Ο Αργός Θάνατος της Λίμνης Κορώνειας

Στην τελευταία συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, εμφανίστηκε ένα «φάντασμα» από το πρόσφατο παρελθόν: η οικολογική καταστροφή στη λίμνη Κορώνεια και η απειλή νέων βαρύτατων προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Η Κορώνεια, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της Θεσσαλονίκης, δίδυμη λίμνη της Βόλβης -η οποία, ευτυχώς, διασώζεται σε καλή κατάσταση-, αποτελούσε έως τα μέσα της δεκαετίας του '80 έναν πανέμορφο υδροβιότοπο. Τα επόμενα χρόνια, όμως, χιλιάδες παράνομες γεωτρήσεις αγροτών στράγγιξαν τα νερά της και γειτονικά εργοστάσια -κυρίως βαφεία- τη ρύπαναν ανεπανόρθωτα. Η στάθμη του νερού άρχισε σταδιακά να υποχωρεί, μέχρι που το 2014 τίποτα δεν θύμιζε ότι στη λεκάνη της υπήρχε κάποτε μια λίμνη με ψάρια, πουλιά και υδρόβια ζωή. Σήμερα η κατάσταση έχει βελτιωθεί. Ήδη από πέρυσι η Κορώνεια γέμισε ξανά με νερό, καθώς οι τελευταίοι χειμώνες ήταν βροχεροί, κυρίως όμως διότι τα περισσότερα εργοστάσια έκλεισαν και επιπλέον οι ελλληνικές Αρχές αναγκάστηκαν, μετά από ασφυκτικές πιέσεις, να λάβουν επιτέλους μέτρα.

Διαβάστε επίσης: Στην Άδεια Λεκάνη της Λίμνης Κορώνειας Επικρατεί μια Απόκοσμη Ησυχία

Στην προχθεσινή συνεδρίαση στην Περιφέρεια επισημάνθηκε ότι η καθυστέρηση στην υλοποίηση των τεσσάρων από τα πέντε έργα αποκατάστασης, εγκυμονεί τον κίνδυνο επιβολής νέων προστίμων από την ΕΕ. Αφορμή για το ξύσιμο παλιών πληγών ήταν η συζήτηση για την τοποθέτηση ενός νέου τηλεμετρικού σταθμού στην Κορώνεια, τα όργανα του οποίου θα παρακολουθούν την εξέλιξη των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών της πολύπαθης λίμνης.

«Τα πράγματα πηγαίνουν καλά, ωστόσο η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να ολοκληρώσει τα έργα που προβλέπονται στο master plan το οποίο έχει υπογράψει», είπε ο Γενικός Διευθυντής Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιβάλλοντος και Υποδομών της Περιφέρειας, Απόστολος Γιάντσης. «Έπειτα από φοβερή δική μας πίεση και με τη βοήθεια του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελλου, ολοκληρώθηκε το ανάχωμα που διαχωρίζει τη λίμνη από τον υδροβιότοπο και το βαθύ ενδιαίτημα που είναι ουσιαστικά ένα βαθύτερο κομμάτι μέσα στην ίδια τη λίμνη, το οποίο διασφαλίζει τη συγκέντρωση υδάτων και την παρουσία μικροοργανισμών ακόμη και σε περίπτωση ξηρασίας», πρόσθεσε ο ίδιος. Ωστόσο, στην ίδια σύσκεψη επισημάνθηκε ότι υπάρχουν εκκρεμότητες σε άλλα τέσσερα κρίσιμα έργα. Πιο ειδικά: Δεν έγιναν οι λιμνοδεξαμενές ωρίμανσης που είχαν σκοπό την ανάσχεση της μόλυνσης της κεντρικής λίμνης, οι γεωτρήσεις δεν έκλεισαν, οι καλλιέργειες δεν αντικαταστάθηκαν με νέες λιγότερο υδροβόρες ούτε μειώθηκε η χρήση των φυτοφαρμάκων, και τέλος δεν ολοκληρώθηκαν τα έργα αντικατάστασης των αρδευτικών δικτύων. Όλα αυτά δεν είναι καθόλου λεπτομέρειες.

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, στις αρχές του έτους, η Κομισιόν έστειλε προειδοποιητική επιστολή στη χώρα μας, στην οποία σημειώνεται ότι, εφόσον το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κρίνει ότι δεν έχει βελτιωθεί η εικόνα της Κορώνειας, τότε η Ελλάδα απειλείται με πρόστιμο ύψους 25-30 εκατομμυρίων ευρώ εφάπαξ και επιπλέον πρόστιμο 30.000-70.000 ευρώ για κάθε μέρα που τα έργα μένουν στα χαρτιά. Η ελληνική πλευρά ελπίζει ότι με την τοποθέτηση του τελευταίου τηλεμετρικού σταθμού στη λίμνη -αποτελεί μέρος ενός δικτύο σταθμών μέτρησης στην περιοχή- η ΕΕ θα πειστεί να αναβάλει τις κυρώσεις, με το σκεπτικό ότι μπορεί να επιδείξει έστω τους παραπάνω ελέγχους και ότι σε κάθε περίπτωση δεν μένει με σταυρωμένα τα χέρια.

Την ίδια στιγμή, η καθημερινότητα πέριξ της λίμνης είναι μάλλον αποκαρδιωτική. Μόλις τον περασμένο Ιανουάριο διαπιστώθηκε ότι ανεπεξέργαστα λύματα κατέληγαν στην Κορώνεια, μέσω ενός τοπικού χειμάρρου.

VICE Video: Το Φρικιαστικό Φαινόμενο των Επιθέσεων με Οξύ στη Βρετανία

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Ψαράδες από το παραλίμνιο χωριό του Αγίου Βασιλείου, που είχαν μιλήσει στο VICE, είχαν περιγράψει ότι μέχρι τα μέσα του '80 η Κορώνεια ήταν η ζωοδόχος πηγή και το καμάρι της περιοχής. «Έως και 300 βάρκες έμπαιναν κάθε πρωί στο νερό. Για δύο χιλιόμετρα και όσο έφτανε τα μάτι σου, έβλεπες ψαράδες μέσα στη λίμνη. Κάθε ένας έβγαινε με 200 κιλά γριβάδια. Η άμμος τελείωνε, τα ψάρια όχι. Η λίμνη έζησε τα γύρω χωριά και τη Θεσσαλονίκη στην Κατοχή. Ήταν το βραχιόλι της περιοχής κι αν σήμερα είχε νερό, το χωριό του Αγίου Βασιλείου θα ήταν κωμόπολη», μου είχαν πει. Οι ίδιοι κάτοικοι, όμως, εγκληματούσαν. Δεν υπάρχε χωρικός στη λεκάνη της Μυγδονίας, όπως ονομάζεται η ευρύτερη περιοχή, που να μην έχει ανοίξει παράνομη γεώτρηση. Οι υπηρεσίες της Περιφέρειας μέτρησαν τουλάχιστον 1.440 γεωτρήσεις, οι οποίες πάντως, όχι μόνο δεν έκλεισαν, αλλά με απόφαση του 2011 μπορούν να αδειοδοτηθούν εφόσον οι αγρότες προσκομίσουν μια σειρά εγγράφων.

Τον Φεβρουάριο του 2013 η Ελλάδα καταδικάστηκε από το ευρωπαϊκό δικαστήριο για το γεγονός ότι δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα ώστε να αποτραπεί η καταστροφή της Κορώνειας. Στο σκεπτικό της απόφασης περιγράφεται, μεταξύ άλλων, ότι γεωργοί της περιοχής, επωφελούμενοι από την ξήρανση της λίμνης, κατέλαβαν έκταση 10.000 στρεμμάτων, τα οποία αποτελούσαν μέρος της Κορώνειας. Το ελληνικό κράτος αναγνωρίζει ότι καταλήφθηκαν παράνομα μόλις 130 στρέμματα.

Το πιο κρίσιμο: Τα τελευταία χρόνια, 19 ρυπογόνες βιομηχανίες έχουν κλείσει στην περιοχή, ενώ σήμερα λειτουργούν εννέα που φέρεται να τηρούν την περιβαλλοντική νομοθεσία. Ειδικά για τα εργοστάσια περιμετρικά της λίμνης, ο πρώην Νομάρχης Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Ψωμιάδης, είχε καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης 11 μηνών, με τριετή αναστολή. Η υπόθεση αφορούσε την καθυστέρηση επιβολής προστίμων ή και τη μείωσή τους σε βάρος βιομηχανικών και κτηνοτροφικών μονάδων, που έριχναν απόβλητα στην Κορώνεια. Ο Ψωμιάδης κρίθηκε ένοχος για τα αδικήματα της παράβασης καθήκοντος και της απιστίας.

«Στέλναμε έγγραφα στις αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά δεν υπήρχε ανταπόκριση. Η Κορώνεια έγινε λίμνη-φάντασμα από ανθρώπινη δραστηριότητα», είχε καταθέσει στο δικαστήριο η καθηγήτρια Βιολογίας στο ΑΠΘ, Μαρία Μουστάκα.

Περισσότερα από το VICE

Πήραν Φωτιά οι Κονσόλες και οι Υπολογιστές στη Γιορτή των Gamers

Τα Ανυπολόγιστα Ψυχολογικά Τραύματα των Ανήλικων Προσφύγων στη Λέσβο

Εγκλωβισμένος για 65 Ώρες σε Χιονοθύελλα στον Όλυμπο στα 2.800 Μέτρα