Δεν σε Χτύπησε Επειδή Έμεινε Άνεργος, σε Χτύπησε Γιατί Είναι Βίαιος

Ένα απ' αυτά τα ζητήματα που τόσο σχετίστηκε με την οικονομική κρίση είναι και η ενδοοικογενειακή βία, η οποία τα τελευταία χρόνια πρωτοστατεί επικίνδυνα σε τίτλους όπως «Η οικονομική κρίση έφερε τη βία στα σπίτια των Ελλήνων». Τέτοιες ατάκες παρουσιάζουν, άθελά τους ίσως, την οικονομία σαν πρώτο ή και μοναδικό παράγοντα για ένα φαινόμενο που υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει δυστυχώς να υπάρχει όσο επικρατεί η έμφυλη ανισότητα, η αβάσταχτη ματσίλα και οι ρόλοι της δούλας και της κυράς.

«Σε εθνικό επίπεδο και όπως προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, από το 2014 μέχρι και το 2017, έχουν σημειωθεί περισσότερα από 13.700 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, με τις γυναίκες να αποτελούν περίπου το 70% των θυμάτων. Ορισμένες φορές, μάλιστα, τραγική κατάληξη αυτών των ενδοοικογενειακών συμβάντων είναι ακόμα και ο θάνατος, με τον αριθμό των γυναικών θυμάτων να είναι σχεδόν διπλάσιος σε σχέση με τον αντίστοιχο των ανδρών. Σημειώστε, ενδεικτικά, ότι το 2017 σημειώθηκαν 3.134 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας με 4.243 θύματα συνολικά», τόνιζε προχθές η εκπρόσωπος Τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας, Ιωάννα Ροτζιώκου, στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Οι αριθμοί που παρουσιάστηκαν από την Αστυνομία, όμως, θα έπρεπε να μας προβληματίζουν τόσο για το μέγεθός τους, όσο και για την ανισότητά τους. Οι γυναίκες είναι τα περισσότερα θύματα, γεγονός που θα έπρεπε να μας κάνει να αναρωτιόμαστε -πέρα από το γιατί υπάρχει βία- γιατί υπάρχει βία με τόσα θύματα γυναίκες. Η κρίση συμβάλλει μοιραία στην αλλαγή του τρόπου ζωής. Ενδεχομένως να είναι εκείνη που ενισχύει τη βία εντός της οικογένειας, όμως δεν είναι η πηγή του προβλήματος. Η βία μέσα στην οικογένεια αντικατοπτρίζει τις σχέσεις άνισης δύναμης και τις σχέσεις εξουσίας που έχουν επιβληθεί, και το αποτέλεσμα των αριθμών δείχνει πάλι το πρόβλημα της πυραμίδας των προνομίων, που θέλει τον άνδρα να είναι στην κορυφή της.

Άλλος ένας παράγοντας που ενισχύει το φαινόμενο είναι η μη κατανόησή του. «Η ενδοοικογενειακή βία περιλαμβάνει κάθε πράξη φυσικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας, η οποία συμβαίνει εντός της οικογένειας ή οικογενειακής μονάδας, ή μεταξύ πρώην ή νυν συντρόφων, ανεξάρτητα ή όχι του κατά πόσο ο δράστης μοιράζεται ή έχει μοιραστεί την ίδια κατοικία με το θύμα», αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Κι αυτό δεν μας έχει γίνει ακόμη συνείδηση. Όπως και το γεγονός πως η βία και η κακοποιητική συμπεριφορά δεν είναι ζήτημα τσέπης και μπορεί να την υποστεί οποιοσδήποτε.

«Μέχρι και πριν από μερικά χρόνια, υπήρχε η αντίληψη ότι οι κακοποιημένες γυναίκες προέρχονται από χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον», ανέφερε η κ. Ροτζιώκου και πρόσθεσε: «Ωστόσο, η πρόσφατη διεθνής εμπειρία και έρευνα ανατρέπουν αυτήν την άποψη και στο πρόσωπο των κακοποιημένων γυναικών βλέπουν οποιαδήποτε γυναίκα, τη γυναίκα της διπλανής πόρτας. Μπορεί να είναι πλούσια ή φτωχή, άνεργη ή επιτυχημένη επαγγελματίας, νέα ή ηλικιωμένη, μορφωμένη ή αγράμματη, ανεξάρτητα από την κοινωνική θέση, την οικονομική κατάσταση, το μορφωτικό επίπεδο, τη φυλή, την εθνικότητα ή το χρώμα». Ειδικά για την Ελλάδα, όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ροτζιώκου, «το μεγαλύτερο ποσοστό των κακοποιημένων γυναικών που απευθύνονται στις δομές φιλοξενίας της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 26-55 ετών και περιλαμβάνει όλα τα μορφωτικά επίπεδα».

Για πολλά χρόνια και σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη και σήμερα, η βία πίσω από τις κλειστές πόρτες ενός διαμερίσματος θεωρείται «οικογενειακή και προσωπική υπόθεση», γι’ αυτό και σε πολλές περιπτώσεις είναι μη ορατή. Οι γυναίκες δεν αναζητούσαν βοήθεια με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται σε κακοποιητικές καταστάσεις και σε αυτό που ψυχολόγοι και εγκληματολόγοι ονομάζουν «κύκλο της βίας». Στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, αυτός ο κύκλος αποτελείται από τρεις φάσεις: Η πρώτη φάση περιλαμβάνει μια ένταση η οποία συνεχώς αυξάνεται. Το θύμα δέχεται προσβολές, απειλές, λεκτική και ψυχολογική βία. Ωστόσο νιώθει πως η σωματική βία είναι κοντά, κι έτσι όσο κλιμακώνονται οι παραπάνω συμπεριφορές, λειτουργεί συγκαταβατικά «για να μην εκνευρίζει» τον θύτη, νιώθει πως μπορεί να αντιστρέψει την κατάσταση εάν δεν μιλήσει, αισθάνεται πως κάτι κάνει λάθος. Στη δεύτερη φάση, η επίθεση από τον θύτη γίνεται ανεξέλεγκτη και περιλαμβάνει ανεξέλεγκτη επιθετικότητα. Στην ψυχολογική και τη λεκτική βία, προστίθεται και η σωματική. Στην τρίτη φάση ο θύτης απολογείται, λέει πως θα το ξανακάνει, πως δεν ήταν ο εαυτός του. Το θύμα νιώθει ενοχές. Όταν η τρίτη φάση τελειώσει, η πρώτη είναι θέμα χρόνου να επαναληφθεί. Υπάρχουν φορές που το θύμα είναι πλέον αδύνατο να ξεφύγει από μια τέτοια κατάσταση μόνο του, γι' αυτό και η νομοθεσία πλέον προβλέπει πως εγκλήματα που εμπίπτουν στη νομοθεσία για την ενδοοικογενειακή βία διώκονται αυταπάγγελτα και να εφαρμόζεται η αυτόφωρη διαδικασία, ακόμη και μετά από ανώνυμες καταγγελίες.

[VICE Video] Παρακολουθήσαμε την Αφαίρεση Τατουάζ μιας Γυναίκας που τη Μάρκαραν ως Σκλάβα του Σεξ

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Αναλύοντας τον «κύκλο της βίας» η εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛ.ΑΣ, σημείωσε: «Η βία είναι μία κατάσταση η οποία μπορεί να ξεκινήσει σαν μία "απλή και αθώα" συμπεριφορά και με την πάροδο του χρόνου να εξελιχθεί σε μία δραματικά βίαιη πράξη. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των serial killer. Αυτό μπορεί να συμβαίνει, επειδή ο δράστης έχει μάθει να φέρεται βίαια, καθώς μπορεί να έχει υπάρξει μάρτυρας σκηνών βίας, είτε θύμα βίαιης συμπεριφοράς. Όταν μάλιστα η συμπεριφορά του αυτή ενισχύεται μέσω επιβράβευσης από το περιβάλλον του, μαθαίνει όχι μόνο να είναι βίαιο, αλλά και να δικαιολογεί ηθικά και κοινωνικά την καταχρηστική του συμπεριφορά».

Είναι επικίνδυνο να θέλουμε να παρουσιάσουμε, έμμεσα ή άμεσα, ότι εάν ποτέ βγούμε από την παράνοια και τη δυστοπία των μνημονίων, ένα πρόβλημα τόσο βαθιά κοινωνικό, ένα ζήτημα χαρακτήρων, θα διορθωθεί. Η βία πίσω από κλειστές πόρτες δεν γεννήθηκε το 2008 μαζί με την κρίση και δεν θα τελειώσει μαζί της. Θα συνεχίσει να υπάρχει μέχρι την πλήρη εξάλειψη της έμφυλης ανισότητας επιβεβαιώνοντας εκείνο το σύνθημα που ακούγεται στις φεμινιστικές διαδηλώσεις: «Δεν είναι το αλκοόλ, ούτε η ανεργία, το χέρι του το σήκωσε η πατριαρχία».

Περισσότερα από το VICE

Δέκα Ερωτήσεις σε Έναν Καθηγητή Διεθνούς Δικαίου για το «Μακεδονικό»

Καρέ-καρέ το Κάψιμο της Κατάληψης Libertatia: Η πιο Μαύρη Στιγμή της Κυριακής

Τα Χρέη Έχουν Γίνει Βασικό Κομμάτι του Εμπορίου Ναρκωτικών