Από τα Γκετοποιημένα Προάστια του Παρισιού, στην Κορυφή του Κόσμου

Το 1972, η Γαλλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, πραγματοποιώντας μια ύστατη προσπάθεια να ενισχύσει την εθνική ομάδα της χώρας, η οποία τα προηγούμενα χρόνια είχε εγκλωβιστεί σε μια δίνη επώδυνων αποτυχιών στο Παγκόσμιο Κύπελλο, δημιούργησε ένα προπονητικό κέντρο στην περιφέρεια του Βισί. Η χρυσή γενιά των Kopa, Fontaine, Piantoni, από τη δεκαετία του ’50, δεν ήταν πια παρά μια θολή ανάμνηση, μονάχα οι ζωηρές διηγήσεις των ηλικιωμένων την κρατούσαν ζωντανή. Από το 1962 έως και το Παγκόσμιο Κύπελλο της Αργεντινής, το '78, οι Μπλε είτε απουσίαζαν από τον θεσμό, είτε περιορίζονταν σε μια εθιμοτυπική παρουσία στη φάση των ομίλων. Το 1976, η Γαλλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, σε συνεργασία με τους μεγάλους συλλόγους της χώρας, ανέπτυξε ένα ευρύ, εθνικό δίκτυο ακαδημιών, αναζητώντας νέους, ταλαντούχους ποδοσφαιριστές, οι οποίοι θα οδηγούσαν την εθνική ομάδα στη νέα εποχή.

Τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης έκαναν την εμφάνισή τους το 1982, στο Μουντιάλ της Ισπανίας. Εκεί, οι Γάλλοι, για πρώτη φορά μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του ’58, θα καταφέρουν να πραγματοποιήσουν μια αξιόλογη πορεία. Φτάνουν έως τα ημιτελικά της διοργάνωσης και δίνουν έναν συγκλονιστικό αγώνα απέναντι στη Δυτική Γερμανία των Littbarski, Rummenigge και Breitner. Αν και, εν τέλει, θα αποκλειστούν στα πέναλτι, ύστερα από ένα δραματικό 3-3, ήταν πλέον ξεκάθαρο στα μάτια των ποδοσφαιρόφιλων του πλανήτη πως η παρουσία του Michel Platini και του πολύπειρου Alain Giresse αποτελούσε εγγύηση για ένα καλύτερο μέλλον - το οποίο, μάλιστα, δεν θα αργήσει να έρθει. Στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 1984 η «μαγική τετράδα» των Platini, Giresse, Tigana και Fernández θα γράψει ιστορία, κατακτώντας το πολυπόθητο τρόπαιο στον τελικό με την Ισπανία, με σκορ 2-0. Ήταν η σημαντικότερη επιτυχία για το γαλλικό ποδόσφαιρο έως τότε και μια πρώτη ένδειξη πως το «σύστημα» που είχε αναπτυχθεί στα μέσα της δεκαετίας του ’70 απέδιδε καρπούς. Υπήρχε, όμως, ακόμη μία ενδιαφέρουσα ένδειξη για το μέλλον.

Από τα μέλη εκείνης της υπέροχης «μαγικής τετράδας», ο Alain Giresse είχε γεννηθεί στη Λαγκουαράν της Ακουιτανίας, στη νοτιοδυτική Γαλλία, κοντά στο Μπορντό. Ο Michel Platini (γεννημένος στη Λωρραίνη) έφερε ιταλικές ρίζες και από τους δυο γονείς του, ενώ ο Luis Fernández εγκαταστάθηκε στην Γαλλία μαζί με τη μητέρα και τα πέντε αδέρφια του στα προάστια της Λυών, το 1968, σε ηλικία εννιά ετών, προερχόμενος από την Ταρίφα της Ανδαλουσίας, στην Ισπανία. Ο Jean Tigana πάλι -ένας κορυφαίος box-to-box μέσος με αστείρευτη αντοχή και εξαιρετικές ικανότητες- γεννήθηκε στο Μπαμακό, την πρωτεύουσα του Μάλι. Είχε μεταναστεύσει στη Γαλλία -στη Μασσαλία συγκεκριμένα- σε ηλικία τεσσάρων ετών, μαζί με τους γονείς και τα οκτώ αδέλφια του, ακολουθώντας το κύμα των χιλιάδων μεταναστών από τις παλιές γαλλικές αποικίες, οι οποίοι αναζητούσαν στις μεγάλες πόλεις της Γαλλίας εργασία και μια καλύτερη προοπτική για τη ζωή τους. Τα πρώτα χρόνια μάλιστα δεν ήταν εύκολα για τον ίδιο -απορρίφθηκε από πολλές ομάδες, ενώ αναγκάστηκε να κάνει δουλειές του ποδαριού, μέχρι να τον προσέξει ο προπονητής της Τουλόν και να του προσφέρει μια διέξοδο, βλέποντάς τον να παίζει μπάλα σε μια παραλία. Η κλήση αργότερα από τον ομοσπονδιακό προπονητή, Michel Hidalgo, ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον νεαρό μέσο να δείξει τις ικανότητές του σε ολόκληρο τον πλανήτη.

VICE Video: Ο Ανίκητος Πρωταθλητής του ΜΜΑ που Είναι Χορτοφάγος

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Το 1986, η «μαγική τετράδα» θα οδηγήσει τη Γαλλία στην τρίτη θέση, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Μεξικού. Για ακόμη μιία φορά, οι Δυτικογερμανοί είχαν αποδειχθεί αξεπέραστο εμπόδιο στον ημιτελικό. Παρόλα αυτά, ήταν πλέον κοινή παραδοχή: οι Μπλε συγκαταλέγονταν στις ανερχόμενες ποδοσφαιρικές δυνάμεις, έχοντας καταφέρει να ξορκίσουν τα φαντάσματα της δεκαετίας του ’60 και του ‘70. Βέβαια, κάτι έμοιαζε να λείπει για να ολοκληρωθεί η υπέρβαση και να καταλήξει, για πρώτη φορά, το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Γαλλία. Το 1988, η ομοσπονδία θα πάρει μια ακόμη σημαντική απόφαση. Θα μεταφέρει το φιλόδοξο ποδοσφαιρικό project της εθνικής ομάδας από το Βισί στο Clairefontaine, 60 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Παρισιού. Τις εντυπωσιακές, νέες εγκαταστάσεις θα εγκαινιάσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, François Mitterrand, ενώ στα χρόνια που θα ακολουθήσουν θα παρελάσουν από εκεί ορισμένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα του κόσμου, σε συνεργασία πάντα με το εθνικό δίκτυο των 11 προπονητηρίων που είχε αναπτυχθεί από τη μια άκρη της Γαλλίας, ως την άλλη. Μονάχα οι καλύτεροι έφταναν στο Clairefontaine – και έφτασαν αρκετοί: Ποδοσφαιριστές όπως ο Thierry Henry, William Gallas, ο Louis Saha, ο Nicolas Anelka, τα πρώτα χρόνια.

Το 1998, στο Μουντιάλ της Γαλλίας, οι «Black, Blanc, Beur» του Aimé Jacquet θα πετύχουν την πολυπόθητη υπέρβαση που περίμενε το γαλλικό ποδόσφαιρο για δεκαετίες. Η παρέα του Zinédine Zidane θα συντρίψει τη Βραζιλία με 3-0 στον τελικό, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για το γαλλικό ποδόσφαιρο, όπως θα γράψει χαρακτηριστικά η Le Monde. Πολλοί θα σταθούν τότε στην εξωστρέφεια και την πολυφυλετικότητα της γαλλικής ομάδας - ο Zizu ήταν γιος Αλγερινών μεταναστών, ο Thuram είχε καταγωγή από τη Γουαδελούπη, ο Desailly από την Γκάνα, ο Vieira από τη Σενεγάλη και το Πράσινο Ακρωτήριο, ο Djorkaeff από την Αρμενία, ο Karembeu από τη Νέα Καληδονία, ο Henry από τη Μαρτινίκα και τη Γουαδελούπη. Παρά τις σκόρπιες εθνικιστικές φωνές, όπως του Jean-Marie Le Pen, που μιλούσαν για αλλοίωση του εθνικού χαρακτήρα της ομάδας από νεαρούς που αδυνατούσαν να τραγουδήσουν τη Μασσαλιώτιδα, η επιτυχία χαιρετίστηκε τότε ως μια μοναδική ευκαιρία για αλληλεγγύη και κοινωνική ενσωμάτωση, καθώς κάποια από αυτά τα παιδιά προέρχονταν από τα γαλλικά προάστια (banlieue) - γκετοποιημένες περιοχές με ελάχιστες κοινωνικές υποδομές, υψηλά ποσοστά αναλφαβητισμού και μηδενικές ευκαιρίες. Εκεί στοίβαζε η Γαλλία για δεκαετίες το εργατικό δυναμικό της, τα «χαμένα εδάφη της δημοκρατίας», όπως αποκαλούσαν τα προάστια οι Γάλλοι διανοούμενοι στα μέσα της περασμένης δεκαετίας, την εποχή των μεγάλων ταραχών. Ο Nicolas Sarközy, ως Υπουργός Εσωτερικών τότε, είχε πει πως θα «καθαρίσει αυτές τις περιοχές από τα αποβράσματα». Ήταν ξεκάθαρο πως οι μετανάστες και τα παιδιά τους μπορεί επίσημα να είχαν τη γαλλική υπηκόοτητα, αλλά κοινωνικά παρέμεναν στιγματισμένοι. Πολλοί τούς θεωρούσαν ξένους. «Το ποδόσφαιρο θα 'ναι πάντα πολιτικό στη Γαλλία», είχε πει κάποτε ο ήρωας του ημιτελικού με την Κροατία, το '98, Lilian Thuram. Όμως, η Γαλλία των προαστίων και των μεταναστών έμελλε να είναι εκείνη που θα έραβε το δεύτερο αστέρι στη φανέλα των Τρικολόρ.

Στον μεγάλο τελικό φέτος απέναντι στην Κροατία, πάτησαν το χορτάρι ο Raphaël Varane από τη Μαρτινίκα, ο Samuel Umtiti από το Καμερούν, ο Ngolo Kanté από το Μάλι, ο Paul Pogba από τη Γουινέα, ο Blaise Matuidi από την Ανγκόλα, ο Kylian Mbappé από το Καμερούν και την Αλγερία (από την πλευρά της μητέρας του), ο Steve Nzonzi από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ο Corentin Tolisso από το Τόγκο, ο Nabil Fekir από την Αλγερία, ο Olivier Giroud με ιταλικές ρίζες, ο Antoine Griezmann, με πατέρα Γερμανό και μητέρα Πορτογαλίδα, ο Hugo Lloris, με καταγωγή από την Ισπανία, όπως και ο Lucas Hernández και τέλος ο Benjamin Pavard. Δεν αγωνίστηκαν στον τελικό ο Ousmane Dembélé από τη Μαυριτανία, ο Thomas Lemar από τη Γουαδελούπη, ο Adil Rami από το Μαρόκο, ο Djibril Sidibé από το Μάλι, ο Benjamin Mendy από τη Σενεγάλη, οι Steve Mandanda και Presnel Kimpembe από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ο Alphonse Areola από τις Φιλιππίνες. Πολλά από αυτά τα παιδιά γεννήθηκαν στα προάστια του Παρισιού, στα γκρίζα banlieue της γαλλικής πρωτεύουσας: ο Paul Pogba, ο Ngolo Kanté, ο Blaise Matuidi, ο Steve Nzonzi, ο Benjamin Mendy, ο Alphonse Areola, ο Presnel Kimpembe και φυσικά το νέο παιδί-θαύμα του γαλλικού ποδοσφαίρου, ο Kylian Mbappé. Ορισμένοι, μάλιστα, όπως ο Mbappé και ο Matuidi, γαλουχήθηκαν από νεαρή ηλικία στο Clairefontaine, αφήνοντας για πάντα πίσω τους τα προάστια του κοινωνικού αποκλεισμού και της σκληρής αστυνομικής καταστολής.

Συνολικά, 50 ποδοσφαιριστές οι οποίοι αγωνίστηκαν φέτος στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν στη Γαλλία – κάποιοι εξ αυτών εκπροσώπησαν το Μαρόκο, την Πορτογαλία, τη Σενεγάλη, την Τυνησία. Στη δεύτερη θέση της σχετικής λίστας, θα βρει κανείς τη Βραζιλία με 28 ποδοσφαιριστές. Σήμερα, η ευρύτερη περιφέρεια γύρω από το Παρίσι θεωρείται η μεγαλύτερη δεξαμενή ποδοσφαιριστών στον κόσμο, ξεπερνώντας το Σάο Πάολο που διατηρούσε την πρώτη θέση για πολλά χρόνια. Pogba, Martial, Kanté, Coman, Matuidi, Mbappé, Mahrez, η λίστα είναι ατελείωτη και δεν περιορίζεται μονάχα στους Μπλε, αλλά εκτείνεται σε ένα ευρύτερο φάσμα εθνικών ομάδων. Κοινό σημείο αναφοράς, τα προάστια των μεγάλων γαλλικών πόλεων, για τα οποία ο άλλοτε πρόεδρος της Γαλλίας, François Mitterrand, αναρωτιόταν κάποτε: «Τι μπορεί να ελπίζει ένας νέος που γεννιέται σε ένα μέρος χωρίς ψυχή, που ζει μια ζωή σ’ ένα θλιβερό κτίριο με γκρίζους τοίχους, περιτριγυρισμένος από μια κοινωνία που προτιμάει να αποστρέφει το βλέμμα της χωρίς να παρεμβαίνει, παρά μόνον όταν εκείνος θυμώνει;». Σήμερα, το ερώτημα έχει (εν μέρει) απαντηθεί. Μπορεί να ελπίζει ότι θα κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Το θέμα, όμως, είναι τι μπορούν, άραγε, να ελπίζουν οι υπόλοιποι -εκείνοι που δεν χαϊδεύουν γλυκά την μπάλα, δεν τρέχουν γρήγορα, δεν θα παίξουν ποτέ στο Μουντιάλ, που νιώθουν πως πουθενά δεν είσαι περισσότερο ξένος απ' ό,τι στη Γαλλία.

Περισσότερα από το VICE

Ο Vlospa Χώνει Ρίμες και στα Γαλλικά, Αφήνοντας Ράπερ «να Ψάχνουν Δουλειά»

Ούτε στην Αθήνα, Ούτε Πουθενά: Τα Δελφίνια Ανήκουν στις Θάλασσες, Όχι στις Δεξαμενές

«CSI: Ilia»: Κούκλα Ήταν Τελικά το Πτώμα που Απεγκλώβιζαν για 4 Ώρες