Η Ουκρανία δεν είναι Μπουρδέλο

«Περνούσα τα καλοκαίρια στην Κριμαία, ήταν ειδυλλιακές οι διακοπές κοντά σε συγγενείς και φίλους. Οι δικοί μου, που μένουν σήμερα στο Κίεβο, δεν μπορούν να φανταστούν την περιοχή αποκομμένη από την υπόλοιπη Ουκρανία».

Της έστειλα τις ερωτήσεις για τη συνέντευξη την ημέρα του δημοψηφίσματος στην Κριμαία. Οι απαντήσεις μέσω email έφτασαν το πρωινό της Τετάρτης, την ώρα που τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδιδαν ότι «τρεις ρωσικές σημαίες έχουν υψωθεί στην είσοδο του αρχηγείου του ουκρανικού Ναυτικού στο λιμάνι της Σεβαστούπολης».

Φωτογραφία: Από το προσωπικό αρχείο της Κίτι Γκριν

Η σκηνοθέτιδα Κίτι Γκριν έχει μισή αυστραλιανή και μισή ουκρανική καταγωγή. Σήμερα εργάζεται στην Αυστραλία, έζησε όμως για 14 μήνες στο Κίεβο, σε ένα μικρό διαμέρισμα σοσιαλιστικού μπλοκ κατοικιών μαζί με τις Ουκρανές γυμνόστηθες ακτιβίστριες FEMEN.

Βιντεοσκόπησε διαμαρτυρίες κατά την πρώτη άγουρη και αμφιλεγόμενη περίοδο της νεοφεμινιστικής οργάνωσης. Χτυπήθηκε και απήχθη και η ίδια από την αστυνομία. Λόγω διώξεων και απειλών για τις ζωές τους, οι ακτιβίστριες ζούνε τα τελευταία χρόνια το Παρίσι.

Φωτογραφία: Από το προσωπικό αρχείο της Κίτι Γκριν

Στο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Η Ουκρανία δεν είναι μπουρδέλο» (Ukraine is not a brothel), το οποίο προβάλλεται αυτές τις μέρες στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η Γκριν καταγράφει τον αγώνα των FEMEN εναντίον της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των γυναικών στην Ουκρανία. Και ξεγυμνώνει το παράδοξο μυστικό του «πιο προβοκατόρικου παγκοσμίως φεμινιστικού κινήματος»: Τα ξανθά τόπλες κορίτσια. που διαδήλωναν κατά της πατριαρχίας και λατρεύτηκαν από τα διεθνή μίντια, κατηύθυνε ένας άντρας, ο περιβόητος Βίκτορ.

«Συμβαίνουν τέτοια παράδοξα στην Ιστορία» λέει ο ίδιος μπροστά στην κάμερα. Προς το τέλος του φιλμ, που γυρίστηκε το 2012, μια ακτιβίστρια FEMEN, σαν να σαρκάζει το σήμερα, υποστηρίζει: «Δεν θα τα καταφέρναμε χωρίς έναν άντρα. Έίναι μια σχέση εξάρτησης, σαν αυτή της Ουκρανίας από τη Ρωσία»…

Φωτογραφία: Από το προσωπικό αρχείο της Κίτι Γκριν

VICE: Κατάγεσαι κατά το ήμισυ από την Ουκρανία, την πατρίδα των FEMEN. Ποια είναι τα συναισθήματά σου για την κρίση στη χώρα;

Κίτι Γκριν: Είναι μια πολύ κρίσιμη περίοδος για την Ουκρανία. Βρίσκομαι πολύ μακριά, όμως είναι σοκαριστικό να γίνεσαι μάρτυρας όσων συμβαίνουν εκεί. Την ίδια ώρα, εμπνέει ο τρόπος με τον οποίο οι Ουκρανοί ενώνονται για να αγωνιστούν για την πατρίδα τους.

Τι λένε οι συγγενείς και οι φίλοι σου για την επόμενη μέρα;

Δεν μπορούν να φανταστούν την Ουκρανία χωρίς την Κριμαία. Είναι καταστροφικό να τη βλέπουν να αποσχίζεται από την Ουκρανία. Πρόκειται για έναν παράδεισο, ιδανικό τόπο διακοπών για Ουκρανούς και Ρώσους. Πέρασα πολλά καλοκαίρια εκεί. Οι φίλοι και οι συγγενείς μου παρακολουθούν την τραγωδία να εξελίσσεται και ελπίζουν ότι θα βρουν τον τρόπο να κρατήσουν την Κριμαία μακριά από τα χέρια του Πούτιν.

Οι FEMEN αντιμετώπιζαν τον Πούτιν σαν «δαίμονα» και πριν την κρίση στην Ουκρανία.

Διαδηλώνουν εναντίον της πατριαρχίας και της δικτατορίας εδώ και αρκετά χρόνια. Έχουν διαμαρτυρηθεί κατά του Πούτιν πολλές φορές, τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία. Αντιμετωπίζουν κάθε πατριαρχική φιγούρα σαν «δαίμονα», έχουν κηρύξει τον πόλεμο στην πατριαρχία.

Φωτογραφία: Από το προσωπικό αρχείο της Κίτι Γκριν

Πώς είναι να ζεις 14 μήνες με το «πιο προβοκατόρικο φεμινιστικό κίνημα στον κόσμο;»

Έζησα με πέντε ακτιβίστριες των FEMEN σε ένα δυάρι διαμέρισμα σοβιετικού μπλοκ στα περίχωρα του Κιέβου. Ήταν μια καταπληκτική εμπειρία με αληθινές κορυφώσεις και πτώσεις. Μας συνέλαβαν αρκετές φορές οι μυστικές υπηρεσίες ασφαλείας κι αυτό ήταν λίγο τρομακτικό, όμως αυτά τα κορίτσια έγιναν η οικογένειά μου. Προσέχαμε η μία την άλλη και το περάσαμε μαζί.

Ποια στιγμή φοβήθηκες περισσότερο;

Με απήγαγαν άντρες των μυστικών υπηρεσιών στη Λευκορωσία, ήταν τρομακτικό. Δεν ήξερα τι ήταν σε θέση να μου κάνουν. Με κράτησαν σε ένα σκοτεινό δωμάτιο για ώρες, έπειτα με μετήγαγαν με κλειστό βαν σε ένα άλλο σκοτεινό κελί στα προάστια του Μινσκ. Τελικά, με απέλασαν στη Λιθουανία, λέγοντας να μη γυρίσω ποτέ στη Λευκορωσία.

Φωτογραφία: Από το προσωπικό αρχείο της Κίτι Γκριν

Οι FEMEN χρησιμοποιούν τα μίντια για να παρουσιάσουν τις θέσεις τους. Πώς ήταν αυτή η σχέση στα γυρίσματα του φιλμ;

Μάχονται την πατριαρχία και ευαισθητοποιούν το κοινό για τα δικαιώματα των γυναικών, μέσω των ΜΜΕ. Είναι απλώς ένας γρήγορος και αποτελεσματικός τρόπος να επικοινωνήσουν τα μηνύματά τους σε ένα ευρύ κοινό.

Υποστηρίζεται ότι ο φεμινισμός είναι σήμερα μια παρωχημένη έννοια, που περιχαρακώνει την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Το συμμερίζεσαι;

Πολλά κορίτσια στην Ουκρανία μεγαλώνουν χωρίς να γνωρίζουν καν την έννοια του φεμινισμού. Επομένως, όχι, δεν νομίζω ότι ο φεμινισμός είναι μια ξεπερασμένη έννοια. Οι νέες γυναίκες πρέπει να πειστούν ότι γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και ότι μπορούν να καθορίσουν το μέλλον τους.

Φωτογραφία: Από το προσωπικό αρχείο της Κίτι Γκριν

Σημειώθηκε κάποια ριζική αλλαγή στην Ουκρανία από τότε που ξεκίνησαν οι FEMEN τον ακτιβισμό;

Πολλοί ρωτούν πόσο αποτελεσματικές είναι οι FEMEN. Πιστεύω ότι το πιο σημαντικό επίτευγμά τους είναι ότι έκαναν την Ουκρανία – και ολόκληρο τον κόσμο – να ξαναμιλήσει για τον φεμινισμό. Έκαναν τον φεμινισμό σέξι.

Στο τρέιλερ διαβάζουμε ότι «έπρεπε πρώτα να πολεμήσουν τις αντιφατικές δυνάμεις που εξουσίαζαν την ίδια την οργάνωση», εννοώντας τον ρόλο του Βίκτορ. Το κατάφεραν;

Η οργάνωση έχει αλλάξει πολύ από το 2012 που ολοκλήρωσα τα γυρίσματα. Πλέον, είναι ακόμη πιο δυναμικές φεμινίστριες. Το φιλμ δείχνει τις αντιφάσεις στο κίνημα των FEMEN και αναδεικνύει τα προβλήματα με τα οποία έπρεπε να λειτουργήσει στην Ουκρανία. Έκτοτε, τα κορίτσια έχουν αναδιαμορφώσει τις μεθόδους τους, πέτυχαν να διαδώσουν το μήνυμα του φεμινισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Το ντοκιμαντέρ «Η Ουκρανία δεν είναι μπουρδέλο» θα προβληθεί στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το Σάββατο 22 Μαρτίου (22.30, Αίθουσα «Παύλος Ζάννας» στο Ολύμπιον).