Τι Σημαίνει η Επανάσταση του '21 για Μερικούς Αγαπημένους μας Μουσικούς;

Τι μπορεί να σημαίνει για τον καθένα μας, σήμερα, η Επανάσταση του ‘21; Το αναλογιστήκαμε καθόλου με αφορμή τον εορτασμό από τα 200 χρόνια; Σημαίνει κάτι; Κι αν ναι, τι; Με αφορμή το “A Greek Songbook”, ένα ελληνικό βιβλίο τραγουδιών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, που παρουσιάζεται στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ), ζητήσαμε σε μερικούς από τους αγαπημένους μας συμμετέχοντες να απαντήσουν.

Το “A Greek Songbook” παρουσιάζεται σε τρία προγράμματα συναυλιών στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στις 19, 20 και 21 Νοεμβρίου 2021 και δίνει σε 30 καλλιτέχνες από τους χώρους της μουσικής και των παραστατικών τεχνών τη δυνατότητα να εμπνευστούν από την Επανάσταση και να παρουσιάσουν μια σειρά από τολμηρές μουσικές κατασκευές, τραγούδια και εικόνες με την επιμέλεια του συνθέτη Κορνήλιου Σελαμσή.

Λίγο πριν ανέβουν στη σκηνή, οι Κωνσταντίνος Βήτα, Φάνης Ζαχόπουλος, Nalyssa Green, Παύλος Κατσιβέλης και MC Yinka απαντούν στο VICE τι σημαίνει γι’ αυτούς σήμερα η Επανάσταση του ΄21.

Κάθε επανάσταση ξεκινά πρώτα εσωτερικά, η βάση της είναι η ψυχή του ανθρώπου. Η καρδιά είναι η βάση, εκεί που τρέχει και χτυπά το ανθρώπινο αίμα, ο πρώτος ρυθμός. Η ψυχή τρέφεται από την αγάπη, από τις μετατοπίσεις του νου.

Στις επιστολές του Ανδρούτσου εντόπισα την ειλικρίνεια του λόγου, την τιμιότητα, την κατανόηση, την ευγένεια, τον πόθο της καρδιάς για ελευθερία, την ένωσή του με τον Θεό, μια ιδιαίτερη ποιότητα σκέψης, τη δύναμη της θέλησης και γενικότερα μέσα στον γραπτό του λόγο έβλεπες τις αρετές του. Η αγάπη για τους φίλους  του, τους συμπολεμιστές και πάνω απ’ όλα η αγάπη του για την Ελλάδα μέσα στην φρίκη του πολέμου δημιουργεί ένα πορτραίτο εκείνων των ημερών που ακόμα και σήμερα μας τοποθετεί όλους  στο να αξιοποιήσουμε τις αρετές μας και να τοποθετηθούμε μέσα από αγάπη στα πάντα γύρω μας. Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο και τίποτα δεν είναι εύκολο. 

Πιστεύω ότι η αγάπη των ανθρώπων εκείνων για το χώμα, για την Ελλάδα, για την ελευθερία μας φέρνει πιο κοντά στις ανθρώπινες αρετές που οφείλουμε να αναπτύξουμε μέσα μας και που αυτές οδηγούν τον άνθρωπο πάντα στην  ελευθερία, την δημοκρατία , την ισότητα. Πάντοτε θα πρέπει να  γκρεμίζουμε για να χτίζουμε  κάτι καινούργιο, που θα έχει δυνατότερες βάσεις.

Όσο μεγαλώνω, νιώθω πως αναπτύσσω αναμνήσεις για ένα παρελθόν που δεν έζησα ποτέ · από διηγήσεις, βιβλία, ντοκουμέντα, μουσικές, ιστορίες και ματιές ανθρώπων που γνώρισα, έζησα, κουβέντιασα, με κάποιους από αυτούς να μην είναι καν στη ζωή πια. Με κάποιο παράξενο τρόπο νιώθω πως έζησα πολλές στιγμές σε άλλες εποχές, περπατώντας στους ίδιους δρόμους της πόλης που αν επέτρεπαν τα ψηλά κτήρια θα έβλεπες τα γύρω βουνά και τους λόφους, τη θάλασσα στο βάθος, τον ουρανό με τις περιστροφές του ήλιου και της σελήνης, ίδια όλα, ατόφια, μέχρι σήμερα, από πάντα. Με κάποιο παράξενο τρόπο νιώθω πως ήμουν εκεί στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, στα Δεκεμβριανά του '44, στην Καισαριανή και στα Καλάβρυτα, στο χωριό του πατέρα μου τη δεκαετία του '30 που έσφυζε από ζωή, νιώθω πως είδα τον παππού μου το Φάνη να παίζει βιολί στα πανηγύρια παρότι δεν τον γνώρισα ποτέ, πως άκουσα τη γιαγιά Ερασμία να τραγουδάει γλυκά ένα σκοπό καθισμένη στο μπαλκονάκι του σπιτιού στην Καρδίτσα. Με κάποιο παράξενο τρόπο νιώθω πως ερωτεύτηκα ακούγοντας τον Αττίκ να παίζει ζωντανά στην μάντρα του, κολύμπησα κι εγώ εκείνο το βράδυ του '83 στη Βουλιαγμένη, είδα τον Ξενάκη να φεύγει βαριά τραυματισμένος για τη Γαλλία στις αρχές του εμφυλίου. Ήμουν εκεί χωρίς να είμαι. Είμαι εγώ και όλοι οι προηγούμενοι.

Πηγαίνοντας προς τα πίσω, η ανάμνηση μου ξεθωριάζει · παρεμβάλλονται στοιχεία και πληροφορίες που επικράτησαν στο πέρασμα των χρόνων για να σταθεί ένας λαός στα πόδια του και να αιτιολογηθούν, μεταξύ άλλων, τα ποτάμια αίματος των ανθρώπων που χάθηκαν στην πορεία. Φτάνοντας στο '21 και στα χρόνια της επανάστασης, η ανάμνησή μου φέρει επάνω της σαν τσιμπούρια πολλές παραμορφώσεις και η εικόνα πια δεν είναι καθαρή. Επιλέγω πια και σκέφτομαι πως η αχνή αυτή ανάμνηση δεν περνάει μέσα από φανατικά κάτοπτρα «καλών» και «κακών» ή από «κρυφά σχολειά». Ούτε από σύμβολα που κάποτε ένωσαν τους ανθρώπους κάτω από ένα κοινό σκοπό και που τώρα τα βλέπω αμήχανα να φέρονται ως επί το πλείστον από ανθρώπους με μισαλλόδοξα αισθήματα. Η επανάσταση του '21 και το λαμπρό της νόημα που φτάνει σε εμένα μετά από τόσο καιρό, αντικατοπτρίζεται στο Διονύσιο Σολωμό, στους ελεύθερους πολιορκημένους του και στον Μακρυγιάννη · στα δημοτικά τραγούδια, στους κλέφτες που «μπαρμπερίζονταν» και στη μάνα του Κίτσου · στον Ντελακρουά και στα «κακοτράχαλα τα βουνά με το σουραύλι και το ζουρνά» με το πανηγύρι να κρατάει χρόνια στα μαρμαρένια του χάρου αλώνια · στην ίδια τη ζωντανή γλώσσα φυσικά που γράφω αυτές τις λέξεις αυτή τη στιγμή.      

Η ανάμνησή μου έτσι, είναι νήμα μεταξωτό, πολύτιμο που διατρέχει όλους τους ανθρώπους πριν από εμένα, φτάνει σε εμένα κι εγώ συνεχίζω να το υφαίνω με σεβασμό και υποκειμενικά για τους επόμενους που θα έρθουν.          

Είναι κάπως σαν να με ρωτάς τι σημαίνει για μένα ο δεξής μου αστράγαλος. 

Πρόκειται για κάτι που είναι αναπόσπαστο κομμάτι μου, ένα μέρος τού ποια είμαι. Δεν έχω σκεφτεί ιδιαιτέρως τη σχέση μου μαζί του, γιατί η ύπαρξή του εννοείται. Ας προσπαθήσω όμως να το βάλω σε λέξεις.

Νιώθω ότι η όποια εθνική συνάφεια όσων πολέμησαν εναντίον της τουρκικής ηγεμονίας σε αυτόν τον τόπο και η όποια νίκη τους επ’ αυτής, βρίσκονται λίγο-πολύ στα όρια του μυθικού ή/και του τυχαίου. Γνωρίζω ότι κάθε κράτος για να δημιουργηθεί, μοιραία θα αναγκαστεί να κατασκευάσει μια αφήγηση εθνικής ενότητας. 

Παράλληλα όμως, το σθένος κάποιων ανθρώπων και τα μεγάλα ρομαντικά ιδανικά που σημάδεψαν εκείνη την εποχή δεν παύουν να με συγκινούν. 

Πρόκειται για κάτι φοβερά σημαντικό για την ταυτότητά μας. Είναι εκείνοι οι αγώνες που συνέβαλλαν στο να δημιουργηθεί αυτό που τώρα εμείς βιώνουμε ως νεοελληνικό κράτος.

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω σε όλο αυτό τη δόξα από τη φρίκη. Η λαμογιά, ο εμφύλιος σπαραγμός και η καφρίλα πάνε χέρι χέρι με τον αλτρουισμό, το θάρρος και τον απαράμιλλο ηρωισμό. Έτσι είναι μάλλον ο άνθρωπος γενικά.

Προσωπικά έχω λίγο βαρεθεί τις μεγαλεπίβολες αφηγήσεις πολεμόχαρων επικών κανιβαλισμών της πατριαρχίας και οραματίζομαι έναν κόσμο όπου η ομορφιά και το φως θα είναι πιο θελκτικά από τα ηρωικά μακελειά. Αλλά ίσως και να είναι καλή φάση που στη περίπτωση του τόπου μας κέρδισαν οι δυτικές δυνάμεις και δε γεννήθηκα γυναίκα σε μουσουλμανικό καθεστώς.

Ζήτω.

Επανάσταση λένε οι θεωρητικοί, είναι μια ιστορική ασυνέχεια. Μια ρήξη με το παρελθόν. Η επανάσταση είναι ο τρόπος της ανθρώπινης κοινότητας να αλλάζει. Έτσι και αυτή του ΄21. 

Η στιγμή που οι φτωχοί χωρικοί, στην Άνδρο, διώχνουν τους κοτζαμπάσηδες και καλλιεργούν οι ίδιοι τη γη (που είναι και το θέμα του κομματιού μας) είναι μια επαναστατική στιγμή.

Επανάσταση είναι η στιγμή που η ουτοπία πραγματοποιείται και στρέφει την ιστορική τροχιά προς ένα άλλο αύριο. Ένα αύριο που δεν μας κυβερνάνε νοσταλγοί της χούντας με τσεκούρια, που δεν πνίγονται πρόσφυγες στο Αιγαίο, που οι εργαζόμενοι δεν χαρίζουν τις μισές ώρες της εργασίας τους στο αφεντικό, ένα αύριο που ο Αλέξης Γρηγορόπουλος, ο Σαχζάτ Λουκμάν, ο Παύλος Φύσσας, ο Βασίλης Μάγγος, ο Δημήτρης Δαγκλής, η Ελένη Τοπαλούδη, ο Ζακ και η Ζάκι είναι ακόμα ζωντανοί και ζωντανές.

Περισσότερα από το VICE

Οι Άνδρες Απολαμβάνουν Τρελά να Πετάνε Πέτρες στο Νερό - Γιατί;

Μητέρα και Κόρη Πέρασαν Μήνες στη Φυλακή Επειδή η Αστυνομία Μπέρδεψε το Τσάι με Ναρκωτικά

Beatmakers από Κομοτηνή Μέχρι Καλαμάτα Ενώνουν Μουσικά τη Χώρα

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.