Η μυρωδιά από το μπασμάτι και τα ινδικά μπαχαρικά, μου έχουν ήδη ανοίξει την όρεξη. Είναι Σάββατο βράδυ και τρώω σε ένα ινδικό εστιατόριο με τη Μαρίνα. Είναι η πρώην κοπέλα μου, με την οποία είχαμε σχέση για πέντε χρόνια. Από τότε που χωρίσαμε, βγαίνουμε τακτικά, από αδράνεια, αγάπη ή συνήθεια.«Έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι για έναν μήνα θα λέω σε όλους μόνο την αλήθεια», της λέω.«Δεν θα τα καταφέρεις, είσαι γεννημένος ψεύτης», μου απαντάει. Η ειρωνεία στο ύφος της είναι εμφανής. Δίκαιο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Είναι δύσκολο, αλλά νομίζω ότι σιγά-σιγά τα καταφέρνω», απαντώ.«Δοκίμασέ με», λέει.Παίρνω λίγο χρόνο και μία βαθιά ανάσα. Ήξερα ότι θα έρθει αυτή η στιγμή.«Όταν ήμασταν μαζί, σε απάτησα», λέω με δισταγμό και λίγη ντροπή.Το χαμόγελο στα χείλη της σβήνει.«Είναι αστείο τώρα αυτό;».«Όχι, είναι αλήθεια και πραγματικά νιώθω απαίσια γι' αυτό που έκανα. Σου ζητώ ειλικρινά συγγνώμη».«Έπρεπε να καταλάβω από την αρχή ότι είσαι ένας σκατομαλάκας», μου λέει σχεδόν φωνάζοντας, ενώ άλλοι πελάτες γυρίζουν προς το τραπέζι μας.Νιώθω πολύ άβολα.Η Μαρίνα σηκώνεται, μαζεύει τα πράγματά της από το τραπέζι, παίρνει την τσάντα της και φεύγει. Πιάνω το κινητό, της γράφω σε ένα μήνυμα «συγγνώμη».Το ραντεβού με τη Μαρίνα ήταν μία από τις πολλές επεισοδιακές συναντήσεις που είχα από τότε που αποφάσισα να εφαρμόσω για έναν ολόκληρο μήνα έναν πολύ απλό κανόνα: να λέω σε όλους την αλήθεια.
Θέλω να είμαι ειλικρινής και μ' εσένα που χάνεις τον χρόνο σου διαβάζοντας αυτό το άρθρο. Αποφάσισα να το γράψω, επειδή θέλω να εντυπωσιάσω το αφεντικό μου και να αποφύγω την απόλυση. Θέλω να μου δώσει αύξηση, κάποια στιγμή να πάρω προαγωγή και να βγάζω πολλά, πολλά λεφτά. Θέλω να εντυπωσιάσω τα αφεντικά άλλων δημοσιογράφων και να μου κάνουν προτάσεις συνεργασίας, τις οποίες θα αρνηθώ ευγενικά, όμως θα αξιοποιήσω, για να λάβω μία γενναιόδωρη αντιπρόταση από το αφεντικό μου. Αν μάλιστα μία πρόταση είναι αρκετά καλή, ίσως και να τη δεχτώ και να τον αφήσω στα κρύα του λουτρού.Παρεμπιπτόντως, έχεις πολύ ωραίο στήθος. Θα ήθελα να βγούμε κάποια στιγμή και να το δω χωρίς ρούχα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η αλήθεια είναι ότι η ιδέα του άρθρου δεν ήταν δική μου, αλλά του αρχισυντάκτη μου. Εχουν γίνει ξανά αντίστοιχες απόπειρες στο παρελθόν. Ο Αμερικανός ψυχοθεραπευτής Brad Blanton, ανέπτυξε πριν χρόνιαστις ΗΠΑ ένα κίνημα που λέγεται Radical Honesty (Ακραία Ειλικρίνεια). Υπάρχει και η ταινία Liar Liar, μία κωμωδία με τον Jim Carrey που δεν μπορεί να πει ψέματα για 24 ώρες, εξαιτίας μίας ευχής που έκανε ο γιος του στα γενέθλιά του. Η ταινία έχει πλάκα, όμως η εφαρμογή του κανόνα «μη λες ποτέ ψέματα» δεν ήταν και τόσο αστεία, επειδή - όπως και εσείς - στη ζωή μου λέω αρκετά ψέματα. Δεν είναι τα ψέματα ενός serial killer, αλλά τα ψεματάκια της καθημερινότητας: «Χαίρομαι πολύ που σε βλέπω ξανά, μη χαθούμε πάλι, να κανονίσουμε» ή «Είσαι πολύ όμορφη σήμερα» ή «Με χαρά θέλω να σου δανείσω 50 ευρώ, μην ανησυχείς, μου τα επιστρέφεις όποτε μπορείς» και άλλα τέτοια.Το τρέιλερ της ταινίας «Ο Ψευταράς», για να πάρετε μία γεύσηΑν και το εγχείρημα φάνηκε από την αρχή δύσκολο, σκέφτηκα ότι ίσως λίγη ειλικρίνεια μπορεί μου κάνει καλό. Έτσι, από την επόμενη ημέρα έβαλα σε εφαρμογή τον κανόνα, κάτι που θα μετάνιωνα πολλές φορές.Το επόμενο πρωί, πήρα ταξί για να πάω στη δουλειά. Ήταν Δευτέρα, είχα αργήσει αρκετά και ήθελα να γλιτώσω το bullying του αφεντικού.«Τι δουλειά κάνετε;», με ρώτησε ο οδηγός.«Είμαι δημοσιογράφος», απάντησα αδιάφορα, την ώρα που άνοιγα το Netflix στο κινητό.
«Μου τη σπάει που δεν κόβετε απόδειξη, για να γλιτώσετε φόρους»
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Δημοσιογράφος, ε; Και δεν μου λέτε, πώς τα βλέπετε τα πράγματα με την κρίση; Εγώ πιστεύω ότι όλοι τα ίδια σκατά είναι. Κλέφτες».Σύντομα κατάλαβα ότι ο οδηγός δεν θα έκλεινε με τίποτα το στόμα του, κάτι που πάντα μου έσπαγε τα νεύρα. Αποφάσισα να πω την αλήθεια μου.«Δεν με ενδιαφέρουν οι πολιτικές απόψεις σας. Θέλω απλώς να με πάτε στη δουλειά μου, χωρίς να μιλάτε. Επίσης, σας παρακαλώ, κλείστε το ραδιόφωνο, επειδή σιχαίνομαι τα σκυλοτράγουδα, που είναι πιο σκατά και από την ελληνική πολιτική».Ενοχλημένος και χωρίς να πει κουβέντα, ο οδηγός έκλεισε το ραδιόφωνο, έκανε ότι φτιάχνει τον καθρέφτη του και δεν μίλησε ξανά. Όταν τον ρώτησα τι του χρωστάω, στο τέλος της διαδρομής, μου είπε ένα ξερό «6,50 ευρώ», χωρίς καν να με χαιρετήσει. «Θέλω την απόδειξη, μου τη σπάει που δεν την κόβετε μόνος σας, για να γλιτώσετε φόρους», πρόσθεσα. Από όλους τους πόρους μου ξεχείλιζε ένα αίσθημα ενθουσιασμού -επιτέλους μπορούσα απελευθερωμένος να πω αυτό που σκεφτόμουν, χωρίς να το αναλύσω-, αλλά και φόβου, αφού ένιωθα ότι το ξύλο έρχεται.Το πρώτο συμπέρασμα είναι πως, όταν λες την αλήθεια, γλιτώνεις πολύ χρόνο από συζητήσεις ή συναντήσεις που δεν ήθελες ποτέ να έχεις, αλλά «πρέπει» να υποστείς για λόγους ευγένειας. Μέχρι τότε, έμπαινα στα ταξί με την ελπίδα ότι ο οδηγός δεν θα ήταν από αυτούς που σε πρήζουν μιλώντας συνέχεια. Αν τελικά με βομβάρδιζε με βλακείες, τις άκουγα στωικά, πετώντας πού και πού καμιά κουβέντα, κάνοντας ότι συμμετέχω. Όμως τώρα είχα –επιτέλους- την ευκαιρία να δω μισό επεισόδιο Narcos στο κινητό μου, χωρίς μάλιστα να βασανίζουν τα αυτιά μου κακής ποιότητας μπουζουκοτράγουδα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Άντε γαμήσου»
Παρά τον ενθουσιασμό που ένιωθα κάθε φορά που εξέπληττα τους άλλους με την αλήθεια, δεν ήταν τόσο εύκολο να την πω, ακόμη και στις φαινομενικά εύκολες περιπτώσεις του ταξιτζή και του σπιτονοικοκύρη. Σε μία συνάντηση που είχα με την ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια Θεανώ Πολυζωγοπούλου, η οποία με βοήθησε να καταλάβω τα συναισθήματα που μου προκαλούσε κάθε αλήθεια που εκστόμιζα, της είπα ότι στην αρχή μου ήταν πολύ δύσκολο να πω ακόμη και «μικρές και ανώδυνες αλήθειες». Εκείνη μου είπε ότι «αυτό έχει να κάνει με τη δυσκολία σου να οριοθετηθείς. Μάλλον έχεις μάθει ότι, για να είσαι μαζί με ανθρώπους, πρέπει να δέχεσαι πράγματα που δεν σου αρέσουν και να βάζεις εντελώς στο περιθώριο τις δικές σου επιθυμίες. Η δυσκολία στο να βάλεις ένα όριο στους ανθρώπους γύρω σου -όπως στην περίπτωση του ταξιτζή- σημαίνει ότι είσαι ανασφαλής στις διαπροσωπικές σχέσεις σου. Αυτή η ανασφάλεια σε κάνει να πιστεύεις ότι ο άλλος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Έτσι, όταν εσύ λες στον άλλον ότι δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, νιώθεις κακός». Με άλλα λόγια, το να πω την αλήθεια με βοήθησε να βάλω τα όριά μου με τους άλλους και αυτό ήταν καλό, παρά το συναίσθημα ενοχής.«Μάλλον έχεις μάθει ότι, για να είσαι μαζί με ανθρώπους, πρέπει να δέχεσαι πράγματα που δεν σου αρέσουν και να βάζεις εντελώς στο περιθώριο τις δικές σου επιθυμίες» - Θεανώ Πολυζωγοπούλου, ψυχολόγος
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Έχεις πολύ ωραίο στήθος»
[VICE Video] Οι Skaters της Αθήνας: Τα Παλιά και τα Nέα Στέκια
«Μαλάκα, έχεις τρελαθεί τελείως; Πρέπει να σε δει γιατρός», μου είπε ο φίλος μου, με τον οποίο πέντε λεπτά νωρίτερα σχολιάζαμε στήθος της κοπέλας. «Είσαι υποκριτής», του είπα. «Απλώς είπα την αλήθεια».Ακολούθησαν πολλά περιστατικά σαν τα παραπάνω. Αυτό που κατάλαβα από αυτά -ως τρίτο συμπέρασμα- είναι ότι μεγάλο μέρος από τις αλήθειες που δεν λέμε αφορά το σεξ. Στην αρχή, νόμιζα ότι είμαι σεξομανής. Όμως τελικά είμαι φυσιολογικός, αφού σύμφωνα με πολλές έρευνες, ο άνδρας σκέφτεται το σεξ 19 φορές την ημέρα και η γυναίκα δέκα. Όπως και οι φίλοι μου, έτσι και οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να κρύβουν αυτές τις αλήθειες. Η τάση του ανθρώπου να σκέφτεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα το σεξ είχε ως αποτέλεσμα η πιο επαναλαμβανόμενη αλήθεια που έπρεπε να εκστομίσω να είναι, «θέλω να κάνω σεξ μαζί σου, τώρα». Οι αντιδράσεις ποίκιλαν, από «μαζέψου», έως «με κολακεύεις» και «θέλω και εγώ να κάνουμε σεξ τώρα».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Γιατί φοβόμαστε να πούμε την αλήθεια;
Αφού με άκουσε, η ψυχολόγος μου είπε: «Ήταν δύσκολο να πεις την αλήθεια για πολλούς λόγους. Πρώτον, επειδή ένιωθες ένοχος και ήξερες ότι είχες κάνει κάτι κακό. Αυτό είναι καλό, επειδή σημαίνει ότι έχεις συνείδηση. Δεύτερον, φοβήθηκες, επειδή σε ανησυχεί τι γνώμη θα σχηματίσει ο άλλος για 'σένα. Όπως όλοι οι άνθρωποι, θέλεις πάντα να διαφυλάξεις την εικόνα, μέσα από την οποία σε βλέπουν οι άλλοι. Θέλεις να είσαι αγαπητός, σεβαστός, να έχεις κύρος στα μάτια των άλλων. Όλα αυτά σου δίνουν ισχύ σε μία σχέση. Όταν δεν έχεις αυτή την ισχύ, σε κυριεύει ανασφάλεια. Έτσι, συχνά δεν λες την αλήθεια και παρουσιάζεις την εικόνα σου μέσα από ψέματα, ώστε να ελέγξεις τι πιστεύουν οι άλλοι για σένα. Όταν αποκάλυψες την αλήθεια, ανέλαβες την ευθύνη της πραγματικής εικόνας σου. Ένιωσες καλύτερα, επειδή ήρθες αντιμέτωπος με τη συνείδησή σου, που σου έλεγε ότι έκανες κάτι κακό. Αυτό όμως, είχε ως συνέπεια να βρεθείς σε κατώτερη θέση και να χάσεις ένα κομμάτι ελέγχου σε σχέση με το τι πιστεύει για σένα ο άνθρωπος που έχεις απέναντί σου».Χωρίς ψέματα, σχέσεις θα καταστρέφονταν, υπάλληλοι θα απολύονταν, κυβερνήσεις θα έπεφταν, άνθρωποι ίσως και να αυτοκτονούσαν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Δηλαδή, μου λέτε ότι είμαι χειριστικός με τους ανθρώπους;», ρώτησα, νιώθοντας ένα νέο αίσθημα ενοχής να με κυριεύει.«Ναι. Πολλοί άνθρωποι το κάνουν. Χειρίζονται τους άλλους, παίζοντας με μισές αλήθειες και ψέματα», απάντησε.«Γιατί οι άνθρωποι γίνονται χειριστικοί;», συνέχισα.«Επειδή είναι ανασφαλείς. Λένε ψέματα, επειδή δεν νιώθουν αρκετά δυνατοί, για να υποστηρίξουν αυτό που πραγματικά είναι. Θέλουν να διατηρούν τον έλεγχο της εικόνας που έχουν οι άλλοι για τους ίδιους. Αυτό τους κάνει να νιώθουν προστατευμένοι. Είναι το ένστικτο της επιβίωσης. Οι άνθρωποι φτιάχνουν σπίτια και αναπτύσσουν τεχνολογία, για να αποκτήσουν τον έλεγχο του περιβάλλοντος και να προστατευθούν. Αυτή η φυσική τάση δεν είναι κακή. Όμως κάποια στιγμή μπαίνει το ερώτημα: μπορώ να λειτουργήσω αυτόνομα και να αναλάβω την ευθύνη των πράξεών μου, χωρίς να γίνομαι χειριστικός και χειραγωγώ τους άλλους;», μου είπε.Τα λόγια της κ. Πολυζωγοπούλου με έκαναν να καταλάβω -τέταρτο συμπέρασμα- ότι έλεγα ψέματα στους άλλους, επειδή νιώθω ανασφάλεια ως προς το τι είμαι και θέλω να τους δείξω ότι είμαι κάτι καλύτερο.Καθώς περνούσαν οι μέρες, η προσπάθεια να λέω συνέχεια την αλήθεια μου προκαλούσε μία ψυχολογική κόπωση. Τσαλακωνόμουν λέγοντας άσχημα πράγματα για μένα και τους άλλους, τα οποία συνήθως έκρυβα από συμφέρον ή ευγένεια.Αυτό έγινε πολύ έντονο, όταν ακολούθησα τη σκληρή εκδοχή του κανόνα της αλήθειας, όπως τη διατύπωσε ο ψυχοθεραπευτής Brad Blanton, εκπρόσωπος του κινήματος Radical Honesty (Ακραία Ειλικρίνεια). Σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία, δεν αρκεί να λες απλώς την αλήθεια. Πρέπει να λες ό,τι σου έρχεται στο μυαλό, με τις λέξεις που σου έρχονται στο μυαλό. Δεν πρέπει να φιλτράρεις αυτό που σκέφτεσαι, απλώς πρέπει να το λες αμέσως. Σκέφτεσαι ότι το αφεντικό σου είναι μαλάκας; Πες του το. Θες να κάνεις σεξ με τη γυναίκα του φίλου σου; Πες το στον φίλο σου και στη γυναίκα του. Σύμφωνα με το Radical Honesty, αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να κατακτήσεις την ουσιαστική επικοινωνία με τους γύρω σου.
«Μου φαίνεσαι άσχημη»
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μία μέρα, εφάρμοσα αυτόν τον κανόνα στο μετρό. Είναι Παρασκευή βράδυ και τρεις νεαρές κοπέλες κάθονταν σε ένα βαγόνι. Εγώ καθόμουν στο τέταρτο κάθισμα της τετράδας θέσεων. Από το προσεγμένο ντύσιμο και βάψιμό τους, κατάλαβα ότι έχουν κανονίσει έξοδο. Κάποια στιγμή, ξεκίνησαν να μιλάνε για έναν «χοντρό τύπο», ο οποίος ζήτησε το τηλέφωνο μίας εκ των τριών.«Τον είδες πώς ήταν; Ήταν πραγματικά πολύ χοντρός. Πίστευε πραγματικά ότι θα του δώσω το τηλέφωνό μου;», είπε η μία.
Λίγο προτού κατέβω, γύρισα προς το μέρος της κοπέλας και της είπα αυτό που ακριβώς σκεφτόμουν, με τις λέξεις που ακριβώς σκεφτόμουν: «Μη σχολιάζεις άλλους και μην τους λες "χοντρούς", επειδή και εσύ μου φαίνεσαι άσχημη και χοντρή».Η κοπέλα δεν πρόλαβε να αντιδράσει, όμως ήταν φανερό ότι αυτό που είπα την είχε πειράξει. Το γεγονός με κατέβαλε, επειδή, αν και ένιωσα ειλικρινής, ταυτόχρονα ένιωσα και μαλάκας.Πέμπτο συμπέρασμα: Η αλήθεια είναι σκληρή και βάναυση -ναι, και προσβλητική- τόσο για αυτόν που την ακούει, όσο και γι' αυτόν που την εκφράζει.Σε αντίθεση με την ιδέα της «Ακραίας Ειλικρίνειας» του Blanton, η κυρία Πολυζωγοπούλου πιστεύει ότι, «η γλώσσα και ο τρόπος έκφρασης του ίδιου πράγματος μπορεί να αλλάξει την ουσία αυτού που λέμε και άρα την αλήθεια που εκφράζουμε. Οι φράσεις "είσαι άτομο με ειδικές ανάγκες" και "είσαι σακάτης" δεν εκφράζουν την ίδια αλήθεια, αφού η λέξη "σακάτης" έχει και υποτιμητική σημασία. Άρα, οι προτάσεις εκφράζουν δύο διαφορετικές αλήθειες. Η πρώτη είναι ευγενική, η δεύτερη είναι προσβλητική». Με άλλα λόγια, μπορείς να είσαι ειλικρινής, χωρίς να χρειάζεται να γίνεις μαλάκας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τελικά, έχει αξία η αλήθεια;
Η σημασία της αλήθειας φαίνεται και από το πού καταλήγει κανείς, όταν λέει συνεχώς ψέματα. «Αν ερχόταν κάποιος για ψυχοθεραπεία και σας έλεγε ότι λέει πάντα ψέματα στις συντρόφους του, τα παιδιά του, τους συνεργάτες του, τι θα του λέγατε;», ρωτάω την ψυχολόγο και εκείνη μου απαντά: «Θα του έλεγα ότι δεν αγαπάει τον εαυτό του και ότι είναι ένας δυστυχισμένος άνθρωπος σε κατάθλιψη. Μία ζωή που βασίζεται στο ψέμα δημιουργεί γύρω της ένα ψεύτικο πλέγμα, που στο τέλος σκλαβώνει τον ίδιο τον ψεύτη. Τον οδηγεί σε ανυπαρξία, αφού το μόνο που κάνει είναι να προσπαθεί να κρατήσει ως πραγματική την ψεύτικη εικόνα του. Όταν λες συνέχεια ψέματα, δεν ζεις πια και το αίσθημα ανυπαρξίας σε συνθλίβει, επειδή κανείς δεν σε ξέρει και δεν σε καταλαβαίνει πραγματικά. Αρκεί να θυμηθούμε το παράδειγμα της διάσημης ηθοποιού του Χόλιγουντ Rita Hayworth, που είναι γνωστή για τον ρόλο της ως Gilda στην ομώνυμη νουάρ ταινία. Ο πρίγκιπας Aly Khan την ερωτεύτηκε και παντρεύτηκαν. Όμως γρήγορα χώρισαν, καθώς στην πραγματικότητα ο Aly Khan δεν είχε ερωτευθεί τη Rita, αλλά την Gilda. Όμως η Gilda, όσο πανέμορφη κι αν ήταν, δεν υπήρχε».«Αν ερχόταν κάποιος για ψυχοθεραπεία και σας έλεγε ότι λέει πάντα ψέματα τι θα του λέγατε;», ρωτάω την ψυχολόγο και εκείνη μου απαντά: «Θα του έλεγα ότι είναι ένας δυστυχισμένος άνθρωπος σε κατάθλιψη»
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ