Η Δαιμόνισσα που Εκδιώχθηκε από την Εδέμ Επειδή Αρνήθηκε την Ιεραποστολική Στάση

Θα έπρεπε να έχω καταλάβει από το πρώτο κεφάλαιο ότι η μελέτη της Βίβλου δεν θα ήταν πολύ διασκεδαστική. Ξέρετε την ιστορία: Το φίδι δελεάζει την Εύα, η Εύα δελεάζει τον Αδάμ και οι δύο τους τρώνε ένα μήλο που οδηγεί στον διωγμό τους από τον Κήπο της Εδέμ και τη μεταφορά τους στον κόσμο της αμαρτίας και του θανάτου. Ευχαριστούμε, γυναικείο είδος. Ήμουν απογοητευμένη από τη Βίβλο από μικρή ηλικία - ως παιδί μιας καθολικής μητέρας και ένας άνθρωπος που πάντα αισθανόταν να ελκύεται από την πνευματικότητα, προσπάθησα να «αγκαλιάσω» τον καθολικισμό, αλλά ποτέ δεν ένιωθα να με «αγκαλιάζει» και εκείνος. Το πιο απογοητευτικό ήταν το γεγονός ότι στη Βίβλο υπήρχαν πολύ λίγοι γυναικείοι χαρακτήρες που ένιωθα ότι μπορούσα να θαυμάσω. Θυμάμαι να κάνω μια αναζήτηση στο Google μια μέρα, όταν ήμουν περίπου 13 ετών, για να δω αν υπήρχαν ισχυρά, γυναικεία πρότυπα, με τα οποία θα μπορούσα να ταυτιστώ και έτσι βρήκα τη Λίλιθ. Η Λίλιθ έχει μια περίεργη και περίπλοκη ιστορία, ακόμα και για τα δεδομένα των πνευματικών όντων. Αν ψάξετε σήμερα το όνομά της, θα βρείτε εκατοντάδες εικόνες από ημίγυμνες γυναίκες-δαίμονες. Έχει αποτελέσει θέμα συζήτησης για αιώνες και είναι μια μορφή που χαίρει της εκτίμησης στα διάφορα φόρουμ τα τελευταία χρόνια – όμως, όπως λέει και το διάσημο Vine, ποια είναι αυτή;

Σε γενικές γραμμές, η Λίλιθ είναι μυθολογική φιγούρα. Υπάρχουν πολλοί ορισμοί που θα μπορούσαν να την περιγράψουν: «ο πιο διαβόητος δαίμονας στην εβραϊκή παράδοση», για παράδειγμα, ή μια ιδιότροπη μάγισσα της νύχτας. Αλλά αυτές οι σύντομες περιγραφές κρύβουν την αληθινή πολυπλοκότητα της ιστορίας της, η οποία εξελίχθηκε μέσα στις χιλιετίες. Μία από τις παλαιότερες γνωστές αναφορές στην ύπαρξη της Λίλιθ είναι από το 2400 π.Χ., καθώς το όνομά της συμπεριλαμβάνεται σε μια λίστα από δαίμονες των Σουμέριων, η οποία περιγράφει ένα τρομακτικό τσούρμο από Δαιμόνισσες σαν τη Λίλιθ, οι οποίες «επισκέπτονται άνδρες που κοιμούνται για να τους αποπλανήσουν και να κάνουν τερατόμορφα παιδιά», όπως το έθεσε ένας μελετητής.

Ως δαιμονική φιγούρα που συνδέεται έντονα με το σκοτάδι και την παιδοκτονία, η Λίλιθ εμφανίστηκε στους αρχαίους θρύλους των Χετταίων, των Αιγυπτίων, των Ισραηλιτών και των Ελλήνων. Αναφέρεται μόνο μία φορά στη γραφή -κατά Ησαΐαν 34:14- αν και το όνομά της μεταφράζεται μερικές φορές ως «κουκουβάγια στρίγγλα» ή «μάγισσα της νύχτας».

Η Λίλιθ είναι γνωστή ως φιγούρα της εβραϊκής λαογραφίας. Η πιο περιβόητη εμφάνισή της –και με τις πιο συχνές αναφορές- είναι στο Αλφαβητάρι του Μπεν Σιρά, ένα πρώιμο μεσαιωνικό εβραϊκό κείμενο που θεωρείται συχνά σατιρικό. Εκεί, η Λίλιθ, περιγράφεται ως η πρώτη σύζυγος του Αδάμ, που δημιουργήθηκε με τον ίδιο τρόπο που ο Θεός «δημιούργησε τον Αδάμ».

Σχεδόν αμέσως, εκείνη άρχισε να τσακώνεται με τον Αδάμ για το σεξ: «Εκείνη είπε, "Δεν θα ξαπλώσω από κάτω σου, μόνο από πάνω" και εκείνος απάντησε, "Η θέση που σου πρέπει είναι από κάτω, καθώς εγώ είμαι ανώτερος”. Η Λίλιθ αποκρίθηκε: “Έχω δημιουργηθεί από το ίδιο χώμα και ως εκ τούτου είμαι ίση με εσένα”».

Τελικά, σύμφωνα με τις γραφές, εξαγριωμένη η Λίλιθ «πρόφερε το απαγορευμένο όνομα του Θεού και πέταξε στον αέρα». Στη συνέχεια, όπως λέει ο μύθος, ο Θεός απέστειλε τρεις αγγέλους για να την παρακαλέσουν να επιστρέψει και να της αναγγείλουν ότι σε περίπτωση που δεν το έκανε, 100 από τα παιδιά της θα πέθαιναν κάθε βράδυ. Όταν οι άγγελοι της μετέφεραν το μήνυμα, εκείνη απάντησε: «Αφήστε με ήσυχη. Δημιουργήθηκα μόνο για να αρρωσταίνω τα μωρά: αν είναι αγόρια, θα έχω εξουσία πάνω τους από τη γέννησή τους έως την όγδοη ημέρα, αν είναι κορίτσια, από τη γέννησή τους έως την 20ή ημέρα».

«Παρόλο που οι αναγνώστες κατά τον Μεσαίωνα ίσως να γελούσαν με τη χυδαιότητα του μύθου, στο τέλος αυτής της περίεργης ιστορίας, η επιθυμία της Λίλιθ για απελευθέρωση ματαιώνεται από την ανδροκρατούμενη κοινωνία», εξηγεί η μελετητής της Βίβλου Janet Howe Gaines. Αυτό, προφανώς, είναι ένα θέμα που είναι ταυτόχρονα καθολικό όσο και αρχέγονο.

Το 1972, η θεολόγος Judith Plaskow βοήθησε ώστε να γνωρίσει αυτή η ερμηνεία μια πολιτισμική αποθέωση, γράφοντας μια παραβολή με τίτλο «Ο Ερχομός της Λίλιθ». Αντί να απεικονίζει τη Λίλιθ ως μια απείθαρχη, διαβολική οντότητα που άρπαζε παιδιά, η Plaskow προσπάθησε να εξηγήσει την ιστορία από τη σκοπιά της Λίλιθ: η Λίλιθ απλά δεν ήθελε να δέχεται διαταγές από τον Αδάμ, τον οποίο θεωρούσε ισότιμο, γι’ αυτό και έφυγε και δέχθηκε σφοδρές συκοφαντίες κατά την απουσία της. Η αφήγηση της Plaskow τελειώνει με την συνάντηση της Λίλιθ με την Εύα, την οποία βοήθησε να διευρύνει την οπτική της «μέχρι που δημιουργήθηκε ένας αδελφικός δεσμός ανάμεσα στις δύο».

VICE Video: #Γυναίκα: Το Σώμα της Ανήκει

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Από εκείνη τη στιγμή, καθιερώθηκε η θέση της Λίλιθ ως ένα φεμινιστικό είδωλο. Το 1976, κυκλοφόρησε το Lilith Magazine, το οποίο αυτοπροσδιορίζονταν περήφανα ως «Ανεξάρτητο, Εβραϊκό και Πραγματικά Φεμινιστικό». Στο πρώτο τεύχος του, η εβραϊκή φεμινίστρια και ακτιβίστρια Aviva Cantor Zuckoff έγραψε ένα άρθρο, εξηγώντας γιατί ένα σύγχρονο περιοδικό πήρε το όνομά του από έναν αρχαίο δαίμονα. «Η Λίλιθ είναι μια ισχυρή γυναίκα. Αναγνωρίζοντας την επαναστατικότητα της Λίλιθ και μιλώντας για τις εκδικητικές της πράξεις, οι μύθοι αναγνωρίζουν ταυτόχρονα τη δύναμη της Λίλιθ», δήλωσε. «Ακόμα κι αν δεχτούμε τις εκδικητικές πράξεις της Λίλιθ, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι προχώρησε σε αυτές επειδή βρισκόταν σε αυτοάμυνα, ενάντια στην ανδρική κυριαρχία και μπορούμε να δούμε τις ενέργειές της ως απόρροια του γεγονότος ότι αναγκάστηκε να αγωνιστεί μόνη, μέσα στους αιώνες, για την ανεξαρτησία της.

»Αυτό που λένε οι άνδρες, είναι ότι η Λίλιθ “παλεύει βρώμικα”», συνέχισε. «Αλλά αυτή είναι μια έννοια χωρίς νόημα που έχει σκοπό να εμποδίσει τις γυναίκες να αναπτύξουν και να αξιοποιήσουν τη δύναμή τους για να πολεμήσουν». Πρέπει να τονιστεί ότι η Λίλιθ είναι μια μαχήτρια και μάλιστα μια μαχήτρια με ευγενή σκοπό.

Καθώς το φεμινιστικό κίνημα αυξανόταν σε δημοτικότητα, το ίδιο συνέβαινε και με τη θετική επιρροή της Λίλιθ. Το 1997, κάποιες φεμινίστριες διοργάνωσαν το γυναικείο μουσικό φεστιβάλ Lilith Fair, επικαλούμενες το όνομα της πρώην δαιμόνισσας για τον προοδευτικό σκοπό τους. Η Sarah McLachlan, η οποία διοργάνωσε την εκδήλωση, δήλωσε πρόσφατα στο Glamour ότι μια φίλη της της διηγήθηκε την ιστορία της Λίλιθ και τη συγκίνησε πάρα πολύ. «Σκέφτηκα ότι ήταν η τέλεια πρωταγωνίστρια. Προφανώς τα λόγια είναι σημαντικά για εμένα, και το Lilith από μόνο του δεν ήταν αρκετό», είπε. «Μου άρεσε το λογοπαίγνιο με τη λέξη “fair” που σημαίνει ταυτόχρονα “εμποροπανήγυρη” και “ισότητα”». Η Λίλιθ θα το ενέκρινε.

Η Λίλιθ έχει γίνει μια κυρίαρχη παρουσία -αλλά ταυτόχρονα μια παράξενα απροσδιόριστη φιγούρα- της ποπ κουλτούρας τον τελευταίο αιώνα, η οποία εμφανίζεται παντού - από την Οδύσσεια (όπου περιγράφεται ως «προστάτιδα των αμβλώσεων»), μέχρι τη σέξι τηλεοπτική σειρά με βαμπίρ True Blood. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που εξακολουθούν να τη θεωρούν ως ένα ισχυρό -αν και παρεξηγημένο- πνευματικό ον. Σήμερα, πολλοί παγανιστές, μάγισσες και άλλοι θιασώτες των μαγικών τεχνών που δουλεύουν με θεϊκές θηλυκές δυνάμεις, χρησιμοποιούν τη Λίλιθ στις δικές τους πρακτικές. Συνήθως, την επικαλούνται σε τελετουργίες που αφορούν το φύλο, την εξουσία και τη σκοτεινή πλευρά του θεϊκού θηλυκού αρχέτυπου.

«Βομβαρδιζόμαστε με ιστορίες για τον Θεό ή για ισχυρές αρσενικές φιγούρες, αλλά σπάνια βλέπουμε ισχυρές γυναίκες. Και όταν τις συναντάμε, οι ιστορίες τους είναι δαιμονοποιημένες ή η δύναμή τους πιστώνεται στον άνδρα και την ανδρική δύναμη», λέει η Jaclyn Cherie, μάγισσα-σατανίστρια που διαχειρίζεται το blog The Nephilim Rising και συνεργάζεται με τη Λίλιθ σε ένα πνευματικό πλαίσιο. Επαναπροσδιορίζοντας την ιστορία της Λίλιθ, οι γυναίκες μπορούν να ανατρέψουν αυτό το αδυσώπητο και καταπιεστικό status quo. Σύμφωνα με την ίδια, η Λίλιθ είναι μια ισχυρή προσωπικότητα που είναι πολύ επίκαιρη για τις γυναίκες του σήμερα. «Αγωνίστηκε για την ατομική της κυριαρχία, για το δικαίωμα να κάνει τις δικές της επιλογές», δηλώνει. «Αγωνίστηκε για το δικαίωμα να κατέχει το σώμα της, την ευχαρίστησή της και το πεπρωμένο της. Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι πιο αξιέπαινο από αυτό».

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Περισσότερα από το VICE

Ας Ντραπούμε Όλοι για Αυτό το (Ανθ)ελληνικό Βίντεο που «Κάνει Πλάκα» με τους Πνιγμούς Προσφύγων

«Έλα, Παρ’ το και Ρίξε μου» - Όταν ο Άκης Πάνου Σκότωσε τον «Αγαπητικό» της Κόρης του

Το Τρίγωνο των Βερμούδων Μάλλον Εξηγείται και οι Συνωμοσιολόγοι Κλαίνε Κάπου Σιωπηρά