«Άβυζη», «Χοντρή», «Σημαδεμένη» - Γυναίκες στην Ελλάδα Φωτογραφίζονται Μιλώντας για το Body Shaming

«Άβυζη», «χαρχάλω», «βυζαρού», «χοντρή», είναι μερικά μόνο από τα επίθετα που μπορεί να συνοδεύουν και να στιγματίζουν μια γυναίκα στη ζωή της, λόγω της εξωτερικής της εμφάνισης. Για πολλούς η συζήτηση για το γυναικείο σώμα γίνεται με αφορμή την παραλία το καλοκαίρι, τότε που τα περιοδικά φωνάζουν για το τέλειο σώμα, για τα «ιδανικά» πρότυπα, τότε που η καταπίεση της τέλειας εικόνας καταδυναστεύει όλους όσους ετοιμάζονται για τις παραλίες. Στα μέσα του χειμώνα, με την φωτογράφο, Ιωάννα Χρονοπούλου αποφασίσαμε να θίξουμε ένα φαινόμενο που δεν έχει εποχές. Αυτό του body shaming.

Τους τελευταίους μήνες συναντήσαμε γυναίκες που δέχτηκαν να φωτογραφηθούν και να μιλήσουν για περιπτώσεις που για την κάθεμία είναι προσωπικές. Μπορεί όμως να κάνει κι άλλες να ταυτιστούν. Το body shaming, ένας όρος που συζητιέται πιο έντονα στον δημόσιο λόγο τα τελευταία χρόνια, αφορά τα επικριτικά σχόλια που μπορεί να δεχτεί κάποιος για την εμφάνισή του. Το φαινόμενο αφορά τόσο γυναίκες όσο και άνδρες, όμως εξαιτίας της πατριαρχίας, το body shaming, το οποίο ενέχει και σεξισμό, έχει κυρίως θύματα γυναίκες. Επιλέξαμε να φωτογραφίσουμε απλά κορίτσια που ζουν ανάμεσά μας, με πιο διαδεδομένες ή λιγότερο διαδεδομένες περιπτώσεις, ακριβώς για να τονίσουμε ότι πρόκειται για ένα θέμα που αφορά όλες μας. Σίγουρα ένας φιλόσοφος, ένας μακιγιέρ κι ένας εκδότης θα διαφωνίσουν για τον ορισμό της ομορφιάς. Για εμάς, όμως, είναι όλες τους πανέμορφες.

Η βιομηχανία της ομορφιάς, θέλει τη γυναίκα σε «ιδανικές» διαστάσεις, όπως ορίζουν τα ιλουστρασιόν περιοδικά. Σκεφτείτε μόνο πόσες εταιρείες καλλυντικών θα έκλειναν και πόσα γραφεία πλαστικών χειρουργών θα έμεναν άδεια, αν σήμερα οι γυναίκες αποφάσιζαν ότι αγαπούν το σώμα τους, όπως ακριβώς είναι. Τα media, ο κινηματογράφος, ακόμη και τα παιδικά παιχνίδια, προωθούν το πρότυπο της «τέλειας γυναίκας» και οποιοσδήποτε σωματότυπος μπορεί να ξεφεύγει από αυτό, ενδέχεται να γίνει αντικείμενο κακόβουλης κριτικής.

Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον πως παγκόσμια έρευνα εταιρείας καλλυντικών του 2015, έδειξε πως μόνο το 4% των γυναικών χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους ως «όμορφη», πως το 72% των γυναικών αισθάνεται τεράστια πίεση για να είναι όμορφη και πως το 80% των γυναικών συμφωνούν ότι οι γυναίκες έχουν κάτι πάνω τους που είναι όμορφο, αλλά δεν βλέπουν την ομορφιά τους. Το ζήτημα του body shaming, πάντως, δεν στέκεται μόνο στο πώς μπορεί να νιώθουν οι ίδιες οι γυναίκες, αφού έρευνα έχει δείξει ότι στην ήδη υπάρχουσα ανισότητα που επικρατεί στο εργασιακό περιβάλλον για μια γυναίκα, ο σωματότυπός της επηρεάζει επίσης τη θέση της και την ανέλιξή της στην αγορά εργασίας.

Τις συγκεκριμένες γυναίκες που συναντήσαμε τις θαυμάζουμε. Απέναντι στην πατριαρχική καταπίεση, μιλούν για το φαινόμενο, φωτογραφίζονται και δεν αφήνουν περιθώρια τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό λόγο, για να γίνονται ανεκτές τέτοιου είδους συμπεριφορές.

Ελένη, 24 ετών

VICE: Για ποιο σημείο το σώματός σου έχεις δεχτεί body shaming;
Ελένη: Αν και τα περισσότερα προσβλητικά σχόλια σε σχέση με το σώμα μου αφορούσαν στο -μικρό- μέγεθος του στήθους μου, το αίσθημα της ντροπής για το σώμα μου υπάρχει σχεδόν από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου.

Χωρίς να μπορώ να το προσδιορίσω χρονικά με ακρίβεια, ξεκίνησε από την περίοδο της προεφηβείας – από τα σχόλια των συμμαθητών, την παραίνεση της ξέμπαρκης θείας στα οικογενειακά τραπέζια να «τρώω λιγότερο», το αίσθημα της ασφυξίας στα δοκιμαστήρια καταστημάτων με παιδικά ρούχα, όταν έπρεπε να δοκιμάσω το μεγαλύτερο μέγεθος. Αντιστοίχως, το άγχος να αδυνατίσω, να μεγαλώσω πιο γρήγορα, να γίνει το σώμα μου περισσότερο θηλυκό και ελκυστικό στα μάτια των τρίτων.

Όταν τελικά μπήκα στην εφηβεία και ενώ το παιδικό πάχος είχε εξαφανιστεί -όπως με διαβεβαίωνε και τότε η μητέρα μου, για να μου αναπτερώσει το ηθικό-, το σώμα μου εξακολουθούσε να στερείται της «θηλυκότητάς» του, επειδή το μέγεθος του στήθους μου ήταν μικρότερο από εκείνο των φιλενάδων μου ή τέλος πάντων, μικρότερο από εκείνο που «θα έπρεπε να είναι».

Τι σχόλια έχεις ακούσει;
Προσφιλείς χαρακτηρισμοί: «άβυζη» και «πλάκα». Αγαπημένο θέμα συζήτησης: πόσο εξευτελιστικά μικρό μέγεθος σουτιέν φοράω, σχόλιο διατυπωμένο συχνά με ειλικρινή απορία για το πού τα βρίσκω και αν πρέπει να κάνω κάποια ειδική παραγγελία, για να τα αγοράσω.

Η ηλικία των 14 ήταν, όπως φαίνεται, ιδανική για τέτοιου είδους σχόλια, ειδικά κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών όπου φίλοι/ες και συμμαθητές/τριες μπορούσαν να εξετάσουν με μεγαλύτερη άνεση και ακρίβεια την περιφέρεια του στήθους μου και να βγάλουν στη συνέχεια ένα ασφαλές συμπέρασμα, σχετικά με το αν δικαιούμαι να νιώθω αρκετά γυναίκα.

Η ίδια πώς νιώθεις πλέον για το σώμα σου, για παράδειγμα στην παραλία;
Βλέπω πολύ διαφορετικά πλέον το σώμα μου και έχω μάθει να κρίνω με πολύ διαφορετικό τρόπο και τα σώματα των άλλων. Προσπαθώ να σπάω τα στερεότυπα γύρω από την ομορφιά, τη θηλυκότητα και την αρρενωπότητα. Πιστεύω ότι όλα τα σώματα μπορεί να είναι ερωτικά και ότι, τελικά, οι έννοιες της «τελειότητας» και της «ατέλειας», του «κανονικού» και του «μη κανονικού» έχουν κατασκευαστεί από εμάς τους ίδιους, για να ταξινομούμε τους ανθρώπους και τα σώματά τους σε κατασκευασμένες κατηγορίες.

Γιατί φωτογραφήθηκες χωρίς να φαίνεται το πρόσωπό σου;
Επειδή αυτό δεν σημαίνει ότι έχω απαλλαχθεί τελείως από το αίσθημα της ντροπής, πράγμα που φαντάζομαι ότι εξηγεί και το γεγονός ότι δεν φωτογραφήθηκα με ακάλυπτο το πρόσωπο μου.

Πώς θα αντιμετωπίσεις κάποιον σήμερα, αν σου κάνει κάποιο σχόλιο που περιέχει body shaming;
Μεγαλώνοντας έμαθα να βάζω όρια, να μην επιτρέπω σε τρίτους να θεωρούν ότι έχουν την οικειότητα και την άνεση να κάνουν τέτοιου είδους σχόλια για το σώμα μου ή για σημεία του σώματός μου, είτε πρόκειται για φίλους είτε για ερωτικούς συντρόφους, πόσο μάλλον για επαγγελματικούς συνεργάτες.

Theo, 27 ετών

Για ποιο σημείο του σώματός σου έχεις δεχτεί body shaming;
Για τα σημάδια αυτοτραυματισμού στους ώμους και τα χέρια μου. Οι δυσκολίες που είχα στην εφηβεία, αντιμετωπίζοντας έντονα συναισθήματα, όπως και η ανάγκη να επικοινωνήσω με κάποιον τρόπο την ψυχολογία μου, τώρα φαίνονται χαραγμένα στο σώμα μου. Κάποιοι άνθρωποι έχουν πρόβλημα με αυτό. Πιστεύω πως ένας λόγος είναι ότι τους εμφανίζεται μια απελπισία την οποία την ξέρουν πολύ καλά, αλλά την καλύπτουν αυστηρά.

Στην αρχή, ντρεπόμουν για την ορατότητά μου. Κάποια στιγμή όμως, νομίζω μετά από την πρώτη μου νοσηλεία σε ψυχιατρικό νοσοκομείο, κατάλαβα ότι το να κρύβω το σώμα μου είναι απλώς μια επέκταση του να κρύβω τον εαυτό μου. Είμαι περήφανη για μένα και το σώμα που με φιλοξενεί. Σήμερα λέω «είμαι weird» και γελάω. Αυτό σημαίνει ότι δέχομαι και τα σημάδια που απεικονίζουν την ιστορία μου και δεν τα κρύβω πια, όταν ζεσταίνομαι ή όταν απλά είμαι σε διάθεση να φορέσω κοντομάνικο.

Τι σχόλια έχεις ακούσει;
«Είναι πολύ άσχημα», «Φαίνεσαι άρρωστη και οι άνθρωποι θα σκέφτονται περίεργα για σένα», «Για πες μου, γιατί το έκανες αυτό;», «Αφού εσύ τα έκανες, κρυψ’ τα», «Να είσαι διακριτική και να μην τα δείχνεις», «Πω-πω, ντροπή», «Λίγο τρελή, ε;» και πάει λέγοντας.

Είναι κυρίως από άνδρες ή γυναίκες;
Αυτά με τη λιγότερη συστολή, είναι από άνδρες. Οι γυναίκες συνήθως ρωτούν τι έχω πάθει, αλλά και αυτό είναι ενοχλητικό.

Γιατί δέχτηκες να φωτογραφηθείς δείχνοντάς το πρόσωπό σου;
Πιστεύω ότι υπάρχει μια δύναμη στο να δείχνεις το πρόσωπό σου. Κυρίως, έδειξα το πρόσωπό μου για τους ανθρώπους που έχουν μια συσχέτιση με το βίωμά μου και όχι για αυτούς που θα το σχολιάσουν αρνητικά. Θέλω να ξέρετε ότι αυτά περνούν και ότι έχετε τις δυνάμεις να χτίσετε υγιείς σχέσεις, με τον εαυτό σας και με άλλους ανθρώπους και ότι έχετε επιρροή στον κόσμο στον οποίο ζείτε. Η τρυφερότητα, η υπομονή και η επιμονή είναι επίκτητες.

Η ίδια πώς νιώθεις πλέον για το σώμα σου;
Είπα πιο πάνω ότι αποδέχομαι τον εαυτό μου. Είμαι ακόμη μακριά από το να τον αγαπάω άνευ όρων. Στην παραλία, για παράδειγμα, νιώθω ακόμη άβολα και μου θυμίζει στιγμές μοναξιάς, στις οποίες χρειαζόμουν ανθρώπινη επαφή και ενσυναίσθηση. Από την άλλη, μου αρέσει το κολύμπι και βαριέμαι τις ματιές που μου ρίχνουν. Προσπαθώ να τις αγνοώ και να απολαμβάνω τη θάλασσα.

Πώς θα αντιμετωπίσεις κάποιον σήμερα, αν σου κάνει κάποιο σχόλιο που περιέχει body shaming;
Λέω πράγματα σαν, «Δεν υπάρχει χώρος για συζήτηση πάνω σε αυτό» ή «Απρεπές σχόλιο». Συνήθως, όμως, δεν λέω τίποτα και κρατάω το κεφάλι μου ψηλά. Λυπάμαι τους αγενείς ανθρώπους, επειδή εκπέμπουν μια πίκρα.

Πώς σε έχει επηρεάσει στις ερωτικές σχέσεις, στις φιλικές και στην επαγγελματική σου ζωή;
Μάλλον έχω τα σωστά άτομα κοντά μου, αλλά η σύντροφός μου και άλλες σχέσεις, ερωτικές και φιλικές, ήταν πάντα πολύ cool με τα σημάδια. Η οικογένειά μου είναι ΟΚ γενικά, αν και διαφέρει από μέλος σε μέλος. Η επαγγελματική ζωή είναι άλλο ζήτημα. Σε ένα εστιατόριο που δούλευα, μου είπαν να φοράω μόνο μακρυμάνικα, επειδή είναι σιχαμερό για τους πελάτες, ενώ έκανε απίστευτη ζέστη. Δεν ήταν chic εστιατόριο που φοράς πουκάμισο απαραιτήτως. Αλλά το συγχωρώ, εφόσον πολλά αφεντικά έχουν θέμα με τα πάντα - με τατουάζ, με το δέρμα και με τους ανθρώπους γενικά. Ήταν, συχνά, δική μου απόφαση να μη δείχνω τα σημάδια μου, επειδή θέλω να αποφεύγω κάθε είδους αντιπαράθεση στη δουλειά - με στρεσάρει ο δημόσιος χώρος γενικότερα.

Θα ήθελες να πεις κάτι άλλο;
Θα πω κάτι γενικό πάνω στον αυτοτραυματισμό, πέρα από τη διάκριση του σώματος, επειδή πιστεύω ότι ο αυτοτραυματισμός είναι ένα ενδιαφέρον φαινόμενο. Όχι μόνο το χάραγμα, γενικά, π.χ. το binge eating, το υπερβολικό σεξ, το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, η υπερκατανάλωση γενικά. Ξέρω ότι όλα αυτά είναι τρόποι αντιμετώπισης και επικοινωνίας. Μαθαίνουμε σε πολύ μικρή ηλικία να αναλύουμε το περιβάλλον μας και να δεχόμαστε πολιτικές και οικογενειακές καταστάσεις καταπίεσης. Αλλά δεν μαθαίνουμε τη λογική που ακολουθούν τα συναισθήματα και ο πόνος μας. Φοβόμαστε ακραία τον θάνατο και τη δυσφορία, και καταλήγουμε να προδίδουμε τη ζωή. Τελικά, όμως, αυτό καταλήγει σε περισσότερη ταλαιπωρία και ούτως ή άλλως, σίγουρα, στον θάνατο. Είναι παράδοξο.

Ξέρω ότι τα συναισθήματα είναι η πυξίδα που μας δείχνει ποιες είναι οι βαθύτερες πνευματικές, σωματικές και κοινωνικές μας ανάγκες. Όταν οι ανάγκες μας δεν καλύπτονται και δεν έχουμε ιδέα πώς να τις καλύψουμε, τότε βρίσκουμε δικές μας λύσεις, για να επιζήσουμε τη στιγμή. Αυτό, μακροπρόθεσμα, δεν είναι πάντα η πιο υγιής επιλογή, αλλά είναι απαραίτητη.

Πιστεύω ότι ο δυστυχισμένος άνθρωπος τείνει προς την αυτοκαταστροφή, αλλά και ότι και η αυτοκαταστροφή έχει τη λειτουργία της. Το ότι πήρα μαχαίρια για να αυτοτραυματιστώ, μάλλον σας φαίνεται ιδιαίτερα βίαιο και μίζερο. Αλλά όταν παρατηρώ εμάς τους ανθρώπους να πίνουμε αλκοόλ, να καπνίζουμε τσιγάρα, να βριζόμαστε, να δεχόμαστε την καταπίεση και να καταπιέζουμε, όπως και να κάνουμε δουλειές που καταστρέφουν το σώμα και το περιβάλλον μας, τότε δεν νιώθω τόσο ιδιαίτερη και άρρωστη.

Τώρα πια, με τη συνείδηση και την ενδοσκόπησή μου, νιώθω πιο ευτυχισμένο και υγιές άτομο. Βλέπω μια πολύ τραυματισμένη παγκόσμια κοινωνία. Αλλά τα θεραπεύω τα τραύματά μου. Μπορούμε όλοι μας να το κάνουμε αυτό. Ποτέ, όμως, χωρίς υποστήριξη. Θέλει κουράγιο να αποδεχτείς τις ευαλωτότητες σου και να πεις, «Φτάνει. Από τώρα θα πάρω άλλη κατεύθυνση».

Ελίζα, 30 ετών

Για ποιο σημείο του σώματός σου έχεις δεχτεί body shaming;
Όταν είδα για πρώτη φορά τρίχες σε γάμπες γυναίκας, μου φάνηκε πραγματικά πολύ περίεργο. Η φίλη μου, μου είπε πως είναι πολύ πιο άνετο για αυτήν και πως ο σύντροφoς της το προτιμάει, αφού τα πόδια της δεν τσιμπάνε πια. Χρόνια μετά, είμαι εγώ αυτή που κοιτoύν περίεργα για τον ίδιο λόγο.

Δεν είναι μόνο ένα το σημείο του σώματός μου για το οποίο έχω ακούσει απαξιωτικές και εξευτελιστικές απόψεις προσβολές. Δεν είναι καν μόνο για «σημεία» του σώματός μου. Είναι και για το τι επιλέγω να κάνω και να μην κάνω με το σώμα μου και με ποιον/α, για παράδειγμα τι τρώω, τι φοράω, αν αθλούμαι, το δικαίωμά μου στην αυτοδιάθεσή του σώματος μου, στη σεξουαλική απόλαυση και συναίνεση. Με τόσο έντονη επιτήρηση και παραβίαση, κάποιες φορές νιώθω πως τα σώματά μας, ως γυναίκες, δεν μας ανήκουν εντελώς.

Οι τρίχες μου, λοιπόν, είναι το τελευταίο σε μια σειρά πολλών πραγμάτων που διεκδίκησα και κατάφερα να μου ανήκουν και πάλι. Να, είναι δικές μου - και οι απόψεις των άλλων, ας είναι δικιές τους.

Το να αφήνω τις τρίχες στο σώμα μου ως έχουν, σημαίνει για εμένα πως εναντιώνομαι στην ιδέα πως χρωστάω σε κάποιο άτομο -π.χ. σε σύντροφο ή αφηρημένα, σε ομάδα ατόμων, δηλαδή στους άνδρες, στους συγγενείς μου, σε «όλη την κοινωνία»- το σώμα μου ή την παρουσίασή του με συγκεκριμένο τρόπο.

Τι σχόλια έχεις ακούσει;
Όταν με φιλοξενούσε ένας φίλος μου στην Αθήνα το καλοκαίρι, μου ζήτησε να απομακρύνω τα πόδια μου από τα δικά του, όπως καθόμασταν δίπλα-δίπλα, επειδή «αηδιάζει». Του επέδειξα αμέσως την ειρωνεία και τις δικές του τριχωτές γάμπες, σχεδόν πανομοιότυπες δίπλα στις δικές μου. Επέμεινε πως είναι «σίχαμα» και «αφύσικο», παρά τις ενστάσεις μου. Μετά από αυτό, μία φίλη μου ξύρισε τις λέξεις «FUCK ΟFF» πάνω στα δικά της πόδια, για να με κάνει να νιώσω καλύτερα.

Στην παραλία ακούω πάντα τις παρέες τριγύρω να σχολιάζουν και το καλοκαίρι πρέπει να σκεφτώ το τι θα φορέσω, ανάλογα με τις ψυχολογικές αντοχές μου. Στην Ελλάδα, γενικά, το βρίσκω πιο δύσκολο να υπάρχω στον δημόσιο χώρο, ειδικά σε σχέση με το Λονδίνο όπου έμενα για χρόνια, επειδή εδώ είναι εντελώς κανονική συμπεριφορά το να σε κοιτούν επίμονα, να σε σχολιάζουν – η ιδέα για το πώς πρέπει να μοιάζει μια γυναίκα είναι αρκετά τυποποιημένη και στεγανή.

Πώς το εξηγείς, όταν προέρχονται από γυναίκες;
Έχω ακούσει πολλά σχόλια από άλλες γυναίκες, αλλά δεν τις θεωρώ υπεύθυνες για αυτό, αν και με πληγώνουν πολλές φορές περισσότερο. Έχουμε και εμείς εσωτερικεύσει, αυτά τα σεξιστικά πρότυπα χωρίς να τα εξετάσουμε. Πολλές φορές καλούμαστε να κάνουμε τη λάντζα της πατριαρχίας, δηλαδή να διορθώσουμε/επιτηρήσουμε/περιορίσουμε η μία την άλλη με κανονιστικό τρόπο, χωρίς όμως να επωφελούμαστε από αυτό. Ακόμη, οι γυναίκες κάνουν αυτά τα σχόλια προειδοποιητικά: ακριβώς επειδή γνωρίζουν τι συμβαίνει, τι βία θα αντιμετωπίσεις, αν παραβιάσεις αυτές τις προσδοκίες, τις κοινωνικές επιταγές.

Γιατί δέχθηκε να φωτογραφηθείς δείχνοντας το πρόσωπό σου;
Φωτογραφήθηκα δείχνοντας το πρόσωπό μου, επειδή μεγαλώνοντας είχα ακούσει για «φεμινίστριες», αλλά ήταν σχεδόν κάτι μυθικό, πάντα με κακό ή δυσοίωνο πρόσημο. Ποτέ δεν είχα δει ποιες είναι, τι κάνουν με τις ζωές τους, ποια είναι τα πρόσωπά τους και οι ιστορίες τους.

Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ηρωίδα ή ηθικά ανώτερη, σε σχέση με άλλες γυναίκες που κάνουν άλλες επιλογές για το σώμα τους και την αυτοπαρουσίασή τους. Μια γυναίκα που ξυρίζεται ή δεν θέλει να δείξει το πρόσωπό της δεν είναι «κακή φεμινίστρια», κάθε άλλο: ακριβώς εξαιτίας της πατριαρχίας, υπάρχουν πολλοί και σοβαροί λόγοι για να θες να προστατευτείς από την αντίδραση που ιστορικά αντιμετωπίζουν όσα άτομα κάνουν κάτι που κοινωνικά δεν τους επιτρέπεται.

VICE Video: Drag Νύχτες στην Αθήνα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Διανύω μια περίοδο της ζωής μου που έχω το προνόμιο να μπορώ και θέλω. Δηλαδή, αν εξαρτιόταν η επιβίωσή μου από μια δουλειά που θα είχε να κάνει με επαφή με πολύ κόσμο, τότε δεν ξέρω αν θα μπορούσα να το κάνω. Είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε ποιες επιπτώσεις έχουν οι επιλογές μας, τι αντέχουμε κάθε φορά, τι μας κάνει χαρούμενες, επειδή οι κατακτήσεις μας δεν πρέπει να είναι πάντα πόνος – υπάρχει χαρά στο να νιώσουμε και πάλι οικεία με το σώμα μας.

Πώς νιώθεις πλέον για το σώμα σου;
Σήμερα δεν με ενοχλεί καθόλου να βλέπουν οι άλλοι κάτι πάνω στο σώμα μου που τους μπερδεύει, κάτι που υποψιάζονται πως είναι μια επιλογή εναντίωσης στο βλέμμα τους. Το να βρίσκουν οι άλλοι το σώμα μου «περίεργο», το να τους ξενίζει, έχει μία επαναστατική διάσταση για εμένα, επειδή συνήθως οι άλλοι παραείναι «εξοικειωμένοι», χωρίς τη συναίνεσή μας.

Σήμερα, κοιτάζω το σώμα μου και είναι -για εμένα-, ένα σώμα που με έχει πάει παντού, με κουβαλάει και το κουβαλάω τρυφερά και αγωνιστικά. Μέσα στα δικά του προνόμια και τις κάποιες διαφορετικότητές του, το σώμα μου είναι ίσως ανοίκειο για τους άλλους, αλλά δικό μου.

Φωτεινή, 29 ετών

Για ποιο σημείο του σώματός σου έχεις δεχτεί bo dy shaming;
Για το δέρμα μου, διότι έχω ψωρίαση από 16 χρονών. Εμφανίστηκε το καλοκαίρι της προετοιμασίας για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Βεβαίως, οι ρίζες είναι πολύ βαθύτερες από το μαθητικό άγχος. Η ψωρίαση είναι αυτοάνοσο νόσημα και σχετίζεται τόσο με την κληρονομικότητα, όσο και με το στρες, τη στενοχώρια και άλλους ψυχολογικούς παράγοντες.

Τι σχόλια έχεις ακούσει;
Το πιο συχνό που με ρωτάνε είναι αν κολλάει. Φυσικά και το σχόλιο που υποδηλώνει δήθεν ενδιαφέρον-συμπόνια, «Καλέ, τι έπαθες;», συνήθως συνοδεύεται από βλέμμα οίκτου/έκπληξης. Με έχουν πει «κακομοίρα», «σημαδεμένη», ότι μοιάζω με ερπετό και έχω ακούσει δύο γυναίκες στο κολυμβητήριο να λένε ότι τους φαίνομαι αποκρουστική. Χειρότερα από τα σχόλια, όμως, είναι τα βλέμματα. Μετά από τόσα χρόνια, ξεχωρίζω πότε με κοιτάζουν καλοπροαίρετα και πότε η όψη του δέρματός μου ενοχλεί.

Είναι κυρίως από άνδρες ή γυναίκες;
Θα έλεγα ότι προέρχονται κυρίως από γυναίκες. Τουλάχιστον τα λεκτικά σχόλια. Έχω ακούσει αρκετά και από άνδρες, αλλά κυρίως κοιτούν έντονα και με δυσφορία.

Πώς το εξηγείς, όταν προέρχονται από γυναίκες;
Δεν έχω καταφέρει να το απαντήσω, αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι ένα δείγμα υπεροχής - δείχνω με το δάχτυλο την «κακομοίρα» που είναι σημαδεμένη παντού, ενώ εγώ είμαι υγιής. Υπάρχει και μεγάλη άγνοια, όμως και αυτό το βλέπω σε γυναίκες και άνδρες. Ζούμε στο 2018 και δυστυχώς είναι πολλοί οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν κάτι βασικό για την ψωρίαση: Ότι δεν είναι μεταδοτική.

Γιατί φωτογραφήθηκες χωρίς το πρόσωπό σου;
Καταρχάς, επειδή στο πρόσωπό μου δεν έχω σημάδια - και είναι το μοναδικό σημείο που δεν έχω. Επιπλέον, επειδή για χρόνια συνήθιζα να κρύβω με επιμέλεια το σώμα μου -υπήρξε περιστατικό ένα καλοκαίρι με 40 βαθμούς, που εγώ ήμουν τυλιγμένη με φουλάρι και υποκρινόμουν ότι έχω πυρετό και κρυώνω-, για να μη δεχθώ ερωτήσεις ή σχόλια.

Πώς νιώθεις πλέον για το σώμα σου, για παράδειγμα στην παραλία;
Αρκετά άνετα. Δεν υποκρίνομαι ότι έχω ξεπεράσει πλήρως την ανασφάλεια, κυρίως επειδή δεν θέλω να κοροϊδεύω τον εαυτό μου. Υπάρχουν στιγμές που λυγίζω και θα ήθελα να μην το έχω ή έρχομαι σε δύσκολη θέση, όταν αντιλαμβάνομαι ότι γίνομαι αντικείμενο σχολιασμού. Τις περισσότερες μέρες όμως, νιώθω καλά -με βοήθησε πολύ η ψυχοθεραπεία σε αυτό-, επειδή συνειδητοποίησα ότι αυτό είναι το σώμα μου και τέλος. Όσο και να με κοιτάξεις περίεργα, δεν θα αλλάξει, όσο και να το υποτιμήσω ή να το κρύψω, δεν θα αλλάξει - και η αυτοκαταπίεση είναι πολύ άσχημη διαδικασία. Το αγάπησα, λοιπόν, όπως είναι και ας ενοχλεί τα μάτια ορισμένων ανθρώπων, ακόμη και τα δικά μου μερικές φορές.

Πώς σε έχει επηρεάσει στις ερωτικές σχέσεις, στις φιλικές και στην επαγγελματική σου ζωή;
Δεν θεωρώ ότι έχει επηρεάσει με τρόπο καθοριστικό, αλλά σίγουρα έχει αφήσει το στίγμα της η ασθένεια. Ξέρω ότι έχω απορριφθεί εξαιτίας της ψωρίασης, κυρίως ερωτικά. Δεν μου το είπαν ποτέ ρητά, αλλά ήταν απολύτως εμφανές. Οι φίλοι και ο σύντροφός μου, όμως, είναι πηγή δύναμης. Επειδή ξέρω ότι βλέπουν εμένα και όχι οποιοδήποτε φαινομενικό ελάττωμα. Με αγαπούν, επειδή έχω σημάδια και όχι παρότι τα έχω. Όσον αφορά την επαγγελματική μου ζωή, έχω δεχθεί προσβλητικά σχόλια και αδιάκριτα βλέμματα, αλλά η ψωρίαση δεν έχει σταθεί εμπόδιο στην πορεία μου.

Πώς θα αντιμετωπίσεις κάποιον σήμερα αν σου κάνει κάποιο σχόλιο που περιέχει body shaming;
Νομίζω ότι είμαι πλέον σε θέση να το αντιμετωπίζω με σιγουριά και ψυχραιμία. Στο παρελθόν, αρκούσε ένα σχόλιο, για να με βυθίσει στη στενοχώρια. Πλέον είμαι πιο δυνατή και είμαι περήφανη για μένα. Σε τελική ανάγνωση, γιατί να έχω εγώ το πρόβλημα και όχι αυτός ή αυτή που με σχολιάζει, με προσβάλει και θεωρεί ότι δεν είμαι αποδεκτή; Ποιος ορίζει το «κανονικό» και ποιος έχει το δικαίωμα να κοιτάζει με τόσο παρεμβατικό τρόπο;

Γεωργία, 25 ετών

Για ποιο σημείο του σώματός σου έχεις δεχτεί body shaming;
Για το βάρος μου, από πολύ μικρή. Ως «size 16», έχω ακούσει πολλές φορές, από τη μία ότι πρέπει να χάσω βάρος για την υγεία μου –χωρίς να έχω ποτέ το οποιοδήποτε πρόβλημα-, από την άλλη ότι ως γυναίκα με καμπύλες είμαι «πραγματική γυναίκα», σαν να ενσαρκώνω κάποια αρχετυπική θηλυκότητα - ήδη από την εφηβεία μου αυτά. Αυτός είναι και ο λόγος που επέλεξα το στήσιμο των φωτογραφιών να είναι πιο αισθησιακό, για να παίξω με το concept της υπερσεξουαλικοποίησης αντιστρέφοντας τους όρους, επανοικειοποιούμενη τη σχέση μου με το σώμα μου και τη σεξουαλικότητά μου – κάτι που κάνω και στο μπουρλέσκ.

Ομολογουμένως, βρίσκομαι σε σχετικά προνομιούχα θέση ως αποδεκτά μη αδύνατη, έχω γλιτώσει shaming που υφίστανται άλλες γυναίκες, εξαιτίας του πάχους τους. Όσες απέχουν ακόμη περισσότερο από τα κυρίαρχα αισθητικά πρότυπα έχουν να παλέψουν ακόμη περισσότερες μορφές καταπίεσης ή και κακοποίησης. Η τάση απο-ανθρωποποίησης των υποκειμένων που το σώμα τους ξεφεύγει από τις κοινωνικά αποδεκτές νόρμες δεν είναι καθόλου καινούργια, δυστυχώς όμως παραμένει ισχυρή μέχρι σήμερα.

Τι σχόλια έχεις ακούσει;
Δεν θα έλεγα ότι ήταν επιθετικά, αλλά αυτό το συγκαλυμμένο fat shaming, του στιλ «για το καλό σου το λέω, να προσέχεις την υγεία σου». Μια φορά μόνο άκουσα καφρίλες, από παρέα 18χρονων τουριστών σε ελληνικό νησί – καμία έκπληξη. Αλλά και πάλι αναγνωρίζω ότι εδώ έχω προνόμιο απέναντι σε πιο εύσωμα άτομα, που ακούν καθημερινά εκφράσεις μίσους.

Είναι κυρίως από άνδρες ή γυναίκες;
Είναι κυρίως, μάλλον, από ανθρώπους του οικογενειακού –όχι απαραίτητα στενού- περιβάλλοντος, ανεξαρτήτως του φύλου τους. Η επικριτικότητα συγκαλυμμένη από το περίβλημα της ανησυχίας δεν είναι παρά ένας ακόμη μηχανισμός ελέγχου: με τον ίδιο τρόπο που θεωρούν ότι μπορούν να έχουν λόγο για το τι θα σπουδάσεις, το επάγγελμα που θα επιλέξεις να κάνεις ή το ποιον θα ερωτευτείς, αντίστοιχα θεωρούν ότι μπορούν να έχουν λόγο και για το σώμα σου και πώς αυτό πρέπει να είναι.

Επίσης, τέτοιου είδους σχόλια έχω ακούσει από άνδρα γυναικολόγο, που θεωρούσε ότι εκεί οφείλονταν οι πολυκυστικές ωοθήκες μου, με αποτέλεσμα να μου χορηγεί αντισυλληπτικά επί τριάμιση χρόνια –τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα μόνο επιπλέον κιλά και φρικτούς πονοκεφάλους-, για να παραδεχτεί τελικά πως έκανε λάθος διάγνωση.

Πώς το εξηγείς, όταν προέρχονται από γυναίκες;
Εντάξει, απλό είναι. Δεν ζούμε εκτός πατριαρχίας. Ως γυναίκες, μάλιστα, έχουμε εσωτερικεύσει πολύ περισσότερο της επιταγές της σχετικά με την εμφάνισή μας. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που καταπιεζόμαστε να διατηρήσουμε το σώμα μας αδύνατο –καθώς τον τελευταίο αιώνα θεωρείται συνώνυμο του «ελκυστικού»-, εξαιτίας μιας ολόκληρης κουλτούρας που ξεκινά από τις δίαιτες και την εξαντλητική άσκηση και φτάνει ως τις λιποαναρροφήσεις, είναι λογικό αυτή η καταπίεση να ξεπερνά τα όρια του εαυτού και να επεκτείνεται και σε άλλα σώματα, άλλων γυναικών.

Πώς σε έχει επηρεάσει στις ερωτικές σχέσεις, στις φιλικές και στην επαγγελματική σας ζωή;
Νομίζω ελάχιστα, έχω σταθεί τυχερή σε αυτό. Οι ερωτικοί μου σύντροφοι πάντα με ήθελαν και για το σώμα μου, χωρίς όμως να το φετιχοποιούν, στο φιλικό μου περιβάλλον δεν έχω αντιληφθεί ως τώρα επικριτικές τάσεις απέναντι στην εμφάνιση κανενός –αλλιώς θα έπαυε να αντιμετωπίζεται ως φιλικό από την πλευρά μου-, στην επαγγελματική και ακαδημαϊκή μου ζωή φαίνεται να είναι αδιάφορο –εκτός ίσως από ορισμένα βλέμματα, όταν φοράω φούστες ή πουκάμισα στο γραφείο, τα οποία όμως δεν νομίζω δυστυχώς ότι γλιτώνει καμία γυναίκα.

Γιατί φωτογραφήθηκες χωρίς να φαίνεται το πρόσωπό σου;
Η απάντηση είναι και πάλι, «επειδή πατριαρχία/επειδή μισογυνισμός». Όσο εξακολουθούν να υπάρχουν ταμπού γύρω από το σώμα και τη σεξουαλικότητα και εμμονές στις παραδοσιακές έμφυλες αναπαραστάσεις και ρόλους, τόσο θα στιγματίζονται οι γυναίκες που τολμούν να δείξουν ότι νιώθουν άνετα και έχουν ικανότητα αυτενέργειας πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα. Φαντάζομαι πολλοί αναγνώστες θα πουν, στην καλύτερη περίπτωση, ότι είμαι τσούλα – και δεν έχω κανένα πρόβλημα με τον χαρακτηρισμό, τι καλύτερο άλλωστε μπορείς να είσαι σε έναν κόσμο νοικοκυραίων; Υπάρχει, όμως, ανάγκη για αυτοπροστασία.

Επιπλέον, στη θέση μου βρίσκονται εκατομμύρια άλλες γυναίκες, το ζήτημα δεν είναι ατομικό. Το συμβολικό φορτίο βρίσκεται στο σώμα καθεαυτό. Μόνο μέσω του σώματος μπορούμε να υπάρξουμε στον κόσμο, είναι το μόνο πράγμα που όντως μας ανήκει και όμως μας μαθαίνουν από τόσο νωρίς να το μισούμε. Το στοίχημα είναι αν και πώς μπορούμε να παίξουμε με τις ίδιες τις μορφές καταπίεσης, ώστε να απαλλαγούμε τελικά από αυτές.

Η ίδια πώς νιώθεις πλέον για το σώμα σου;
Με το σώμα μου ένιωθα πάντοτε άνετα. Ασχολούμαι πολλά χρόνια με τον χορό, την τελευταία τριετία και με το μπουρλέσκ, όπως προανέφερα και προτιμώ τον γυμνισμό, όπου είναι εφικτός. Αυτό που μπορεί να γίνει ενοχλητικό, για παράδειγμα στην παραλία, είναι ορισμένα βλέμματα. Ε, εντάξει, θα τσαντιστώ, αλλά ΟΚ.

Πώς θα αντιμετωπίσεις κάποιον σήμερα, αν σου κάνει κάποιο σχόλιο που περιέχει body shaming;
Εξαρτάται από το ποιος το κάνει και τι σχόλιο είναι. Στα δήθεν σχόλια που γίνονται «για το καλό μου», πλέον απαντάω αποδομώντας τα. Στο ενδεχόμενο ενός επιθετικού σχολίου, δεν ξέρω πραγματικά πώς θα αντιδρούσα. Δεν θεωρώ και ότι υπάρχει συνταγή, ο καθένας ανάλογα με τις αντοχές του.

Θα ήθελες να σημειώσεις κάτι άλλο;
Αναφέρω πως το πάχος συνδέεται στον κυρίαρχο λόγο με την κακή υγεία. Το θέμα της υγείας νομίζω ότι έχει πολύ ενδιαφέρον, αφού καθίσταται αφενός ατομική υπόθεση, που συχνά συνδέεται και με το πόσο υπεύθυνα και ορθολογικά είναι τα υποκείμενα, αφετέρου έχει καταστεί αυταξία – εύλογα, εφόσον τα υγιή υποκείμενα θεωρούνται παραγωγικά και ο καπιταλισμός χρειάζεται την παραγωγικότητα. Ελπίζω κάπως να γίνεται κατανοητό ότι οι επιστημονικές και οικονομικοπολιτικές συζητήσεις γύρω από το σώμα και τον υγιεινισμό αλληλοδιαπλέκονται με όχι ιδιαίτερα αθώο τρόπο.

Δέσποινα, 33 ετών

Για ποιο σημείο του σώματός σου έχεις δεχτεί bo dy shaming;
Δεν είναι body shaming ακριβώς. Είναι «πάρε το στήθος σου με τον καρκίνο και τράβα σπίτι σου» ή εν πάση περιπτώσει, «φύγε να μην το βλέπω». Καλή σκέψη, δεν λέω, αλλά όταν έχω γυρίσει από την ακτινοθεραπεία και προσπαθώ να βάλω κρέμα μπροστά στον καθρέπτη του μπάνιου της δουλειάς, ώστε να μπορέσω γρήγορα να επιστρέψω στο γραφείο μου, δεν με βοηθάς.

Τι σχόλια έχεις ακούσει;
Πέρα από το κάψιμο της ακτινοβολίας, έχει προηγηθεί χημειοθεραπεία και χειρουργείο. Στο άκουσμα του δεύτερου, άκουσα δύο φορές για «δωρεάν μερεμέτια στο βυζί», «τι καλά» και τέτοια. Την πρώτη φορά σάστισα τόσο πολύ, που μου πήρε ώρα να αντιδράσω. Τον δεύτερο άνθρωπο που το είπε, τον πήρε ο διάολος ακαριαία. Συνάδελφος επίσης μου έχει τραβήξει το πουκάμισο, για να σκεπάσει την ουλή του φλεβοκαθετήρα. Για τη χημειοθεραπεία, άστο. Πήγαινε σπίτι για το καλό σου. Αν έχεις φάει φρίκη, μήνες κλεισμένη στους τέσσερις τοίχους, ρώτησαν και κατάλαβαν χωρίς να ρωτήσουν, λίγοι και καλοί.

Είναι κυρίως από άνδρες ή γυναίκες;
Δεν μπορώ να πω ότι οι μεν έκαναν παραπάνω από τις δε.

Πώς το εξηγείς, όταν προέρχονται από γυναίκες;
Τα άστοχα -ας τα χαρακτηρίσω έτσι- σχόλια από γυναίκες εντάσσονται στην πλειοψηφία τους στην κατηγορία «μακριά απ’ τον κώλο μου και ας είναι κι ένας πόντος».

Γιατί φωτογραφήθηκες χωρίς να φαίνεται το πρόσωπό σου;
Ο μόνος λόγος που δεν έχω δείξει πρόσωπό μου είναι τα προσωπικά δεδομένα και οι ασφαλιστικές εταιρείες. Ο φόβος. Βέβαια, οι γραμματείς των κλινικών γκαρίζουν καθημερινά τα επώνυμά μας στο μικρόφωνο στις αίθουσες αναμονής κλινικών και ιατρείων, αλλά εκεί είμαστε μεταξύ μας και κοιτάζει ο ένας τον άλλον με μια κάποια συγκατάβαση.

Πώς νιώθεις πλέον για το σώμα σου, για παράδειγμα στην παραλία;
Μια χαρά το νιώθω, απλώς δεν επιτρέπεται να το βγάλω στην παραλία, λόγω ηλιοφάνειας. Δικό μου είναι, το αγαπούσα, το αγαπώ και θα το αγαπώ. Η καλή σχέση με το κορμί μου με έσωσε, εγώ έπιασα ότι κάτι δεν πάει καλά, καλύτερα από τις εξετάσεις του απλού γυναικολόγου.

Πώς θα αντιμετωπίσεις κάποιον σήμερα, αν σου κάνει κάποιο σχόλιο που περιέχει body shaming;
Όταν παίρνει κανείς την πρώτη κρυάδα, σαστίζει, εκπαιδεύεται και μετά τους στέλνει στο διάολο και για εξετάσεις, με την ίδια σειρά. Κανείς δεν είναι άτρωτος από τον καρκίνο, αλλά και από οποιαδήποτε αρρώστια. Όσοι εκστομίσουν τιτάνια μαλακία, είναι πιο σίγουρο ότι θα την κάνουν με ελαφρά από τις προληπτικές εξετάσεις.

Πώς σε έχει επηρεάσει στις ερωτικές σχέσεις, στις φιλικές και στην επαγγελματική σου ζωή;
Στην ερωτική ζωή, οι θεραπείες και κυρίως οι χημειοθεραπείες και τα συμπαρομαρτούντα σκοτώνουν τη λίμπιντο. Μόνο αυτό, όχι κάτι άλλο. Επαγγελματικά, όλο αυτό, όλες οι θεραπείες σε κλείνουν μέσα, αν πέσουν τα λευκά αιμοσφαίρια πολύ αναγκάζεσαι να ζεις σε γυάλα, νιώθεις μια κάποια αδυναμία, μπορεί να στη βαρέσει και στα νεύρα και να βάζεις τα κλάματα, εντάξει, δεν είναι συνάχι, άλλοι δεν την παλεύουν ούτε με πυρετό. Όλα με σύνεση και γνώση των ορίων του κορμιού σου - πήγα να μετακινήσω από συνήθεια μια καρέκλα μετά το χειρουργείο και με άκουσε όλη η Αθήνα. Τώρα μπορώ να το κάνω, αλλά δεν μπορώ άλλα. Και τι μ’ αυτό;

Στη δουλειά δεν γίνεται να μην καταλάβει ο κόσμος τι γίνεται. Απουσίες, μάσκες, παρενέργειες - ό,τι επιλέξει ο καθένας και με όποιους το επιλέξει. Όλα γίνονται.

Υπάρχει κάτι άλλο που θέλεις να πεις;
Φαντάζομαι ότι ήθελες να σου πω παραπάνω για το πώς το αντιμετωπίζει ο σύντροφός μου. Όπως περίμενα, για να μπορεί να λέγεται σύντροφος. Πολύς κόσμος περνάει των παθών του τον τάραχο μόνος ή με τον συνοδοιπόρο του στη ζωή να του γυρίζει την πλάτη. Το δεύτερο είναι μάλλον χειρότερο. Δεν το έζησα και τον ευχαριστώ γι’ αυτό. Χωρίς εκείνον, δεν θα έβγαινε τίποτα πέρα. Ο σύντροφος, οι φίλοι, η οικογένεια - θα έμενα πελαγωμένη με τις εξετάσεις στο χέρι χωρίς αυτούς.

Τζένη, 21 ετών

Για ποιο σημείο έχεις δεχτεί bo dy shaming;
Ήμουν πάντα ψηλή και μεγαλόσωμη. Θυμάμαι, μια φίλη μου στο Δημοτικό, μου είχε πει ότι σύμφωνα με τον μπαμπά της έχω «υπερωρίμανση», δηλαδή ότι μεγαλώνω γρηγορότερα από το κανονικό, επομένως θα γεράσω και γρηγορότερα. Άλλοι περίμεναν ότι θα αδιαθετήσω νωρίς και θα κοπεί η ανάπτυξή μου.

Όταν η μαμά μου ήταν έγκυος, είχε δει στον ύπνο της ότι το παιδί της θα έχει μεγάλα άκρα. Όταν γεννήθηκα, επιβεβαιώθηκε. Πήρα τις πατούσες του μπαμπά και σαν να μην έφτανε ότι είναι μεγάλες, είναι και πλατιές και το μεγάλο δάχτυλο είναι κοντύτερο από το διπλανό.

Τι σχόλια έχεις ακούσει;
Υπάρχει η εντύπωση ότι οι ψηλές γυναίκες είμαστε σύμφωνες με το σύγχρονο πρότυπο ομορφιάς, συνεπώς δεν έχουμε κανέναν λόγο να «γκρινιάζουμε» σε αυτό το άρθρο. Τα σχόλια, όμως, ποικίλουν: από το χιουμοράκι, «έπινες όλο το γάλα σου, ε;», μέχρι το «οι άνδρες προτιμούν στο σεξ τις πιο μικροκαμωμένες» ή ότι «η γυναίκα πρέπει να είναι το πολύ μέχρι 1,74». Στην Α΄ Γυμνασίου, που ήμουν στο «τέλειο 1,74», σκέφτηκα, «εντάξει, ας μείνουμε εδώ τώρα». Το βασικό θέμα είναι ότι οι άνδρες πρέπει να είναι ψηλότεροι από τις γυναίκες και όταν φτάνεις το 1,80 δεν υπάρχουν πλέον πολλές πιθανότητες να βρεις τον πολύ ψηλότερο προστάτη σου, που θα σε κρύψει στην αγκαλιά του.

Παράλληλα, άργησα να συνηθίσω το ύψος μου, με αποτέλεσμα για χρόνια –το παραδέχομαι ακόμη και σήμερα- να μην ελέγχω εύκολα τις κινήσεις μου και να πέφτω. «Miss Άχαρη», λοιπόν. Την «αχαροσύνη» έρχεται να συμπληρώσει το ότι οι γόβες είναι τόσο σέξι και εσύ απαγορεύεται να φορέσεις γόβες, επειδή θα είσαι σαν τον Φασούλα.

Στο μπαλέτο, μου έλεγαν ότι έχω μεγάλο κουντεπιέ και πρέπει να προσέχω. Ντρεπόμουν να φοράω πέδιλα. Για χρόνια, περπατούσα μαζεύοντας τα δάχτυλά μου. Όσο περισσότερο τα έκρυβα, τόσο περισσότερο με κορόιδευαν. Ψευδώνυμο «πλατύπους». Ένας γκόμενός μου, μου είχε πει ότι θα μπορούσα να σκαρφαλώνω στα δέντρα, μόνο με τις πατούσες.

Γιατί φωτογραφήθηκες χωρίς να φαίνεται το πρόσωπό σου;
Δεν ξέρω αν θα είχα πρόβλημα να φαίνεται το πρόσωπό μου. Σίγουρα πάντως, το να μην ταυτοποιηθώ προσφέρει ένα δίχτυ προστασίας.

Πώς νιώθεις πλέον για το σώμα σου, για παράδειγμα στην παραλία;
Όταν πέφτω ή στραβοπατάω, το αντιμετωπίζω σαν αστείο. Πλέον, φοράω τα παπούτσια με τακούνι που μου αρέσουν. Δεν είμαι άνετη με τα πόδια μου, ακόμη. Αλλά δεν τα σφίγγω πια όταν περπατάω.

Πώς θα αντιμετωπίσεις κάποιον σήμερα αν σου κάνει κάποιο σχόλιο που περιέχει body shaming;
Δεν μπορώ να σου πω με σιγουριά. Η κακία με βρίσκει συχνά απροετοίμαστη. Συναισθηματικά, έχω κατακτήσει έναν μηχανισμό, για να το αντιμετωπίζω. Όσο περνούν τα χρόνια, μαθαίνω και να απαντάω.

Στέλλα, 24 ετών

Για ποιο σημείο του σώματός σου έχεις δεχτεί body shaming;
Έχω δεχτεί body shaming για το ύψος και τα κιλά μου. Είμαι 1,53 και 43 κιλά. Πάντα με πείραζαν, επειδή είμαι κοντή και η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν με ενοχλούσε, επειδή δεν το έκαναν με κακό τρόπο. Στο σχολείο, ήμουν 53 κιλά και σαν έφηβη ένιωθα πολύ άβολα με το σώμα μου, δεν μου άρεσε. Αλλά ποτέ δεν πρόσεχα τι έτρωγα, ακόμη και όταν ο πατέρας μου, μου είπε ότι δεν θα μου πάρει ξανά σοκολάτες, για να μη γίνω χοντρή, ενώ μόλις είχα γυρίσει από προπόνηση στίβου. Κάπου στη Γ΄ Λυκείου, άλλαξε ο μεταβολισμός μου και ξεκίνησα να χάνω κιλά, ενώ έτρωγα το ίδιο - ίσως και περισσότερο. Σε κάποια φάση, είχα φτάσει 39 κιλά και είχα τρομάξει κι εγώ η ίδια. Περνούσα μια άσχημη φάση και η ψυχολογία μου επηρέασε τον οργανισμό μου. Όταν πέρασα εκείνη την άσχημη περίοδο, πήρα μερικά κιλά και τώρα νιώθω πολύ όμορφα με το σώμα μου.

Ο κόσμος, όμως, βλέπει ένα κοντό, αδύνατο κοριτσάκι, με αποτέλεσμα όποτε κάθομαι σε ουρά να νομίζουν ότι είμαι το παιδί του μπροστινού μου, να με ρωτάνε οι ταξιτζήδες σε ποια τάξη πάω, να τρώω πόρτες στα μαγαζιά και να μη μου δίνουν ποτό - μέχρι που έχω φάει πρόστιμο στη Γερμανία, επειδή ζήτησα βοήθεια για να βγάλω εισιτήριο για το Μετρό και μου έδωσαν για ανηλίκους.

Σήμερα, μπήκα στο ταξί και ο ταξιτζής με υποδέχτηκε με ένα «Γεια σου, μικρή». Δεν με πειράζει που είμαι η «μικρή» στην παρέα, επειδή ξέρω πως με κάνουν παρέα για τη «μεγάλη» μου προσωπικότητα, αλλά όταν ξεκινάς να δουλεύεις και προσπαθείς να τα καταφέρεις στον επαγγελματικό τομέα, πρέπει να δουλέψεις διπλά για να κερδίσεις τον σεβασμό που σου αξίζει και για να μη σε βλέπουν και σε αντιμετωπίζουν οι συνεργάτες σου σαν «μικρή». Τι σχόλια έχεις ακούσει;
«Αδυνάτισες;». Κάθε φορά που ακούω αυτήν τη λέξη, μου ανάβουν λαμπάκια. Το πρόβλημα είναι, όμως, κυρίως στη συμπεριφορά και όχι στα σχόλια, καθώς με αντιμετωπίζουν σαν μικρό παιδί. Ένας φίλος, μια φορά στην παραλία, μου είπε να κάνω γυμναστική, επειδή έχω κυτταρίτιδα στον πισινό μου. Του είπα ότι μ’ αρέσει ο πισινός μου που είναι λίγο jiggly, δεν τον θέλω πέτρα και μου έλεγε ότι δεν είναι ωραίο. Του απάντησα: «Άμα σου την πέσω, μη μου κάτσεις». Εκτός, από αυτό σχολιάζουν και το στήθος μου, επειδή είναι μικρό και δεν φοράω σουτιέν και μπορεί να διαγράφει η ρώγα. Πολλοί με ρωτούν, «Δεν φοράς σουτιέν;», «Δεν ντρέπεσαι που φαίνεται η ρώγα σου;» Αφού διαγράφεται το σχήμα και δεν σας ενοχλεί. Η ρώγα γιατί σας ενοχλεί; Ορίστε λοιπόν.

Τα σχόλια είναι κυρίως από άνδρες ή γυναίκες;
Και τα δύο, λίγο περισσότερο ίσως από γυναίκες. Οι άνδρες συνήθως λένε κάτι του στιλ, «Οι κοντές βολεύουν στο σεξ».

Πώς το εξηγείς, όταν προέρχονται από γυναίκες;
Κάποιες γυναίκες, κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας, προσπαθούν να σε επιδοκιμάσουν, ίσως ζηλεύουν και λίγο. Κάποιες, απλώς δεν ξέρουν. Έχοντας μεγαλώσει σε μια ρατσιστική και φαλλοκρατική κοινωνία, είναι δύσκολο να βγεις από αυτό το σκεπτικό. Εδώ ανοίγεις την τηλεόραση και βλέπεις ακόμη ανθρώπους με black face, άντε μετά να εξηγήσεις στον μέσο Έλληνα τι είναι το body shaming.

Πώς νιώθεις τώρα για το σώμα σου;
Τέλεια. Όλοι θα θέλαμε κάτι λιγότερο ή κάτι περισσότερο, αλλά μου αρέσω και δεν είχα ποτέ παράπονα στην κρεβατοκάμαρά μου. Το γεγονός ότι είμαι κοντή μ’ αρέσει, επειδή χωράω παντού και μπορώ ακόμη να φοράω τα ρούχα που είχα στο Γυμνάσιο.

Πώς θα αντιμετωπίσεις κάποιον σήμερα, αν σου κάνει κάποιο σχόλιο που περιέχει body shaming;
Έχω κουραστεί να με ρωτάνε αν αδυνάτισα. Συνήθως απαντώ με ένα κοφτό «όχι». Αν επιμένουν, τους εξηγώ πως το να μου λένε συνέχεια πόσο αδύνατη είμαι, είναι αντίστοιχο με το να μου έλεγαν ότι είμαι εύσωμη. Είμαι απόλυτα υγιής και δεν είναι δικό τους θέμα το τι κάνω με το σώμα μου. Ε, και καμιά φορά τους απαντάω «Ζηλεύουμε;» και αλλάζει η κουβέντα.

Πώς σε έχει επηρεάσει στις ερωτικές σχέσεις, στις φιλικές και στην επαγγελματική σου ζωή;
Αν και η ερωτική μου ζωή έχει επηρεάσει αρνητικά τον οργανισμό μου, καθώς ο λόγος που είχα χάσει πολλά κιλά ήταν μια πολύ άσχημη σχέση, νιώθω πολύ άνετα με το σώμα μου και αυτό μου δίνει αυτοπεποίθηση, οπότε με επηρεάζει μόνο θετικά στις ερωτικές μου σχέσεις.

Οι φίλες μου ποτέ δεν μου έχουν δημιουργήσει θέμα. Μόνο που καμιά φορά με χρησιμοποιούν για να αράζουν τα χέρια τους στους ώμους μου ή το κεφάλι μου. Επίσης, είμαι έντονος χαρακτήρας και έτσι δεν περνάω ποτέ απαρατήρητη σε παρέες.

Στις επαγγελματικές σχέσεις έχω βιώσει περισσότερο απαξίωση, καθώς κάποιοι δεν με παίρνουν σοβαρά, λόγω του παρουσιαστικού μου. Συνήθως βέβαια, οι άνθρωποι που με αντιμετωπίζουν έτσι, είναι ξεκάθαρο ότι έχουν τα προσωπικά τους κόμπλεξ.

Τέλος, με έχει επηρεάσει στη σχέση με τη μητέρα μου, καθώς κάθε φορά που με βλέπει μου λέει «Τι αδύνατη που είσαι!» και «Πώς θα μείνει έγκυος;» και έχω καταλήξει να τσακώνομαι άπειρες φορές για αυτό το πράγμα. Κάθε φορά, είναι λες και δεν έγινε ποτέ προηγουμένως αυτή η συζήτηση και πάλι από την αρχή. Αλλά έτσι είναι οι μανάδες. Επικριτικές.

Ελίνα, 28 ετών

Για ποιο σημείο του σώματός σου έχεις δεχτεί body shaming;
Τα τελευταία χρόνια, το βάρος μου αυξομειώνεται. Για το κυριότερο μέρος του σώματός μου που δέχομαι body shaming είναι για τα μπούτια και τα οπίσθιά μου, που είναι πολύ χοντρά, σε σχέση με το πώς είχαν συνηθίσει να με βλέπουν και με κυτταρίτιδα.

Τι σχόλια έχεις ακούσει;
Δεν είναι μόνο τα σχόλια, είναι τα βλέμματα. Νομίζω είναι το πρώτο πράγμα που κάνουν οι γονείς μου, όταν με βλέπουν, να με ζυγίσουν με τα μάτια τους. Έπειτα, ακολουθεί συζήτηση για το πόσα γραμμάρια έχω πάρει ή έχω χάσει και μετά καυγάς. Στη δουλειά μου έχουν πει «αδυνάτισε, αν θες να πας μπροστά», ενώ φίλος μου έχει πει ότι «αν θες να βρεις άνδρα, χάσε κιλά».

Είναι κυρίως από άνδρες ή γυναίκες;
Τα σχόλια από άνδρες είναι του στιλ «κωλάρα», ενώ από γυναίκες του στιλ «αδυνάτισε για το καλό σου και για να μπορείς να φοράς ό,τι θέλεις».

Πώς το εξηγείς, όταν προέρχονται από γυναίκες;
Προφανώς, δεν τα έχουμε όλα λυμένα - και εγώ η ίδια δεν νιώθω τέλεια. Νιώθω άβολα με το σώμα μου, όταν δέχομαι επικριτικά σχόλια ή βλέμματα, που προφανώς με γεμίζουν κόμπλεξ.

Πώς σε έχει επηρεάσει στις επαγγελματικές, τις φιλικές και τις ερωτικές σου σχέσεις;
Στην επαγγελματική μου ζωή δεν νομίζω ότι με έχει επηρεάσει άμεσα, επειδή ούτως ή άλλως δεν στηρίζω τη δουλειά μου στην εμφάνισή μου, συνειδητά. Στις φιλικές σχέσεις, έχω διακόψει στενές επαφές με ανθρώπους που «ήθελαν το καλό μου», το οποίο μετρούσαν με μεζούρα. Όσο για τις ερωτικές, το περίεργο είναι ότι όλοι μου οι σύντροφοι απολάμβαναν ιδιαίτερα να με γυρίζουν στο σεξ και να έχουν θέα τα οπίσθια και τα μπούτια μου. Φυσικά, πρέπει να νιώσω άνετα, για να κάνω σεξ με ανοιχτό φως. Αλλά γενικά, τα μεγάλα μου μπούτια δεν νομίζω ότι μου έχουν στερήσει σεξουαλικές απολαύσεις.

Γιατί φωτογραφήθηκες χωρίς να φαίνεται το πρόσωπό σου;
Κυρίως λόγω δουλειάς και γιατί το κύριο πρόβλημά μου βρίσκεται πίσω μου.

Η ίδια πώς νιώθεις πλέον για το σώμα σου, για παράδειγμα στην παραλία;
Κάνω γυμνισμό. Επιλέγω να πηγαίνω σε μέρη που θα νιώθω άνετα, με ανθρώπους που δεν θα στέκονται στο πώς φαίνομαι και έτσι δεν με ενδιαφέρει στιγμή το σώμα μου. Ειδικά τους άνδρες φίλους μου, τους έχω εκπαιδεύσει στο ότι το γυναικείο σώμα έχει ατέλειες και νιώθω πολύ άνετα μπροστά τους, περισσότερο και από γυναίκες. Φυσικά, όταν έτυχε να πάω σε πολυσύχναστη παραλία, με παρέα στην οποία υπήρχαν άτομα που δεν ήξερα, δεν ένιωθα άνετα και φορούσα παρεό, με το που έβγαινα από τη θάλασσα.

Πώς θα αντιμετωπίσεις κάποιον σήμερα, αν σου κάνει κάποιο σχόλιο που περιέχειbody shaming;
Έτρωγα και κάποιος συνάδελφος ήρθε και μου είπε ότι πρέπει να με βοηθήσει. Δεν το άφησα να πέσει κάτω, του είπα ότι μου κάνει body shaming και αμέσως το μάζεψε. Κόσμε, αν πεις σε κάποιον «αδυνάτισε» είναι σαν να πεις σε κάποιον που έχει νεύρα «ηρέμησε» και να περιμένεις να το κάνει. Ουτοπικό.

Περισσότερα από το VICE

Ζωντανοί-Νεκροί σε Ψυχιατρική Κλινική: Φωτογραφίες του Ένοχου Μυστικού της Ελληνικής Κοινωνίας

H Αισθητικός που Έκανε Διπλή Ζωή ως Βαρόνος Κοκαΐνης

Κανείς Δεν Μπορεί να Βρει Σπίτι στο Κέντρο της Αθήνας και τα Πράγματα θα Γίνουν Χειρότερα