Δεν Έχεις Καμιά Δικαιολογία για να Μην Είσαι Δωρητής Οργάνων

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Tonic.

Μια από τις πιο δύσκολες κουβέντες που έχω κάνει, έγινε το φθινόπωρο του 2001. Βρισκόμουν με την οικογένειά μου σε μια μονάδα εντατικής θεραπείας στο νοσοκομείο Ρίντλ Μεμόριαλ, μια ώρα από τη Φιλαδέλφεια, κοντά στο μέρος που μεγάλωσα. Το προηγούμενο βράδυ, η μητέρα μου είχε πάθει εγκεφαλικό ανεύρυσμα. Mέχρι να επιστρέψω από το πανεπιστήμιο δεν ανταποκρινόταν και ανέπνεε με μηχανική υποστήριξη. Οι γιατροί μόλις μας είχαν πει –με έναν κάπως κωδικοποιημένο, προσεκτικό τρόπο- ότι η τελευταία τομογραφία του εγκεφάλου της δεν φαινόταν πολύ ελπιδοφόρα.

Τότε, μία σύμβουλος από την τοπική υπηρεσία δωρεάς οργάνων πλησίασε τον πατέρα και τη γιαγιά μου και ρώτησε –όσο πιο προσεκτικά και με όση περισσότερη λεπτότητα γινόταν-, αν μπορούσε να μας απασχολήσει μερικά λεπτά. Ξέραμε πάνω-κάτω πώς θα εξελισσόταν η συζήτηση. Όσο πιο γρήγορα παίρναμε μια απόφαση, για το αν θα συνεχίζαμε τη μηχανική υποστήριξη, τόσο πιο πιθανό ήταν η μαμά μου να μπορούσε να βοηθήσει να σωθεί η ζωή κάποιου άλλου.

Η μαμά μου ήταν πάντα περήφανη που ήταν δωρήτρια οργάνων και μας ενθάρρυνε να ακολουθήσουμε το παράδειγμά της. Όταν έγινα 16 και πήρα το δίπλωμα οδήγησης, έγινα δωρητής, όπως και η αδερφή μου. Το να δίνει κάτι πίσω και να βοηθά τους ανθρώπους ήταν φυσικό για τη μαμά μου, που ήταν νοσοκόμα σε δημοτικό σχολείο και που είχε ξεκινήσει την καριέρα της στη μονάδα εγκαυμάτων του νοσοκομείου Άμπινγκτον, αντιμετωπίζοντας μερικές από τις πιο σοβαρές περιπτώσεις.

Τώρα μοιάζει σαν δυσοίωνη πρόβλεψη, αλλά στο παρελθόν μάς τόνιζε επανειλημμένα ότι δεν ήθελε ποτέ να ζήσει συνδεδεμένη με ένα μηχάνημα που θα την κρατάει στη ζωή και αν προέκυπτε ποτέ τέτοιο ζήτημα, ήθελε να γνωρίζουμε τι να κάνουμε. Εκείνο το πρωί, αφού ακούσαμε την πρόγνωση από τους γιατρούς της, αποφασίσαμε να σεβαστούμε τις επιθυμίες της.

Το ότι μεγάλωσα με έναν άνθρωπο που πίστευε βαθιά στη σημασία του να είσαι δωρητής οργάνων, μου δημιούργησε μια στρεβλή εικόνα για το πώς αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι το θέμα. Με έκπληξη έμαθα, μετά από χρόνια, πόσο διχασμένοι είναι οι άνθρωποι ως προς το θέμα. Ενώ η πλειοψηφία των Αμερικανών -90%- υποστηρίζουν τη δωρεά οργάνων, λιγότεροι από τους μισούς είναι δωρητές οι ίδιοι, σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ.

Το αποτέλεσμα είναι μια έλλειψη που αγγίζει τα επίπεδα επιδημίας: κάθε στιγμή, περίπου 119.000 άνθρωποι περιμένουν μια πιθανώς σωτήρια μεταμόσχευση. Κατά μία έννοια, αυτό είναι άλλο ένα παράδειγμα του πώς το σύστημα υγείας μας φαίνεται να αδιαφορεί για τις ανάγκες των αρρώστων και των πιο ευπαθών. Τον Απρίλιο, ζητήσαμε από τον συγγραφέα Nick Keppler να μιλήσει με ανθρώπους που περίμεναν για μεταμόσχευση. Αυτό που περιέγραψαν ήταν ένας εφιάλτης άγχους και αβεβαιότητας: Μίλησε με την Brianne, 28 ετών, που πάσχει από μια σπάνια ασθένεια των νεφρών. «Κάθε φορά που χτυπάει το τηλέφωνο, έχω άγχος», είπε. «Όλη η ζωή μου είναι στον αέρα».

Η Dashia McLeod, 30 ετών, περιέγραψε ένα ανάλογο συναίσθημα: Περιμένει πάνω από τρία χρόνια για μεταμόσχευση καρδιάς. Όσα είναι φυσιολογικό να θέλει μια γυναίκα της ηλικίας της –να παντρευτεί, να δει τον κόσμο- έχουν μπει σε αναμονή επ' αόριστον. «Δεν θέλω να σηκωθώ και να φύγω, ενώ περιμένω κάτι τόσο σημαντικό», είπε. «Έχω θυσιάσει πολλά. Περιμένω πολύ καιρό».

Για τους συμβούλους που έχουν αναλάβει να πείθουν κάποιον να γίνει δωρητής οργάνων όμως, δεν υπάρχουν εύκολα επιχειρήματα ή οικουμενικά ζητήματα προς συζήτηση. Οι λόγοι που οι άνθρωποι επιλέγουν να μη γίνουν δωρητές είναι συχνά πολύ προσωπικοί, για παράδειγμα μακροχρόνιες θρησκευτικές πεποιθήσεις ή πικρία και έλλειψη εμπιστοσύνης προς το ιατρικό κατεστημένο, όπως αναφέρει η συγγραφέας Patia Brathwaite στο «Γιατί οι Μαύροι δεν Θέλουν να Δωρήσουν τα Όργανά τους».

VICE Video: Άνδρες που Είναι Παθιασμένοι με τον «Όγκο» μάς Εξηγούν τη Φιλοσοφία τους

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Κανένα άρθρο δεν μπορεί να αποδώσει την ένταση, τη δυσφορία και τη σύγχυση που επικρατεί στον πυρήνα αυτού του διλήμματος. Εν μέρει, γι' αυτό το Tonic έχει αποφασίσει να εστιάσει στην έρευνα κάθε οπτικής – από πολιτική μέχρι προσωπική. Θα αναδημοσιεύσουμε μερικά από τα αγαπημένα μας άρθρα (τα περισσότερα μπορείτε να τα βρείτε εδώ) και θα προσθέσουμε μερικές καινούριες οπτικές.

Στόχος μας, όπως πάντα, είναι να αναδείξουμε την ανθρώπινη πλευρά του θέματος, αλλά και να προσπαθήσουμε να μετριάσουμε εν μέρει τον φόβο και το άγχος που νιώθουν οι άνθρωποι όσον αφορά τη δωρεά οργάνων. Δεν είναι μόνο καρδιές και συκώτια που φυλάσσονται σε ψυγειάκια και μεταφέρονται με ασθενοφόρα. Υπάρχουν και πιο αθόρυβοι τρόποι με τους οποίους η δωρεά οργάνων αλλάζει τη ζωή κάποιου.

Την προηγούμενη εβδομάδα τηλεφώνησα στο Gift of Life, τον οργανισμό που χειρίστηκε την περίπτωση της μητέρας μου, για να μάθω τι είχε γίνει αφού πέθανε. Με συνέδεσαν με μια σύμβουλο, την Carla, που μετά από λίγο ψάξιμο βρήκε τα αρχεία της μητέρας μου. Έμαθα πως όταν η μαμά μου πέθανε, ήταν πολύ αργά για να πάρουν τα ζωτικά όργανα της. Αλλά δεν ήταν τελείως χαμένη υπόθεση, μου είπε η Carla, καθώς σύμφωνα με τα αρχεία μπόρεσαν να πάρουν έναν υγιή κερατοειδή χιτώνα.

Η Carla δεν ήταν σε θέση να μου πει το όνομα του λήπτη, αλλά μπορούσε να μου πει πως επρόκειτο για μια 84χρονη που ζούσε στο Ντέλαγουερ, η οποία έπασχε από εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας. Χάρη στην απόφασή που είχε πάρει η μαμά μου πριν από χρόνια, υπήρχε μεγάλη πιθανότητα αυτή η γυναίκα να μπόρεσει να δει και πάλι.

Περισσότερα από το VICE

Ο Αλβανός Oπαδός με το Drone που Λίγο Έλειψε να Βάλει Φωτιά στα Βαλκάνια

Ένα RoadTrip στην Αμερικανική Δύση

Άνθρωποι που Υποβλήθηκαν σε Μεταμόσχευση στην Ελλάδα μάς Λένε πώς Είναι να Ζεις Χάρη στην Καρδιά Ενός Άλλου