Ο Δημήτρης Είναι ο Πρώτος Έλληνας Σεξουαλικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία

VICE: Τι σημαίνει να είναι κανείς σεξουαλικός βοηθός για ΑμεΑ;
Δημήτρης Ζώρζος: Στη Sexualidad Funcional, χρησιμοποιούμε κυρίως τον όρο «σεξουαλικός συνοδοιπόρος», ενώ η υπηρεσία που προσφέρουμε αφορά άτομα που δεν έχουν πρόσβαση στο ίδιο τους το σώμα, είτε λόγω προβλημάτων κινητικότητας είτε λόγω κάποιας νοητικής στέρησης. Η υπηρεσία μπορεί να πάρει οποιαδήποτε έκφραση, επειδή το κάθε άτομο είναι διαφορετικό και υπάρχουν τόσες σεξουαλικότητες, όσα άτομα υπάρχουν στον πλανήτη. Οπότε, στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι διεισδυτική συνουσία, μασάζ, χάδια ή απλώς μια βόλτα στο πάρκο, όπου θα κρατιόμαστε χέρι-χέρι. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που έρχονται σε εμένα θέλουν είτε τον οργασμό είτε τη συνουσία, αλλά όταν ερχόμαστε πιο κοντά, αυτό που αποζητούν περισσότερο είναι η συντροφικότητα με έναν άνθρωπο που είναι εκεί, παρών. Ο στόχος μας είναι να προσφέρουμε πρόσβαση στη σεξουαλική απόλαυση με αξιοπρέπεια και σεβασμό, να παρέχουμε ένα ασφαλές πλαίσιο, ώστε τα άτομα με ειδικές ανάγκες να έχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουν τη σεξουαλικότητά τους.

Μιλάμε για το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία στη σεξουαλική απόλαυση;
Έχουμε την τάση να βλέπουμε τα άτομα με αναπηρία σαν ασεξουαλικά αγγελούδια. Όταν βλέπουμε κάποιον σε αναπηρική καρέκλα, δεν τον αντιμετωπίζουμε ως σεξουαλικό άτομο, δεν τον τσεκάρουμε με τον ίδιο τρόπο που κοιτάζουμε κάποιον μη ανάπηρο. Συνήθως, είτε χαμογελάμε είτε στρέφουμε το βλέμμα μας μακριά, σαν να μην είναι μέσα στο κοινωνικό/ερωτικό παιχνίδι. Αυτή η αντιμετώπιση είναι περισσότερο θέμα άγνοιας ή ακόμη και θέμα συνήθειας. Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε πως τα ΑμεΑ έχουν άλλα προβλήματα, πιο επείγοντα από το σεξουαλικό ή πώς δεν έχουν καθόλου σεξουαλικές ανάγκες. Εξαιτίας αυτής της ψευδούς πεποίθησης, ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας βιώνει έναν διαρκή σεξουαλικό αποκλεισμό.

Τέτοιες πεποιθήσεις έχουν να κάνουν και με το τι θεωρούμε σεξουαλική πράξη;
Οι σεξουαλικές αφηγήσεις που έχουμε είναι πολύ περιορισμένες. Η βασική μας σεξουαλική εκπαίδευση αυτήν τη στιγμή είναι οι σελίδες πορνό στο Iντερνετ, που παρουσιάζουν μια πολύ συγκεκριμένη πλευρά της σεξουαλικότητας. Οι εικόνες που λαμβάνουμε είναι υπό το πρίσμα της ανδρικής ματιάς και το διεισδυτικό σεξ παίζει κυρίαρχο ρόλο. Το φάσμα είναι πολύ ευρύτερο, αλλά έχουμε σχεδόν εγκλωβιστεί στην παγίδα του οργασμού, σαν να πιστεύουμε ότι πατώντας συγκεκριμένα κουμπάκια το σώμα θα ανταποκριθεί. Ευτυχώς, είμαστε πιο πολύπλοκοι από αυτό, υπάρχει μια ολόκληρη γκάμα που μας προσφέρει η ίδια μας η ύπαρξη.

Εσύ ασχολείσαι αποκλειστικά με ΑμεΑ;
Εγώ ασχολούμαι αποκλειστικά με όλα τα άτομα που υφίστανται κάποιου είδους σεξουαλικό αποκλεισμό. Για παράδειγμα, ακόμη και σε κάποιον που έχει ένα βαρύ συναισθηματικό πρόβλημα και δεν μπορεί να βγει από το σπίτι, έστω και αν δεν υπάρχει κάποια κλινική διάγνωση, θα προσφέρουμε την υπηρεσία. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποια αναπηρία, αλλά θα πρέπει να υπάρχει ανάγκη για αυτήν την υπηρεσία. Το κριτήριο, δεν είναι τόσο η ύπαρξη αναπηρίας όσο η έλλειψη δυνατότητας του ατόμου να βρει τη σεξουαλική επαφή με άλλο τρόπο.

Υπάρχουν πελάτες που δεν μπορείς να αναλάβεις;
Αν δούμε ότι για οποιοδήποτε λόγο δεν θα είναι επωφελές για αυτόν που ζητά την υπηρεσία, δεν προχωράμε. Ακόμη, σημαντικό ρόλο παίζει το αν όντως έχει ανάγκη τη σεξουαλική βοήθεια. Η σεξουαλική βοήθεια δεν είναι για όλους. Αυτό ξεκαθαρίζεται μέσω των αρχικών συνεντεύξεων που πραγματοποιούμε, όταν κάποιος ζητά αυτήν την υπηρεσία. Στη συνέχεια, είναι θέμα των ορίων που θέτει ο σεξουαλικός βοηθός. Σε οποιοδήποτε σημείο ο/η βοηθός, μπορεί να διακόψει, χωρίς να δώσει περεταίρω εξηγήσεις. Για παράδειγμα, έχει τύχει σε μια σεξουαλική βοηθό, που συνεργάζεται μαζί μας, να της φερθεί κάποιο άτομο με ασέβεια και θράσος τύπου «πληρώνω και θα κάνω ό,τι θέλω» και φυσικά η κοπέλα δεν προχώρησε. Ο σεβασμός απέναντι σε όλες τις πλευρές είναι από τα πιο βασικά στοιχεία που απαιτούμε. Το άτομο πληρώνει για μια υπηρεσία για την οποία και οι δυο πλευρές έχουν συναινέσει. Έχει συζητηθεί εκ των προτέρων το τι θα ακολουθήσει, ποιες είναι οι επιθυμίες και οι ανάγκες του ατόμου, καθώς και ποια είναι τα προσωπικά όρια του σεξουαλικού βοηθού. Υπάρχει ένα αυστηρό πρωτόκολλο που ακολουθείται κάθε φορά. Αν κάποιος πιστεύει ότι πληρώνοντας μπορεί να σου κάνει οτιδήποτε, είναι γελασμένος - ας κρατήσει τα χρήματά του και ας τα επενδύσει αλλού.

Ποια είναι δηλαδή η διαδικασία που ακολουθείτε εσείς;
Έτσι όπως το έχουμε στήσει εμείς στη Βαλένθια, υπάρχει ένα πρωτόκολλο τεσσάρων βημάτων και σε οποιαδήποτε στιγμή της διαδικασίας, αν κάποια από τις δύο πλευρές θελήσει να κάνει πίσω, κάνει πίσω, χωρίς να δώσει εξηγήσεις. Το πρώτο βήμα είναι μια αναλυτική συνέντευξη με τη σεξολόγο της ομάδας και το άτομο που ζητά την υπηρεσία. Η σεξολόγος γνωρίζει τα προφίλ των σεξουαλικών βοηθών και τα όρια του καθενός, και φροντίζει να υπάρχει συμβατότητα ανάμεσα στους εμπλεκόμενους.

Από εκεί και πέρα, ως σύλλογος, κάνουμε στην άκρη και είναι πλέον θέμα των δύο πλευρών. Αυτό που ακολουθεί είναι μια πρώτη συνάντηση μεταξύ τους σε ουδέτερο χώρο, όπου θέτουν τις βάσεις της συνάντησης, κάνουν το προσωπικό τους λεκτικό συμβόλαιο. Κανονίζουν το πού, το πότε, τη διάρκεια, αν θα υπάρξει οικονομική συναλλαγή και ποια είναι τα προσωπικά όρια του καθενός, ποιες είναι οι επιθυμίες του ατόμου που ζητά την υπηρεσία. Όλο αυτό γίνεται αποκλειστικά μεταξύ των εμπλεκομένων - αυτοί πρέπει να θέσουν τα όρια. Εμείς τα μόνα όρια που βάζουμε είναι να ακολουθείται το πρωτόκολλο και να είναι μια διαδικασία που γίνεται συναινετικά. Η σεξουαλικότητα του καθενός είναι πολύ προσωπική και δεν μπορούμε να την κατηγοριοποιήσουμε με όρους αποδεκτού και μη αποδεκτού. Από τη στιγμή που υπάρχει συναίνεση, μπορεί να εκφραστεί ο καθένας όπως επιθυμεί. Το τρίτο βήμα είναι η συνάντηση, όπως έχει συμφωνηθεί από τα άτομα που εμπλέκονται και το τέταρτο είναι ένα feedback, μια απλή, ακόμη και σύντομη αναφορά, σχετικά με το πώς πήγε η διαδικασία, αν μπορούμε να βελτιώσουμε κάτι κτλ.

Είναι σημαντικό να υπάρχει χημεία ανάμεσα στις δύο πλευρές;
Βέβαια πρέπει να υπάρχει χημεία. Αν δεν υπάρχει χημεία, η υπηρεσία δεν θα έχει θετικό αντίκτυπο. Ένα από τα προβλήματα που προκύπτουν στα κράτη όπου ισχύει νομικά η σεξουαλική υπηρεσία σε ΑμεΑ, είναι ότι δεν τους ενδιαφέρει να υπάρχει χημεία. Την υπηρεσία παρέχει ο σεξουαλικός βοηθός που είναι η σειρά του να παρέχει σεξουαλική βοήθεια, ανεξάρτητα από το ποιο είναι το άτομο και οι επιθυμίες του.

Υπάρχουν πιστοποιημένοι σεξουαλικοί βοηθοί για ΑμεΑ;
Πιστοποίηση υπάρχει σε κράτη όπου αντίστοιχες υπηρεσίες έχουν μπει στο δημόσιο σύστημα υγείας. Από την εμπειρία που έχω, όταν μια αντίστοιχη υπηρεσία υπάγεται σε ένα νομικό σύστημα, το πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι, καθώς το δημόσιο θέλει πάντα να αποφεύγει λάθη και να θέτει ασφαλιστικές δικλείδες, η υπηρεσία περιορίζεται πάρα πολύ. Στην πράξη, δηλαδή, μπορεί να προσφέρεται μόνο σε μια συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων, π.χ. άτομα που έχουν εγκεφαλική παράλυση. Το κράτος μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά, με χρηματοδοτήσεις για παράδειγμα, αλλά πρέπει η τελική μορφή της υπηρεσίας που μπορεί να πάρει χιλιάδες εκφάνσεις, να έχει μια ελευθερία και να έχει να κάνει μόνο με τα άτομα που εμπλέκονται.

Πόσο κοστίζει η υπηρεσία που προσφέρετε;
Εμείς έχουμε βάλει έναν ενδεικτικό μέσο όρο στα €75, αλλά το χρονικό όριο και το ακριβές ποσό, έχουν να κάνουν μόνο με τα δύο άτομα. Η υπηρεσία μπορεί να διαρκέσει από μιάμιση ώρα μέχρι μια ολόκληρη νύχτα. Συνήθως, η πρώτη επαφή, κατά την οποία χρειάζεται κάποιος χρόνος εξοικείωσής με το άλλο σώμα και πηγαίνουν όλα σταδιακά, διαρκεί δύο με τρεις ώρες. Αλλά κάθε περίπτωση είναι μοναδική και το πιο σημαντικό είναι ο σεβασμός στη φυσιολογική ροή του κάθε ατόμου, που διαφέρει κατά πολύ σε κάθε άτομο.

Ποια είναι η μεγαλύτερη παρανόηση που υπάρχει σχετικά με τη δουλειά σου;
Όταν λέμε σεξουαλική εργασία, όλοι σκεφτόμαστε αυτόματα την πορνεία. Σκεφτόμαστε όλα τα εγκλήματα που περιβάλλουν τη σεξουαλική εργασία - την κοπέλα που είναι στον δρόμο, που βρίσκεται παγιδευμένη χωρίς τη θέλησή της, τα κυκλώματα που ασκούν βία, τους ανθρώπους που υφίστανται εκμετάλλευση. Όλα αυτά είναι φαινόμενα σύγχρονης σκλαβιάς. Η σεξουαλική εργασία για την οποία συζητάμε, έχει ως βασικό και απαραίτητο όρο τη συναίνεση.

Οι άνθρωποι θεωρούν πολλές φορές ότι οποιαδήποτε σεξουαλική εργασία, από τη στιγμή που υπάρχει, είναι κάτι εξ ορισμού κακό, αλλά δεν είναι έτσι. Η σεξουαλική εργασία ανά τους αιώνες έχει κρατήσει δομημένες πολλές κοινωνίες, που αλλιώς δεν θα ήταν δομημένες. Είναι μια υπηρεσία που βοηθά ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας να μην νιώθει αποκλεισμένο από το κοινωνικό σύνολο. Αρκεί κανείς να σκεφτεί πώς θα ένιωθε ο ίδιος, αν ξαφνικά του αρνούνταν τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με κάποιο άλλο σώμα και τι θα σήμαινε αυτό για την κοινωνική μας συνοχή.

Σου είναι εύκολο να μιλάς για το επάγγελμά σου;
Στην αρχή, μου ήταν δύσκολο, λόγω της φύσης της εργασίας και λόγω των παρεξηγήσεων που υπάρχουν γύρω από το θέμα. Έτσι, όταν μιλούσα, προσπαθούσα να τα μασκαρεύω λίγο τα πράγματα, να λέω μια πιο στρογγυλεμένη εκδοχή της πραγματικότητας, αλλά το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργούνται ακόμη περισσότερες παρεξηγήσεις. Επειδή πιστεύω πολύ στην αξία αυτού που κάνω και δεν βρίσκω κάποια ηθικά μεμπτή πλευρά, πλέον έχω καταλήξει ότι είναι καλύτερα να λέω τα πράγματα έτσι όπως είναι. Όταν μιλάς ειλικρινά και λες αυτό που νιώθεις, είναι πιο εύκολο για τον άλλο να καταλάβει, είτε πρόκειται για την οικογένειά μου είτε για τον κοινωνικό μου κύκλο ή για τη συλλογικότητα των ατόμων με αναπηρία. Όταν κρύβεσαι, ενισχύσεις τα ταμπού.

Ποιο είναι το βασικό προσόν που οφείλει να έχει ένας σεξουαλικός βοηθός για ΑμεΑ;
Οι σεξουαλικοί βοηθοί ΑμεΑ πρέπει να έχουν την ικανότητα να βλέπουν τους ανθρώπους ισότιμα. Το γεγονός ότι κάποιος έχει μια αναπηρία, δεν σημαίνει ότι είναι de facto το καλύτερο άτομο του κόσμου - μπορεί να είναι τόσο μαλάκας ή τόσο αξιόλογος, όσο οποιοσδήποτε άλλος. Είναι σημαντικό να μην υπάρχουν θετικές ή αρνητικές κρίσεις εξαρχής. Δεν κρίνουμε αναπηρίες, αλλά συμπεριφορές. Θα δω αν κάποιος μου φέρεται ανοιχτά ή υποτιμητικά, αν κάποιος θεωρεί ότι είμαι κάτι περισσότερο από αυτό που είμαι, αν με αντιμετωπίζει σαν θεό του ή αν βλέπει τα πράγματα ως έχουν. Σε κάθε περίπτωση -και σε κοινωνικό επίπεδο-, αυτό που έχει σημασία είναι αναγνωρίζουμε ότι είμαστε όλοι ίσοι, απλά λειτουργούμε διαφορετικά και πρέπει να σεβαστούμε τις διαφορετικές εκφράσεις. Δεν γίνεται να κλεινόμαστε ο καθένας εκεί που νιώθει άνετα και να εδραιώνουμε ομοιογενείς ομάδες. Η διαφορετικότητα είναι κάτι που θα πρέπει να αποδεχτούμε ως κοινωνία και όχι να οχυρωνόμαστε πίσω από αντιθετικά ζεύγη - καλοί/κακοί, άνδρες/γυναίκες, υγιείς/ανάπηροι. Οι φασιστικές ρητορικές βασίζονται σε τέτοιου τύπου σχήματα και αποκλεισμούς και έχουμε δει τα αποτελέσματά τους.

Έχει αλλάξει η εικόνα που έχεις για το τι είναι ωραίο, τι είναι σεξουαλικό;
Από τότε που ξεκίνησα να ασχολούμαι, πέρασα από μια διαδικασία αποδόμησης όλων των κοινωνικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών ταμπού, σε σχέση με το τι είναι όμορφο, ερωτικό, προκλητικό ή ερεθιστικό. Μου άνοιξε τους δικούς μου προσωπικούς ορίζοντες, τη δική μου ικανότητα να κατανοώ τους ανθρώπους, να αγαπάω περισσότερο, να είμαι πιο συμπονετικός, να βλέπω τον κόσμο και με άλλα μάτια. Αν υπάρχει κάποια τέχνη σε αυτήν τη δουλειά, είναι να ανακαλύπτεις την ομορφιά του κάθε ανθρώπου και να την αναδεικνύεις.

[VICE Video] Ο Κόσμος του Ιατρικά Υποβοηθούμενου Σεξ

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Υπάρχει κάτι που σε έχει δυσκολέψει;
Σε αυτήν τη δουλειά υπάρχει ο κίνδυνος να μπεις στο παιχνίδι του να αποδείξεις ότι είσαι κάποιου είδους ήρωας. Να θεωρήσεις ότι κάνεις ένα λειτούργημα, ότι ασχολείσαι περισσότερο από άλλους με το να λύσεις ένα πρόβλημα, ότι είσαι ο πιο αξιόλογος ανάμεσα στους σεξουαλικούς βοηθούς, ότι ενδιαφέρεσαι περισσότερο από ό,τι οι υπόλοιποι. Έχω συναντήσει τέτοιες περιπτώσεις και είναι σοκαριστικό, επειδή χάνουμε την ουσία. Δεν είναι μια δουλειά που την κάνεις από οίκτο και δεν μπορείς να αντιμετωπίζεις τον εαυτό σου σαν κάποια αιθέρια ύπαρξή που κατεβαίνει στη γη, για να βοηθήσει τους κακόμοιρους. Όταν έχεις αυτήν τη νοοτροπία, δεν είσαι κάποιος που θα μπορούσε να κάνει αυτήν τη δουλειά. Για εμένα, το κυριότερο είναι το να μπορείς να σχετίζεσαι επί ίσοις όροις. Έχω πάντα στο μυαλό μου ότι αν βρισκόμουν εγώ σε αντίστοιχη θέση, δεν θα ήθελα να με αντιμετωπίζει κάποιος με οίκτο, ούτε να με διαπαιδαγωγεί. Θα ήθελα να μου προσφέρεται έδαφος, ώστε να συνεχίσω να ζω την ερωτική απόλαυση, να συνεχίσω να καλλιεργώ την ερωτική μου ζωή.

Υπάρχει ο φόβος, ένα άτομο με το οποίο έρχεσαι σε επαφή να δεθεί συναισθηματικά μαζί σου;
Μου έχει τύχει σε δύο περιπτώσεις, με μια κοπέλα 25 χρονών και με μια γυναίκα στα 50. Στη νεαρή κοπέλα, συγκεκριμένα, θυμάμαι ότι μίλησα ανοιχτά και της εξήγησα ότι δεν μπορεί να βασίσει τη σεξουαλικότητά της σε έναν σεξουαλικό βοηθό, σε έναν οποιονδήποτε άνδρα. Το θέμα της σεξουαλικής βοήθειας είναι να σου δώσει μια βάση και έναν χώρο να γνωρίσεις το σώμα σου, να αναπτυχθείς σεξουαλικά, δεν μπορείς να στηρίξεις τη σεξουαλική και συναισθηματική σου ζωή σε αυτήν την υπηρεσία. Γενικά, αυτό που κάνω είναι να ξεκαθαρίζω από την αρχή σε όλους ότι είμαι ευχαριστημένος με την προσωπική μου ζωή και ότι δεν υπάρχει χώρος για κάτι άλλο. Το μόνο που υπάρχει είναι ο χρόνος που είμαστε μαζί στο πλαίσιο της συνάντησης. Αυτό το κάνω σαφές από την αρχή σε όλους και αν δω το παραμικρό που να θυμίζει κάποια άλλη διάθεση, το επισημαίνω. Θέλω και έχω την υποχρέωση να προστατέψω την προσωπική μου ζωή, για να μπορώ με υγεία και με όλη μου την ενέργεια να προσφέρω αυτήν την εργασία.

Θα μπορούσες να κάνεις αυτήν τη δουλειά στην Ελλάδα;
Μέχρι πρότινος, πίστευα πως όχι. Αλλά σε αυτό το ταξίδι μου στην Αθήνα, ήρθε σε επαφή μαζί μου η sex coach Ειρήνη Χειρδάρη και μου πρότεινε συνεργασία στο πλαίσιο του νέου της εγχειρήματος, του Sex Academy, για το κομμάτι της σεξουαλικότητας των ΑμεΑ. Βρεθήκαμε και μου έδωσε την εντύπωση πως μπορούμε να κάνουμε κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα, πάνω σε σωστές βάσεις. Αν και δεν θα μπορώ να είμαι παρών συνεχώς, πιστεύω πως μπορώ με την εμπειρία της Ισπανίας να βοηθήσω, ώστε να δημιουργηθεί μια πρωτοβουλία που να γίνει χώρος για θετικές εμπειρίες για όλες και όλους. Μόλις ξεκινήσαμε και θα χρειαστεί πολλή δουλειά, αλλά σύντομα θα μπορούμε να προσφέρουμε υπηρεσίες υποστήριξης για τη σεξουαλική υγεία όλων.

Περισσότερα από το VICE

Αναζητάμε Αυτόν τον Λιλιπούτειο Πολιτικό από μια 90s Κατάληψη σε Γυμνάσιο της Αττικής

Αμπελόκηποι Είναι η Λεωφόρος Αλεξάνδρας, ο ΠΑΟ, τα Προσφυγικά και η ΓΑΔΑ

Η Ζωή Πάνω σε Ένα Πετρελαιοφόρο Πλοίο Mέσα από τον Φακό Ενός Ναυτικού