Η ορκωμοσία του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έκανε το αίμα πολλών να βράζει. Αν η οργή και η απογοήτευση της Αριστεράς μπορούσαν να συνοψιστούν με μία και μόνο εικόνα, αυτή θα ήταν το βιντεάκι με τον υπέρμαχο της «λευκής υπεροχής» και υποστηρικτή του Τραμπ, Ρίτσαρντ Σπένσερ, ο οποίος τρώει μπουνιά από έναν αντιφασίστα διαδηλωτή, τη στιγμή που παραχωρεί συνέντευξη μπροστά στην κάμερα. Μάλλον θα έχετε ήδη δει το βίντεο, όμως το βάζω καλού κακού.Όπως ήταν αναμενόμενο, ο κόσμος του Ίντερνετ ξετρελάθηκε, έβαλε μουσική στο βίντεο και γενικά απόλαυσε τη σύντομη σκηνή βίας, η οποία είχε λίγο από Captain America και λίγο από, «σκατά σ' αυτό τον μαλάκα».Ωστόσο, αυτή η γροθιά άνοιξε πολλές συζητήσεις. Αν πιστεύεις ότι η αποφυγή της βίας είναι γενικά η απάντηση, είναι σωστό να χτυπάς κάποιον που πραγματικά δεν αντέχεις; Απ' την άλλη, αν διαφωνείς με το κοπάνημα των ναζί, μήπως αφήνεις χώρο στους πραγματικούς φασίστες να αλωνίζουν; Ή, αν είσαι σε δίλημμα για το τι είναι σωστό τελικά, πειράζει που λιώνεις στο γέλιο με την όλη φάση;
Για να βρω απαντήσεις, τηλεφώνησα στον Ράντι Κοέν, πρώην αρθρογράφο για θέματα ηθικής στο New York Times Magazine.
RandyCohen: Δεν είναι. Δεν μπορείς να χτυπάς ανθρώπους στο πρόσωπο, ακόμη και αν οι αντιλήψεις τους είναι τερατώδεις. Απλώς, δεν το κάνεις. Θέλουμε μια πολιτισμένη κοινωνία, όπου η απάντηση σε μία ιδέα είναι μια άλλη ιδέα. Δεν θέλουμε μια κοινωνία που ενθαρρύνει τον τραμπουκισμό, όπου αν κάποιος έχει διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις από εσένα, έχεις δικαίωμα να τον χτυπήσεις. Πέρα από το ότι δεν είναι ηθικό να επιτίθεσαι σε ανθρώπους, από πρακτική άποψη, αν σε μια κοινωνία η απάντηση σε μια ιδέα είναι οι γροθιές, τότε οποιοσδήποτε μπορεί να τις φάει - και δεν έχει καθόλου πλάκα να σε χτυπάνε στο πρόσωπο. Η βία απέναντι σε έναν πολιτικό αντίπαλο δικαιολογείται, αν αυτός όχι απλώς ενθαρρύνει τη βία εναντίον στοχοποιημένων ομάδων, αλλά και τη διαπράττει συστηματικά;
Σε μια κοινωνία με ελευθερία του λόγου, όχι. Παρ' όλο που ο ίδιος ενθαρρύνει πράξεις που μας φαίνονται αποτρόπαιες, δεν είναι το ηθικό μας πρότυπο και δεν θα έπρεπε να οικειοποιούμαστε τις μεθόδους του. Δεν είναι σωστό. Δεν υπάρχει σημείο καμπής – δεν απαντάς με βία. Έχεις δικαίωμα να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, αν σου ασκήσει κάποιος σωματική βία, όμως δεν έγινε αυτό στην προκειμένη περίπτωση. Δεν μπορεί όμως να μην υπάρχει κάποιο σημείο καμπής.
Τα όρια ξεπερνιούνται όταν η ενθάρρυνση της βίας γίνεται έγκλημα. Υπάρχουν νόμοι για την παρενόχληση και νόμοι ενάντια στη βιαιοπραγία. Η υποκίνηση της βίας θεωρείται έγκλημα σε πολλά νομικά συστήματα. Όμως, όχι: ακόμη και τότε, η βία δεν είναι η απάντηση. Το καλύτερο παράδειγμα εξακολουθεί να είναι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων της δεκαετίας του '60. Ήταν ένα ειρηνικό και βαθιά ηθικό κίνημα. Ήταν ένα σύνολο ανθρώπων που είχε το θάρρος να κρατήσει μια ειρηνική στάση, ακόμη και όταν δέχονταν επίθεση. Εκείνοι οι άνθρωποι δεν αντεπιτέθηκαν ποτέ, πράγμα που είναι απίστευτα εντυπωσιακό και θαρραλέο και ένα παράδειγμα που θα έπρεπε να ακολουθούμε και εμείς. Γιατί πιστεύεις ότι άνθρωποι που είναι έξυπνοι και γενικά πολιτισμένοι στη ζωή τους, απολαμβάνουν το βίντεο με τη γροθιά;
Δεν υπάρχουν εγκλήματα σκέψης. Επομένως, είναι δύσκολο να μην νιώσεις χαρά, όταν ένας υποστηρικτής της βίας πέφτει ο ίδιος θύμα της πράξης που υποκινεί. Δεν λέω ότι δεν έχεις δικαίωμα να νιώσεις καλά, όταν κάποιος ρίχνει γροθιά στη μύτη του Ρίτσαρντ Σπένσερ. Πρέπει να είσαι υπεράνθρωπος και πιο ηθικός από εμένα, για να μην νιώσεις μια μικρή χαρά που έτυχε της μεταχείρισης που ίδιος προωθεί. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι είναι σωστό και να τον αρχίσεις στις γρήγορες. Πειράζει να γελάει κάποιος στο σπίτι του με το βίντεο ή να το κάνει share;
Είναι λεπτή η γραμμή, επειδή σε αυτήν την περίπτωση είσαι στα όρια του να ενθαρρύνεις τέτοιες ενέργειες. Είναι πραγματικά πολύ σημαντικό να μην το κάνεις και να μην ανήκεις σε κάποιο βίαιο κίνημα. Η βία κατά των ιδεών που δεν έχουν μεγάλη δημοτικότητα, δεν επιτρέπεται. Προσωπικά, δεν θα το αναπαρήγαγα, όμως αν ένα κομμάτι της ψυχής σου νιώθει μια μικρή χαρά βλέποντας τον Ρίτσαρντ Σπένσερ να τις τρώει, δεν θα σε κατακρίνω. Τουλάχιστον, όχι για τα συναισθήματά σου. Θα το κάνω, όμως, για τις πράξεις σου, αν ενθαρρύνεις άλλους να τον χτυπήσουν. Τι πρέπει να κάνεις λοιπόν, αν δεις έναν ναζί; Σίγουρα αξίζει να τον κράξεις.
Το θέμα δεν είναι τι να κάνεις εκείνη τη στιγμή. Είναι το τι πρέπει να κάνεις προτού δεις έναν ναζί. Οργάνωση για την κοινωνική αλλαγή, αγώνες, αντίσταση, συμμετοχή σε προοδευτικά κοινωνικά κινήματα, διαδηλώσεις στους δρόμους, επιστολές στους τοπικούς πολιτικούς. Υπάρχουν εκατοντάδες πράγματα που οφείλεις να κάνεις και το πώς θα αντιδράσεις, αν πετύχεις στον δρόμο έναν ανόητο, είναι άνευ σημασίας. Μπορείς να του φωνάξεις, μπορείς να του επιτεθείς λεκτικά και, υπό μία έννοια, αυτό είναι καλό. Είναι καλό να θυμίζεις στους ανθρώπους ότι ορισμένες ιδέες είναι τόσο φριχτές που δεν ανήκουν σε μια πολιτισμένη κοινωνία και ότι αν έχεις αυτές τις πεποιθήσεις, θα απαξιωθείς. Όμως δεν επιτρέπεται να το δείξεις με τις γροθιές σου.Περισσότερα από το VICEΟδηγήσαμε στους Δρόμους της Γλυφάδας με τον Άνθρωπο που Έφτιαξε τον KITT από τον «Ιππότη της Ασφάλτου»Θα Υπάρξει Λύση στο Κυπριακό; Ένας Οδηγός για όλα όσα Πρέπει να ΓνωρίζειςΔεν Περίμενα Ποτέ ότι θα Γράψω Κείμενο Συμπαράστασης στην Τατιάνα Στεφανίδου
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
VICE: Για πες μας λοιπόν για τη γροθιά στον Ρίτσαρντ Σπένσερ. Είναι ή δεν είναι σωστό;Πρέπει να είσαι υπεράνθρωπος και πιο ηθικός από εμένα, για να μην νιώσεις μια μικρή χαρά που έτυχε της μεταχείρισης που ίδιος προωθεί.
RandyCohen: Δεν είναι. Δεν μπορείς να χτυπάς ανθρώπους στο πρόσωπο, ακόμη και αν οι αντιλήψεις τους είναι τερατώδεις. Απλώς, δεν το κάνεις. Θέλουμε μια πολιτισμένη κοινωνία, όπου η απάντηση σε μία ιδέα είναι μια άλλη ιδέα. Δεν θέλουμε μια κοινωνία που ενθαρρύνει τον τραμπουκισμό, όπου αν κάποιος έχει διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις από εσένα, έχεις δικαίωμα να τον χτυπήσεις. Πέρα από το ότι δεν είναι ηθικό να επιτίθεσαι σε ανθρώπους, από πρακτική άποψη, αν σε μια κοινωνία η απάντηση σε μια ιδέα είναι οι γροθιές, τότε οποιοσδήποτε μπορεί να τις φάει - και δεν έχει καθόλου πλάκα να σε χτυπάνε στο πρόσωπο. Η βία απέναντι σε έναν πολιτικό αντίπαλο δικαιολογείται, αν αυτός όχι απλώς ενθαρρύνει τη βία εναντίον στοχοποιημένων ομάδων, αλλά και τη διαπράττει συστηματικά;
Σε μια κοινωνία με ελευθερία του λόγου, όχι. Παρ' όλο που ο ίδιος ενθαρρύνει πράξεις που μας φαίνονται αποτρόπαιες, δεν είναι το ηθικό μας πρότυπο και δεν θα έπρεπε να οικειοποιούμαστε τις μεθόδους του. Δεν είναι σωστό. Δεν υπάρχει σημείο καμπής – δεν απαντάς με βία. Έχεις δικαίωμα να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, αν σου ασκήσει κάποιος σωματική βία, όμως δεν έγινε αυτό στην προκειμένη περίπτωση. Δεν μπορεί όμως να μην υπάρχει κάποιο σημείο καμπής.
Τα όρια ξεπερνιούνται όταν η ενθάρρυνση της βίας γίνεται έγκλημα. Υπάρχουν νόμοι για την παρενόχληση και νόμοι ενάντια στη βιαιοπραγία. Η υποκίνηση της βίας θεωρείται έγκλημα σε πολλά νομικά συστήματα. Όμως, όχι: ακόμη και τότε, η βία δεν είναι η απάντηση. Το καλύτερο παράδειγμα εξακολουθεί να είναι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων της δεκαετίας του '60. Ήταν ένα ειρηνικό και βαθιά ηθικό κίνημα. Ήταν ένα σύνολο ανθρώπων που είχε το θάρρος να κρατήσει μια ειρηνική στάση, ακόμη και όταν δέχονταν επίθεση. Εκείνοι οι άνθρωποι δεν αντεπιτέθηκαν ποτέ, πράγμα που είναι απίστευτα εντυπωσιακό και θαρραλέο και ένα παράδειγμα που θα έπρεπε να ακολουθούμε και εμείς. Γιατί πιστεύεις ότι άνθρωποι που είναι έξυπνοι και γενικά πολιτισμένοι στη ζωή τους, απολαμβάνουν το βίντεο με τη γροθιά;
Δεν υπάρχουν εγκλήματα σκέψης. Επομένως, είναι δύσκολο να μην νιώσεις χαρά, όταν ένας υποστηρικτής της βίας πέφτει ο ίδιος θύμα της πράξης που υποκινεί. Δεν λέω ότι δεν έχεις δικαίωμα να νιώσεις καλά, όταν κάποιος ρίχνει γροθιά στη μύτη του Ρίτσαρντ Σπένσερ. Πρέπει να είσαι υπεράνθρωπος και πιο ηθικός από εμένα, για να μην νιώσεις μια μικρή χαρά που έτυχε της μεταχείρισης που ίδιος προωθεί. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι είναι σωστό και να τον αρχίσεις στις γρήγορες. Πειράζει να γελάει κάποιος στο σπίτι του με το βίντεο ή να το κάνει share;
Είναι λεπτή η γραμμή, επειδή σε αυτήν την περίπτωση είσαι στα όρια του να ενθαρρύνεις τέτοιες ενέργειες. Είναι πραγματικά πολύ σημαντικό να μην το κάνεις και να μην ανήκεις σε κάποιο βίαιο κίνημα. Η βία κατά των ιδεών που δεν έχουν μεγάλη δημοτικότητα, δεν επιτρέπεται. Προσωπικά, δεν θα το αναπαρήγαγα, όμως αν ένα κομμάτι της ψυχής σου νιώθει μια μικρή χαρά βλέποντας τον Ρίτσαρντ Σπένσερ να τις τρώει, δεν θα σε κατακρίνω. Τουλάχιστον, όχι για τα συναισθήματά σου. Θα το κάνω, όμως, για τις πράξεις σου, αν ενθαρρύνεις άλλους να τον χτυπήσουν. Τι πρέπει να κάνεις λοιπόν, αν δεις έναν ναζί; Σίγουρα αξίζει να τον κράξεις.
Το θέμα δεν είναι τι να κάνεις εκείνη τη στιγμή. Είναι το τι πρέπει να κάνεις προτού δεις έναν ναζί. Οργάνωση για την κοινωνική αλλαγή, αγώνες, αντίσταση, συμμετοχή σε προοδευτικά κοινωνικά κινήματα, διαδηλώσεις στους δρόμους, επιστολές στους τοπικούς πολιτικούς. Υπάρχουν εκατοντάδες πράγματα που οφείλεις να κάνεις και το πώς θα αντιδράσεις, αν πετύχεις στον δρόμο έναν ανόητο, είναι άνευ σημασίας. Μπορείς να του φωνάξεις, μπορείς να του επιτεθείς λεκτικά και, υπό μία έννοια, αυτό είναι καλό. Είναι καλό να θυμίζεις στους ανθρώπους ότι ορισμένες ιδέες είναι τόσο φριχτές που δεν ανήκουν σε μια πολιτισμένη κοινωνία και ότι αν έχεις αυτές τις πεποιθήσεις, θα απαξιωθείς. Όμως δεν επιτρέπεται να το δείξεις με τις γροθιές σου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ