά, το burnout και η κατάθλιψη διαφέρουν πολύ ως προς τις αιτίες και την αντιμετώπιση. «Μοιάζουν σχετικά, αλλά δημιουργούνται αλλιώς», είπε η Russiano. Η κατάθλιψη είναι ζήτημα προσωπικής ψυχικής υγείας, ενώ το burnout -όπως έχουμε ξαναπεί- θεωρείται αποτέλεσμα παραγόντων του συστήματος, όπως απαιτητικά εργασιακά προγράμματα, έλλειψη πληρωμένων ρεπό και απουσία πρόβλεψης για την υγεία και την οικογένεια. Έτσι, η διαχείριση του burnout, μερικές φορές, μπορεί να είναι απλή (να απομακρύνεις τον στρεσογόνο παράγοντα από τη ζωή σου). Ενώ η διαχείριση της κατάθλιψης είναι πιο σύνθετη, όπως λέει η Russiano.

Για να σε βοηθήσει να καταλάβεις με ποιο από τα δύο ζητήματα είσαι αντιμέτωπος, το VICE μίλησε με τη Russiano -που συναντά πολύ συχνά περιπτώσεις burnout και κατάθλιψης- σχετικά με τις σημαντικές διαφορές ανάμεσά τους. Τόνισε πως όποιο κι αν είναι το πρόβλημα, μια επίσκεψη σε έναν ψυχοθεραπευτή μπορεί να είναι μια καλή αρχή.

Η κύρια διαφορά ανάμεσα στην κατάθλιψη και το burnout είναι ότι το burnout οφείλεται σχεδόν πάντα σε κάποιον συγκεκριμένο στρεσογόνο παράγοντα ή κάποιο γεγονός. Μπορεί να είναι κάτι μόνιμο, όπως ένα dealine ή κάτι μεγαλύτερο και πιο ευρύ, όπως η έλλειψη μέριμνας για τη φύλαξη των παιδιών, οι κακές αμοιβές ή να έχεις περίεργο αφεντικό.

Ένα καλό τεστ για να καταλάβεις αν έχεις burnout ή κατάθλιψη είναι να παρατηρήσεις αν νιώθεις άσχημα, όταν συμβαίνει κάτι συγκεκριμένο. Αν το βράδυ της Κυριακής είναι αφόρητο και τα σαββατοκύριακα σκέφτεσαι συνέχεια την ερχόμενη εργάσιμη εβδομάδα, τότε ίσως να έχεις burnout που σχετίζεται με τη δουλειά. Αν νιώθεις γενικά άσχημα –κουρασμένος, αδιάφορος, χωρίς κίνητρο εντός και εκτός δουλειάς– και δεν μπορείς να σκεφτείς για ποιο λόγο μπορεί να συμβαίνει αυτό, τότε μπορεί να είναι σημάδι κατάθλιψης.

Στην κατάθλιψη, σύμφωνα με τη Russiano, είναι πιο δύσκολο να απομονώσεις μια αιτία. Μερικές φορές ο πάσχων δεν μπορεί να επισημάνει ένα πρόσφατο γεγονός, όπως μια απώλεια ή μεγάλη αλλαγή, αλλά συχνά είναι ευρύτερο κι έχει να κάνει με ένα ολόκληρο σύστημα. «Είναι δύσκολο να εντοπίσεις την ακριβή αιτία, επειδή είναι σύνθετο», είπε η Russiano.

Ας πούμε ότι το burnout σου έχει σχέση με τη δουλειά. Όσοι μπορούν, το αντιμετωπίζουν με τον μόνο τρόπο που μπορούν: κάνουν διακοπές για λίγες μέρες. Αυτό λειτουργεί, είπε η Russiano, αλλά μόνο για λίγο. Όταν γυρίσεις, θα βρεθείς στην ίδια κατάσταση και το αίσθημα burnout θα εμφανιστεί ξανά.

Την κατάθλιψη είναι πιο δύσκολο να την αποφύγεις. Είναι ριζωμένη σε πολλά διαφορετικά πράγματα, μερικές φορές μια αναπόφευκτη γενετική προδιάθεση, σύμφωνα με τη Russiano. Μια αλλαγή σκηνικού μπορεί να ξεγελάσει το μυαλό να νιώσεις ότι θεράπευσες την κατάθλιψή σου, αλλά δεν λειτουργεί έτσι το πράγμα. Συνήθως κάποιος σκέφτεται «έχω πάθει burnout, χρειάζομαι μια αλλαγή περιβάλλοντος ή άλλη δουλειά», λέει. «Έπειτα, ο στρεσογόνος παράγοντας αλλάζει, όμως τα συμπτώματα είναι ακόμα εκεί. Τότε πολλοί συνειδητοποιούν ότι έχουν κατάθλιψη».

Ίσως η πιο σημαντική διαφορά ανάμεσα στην κατάθλιψη και το burnout είναι ότι η κατάθλιψη προκαλείται από έναν συνδυασμό γενετικής προδιάθεσης (αν και δεν ισχύει για όλους) και γεγονότος, όπως μια τραυματική δουλειά ή εμπειρία, σύμφωνα με όσα λέει η Russiano. Τα επεισόδια κατάθλιψης μπορεί να πυροδοτηθούν από κάτι ή να αρχίσουν από το τίποτα. Είναι ύπουλη ασθένεια.

«Το burnout προκαλείται από τον πιεστικό τρόπο ζωής που έχουμε», λέει. Αν το αφήσεις καιρό, μπορεί να προκαλέσει καταθλιπτικό επεισόδιο ή να είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες που συμβάλλουν στην κατάθλιψη. «Το burnout δεν είναι απλώς εξάντληση, επειδή τότε θα το λέγαμε εξάντληση», είπε η Russiano. «Έχει κοινά στοιχεία με την κατάθλιψη και μπορεί να οδηγήσει και σε αυτή αν δεν αντιμετωπιστεί και να επηρεάσεις τις σχέσεις σου, τα οικονομικά σου και την υγεία σου».

Γι’ αυτό η Russiano συστήνει να μιλήσεις με έναν ψυχολόγο που μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις τι σου συμβαίνει (μπορεί να έχεις και τα δύο, όνειρο!) και να το αντιμετωπίσεις. Ούτε το burnout ούτε η κατάθλιψη μπορούν να εμποδιστούν τελείως, αλλά και οι δύο παθήσεις είναι διαχειρίσιμες, ιδίως με λίγη βοήθεια.

Περισσότερα από το VICE

Ο «Γρίφος» του Ισπανικού Skunk στην Ηγουμενίτσα

Η Marseaux θα Ήθελε να Δει Περισσότερους Συνομήλικούς της να Ψηφίζουν

Την Τελευταία Φορά που Μπλόκαρε η Διώρυγα του Σουέζ, Σχηματίστηκε μια Ουτοπική Κοινότητα στη Θάλασσα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.