Μια Κουβέντα με την Ιταλίδα Ανθρωπολόγο που Άφησε τη Ρώμη, για να Μελετήσει τα Κινήματα στα Εξάρχεια

Η Monia Cappuccini είναι Ιταλίδα ανθρωπολόγος. Το 2011 ξεκίνησε το διδακτορικό της στη Ρώμη, στο Πανεπιστήμιο La Sapienza και έναν χρόνο αργότερα πήρε την απόφαση να μετακομίσει στην Αθήνα, πραγματοποιώντας στροφή στο ερευνητικό της έργο. Στόχος της ήταν να μελετήσει τα κινήματα στην Ελλάδα, την αλληλεπίδραση με τους πρόσφυγες, καθώς και τη σχέση τους σε συνάρτηση με τη «μηχανική των πόλεων που αλλάζουν». Η μελέτη της επικεντρώθηκε κατά κύριο λόγο στην περιοχή των Εξαρχείων. Στη συνέχεια κατέγραψε τα ευρήματα της έρευνάς της στην ελληνική πρωτεύουσα στο βιβλίο Austerity and Democracy in Athens/Crisis and Community in Exarchia (Εκδ. Springer), ενώ πριν από λίγο καιρό, επέστρεψε στην Αθήνα, για να παρουσιάσει τη δουλειά της. Συναντηθήκαμε λίγο μετά την παρουσίαση του βιβλίου της για ένα σύντομο καφέ.

VICE: Monia, πες μου λίγα πράγματα για σένα.
Monia Cappuccini: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Ρώμη, σπούδασα ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο La Sapienza, ενώ παράλληλα είμαι επαγγελματίας δημοσιογράφος και ερευνήτρια. Εδώ και αρκετά χρόνια συνεργάζομαι με γνωστή ιταλική εφημερίδα και η καριέρα μου μοιράζεται μεταξύ πανεπιστημίου και δημοσιογραφίας. Το 2011, ξεκίνησα ένα διδακτορικό, το οποίο σχετίζεται με τη μηχανική των πόλεων. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα συμμετέχουν ανθρωπολόγοι, κοινωνιολόγοι και αρχιτέκτονες. Δεν είναι η κλασική μηχανική, δεν σχεδιάζουμε κάτι δηλαδή, αλλά ουσιαστικά μελετάμε πώς αλλάζει μια πόλη.

Πως και αποφάσισες να έρθεις στην Ελλάδα για την έρευνά σου;
Ήρθα ως φιλοξενούμενη στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Έμεινα για τρία χρόνια, από το 2012 έως το 2015, όταν και ολοκλήρωσα το διδακτορικό μου. Νωρίτερα, είχα βρεθεί σε ένα σταυροδρόμι επιλογών: είτε θα πήγαινα στην Ισπανία, είτε θα ερχόμουν στην Ελλάδα. Προτίμησα την Αθήνα, καθώς εκτιμούσα πως τα Εξάρχεια είχαν περισσότερο ενδιαφέρον ερευνητικά ως ένα σημαντικό περιβάλλον ζυμώσεων και δράσεων. Βέβαια, επειδή δεν γνώριζα καθόλου ελληνικά, ήταν δύσκολα στην αρχή. Ξεκίνησα να κάνω μαθήματα στο στέκι μεταναστών και εκεί η αλληλεπίδραση με τους μετανάστες-συμμαθητές μου, αποδείχθηκε ένα σημαντικό σημείο καμπής για την έρευνά μου, καθώς στην αρχή ένιωθα εντελώς χαμένη. Σιγά-σιγά, βρήκα τα βήματά μου, κατάφερα να δικτυωθώ στους χώρους και τα κινήματα, σκιαγράφησα τη γειτονιά -ξεκινώντας από την οδό Τσαμαδού- και σύντομα ένα, ένα τα κεφάλαια του βιβλίου άρχισαν να σχηματίζονται.

Έζησες για τα καλά τα Εξάρχεια, μίλησες με τους ανθρώπους τους, πήρες πολλές συνεντεύξεις για το βιβλίο, περπάτησες στα στενά, γνώρισες τα κινήματα και τους χώρους της περιοχής. Τι γεύση σού άφησε η γειτονιά;
Για να είμαι ειλικρινής, στην αρχή, όταν πρωτοήρθα, δεν ήμουν τόσο ενθουσιασμένη. Όμως στην πορεία κατάλαβα πως τα Εξάρχεια είναι μια περιοχή με δυνατή πολιτική ταυτότητα. Σε κάποιους μπορεί να μοιάζει με ένα κλειστό μέρος, αλλά προσωπικά είμαι ευγνώμων που υπάρχει μια τέτοια περιοχή στην καρδιά μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας. Είναι κάτι μοναδικό, κατά τη γνώμη μου, ένα απαραίτητο περιβάλλον που πρέπει να υπάρχει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βέβαια αντιλαμβάνομαι τους λόγους που οι πολιτικοί θέλουν να εκλείψουν αυτού του είδους τα μέρη. Αν με ρωτάς προσωπικά, όμως, χαίρομαι που συνεχίζει και επιβιώνει χωρίς να αλλοιωθούν τα χαρακτηριστικά της μια γειτονιά με έντονη δράση, όπου μπορείς να γνωρίσεις ανθρώπους, όπου έχει οργανωμένες δραστηριότητες, που ποτέ δεν είσαι μόνος σου - ειδικά αυτήν τη περίοδο, με τη λιτότητα και την Τρόικα.

VICE Video: Έτσι Ζουν οι Άστεγοι της Αθήνας

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Στη Ιταλία υπάρχουν αντίστοιχες γειτονιές;
Υπάρχει το Σαν Λορέντζο, μια γειτονιά κοντά στο Πανεπιστήμιο La Sapienza, με ζωή, πολλά στέκια, αυτόνομα κινήματα, μια πραγματικά εργατική περιοχή, η οποία βομβαρδίστηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συνηθίζω να λέω πως είναι σαν τα Εξάρχεια, αλλά χωρίς τις μολότοφ. Μια περιοχή με έντονη πολιτική ταυτότητα κι εκεί. Βέβαια, δεν έχει τον αέρα των Εξαρχείων, είναι κάτι διαφορετικό.

Τι σου έκανε περισσότερο εντύπωση κατά την παραμονή σου στην Ελλάδα;
Η αλληλεγγύη των απλών ανθρώπων στο προσφυγικό ζήτημα. Έτυχε να ταξιδέψω στην Ειδομένη την εποχή των μεγάλων ροών και ήμουν παρούσα σε περιστατικά που οφείλω να ομολογήσω ότι με συγκίνησαν σε ό,τι αφορά τον απλό κόσμο και το πόση ανθρωπιά έδειξε. Τρέφω απεριόριστο σεβασμό για τη στάση των Ελλήνων εκείνες τις δύσκολες μέρες, σε συνδυασμό, μάλιστα, με την οικονομική συνθήκη που βίωνε η χώρα τους. Ήταν κάτι μοναδικό – δεν ξέρω πώς θα το καταγράψει η Ιστορία, αλλά είδα ανθρώπους, νέους και ηλικιωμένους, να κατεβαίνουν και να βοηθούν, να στήνουν δίκτυα όπως μπορούν, να μαζεύουν ρούχα, τρόφιμα, να αντιδρούν. Μπορεί οικονομικά να ήσασταν η φτωχότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως ηθικά εκείνες τις ώρες είχατε ήδη βγει από την κρίση.

Και η Ιταλία υποδέχθηκε επίσης σημαντικές ροές.
Ναι, αλλά η αντίδραση δεν ήταν όπως εδώ, ήταν λίγο διαφορετικά τα πράγματα.

Ήρθες να κάνεις ένα διδακτορικό και εν τέλει έγραψες ένα βιβλίο για τη λιτότητα, τη δημοκρατία, τα Εξάρχεια και τα κινήματα, καταγράφοντας στην πορεία τη μνημονιακή διαδρομή της Ελλάδας.
Πράγματι, τότε ερευνούσα το παρόν, το οποίο πλέον έχει γίνει παρελθόν. Το 2012 και το 2013 ήταν χρονιές σοκ, με αρκετό φόβο στην ατμόσφαιρα. Από την αρχή που ήμουν εδώ, όλοι έλεγαν πως ήταν περίοδος αναμονής - πριν από την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Πίστευαν τότε πως ήταν η τελευταία μεγάλη ελπίδα, βέβαια ήρθε η ελπίδα και έφυγε πολύ γρήγορα. Ακόμη και όταν διάβασα το διδακτορικό μου, προτού γίνει αργότερα βιβλίο, μου φαινόταν πολύ παλιό όλο αυτό και είχαν περάσει μόλις δύο χρόνια. Τώρα πια είναι άλλη περίοδος. Σε λίγο καιρό θα βγείτε από τα μνημόνια. Όλα αυτά θα ανήκουν πια στην Ιστορία.

Περισσότερα από το VICE

Πώς ο Ερντογάν Σκότωσε την Ανερχόμενη Σκηνή Ηλεκτρονικής Μουσικής της Τουρκίας

«Ήταν μια Εξευτελιστική Οντισιόν» - Το Viral Βίντεο της Ηθοποιού που Δείχνει Όλα Όσα Πάνε Λάθος στο Ελληνικό Θέατρο

Η Εβδομάδα μιας Άνεργης στην Ελλάδα