Έλια Βεργανελάκη: «Το Κράτος Δεν Μεριμνά για τους Καλλιτέχνες και γι' Αυτό Παλεύουμε»

Σίγουρα θα έχετε δει τις τελευταίες μέρες στο Facebook τη χαρακτηριστική λεζάντα "SUPPORT ART WORKERS" που έχουν προσθέσει πολλοί στις εικόνες προφίλ τους, η οποία μας προτρέπει να σταθούμε δίπλα στους εργαζομένους στον χώρο της τέχνης. Φαντάζει αυτονόητο ότι σε μια τόσο ιδιαίτερη κατάσταση, όπως αυτή που ζούμε τους τελευταίους μήνες, η εκάστοτε κυβέρνηση θα έπαιρνε τα απαραίτητα μέτρα για να στηρίξει τον συγκεκριμένο τομέα. Όταν απαγορεύεται, για οποιοδήποτε λόγο, σε μια ομάδα επαγγελματιών να ασκήσουν το επάγγελμά τους θα πρέπει να υπάρχει και η σχετική στήριξη - όπως συμβαίνει σχεδόν με όλους τους υπόλοιπους άξονες.

Ωστόσο, σε μια χώρα που η λογική και το παράλογο προχωρούν χέρι-χέρι, μέχρι στιγμής δεν έχει πραγματοποιηθεί κάποια σοβαρή κίνηση στήριξης από πλευράς των κυβερνώντων. Μόνο υποσχέσεις προς χιλιάδες συμπολίτες μας, που μάλλον είναι αόρατοι στα χαρτιά. Χρησιμοποιώντας τα μέσα που διαθέτουν λοιπόν (την τέχνη και το Διαδίκτυο), επαγγελματίες απηύθυναν ένα κάλεσμα, μέσω βίντεο που έχουν αναρτηθεί σε διάφορες πλατφόρμες, στην κυβέρνηση να πράξει το αυτονόητο.

Την αρχή έκανε η ηθοποιός/casting director, Έλια Βεργανελάκη με το βίντεο «Ο Καλλιτέχνης Δεν Είναι Άνθρωπος».

Μέσα σε λίγες ώρες συγκέντρωσε χιλιάδες views, γεγονός που τη μετέτρεψε σε ένα από τα πρόσωπα αυτού του αγώνα. Στη συνέχεια, είχαμε περισσότερα βίντεο από καλλιτέχνες που προέρχονται από διάφορους χώρους, αλλά και τεχνικούς, κάτι που έκανε το πρόβλημα γνωστό σε περισσότερο κόσμο, με αποτέλεσμα να υπάρξει και η προαναφερθείσα διαδικτυακή διαμαρτυρία.

Με αφορμή τις παραπάνω δράσεις αποφάσισα να έρθω σε επαφή με την Έλια και να μιλήσω μαζί της για όσα διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα.

VICE: Πώς γεννήθηκε μέσα σου η ιδέα να φτιάξεις αυτό το βίντεο και να το ανεβάσεις στο YouTube;
Έλια Βεργανελάκη: Όλα ξεκίνησαν το πρωί της 11ης Απριλίου. Ένιωσα την ανάγκη να τα πω, χωρίς να σκεφτώ ότι θα γινόταν viral. Άρχισα να μιλάω και να ηχογραφώ αυτά που λέω -χωρίς να υπάρχει κάποιο κείμενο- και στη συνέχεια έκατσα στη βεράντα με έναν καφέ για να ακούσω όσα είχα πει. Στη συνέχεια τα πέρασα σε κείμενο και φώναξα τον φίλο μου, ο οποίος έχει μια καλή κάμερα και το έγραψα σε ένα take. Δεν ήθελα να αλλάξω κάτι, ούτε να το προβάρω, προτίμησα να κρατήσω την ένταση που βγήκε. Το ανέβασα το απόγευμα της ίδιας μέρας και μέχρι το βράδυ είχε πιάσει 30.000 views.

H ανταπόκριση του κόσμου ποια ήταν;
Αν κάνει κάποιος τον κόπο να μπει στα σχόλια του βίντεο θα δει ότι στην πλειοψηφία τους είναι θετικά. Την πρώτη εβδομάδα έλαβα χιλιάδες μηνύματα, ήταν απίστευτο συναίσθημα. Όταν λέω χιλιάδες δεν υπερβάλλω, έλαβα μηνύματα από ανθρώπους που δεν γνωρίζω, οι οποίοι μου έλεγαν ότι έπραξα σωστά που βγήκα να μιλήσω. Υπήρξαν και ελάχιστα σχόλια από haters, αλλά αυτό ήταν αναμενόμενο και δεν τους έδωσα ιδιαίτερη σημασία. Είναι πρωτόγνωρη εμπειρία για μένα, επειδή δεν μου είχε τύχει ξανά να γίνω viral.

Βλέποντας το βίντεο σήμερα, τρεις εβδομάδες αργότερα, θα άλλαζες κάτι;
Όχι, δεν θα άλλαζα τίποτα. Ίσως να έμπαινα στη διαδικασία να συντάξω το κείμενο λίγο καλύτερα, αλλά μετά από την απήχηση που είχε, νομίζω ότι ο σκοπός επετεύχθη.

Τι ισχύει αυτή τη στιγμή για τους επαγγελματίες του χώρου;
Υποτίθεται ότι συμπεριέλαβαν στον ΚΑΔ καλλιτέχνες, μουσικούς και ηθοποιούς. Βέβαια, οι προϋποθέσεις για να λάβει κάποιος το επίδομα των 800 ευρώ είναι αστείες. Η βασικότερη είναι να μην έχεις μπει ταμείο ανεργίας από 1η Ιανουαρίου μέχρι τέλος Απριλίου. Για παράδειγμα, αν εγώ που δούλευα σε μια παραγωγή που τελείωσε στις 27 Φλεβάρη και πήρα την απόλυσή από τη σύμβαση μου, έκανα νόμιμα αίτηση για να μπω στο ταμείο και αυτή εγκρινόταν, σήμερα δεν θα είχα το δικαίωμα να λάβω το επίδομα. Επίσης, το δικαιούνται όσοι πληρούσαν τις προδιαγραφές του ειδικού εποχικού επιδόματος. Αυτό έχει να κάνει με τα ένσημα της 12ης κλάσης - καλλιτέχνες και τεχνικοί του κλάδου μας.

Για να λάβεις το εν λόγω επίδομα θα πρέπει να έχεις από 50 έως 200 ένσημα ανά έτος. Δηλαδή, δεν δικαιούται το επίδομα για τον Covid-19 όποιος το προηγούμενο έτος συγκέντρωσε λιγότερα από 50 ένσημα, αλλά ούτε κάποιος που δούλεψε πολύ. Θεωρώ ότι λειτουργεί περισσότερο ως στάχτη στα μάτια, για να σταματήσουν να γκρινιάζουν οι περισσότεροι και να θεωρηθεί από την κοινή γνώμη -οι περισσότεροι δεν θα ψάξουν τις λεπτομέρειες- ότι το κράτος μεριμνά για τους καλλιτέχνες. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει λοιπόν και γι' αυτό παλεύουμε. Για να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα.

Ακούγεται, επίσης, ότι θα υπάρξει εκ νέου συζήτηση για την πραγματοποίηση κάποιων καλοκαιρινών συναυλιών.
Ναι, διέρρευσε αυτή η πληροφορία. Ότι θα αναθεωρήσουν και ίσως πραγματοποιηθούν κάποια μικρά φεστιβάλ. Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό γίνεται για να επιρρίψουν την ευθύνη πάνω μας και να μην αναλάβουν καμία υποχρέωση να καλύψουν τους έξι μήνες που ζητάμε να πάρουμε ένα επίδομα, εφόσον δεν θα ανοίξουν τα θέατρα και δεν θα γίνουν πολύ μεγάλα φεστιβάλ. Βέβαια, δεν υπάρχει κάποια επίσημη τοποθέτηση ακόμα, αλλά μας φοβίζει πολύ. Είμαστε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων που συζητά αυτές τις μέρες.

Υπό ποιες προϋποθέσεις θα γίνουν αυτές οι παραστάσεις και οι συναυλίες; Αν πραγματοποιηθεί μια παράσταση στην Επίδαυρο, για παράδειγμα, και κολλήσει κάποιος θεατής από εκεί είναι πολύ πιθανό να επικρατήσει πανικός που θα προκαλέσει μεγάλο πρόβλημα στον χώρο για πολύ καιρό. Επίσης, δεν υπάρχει μέριμνα για τους καλλιτέχνες. Εμείς οι ηθοποιοί πώς θα κάνουμε πρόβες; Ερχόμαστε σε πολύ κοντινή επαφή για τις ανάγκες ενός έργου. Δεν έχει μελετηθεί κάτι τέτοιο, οπότε νομίζω ότι όλα είναι στον αέρα.

Μετά το δικό σου βίντεο, είδαμε κι άλλα από περισσότερους επαγγελματίες του χώρου.
Ισχύει και είναι πολύ συγκινητικό. Δύο μέρες μετά το δικό μου βίντεο, μας ήρθε η ιδέα -με κάποιους φίλους- να κάνουμε κάτι πιο συλλογικό. Έτσι, στείλαμε mail σε όσους περισσότερους καλλιτέχνες και εργαζόμενους του χώρου μπορούσαμε, ακόμη και σε άτομα που δεν γνωρίζαμε προσωπικά, με σκοπό να δημιουργηθεί ένα νέο, συλλογικό βίντεο. Πήραμε ατάκες από το δικό μου και τις είπαν περισσότερα άτομα για να δείξουμε ότι δεν είμαι μόνο εγώ, πως συμφωνούν και άλλοι επαγγελματίες. Η ανταπόκριση ήταν τεράστια. Σε λιγότερο από 24 ώρες λάβαμε 128 βίντεο και αποφασίσαμε να σταματήσουμε εκεί, επειδή ο μοντέρ είχε φρικάρει (γέλια). Πιστεύω, ότι αν συνεχίζαμε θα είχαμε λάβει χιλιάδες συμμετοχές. Το ανεβάσαμε σε διάφορες πλατφόρμες και πλέον πρέπει να έχει ξεπεράσει συνολικά τις 250.000 προβολές.

Πώς αντιμετωπίστηκε από τα media η προσπάθειά σας;
Κοίτα, προσπαθήσαμε να έρθουμε σε επαφή και με κάποιους διάσημους καλλιτέχνες για να πάρει λίγο μεγαλύτερη έκταση το θέμα. Κάποιοι αρνήθηκαν για προσωπικούς λόγους, το οποίο είναι σεβαστό, αλλά αν υπήρχαν στο βίντεο κάποια πρόσωπα που είναι πολύ αναγνωρίσιμα, πιστεύω ότι θα είχε φτάσει μέχρι και τα κανάλια, κάτι που δεν συνέβη. Ωστόσο, μοιράστηκε από πολλά site και σχολιάστηκε σε εφημερίδες, κάτι που είναι πραγματικά αισιόδοξο. Θα ήταν πιο αισιόδοξο βέβαια, αν κάποιοι celebrity της χώρας έπαιρναν θέση υποστηρίζοντας μαζί μας το αυτονόητο. Μπορεί να είσαι βολεμένος, να έχεις βγάλει εκατομμύρια από τη δουλειά σου -και πολύ καλά κάνεις-, αλλά, όπως και να 'χει, δικαιούσαι τα 800 ευρώ.

Σκέφτεστε να προχωρήσετε και σε άλλες δράσεις;
Ναι, έχει δημιουργηθεί μια ομάδα. Λέγεται: «supportartworkers», είναι συλλογική και δεν έχει κομματική χροιά. Σήμερα έχει 18.000 μέλη που εκφράζουν τα αιτήματα τους και προτείνουν νέες δράσεις.

Εσύ έπαιζες σε κάποια παράσταση που διακόπηκε αυτή την εποχή;
Εδώ και περίπου έναν χρόνο εργάζομαι και ως casting director στη διαφήμιση. Επίσης, η καραντίνα σταμάτησε μια παράσταση την οποία σκηνοθέτησα στην Κρήτη. Λέγεται «VaniLLa loVe» και αφορά στην κακοποίηση και την ενδοοικογενειακή βία. Βρήκαμε πραγματικές καταθέσεις θυμάτων και τις κάναμε ένα θεατρικό έργο, που περισσότερο έχει τη μορφή ντοκιμαντέρ και λιγότερο δράματος. Παιζόταν αυτή την εποχή στα Χανιά και εγώ βρισκόμουν σε γυρίσματα για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας. Κάναμε ένα σποτ για τον αντικαπνιστικό νόμο που, δυστυχώς, δεν έπαιξε ποτέ. Θα ήταν αστείο βέβαια να παίζει διαφημιστικό που λέει «ευχαριστούμε που δεν καπνίζετε στα μπαρ», όταν όλα είναι κλειστά (γέλια). Παράλληλα, έκανα πρόβες για μια παράσταση που θα ανέβαινε το καλοκαίρι και συμμετείχα σε γυρίσματα ταινίας ενός Ελληνοαμερικανού σκηνοθέτη. Με την καραντίνα δηλαδή έμειναν στον αέρα τέσσερις δουλειές που έκανα και θα μου προσέφεραν τα προς το ζην.

Πότε πιστεύεις ότι θα επιστρέψουν τα θέατρα και οι τηλεοπτικές/κινηματογραφικές παραγωγές;
Γνωρίζω ότι κάποιες τηλεοπτικές σειρές θα συνεχίσουν τα γυρίσματά τους από αυτή την εβδομάδα. Φυσικά, τηρώντας όλα τα προβλεπόμενα μέτρα. Καλά κάνουν. Προσωπικά φοβάμαι πολύ ότι θα υπάρξει δεύτερο κύμα κρουσμάτων από Φθινόπωρο και δεν είμαι η μόνη. Μάλιστα, αν μπούμε ξανά σε καραντίνα θα είναι πραγματικά καταστροφικό, διότι μια ολόκληρη παραγωγική χρονιά θα έχει τιναχτεί στον αέρα. Προσωπικά, πάντως, δεν έχω κάποια ενημέρωση από τις παραγωγές στις οποίες συμμετείχα σχετικά με το πότε θα συνεχίσουμε.

Αν όταν επιστρέψεις δεις ένα πολιτικό πρόσωπο στις πρώτες θέσεις του θεάτρου, ποια θα είναι η αντίδρασή σου;
Καταρχάς, θα σου πω ότι έχω παίξει για πολιτικούς και μάλιστα είχαν έρθει πριν την παράσταση στα παρασκήνια για να μας χαιρετήσουν. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν περιμέναμε αυτή την απαξίωση, αλλά σίγουρα όχι σε τέτοιο βαθμό. Από την άλλη, όμως, είναι σαν να ρωτάς αν ένας γιατρός θα εξετάσει έναν πολιτικό με τον οποίο έχουν διαφορετικές απόψεις. Εγώ θα κάνω το χρέος μου, θα παίξω και θα χειροκροτηθώ από αυτόν τον άνθρωπο. Το θέατρο και όλες οι μορφές τέχνης πρέπει να είναι ανοιχτές προς όλους, ανεξαρτήτως φυλής ή πολιτικής πεποίθησης. Αν ποτέ μου δινόταν η ευκαιρία να έχω έναν ανοιχτό διάλογο με έναν πολιτικό, φυσικά θα τον ρωτούσα γιατί εν μέσω πανδημίας το επάγγελμά μου απαξιώνεται και εγώ, ως Έλια Βεργανελάκη, δεν αντιμετωπίζομαι με ίσα δικαιώματα σε σχέση με άλλους εργαζόμενους.

Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο Ιnstagram.

Περισσότερα από το VICE

Eμπόριο Ναρκωτικών, Trafficking & Κυβερνο-έγκλημα Προσαρμόζονται στο New Normal της Πανδημίας

Ο Μιχάλης Σαράντης Πλένει τα Χέρια του Τόσες Φορές Όσοι Είναι οι Άνθρωποι που Δουλεύουν στον Πολιτισμό

Ρωτήσαμε Άτομα που Έκαναν το Πρώτο τους Τατουάζ στο Πρόσωπο: Γιατί;