Ρισπέκτ

Πόσο Εύκολο Είναι να Βρει Δουλειά Ένας Πρόσφυγας στην Ελλάδα;

Η προσπάθεια να απαντήσουμε εν συντομία σε αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολη.
VICE Staff
Κείμενο VICE Staff
Screen Shot 2019-07-09 at 10
Φωτογραφία: Ορέστης Σεφέρογλου από άρθρο του VICE

Το VICE Greece δίνει βήμα σε επιλεγμένες ανθρωπιστικές οργανώσεις και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τη δημιουργία της νέας στήλης «Ρισπέκτ», στην οποία κάθε Δευτέρα θα δημοσιεύονται προσωπικές ιστορίες, άρθρα άποψης, φωτογραφίες, ρεπορτάζ ή άλλες υποθέσεις που ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία. Στόχος μας είναι να ενημερώσουμε το κοινό και να ανοίξουμε διάλογο για ζητήματα, με τα οποία καταπιάνονται οι συγκεκριμένες οργανώσεις και αξίζουν την προσοχή όλων.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Το συγκεκριμένο άρθρο του HumanRights360 υπογράφει ο Θοδωρής Μπογέας, project manager της οργάνωσης. Εδώ και περίπου έναν χρόνο, το HumanRights360 υλοποιεί πρόγραμμα (προ)ένταξης στη δομή φιλοξενίας του Ελαιώνα, το οποίο χρηματοδοτείται από το KAHANE FOUNDATION κι εντάσσεται στην καμπάνια Ordinary Working People.


Πόσο εύκολο είναι να βρει δουλειά ένας πρόσφυγας στην Ελλάδα; Η προσπάθεια να απαντήσουμε εν συντομία σε αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολη αν δεν απαριθμήσουμε μια σειρά από δεδομένα, οπότε ας τα πάρουμε από την αρχή. Για να κατανοήσει κανείς όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την εργασιακή αποκατάσταση, θα χρειαστεί πρώτα να αναλογιστεί αν η κοινωνική ένταξη ή η συμπερίληψη είναι εύκολη για τους πρόσφυγες.

Για τη μελέτη της ένταξης, ως διαδικασία, μπορεί κανείς να εστιάσει σε τρεις βασικούς άξονες: Στη πληθυσμιακή ομάδα που θέλει να ενταχθεί (οι πρόσφυγες σε αυτήν την περίπτωση), το πώς είναι δομημένος ο τρόπος ζωής εκεί που θέλουν να ενταχθούν και τέλος, στο περιβάλλον. Για παράδειγμα, εξαρτάται από τον Γιούσεφ αν θέλει και μπορεί να ενταχθεί, να βρει τους τρόπους για να κάνει όλα όσα τον κάνουν να νιώθει και να είναι ενταγμένος μέσα στην ελληνική πραγματικότητα. Η πραγματικότητα (το περιβάλλον δηλαδή), είναι φυσικά πολυεπίπεδη. Διότι, ως περιβάλλον, δεν ορίζεται μονάχα το φυσικό και το κοινωνικό περιβάλλον, αλλά θα χρειαστεί κανείς να συμπεριλάβει και το ιστορικό/χρονικό, θεσμικό και πολιτισμικό πλαίσιο της ελληνικής πραγματικότητας. Υπάρχουν αντικειμενικοί δείκτες που ορίζουν αν κάποιος είναι ενταγμένος, όπως είναι η εργασιακή απασχόληση ή η πρόσβαση στο σύστημα υγείας, αλλά υπάρχει και η υποκειμενική εμπειρία, δηλαδή αν νιώθει κανείς ενταγμένος. Για παράδειγμα, αν ο Άχμεντ δουλεύει αλλά στη δουλειά του είναι πάντα ο «ξένος», όπου δεν βιώνει μια θετική εμπειρία συναδελφικής ζωής γιατί κανείς δεν του μιλάει ισότιμα, τότε ο Άχμεντ συνεχίζει και νιώθει μόνος και ξένος.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στην Ελλάδα λοιπόν, που έχει βιώσει οικονομική κρίση και που έχει τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην Ευρώπη (18,5% και 39,7% στους νέους κάτω των 25 ετών - Eurostat 2019) και χωρίς ένα εφαρμοσμένο εθνικό σχέδιο ένταξης προσφύγων, καλείται ένα πρόγραμμα υποστήριξης της ένταξης να δράσει με μια κατάλληλη και αποτελεσματική μεθοδολογία. Εδώ και περίπου έναν χρόνο, το HumanRights360 υλοποιεί πρόγραμμα (προ)ένταξης στη δομή φιλοξενίας του Ελαιώνα και έχει εξυπηρετήσει μέχρι σήμερα πάνω από 90 νοικοκυριά, δηλαδή 200 άμεσα και έμμεσα ωφελούμενους πρόσφυγες.

Το πρώτο βήμα είναι να εξασφαλιστούν ότι υπάρχουν τα απαραίτητα έγγραφα, όπως είναι η νόμιμη διαμονή στη χώρα. Να έχει κανείς -χοντρικά μιλώντας- κάποια είδους ταυτότητα. Στη συνέχεια, ο ΑΜΚΑ και το ΑΦΜ. Σε ό,τι αφορά το θεσμικό πλαίσιο, υπάρχουν διττά μηνύματα από το ελληνικό κράτος: ένας αιτών άσυλο και ένας αναγνωρισμένος πρόσφυγας έχει το δικαίωμα να εργαστεί, από την άλλη όμως οι πολύμηνες καθυστερήσεις έκδοσης του ΑΦΜ και Κλειδαρίθμου, ουσιαστικά τον καθυστερούν και τον αποτρέπουν από το να εργαστεί. Μετά την αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη τον Οκτώβρη 2018, η HumanRigts360 παρακολουθεί το συγκεκριμένο θέμα και προσπαθεί να επαναφέρει το αυτονόητο: ότι οι ταυτότητες που έχουν εκδοθεί από δημόσιο φορέα δε χρειάζονται επιπλέον ταυτοποίηση, αντίθετα, οι υπηρεσίες θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για να διασυνδεθούν ηλεκτρονικά.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Οι πολιτισμικές διαφορές που υπάρχουν σε αυτό το πλαίσιο σαφώς και επηρεάζουν την εύρεση εργασίας. Η κατοχή ενός βιογραφικού σημειώματος δεν θεωρείται προϋπόθεση για να αναζητήσει κανείς εργασία σε όλες τις χώρες, ενώ η χρήση του δικτύου των ανθρώπων που κανείς γνωρίζει, φαίνεται πως είναι μια επιτυχημένη στρατηγική εύρεσης εργασίας κι αυτό γιατί καταπολεμά ένα πολύ σημαντικό εμπόδιο: Τον φόβο. Είναι ένας φόβος για τον άγνωστο, που δεν έχει ξαναδουλέψει στην Ελλάδα, που δεν τον ξέρει κανείς, που έρχεται από μια άγνωστη χώρα που έχει Ταλιμπάν και ISIS και που υπάρχει η υποψία ότι μπορεί να είναι κι αυτός/η Ταλιμπάν/ISIS. Αυτός ο άγνωστος, που συχνά μιλάει σπαστά και που λέει ότι έχει ξαναδουλέψει στο αντικείμενο αλλά χαρτιά που να το αποδεικνύουν δεν έχει. Γιατί; Διότι κατά τη φυγή του από τη χώρα δεν πήρε τα αποδεικτικά αποφοίτησης από το σχολείο ή το πανεπιστήμιο.


Βήματα Ανεξαρτησίας

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Για να αντιμετωπιστούν οι παραπάνω προκλήσεις, έγιναν πάνω από 350 συνεδρίες συμβουλευτικής, δημιουργήθηκαν και ανανεώθηκαν πάνω από 90 βιογραφικά. Μολονότι δεν υπάρχουν δημόσια σχολεία ή πανεπιστήμια που να έχουν αναλάβει τη διεξαγωγή μαθημάτων ελληνικής γλώσσας (εκτός από κάποιες μεμονωμένες πρωτοβουλίες ή συμπράξεις με ΜΚΟ), 55 άνθρωποι κατάφεραν αν βρουν και να ξεκινήσουν μαθήματα ελληνικών. Επιτυχία του προγράμματος θεωρείται και η αξιολόγηση των πτυχίων πανεπιστήμιου ή μέρους των σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που έχουν ολοκληρώσει για πέντε πρόσφυγες μέσα από το Ευρωπαϊκό Διαβατήριο Αναγνώρισης Προσόντων που υλοποιεί το Υπουργείο Παιδείας με το Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Υπάρχουν βέβαια κι οι περιπτώσεις εργοδοτών, που θα προσλάβουν τον πρόσφυγα/μετανάστη/αλλοδαπό, όχι επειδή δεν έχουν ξενοφοβικές ή ρατσιστικές αντιλήψεις, αλλά γιατί προσβλέπουν στη κερδοφόρα μαύρη αδήλωτη εργασία, όπου «σιγά μην αναζητήσει τα δικαιώματά του» ή «χάρη του κάνω που τον παίρνω», δουλεύοντας 12 και 15 ώρες, 6ήμερα ή 7ημερα και με μισθό πολλές φορές κάτω του βασικού, χωρίς συστηματική πληρωμή. Όμως, δέκα από τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα κατάφεραν να εξασφαλίσουν νόμιμη εργασία μέσα από όλες τις προσκλήσεις και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν. Ένας εξ αυτών είναι άτομο με κινητική αναπηρία.

Αν και υπάρχουν κενά εργασίας στην αγορά, για παράδειγμα στα τεχνικά επαγγέλματα, η ελληνική αγορά δεν έχει ακόμα τη κουλτούρα να δει το νέο ανθρώπινο δυναμικό ως μια ευκαιρία για ανάπτυξη και κάλυψη των αναγκών, αλλά συνήθως εκμεταλλεύεται την ευαλωτότητα και την επιθυμία για μια καινούρια αρχή με προσωρινά οικονομικά οφέλη. Ένα πρόγραμμα ένταξης θα χρειαστεί να δουλέψει τόσο με τους πρόσφυγες ώστε να μπορέσουν να γίνουν αυτόνομοι, όσο και με την ίδια τη κοινωνία και τους εργοδότες της, όπως ήδη προσπαθεί το πρόγραμμα ένταξης του HumanRights360, με τη δημιουργία ενός δικτύου φορέων και εταιρειών, στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και των ίσων ευκαιριών στην εργασία. Για να υπάρχει η ουσιαστική ευκαιρία για μια καινούρια και ασφαλή ζωή, μακριά από τις διώξεις που απειλούσαν τη προσωπική ζωή του κάθε πρόσφυγα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Τα Μπάνια του Λαού στη Θεσσαλονίκη

Μεγάλη Πόρτα θα Διαβείς - Στη Θεσσαλονίκη οι Καφετζούδες Είναι Πάλι στη Μόδα

«Ήταν οι πιο Πιεστικές 40 Ώρες στη Ζωή μου» - Ο Boris Brejcha Βγάζει τη Μάσκα

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.