Η Επόμενη Μέρα για τους 595 Μετανάστες που Διασώθηκαν στην Ιεράπετρα

Μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις διάσωσης στη Μεσόγειο ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Πέμπτης στην Κρήτη. Το πλοίο «Baris» με σημαία Κιριμπάτι, το οποίο έπλεε από το πρωί της Τρίτης ακυβέρνητο λόγω μηχανικής βλάβης σε απόσταση 30 ναυτικών μιλίων νοτιοανατολικά της Κρήτης, τελικά αγκυροβόλησε την Πέμπτη ανοιχτά της Ιεράπετρας κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες. Το πλοίο είχε ξεκινήσει το ταξίδι του από την Τουρκία με προορισμό την Ιταλία και μετέφερε 595 μετανάστες, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά.

Το ερώτημα είναι, τι θα γίνει τώρα με αυτούς τους ανθρώπους. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει επίσημη ενημέρωση για το τι σχεδιασμός υπάρχει από εδώ και πέρα για τους μετανάστες. Σύμφωνα με τον δήμαρχο Ιεράπετρας, Καλαντζάκη Θεοδόσιο: «Υπάρχουν Σύροι, Αφγανοί, Παλαιστίνιοι, Ιρανοί. Αν δεν εκδηλώσουν ενδιαφέρον να γυρίσουν στην πατρίδα τους, πράγμα δύσκολο, τότε θα πρέπει να μεριμνήσει η αστυνομία. Όμως, κέντρα κράτησης μεταναστών στην Κρήτη δεν υπάρχουν. Εμείς μπορούμε να τους φιλοξενήσουμε για μικρό χρονικό διάστημα. Δηλαδή 2-4 μέρες. Παραπάνω δεν μπορούμε. Είναι θέμα της πολιτείας να δρομολογήσει τις εξελίξεις ώστε αυτοί οι άνθρωποι να πάνε εκεί που πρέπει να πάνε. Ακόμα κι αν θέλαμε να τους κρατήσουμε αυτούς τους ανθρώπους δεν μπορούμε διότι δεν έχουμε τις απαιτούμενες υποδομές για να φιλοξενήσουμε τόσο κόσμο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αλλά αν τις είχαμε να είστε σίγουροι ότι θα το κάναμε».

Σύμφωνα με την Εύα Κοσσέ, ερευνήτρια για την Ελλάδα στην οργάνωση Human Rights Watch: «Αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε αν οι άνθρωποι στην Ιεράπετρα είναι πρόσφυγες ή οικονομικοί μετανάστες. Η τυπική διαδικασία είναι να μεταφερθουν σε ένα κέντρο πρώτης υποδοχής όπου εκεί θα τους εξηγήσουν τη νομοθεσία κι οι ίδιοι θα αποφασίσουν αν θέλουν να κάνουν αίτημα για άσυλο ή όχι. Το πρόβλημα είναι ότι αν κάνεις αίτημα για άσυλο μετά δεν μπορείς να πας σε άλλη χώρα. Η Ελλάδα είναι υπεύθυνη να εξετάσει το αίτημά τους. Και συνήθως οι άνθρωποι αυτοί δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει και με την περίπτωση των Σύρων που βρίσκονται στο Σύνταγμα. Σε σχέση με τους Σύρους πρόσφυγες, επειδή δεν μπορούν να τους απελάσουν λόγω του πολέμου, οι αρχές εκδίδουν ένα χαρτί που λέγεται αναστολή απέλασης και ισχύει για 6 μήνες. Το χαρτί αυτό δίνει το δικαίωμα της διαμονής στην Ελλάδα, αλλά δεν δίνει κάποιο άλλο δικαίωμα. Όταν κάνει κάποιος αίτηση για άσυλο, έχει πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, και δικαίωμα στην εργασία μέχρι να εξεταστεί το αίτημά του. Για όσους δεν είναι πρόσφυγες αλλά οικονομικοί μετανάστες και δεν κάνουν αίτηση για άσυλο, μεταφέρονται για έως 18 μήνες στα κέντρα κράτησης μέχρι να γίνει η απέλαση, σε όποιες χώρες μπορεί να γίνει απέλαση. Υπάρχει και ποινική διαδικασία για όσους μπαίνουν παράνομα σύμφωνα με το νόμο στη χώρα, παρόλα αυτά ο ποινικός κώδικας δεν εφαρμόζεται, αλλά γίνεται μόνο η διοικητική απέλαση», λέει η Εύα Κοσσέ και συμπληρώνει πως:

«Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση χτίζει τα τείχη της ψηλότερα, μετανάστες και πρόσφυγες διαλέγουν ολοένα και περισσότερο τα νερά της Μεσογείου σε μία προσπάθεια να βρουν καταφύγιο και ασφάλεια στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να εξασφαλίσει ασφαλείς και νόμιμες διόδους προς την Ευρώπη, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την αύξηση των προσοστών επανεγκατάστασης από τρίτες χώρες, ευρύτερη πρόσβαση σε θεωρήσεις για ανθρωπιστικούς λόγους και τη διευκόλυνση της διαδικασίας οικογενειακής επανένωσης» συνεχίζει η Εύα Κοσσέ.

Όταν το λιμενικό έλαβε το σήμα από το Baris ότι το πλοίο και οι επιβαίνοντες βρίσκονται σε κίνδυνο, άμεσα ενεργοποιήθηκε επιχείρηση του Πολεμικού Ναυτικού για τη διάσωση των μεταναστών και ύστερα από μία αποτυχημένη προσπάθεια παραπλέοντος εμπορικού πλοίου να το ρυμουλκήσει. Την επιχείρηση διάσωσης ανέλαβε η φρεγάτα "ΥΔΡΑ". Στην επιχείρηση πήρε μέρος και ελικόπτερο Σούπερ Πούμα της Πολεμικής Αεροπορίας, το οποίο μετέφερε μία έγκυο γυναίκα.

Η φρεγάτα, με εντολή του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, προσέγγισε το πλοίο και λίγο μετά τις 19.00 κατάφερε να συνδεθεί μαζί του και να ξεκινήσει τη διαδικασία της ρυμούλκησης προς το λιμάνι της Ιεράπετρας. Διαδικασία που κράτησε έως την Πέμπτη και έγινε ιδιαίτερα δύσκολη λόγω των ισχυρών ανέμων εντάσεως επτά μποφόρ και των κυμάτων ύψους έως και τριών μέτρων.

Την Πέμπτη, λιμενικοί, αστυνομικοί και κλιμάκιο γιατρών επισκέφτηκαν το πλοίο, προκειμένου να δώσουν τις πρώτες βοήθειες στους μετανάστες πριν μεταφερθούν στην ξηρά, αλλά και να εξακριβώσουν αν εμφανίζουν σημάδια κάποιας λοιμώδους νόσου. Στο πλοίο επιβιβάστηκαν τρεις ιατρικές ομάδες με 15 συνολικά ιατρούς, εκ των οποίων οι 5 μιλούν αραβικά κι έτσι διευκολύνθηκε η επικοινωνία με τους επιβάτες.

Το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε ότι από τους υγειονομικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν πάνω στο πλοίο διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα σοβαρού μεταδοτικού νοσήματος, ενώ κλιμάκιο του ΚΕΕΛΠΝΟ ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχει κανένα ύποπτο περιστατικό που να έχει προσβληθεί από τον ιό του Έμπολα.

Σύμφωνα με τις Λιμενικές Αρχές της Ιεράπετρας, έχουν γίνει συνολικά 21 συλλήψεις. Πρόκειται για επτά άτομα που αποτελούσαν το πλήρωμα του πλοίου, δύο μετανάστες που φέρονται ως διακινητές και 12 μετανάστες που σύμφωνα με το Λιμενικό, προκάλεσαν ταραχές εντός του πλοίου.

Άμεσα αντανακλαστικά έδειξαν και οι τοπικές αρχές της Ιεράπετρας για τη φιλοξενία των μεταναστών, καθώς και ο Ερυθρός Σταυρός. Για τις ανάγκες της επιχείρησης, αναπτύχθηκε Σταθμός Πρώτων Βοηθειών στο λιμάνι της Ιεράπετρας, ενώ τέθηκαν σε ετοιμότητα τα νοσοκομεία του Λασιθίου (Ιεράπετρα, Άγιος Νικόλαος, Σητεία, Νεάπολη) με 110 διαθέσιμες κλίνες. Το ΕΚΑΒ παραχώρησε τέσσερα ασθενοφόρα και πραγματοποίησε 18 διακομιδές. Φυσικά πολλοί ήταν και οι εθελοντές Κρητικοί από την τοπική κοινωνία που πήραν μέρος στην επιχείρηση.

Το πλοίο αγκυροβόλησε τελικά στις 10.00 το πρωί της Πέμπτης μισό ναυτικό μίλι ανοιχτά της Ιεράπετρας, ενώ η διαδικασία αποβίβασης ολοκληρώθηκε το απόγευμα της ίδιας μέρας. Σκάφος του λιμενικού μετέφερε τους μετανάστες από το πλοίο στο λιμάνι της Ιεράπετρας ανά ομάδες με προτεραιότητα σε γυναίκες και παιδιά. Έπειτα από την καταμέτρηση, διαπιστώθηκε ότι στο πλοίο τελικά επέβαιναν συνολικά 595 άτομα εκ των οποίων 396 άντρες, 99 γυναίκες, ανάμεσά τους κι έγκυες, καθώς και 100 παιδιά.

Κατά τη διάρκεια της αποβίβασης δημιουργήθηκε μικρή ένταση, αφού σύμφωνα με καταγγελίες μία ομάδα μεταναστών που βρίσκονταν στο πλοίο αρνήθηκε να επιβαστεί στο σκάφος του λιμενικού με προορισμό την Ιεράπετρα, ζητώντας να συνεχιστεί το ταξίδι τους προς την Ιταλία. Τελικά όμως πείστηκαν να μεταφερθούν στην Κρήτη.

Οι μετανάστες μεταφέρθηκαν για την πρώτη υποδοχή στο κλειστό Γυμναστήριο της Ιεράπετρας, όπου πέρασαν εκεί το βράδυ τους. Για τη φιλοξενία τους ο δήμος καλεί πολίτες, φορείς και συλλόγους να βοηθήσουν ώστε να συγκεντρωθούν είδη πρώτης ανάγκης όπως τρόφιμα, κλινοσκεπάσματα, πετσέτες, ρούχα και είδη προσωπικής υγιεινής. Ήδη οι Κρητικοί έχουν ανταποκριθεί στο κάλεσμα συγκεντρώνοντας τρόφιμα και ρούχα.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.