«Ενοχλητικές» Φωτογραφίες από το Εφιαλτικό Αρχείο του Roger Ballen

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US .

Μετά από 50 παραγωγικά χρόνια, γεμάτα αριστουργηματικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ο Roger Ballen είναι έτοιμος να πάρει τη θέση που του ανήκει ως μετρ της φωτογραφίας.

Τα τελευταία χρόνια, ο Aμερικανός καλλιτέχνης που ζει στη Νότια Αφρική, απέκτησε τη δική του πτέρυγα στο μουσείο σύγχρονης αφρικανικής τέχνης Zeitz στο Κέιπ Τάουν, καθώς το Ίδρυμα Roger Ballen έκανε τη μεγαλύτερη οικονομική δωρεά. Πέρα από τη φωτογραφία, έχει σκηνοθετήσει από βίντεο των Die Antwoord μέχρι δικές του ταινίες μικρού μήκους. Με μια καινούρια αναδρομική μονογραφία, με τίτλο Ballenesque, που κυκλοφορεί στις 10 Οκτωβρίου από τον εκδοτικό οίκο Thames & Hudson, ο Ballen δείχνει σε όλο τον κόσμο ότι είναι είδωλο.

«Δημιούργησα το στιλ που λέγεται Ballen-esque. Πριν από δύο ή τρία χρόνια δεν θα μπορούσα να το πω αυτό», είπε ο Ballen. «Δημιούργησα μια πραγματικότητα, που έχει να κάνει με το πώς εκφράζω τη ζωή μου μέσα από τη φωτογραφία. Κατά μία έννοια, δεν θα μπορούσα να σκεφτώ καλύτερο τρόπο να προσδιορίσω το βιβλίο. Για όσους ενδιαφέρονται για την τέχνη και τη φωτογραφία, οι φωτογραφίες μου θα τους οδηγήσουν κάπου, όπου το μυαλό τους θα τους θέσει προκλήσεις».

Παρακάτω, μπορείς να δεις μια αποκλειστική πρώτη προβολή της μικρού μήκους ταινίας του Ballen, που επίσης λέγεται Ballenesque, και δημιουργήθηκε για να συστήσει τον εαυτό του και το βιβλίο στο κοινό.

Το Ballenesque ξεκινάει με το δοκίμιο ενός ιστορικού και κριτικού τέχνης, του Robert J.C. Young. Εκεί ο Young ορίζει το μαγευτικό, «άμεσα αναγνωρίσιμο» στοιχείο των φωτογραφιών του Ballen, που αποκαλεί «συλλυπητήρια πορτρέτα», «συμπτωματικές συλλογές», «τοίχους χωρίς παράθυρα» και «σκοτεινές συγκυρίες αποσύνδεσης». Όταν ο Young παρουσιάζει τους ακρογωνιαίους λίθους του στιλ του Ballen, γράφει: «Απομονώνουμε τέσσερις. Εσύ, ο θεατής της φωτογραφίας, μπορεί να είσαι ο πέμπτος, που ολοκληρώνει το μυστικό».

Το υπόλοιπο βιβλίο είναι μια ξενάγηση στη δουλειά του Ballen, με 50 σελίδες ιστοριών του καλλιτέχνη, αυτοβιογραφία, σκέψεις για την τεχνική και τη φιλοσοφία. Ξεκινάει με θολά οικογενειακά πορτρέτα, που ο Ballen τράβηξε με μια μηχανή Mamiya, την οποία αγόρασε στα 13 του. Μοιράζεται την πρώτη φωτογραφία του που του άρεσε, τη φωτογραφία μιας ψόφιας γάτας στην άκρη του δρόμου.

Καθώς μεγάλωνε, έγινε ντοκιμαντερίστας της αντικουλτούρας του '60 και του '70 - από διαδηλωτές κατά του πολέμου του Βιετνάμ που έκαναν γκριμάτσες, μέχρι ανέμελους γυμνιστές στο Woodstock. Πολλές φωτογραφίες από αυτήν την εποχή παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο βιβλίο. Ως το 1979 ο Ballen είχε ξεκινήσει να ταξιδεύει, συλλέγοντας φωτογραφίες παιδιών από τη Νέα Υόρκη ως την Ινδονησία, τις οποίες παρουσίασε όλες μαζί σε μια συλλογή με τίτλο Boyhood.

Όταν πήγε να ζήσει στη Νότια Αφρική, ο Ballen έπαθε εμμονή με τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν εξαιτίας του απαρτχάιντ. Ταξίδεψε στη φτωχή νοτιοαφρικανή ύπαιθρο ως γεωλόγος, αλλά φωτογράφισε τους ανθρώπους και τα μέρη που είδε. Περιέλαβε αυτές τις φωτογραφίες στις δύο συλλογές που τον έκαναν διάσημο, τις Platteland και Outland .

Επίσης, για πρώτη φορά παρουσιάζονται στο βιβλίο πίνακες από τη δεκαετία του '70 που αποτέλεσαν μέρος των αφηρημένων φωτογραφιών στα Asylum of the Birds και The Theater of Apparitions. «Ήταν συναρπαστικό που έβαλα αυτούς τους πίνακες στο βιβλίο», είπε. Πολλοί από τους πίνακες χάθηκαν, όταν ο πατέρας του καθάρισε το πατρικό τους, αλλά όσοι επιβίωσαν υπάρχουν στο Ballenesque. «Για 30 χρόνια δεν ζωγράφισα, αλλά κατά μία έννοια αυτοί οι πίνακες έθεσαν τα θεμέλια για τη μετέπειτα δουλειά μου».

Στο τέλος του βιβλίου, η δουλειά του Ballen φαίνεται να υπάρχει, όπως ένας από τους πίνακές του, σε μεγάλο βαθμό στο μυαλό του. «Από το 2002 σπάνια βλέπεις πρόσωπο ανθρώπου στις φωτογραφίες», λέει ο Ballen. Το τωρινό του project, που μέρος του παρουσιάζεται στις τελευταίες σελίδες, λέγεται Ah Rats. Τώρα, το τρωκτικό που επί χρόνια εμφανιζόταν στις παρυφές του έργου του βρίσκεται στο κέντρο: Τον Ιανουάριο, ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση στο βίντεο των Die Antwoord, «Tommy Can't Sleep», που είναι γεμάτο με τους αρουραίους που κατακλύζουν το μυαλό του.

Ο Ballen ακόμη τριγυρνάει στο Γιοχάνεσμπουργκ, ψάχνοντας μέρη να φωτογραφίσει, για περίπου πέντε ώρες τη μέρα. Τον υπόλοιπο χρόνο του τον περνάει με την οικογένειά του, διαχειρίζεται το Ίδρυμα Roger Ballen και φροντίζει τα πάνω από 100 κατοικίδιά του. «Έχω αρουραίους, κότες, πάπιες, σαύρες, κουνέλια, αράχνες, περιστέρια, κοράκια, ποντίκια», λέει. Περίπου ένα 10% εξ αυτών έχουν ονόματα, ανάμεσά τους ένα πουλί που έχει ονομάσει Icarus και ένας αρουραίος που λέγεται Stoffel.

Το σπίτι του Icarus, του Stoffel και του Ballen στο Γιοχάνεσμπουργκ είναι μακριά από την ταραγμένη αμερικανική πολιτική σκηνή, αλλά ο Ballen έχει μερικές συμβουλές για τους νέους καλλιτέχνες, οι οποίοι προσπαθούν να ξεχωρίσουν σε μια φωτογραφική εποχή που περιγράφει ως «άμορφη», σε σχέση με την εποχή που εκείνος έκανε τα πρώτα του βήματα.

«Η ικανότητά σου να πεις κάτι σημαντικό για τον κόσμο ορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις εμπειρίες σου», λέει. «Ασχολήσου με πράγματα που έχουν σημασία για σένα. Οι άνθρωποι τραβάνε συνέχεια φωτογραφίες – δεν κοστίζει τίποτα. Δεν διακινδυνεύουν. Αν θέλουν να πουν κάτι σημαντικό, πρέπει να διακινδυνεύσουν».

Ο Ballen φροντίζει να διευκρινίσει ότι δεν εννοεί πως θα έπρεπε να ρισκάρουν σωματική βλάβη, «πηδώντας τον φράχτη του Λευκού Οίκου», για μια μοναδική φωτογραφία. «Μετά από πολλές ώρες και χρόνια, αναπτύσσεις μια προσέγγιση. Οι φωτογραφίες μου είναι δυνατές, επειδή φτάνουν στο υποσυνείδητο. "Να διακινδυνεύσουν" σημαίνει και ψυχολογικά και σωματικά». Ο Ballen διακινδύνευε για χρόνια, δίνοντας σημασία σε μέρη και ανθρώπους που οι άλλοι προτιμούσαν να αγνοούν. Γι' αυτό οι φωτογραφίες του, που απεικονίζουν outsiders, βοηθούν εμάς τους υπόλοιπους να κοιτάξουμε μέσα μας.

Το « Ballenesque » κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Thames & Hudson στις 10 Οκτωβρίου 2017. Βρες το εδώ.

Περισσότερα από το VICE

Βασίλη Τσιάρτα, Καλύτερα να Κλωτσάς Παρά να Ποστάρεις

Σε Αυτό Σημείο στη Βόρεια Ελλάδα Έχουν Σκοτωθεί 13 Αρκούδες τα Τελευταία 14 Χρόνια

Αναλύοντας την Τελευταία Θεωρία Συνωμοσίας για τον Θάνατο του Παντελή Παντελίδη