Μία Συζήτηση με την Ελένη Ουζουνίδου Λίγο Πριν Υποδυθεί στην Επίδαυρο τον Κολοκοτρώνη

Μέσα στον χρόνο ανεβαίνουν θεατρικές παραστάσεις σχεδόν καθημερινά στις περισσότερες συντεταγμένες της χώρας. Έργα μικρά, μεγάλα, performances, μονόλογοι, μέχρι σημαντικά φεστιβάλ. Ένα από αυτά είναι το φεστιβάλ στην Αρχαία Επίδαυρο κάθε καλοκαίρι. Πάντα παρακολουθώ το πρόγραμμα και φέτος έμαθα ότι ο μουσικοσυνθέτης Σταμάτης Κραουνάκης θα παρουσιάσει σε δική του σκηνοθεσία τον λόγο που εκφώνησε ο Κολοκοτρώνης στα Ελληνόπουλα στην Πνύκα το 1838, μαζί με την εξαιρετική ηθοποιό Ελένη Ουζουνίδου (Σταματία, το γένος Αργυροπούλου) και τη μουσικοθεατρική του ομάδα Σπείρα-Σπείρα. Αυτή η πρόταση έρχεται κόντρα σε ό,τι θα αναμενόταν αφού τον ήρωα της επανάστασης θα τον ενσαρκώσει γυναίκα, υπό την καθοδήγηση του μεγάλου συνθέτη. Έτσι, θέλησα να τη γνωρίσω για να μάθω πώς είναι να υποδύεσαι ένα τόσο εμβληματικό πρόσωπο χωρίς να πέφτεις στη γραφικότητα.

Το μεσημέρι της προηγουμένης Παρασκευής δώσαμε ραντεβού στα Πετράλωνα. Στην περιοχή που μένει απ' όταν ήρθε στην Αθήνα, καθώς κατάγεται από την Κομοτηνή και ξεκίνησε την καριέρα της στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη. Μεταξύ ζέστης, ντεκαφεϊνέ, ήχων από τον ηλεκτρικό και μιας κόκκινης βεντάλιας να σπρώχνει την άπνοια, καταπιαστήκαμε με πολλά θέματα σαν να γνωριζόμασταν καιρό. Για την παράσταση ξεκινήσαμε να μιλάμε όταν ανέφερε πόσο σημαντικό είναι το θέατρο για εκείνη, η οποία όταν πέρασε στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ένιωσε για πρώτη φορά ότι συνέβη κάτι σημαντικό στη ζωή της, παρόλο που μέχρι τότε πίστευε ότι θα έπαιρνε το δίπλωμά της ως διατροφολόγου και θα έδινε κατατακτήριες στην Ιατρική.

VICE: Πώς είναι να συνεργάζεται κάποιος με τον Σταμάτη Κραουνάκη;
Ελένη Ουζουνίδου: Συνεργαστήκαμε για πρώτη φορά πριν από 10 χρόνια σε μια δουλειά στο Εθνικό Θέατρο. Τον φοβόμουν τότε, γιατί είναι έντονη προσωπικότητα. Επίσης, είναι τελειομανής κι αυτό μου δημιουργούσε δέος. Την πρώτη φορά που κάναμε πρόβα, ο Σταμάτης διέκοψε και με ρώτησε: «Ποια είσαι εσύ; Από πού είσαι; Τι ζώδιο είσαι; Εμείς οι δύο έχουμε κάρμα!» κι έτσι απλά έγινε φίλος μου. Από τότε δουλεύουμε μαζί συχνά για πολύ ωραία πράγματα. Έχει να δώσει πολλά στο θέατρο, γιατί ως μουσικός και συνθέτης γνωρίζει πολύ καλά τη μελωδία και τη ρυθμολογία των κειμένων και δίνει μεγάλη έμφαση στον πώς θα εκφέρουμε τον λόγο. Έτσι, σου δίνει πράγματα που σε πάνε σε άλλη διάσταση απ' αυτά που έχεις συνηθίσει. Δίνει προκλήσεις στους ηθοποιούς και επιδιώκω να δουλεύω μαζί του.

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας για τον ρόλο του Κολοκοτρώνη;
Ήθελε καιρό να το κάνει αυτό ο Σταμάτης και ένιωσε ότι τώρα ήταν ο σωστός χρόνος. Όταν δέχτηκε την πρόταση της παράστασης ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, ξεκινήσαμε τις πρόβες. Ο Σταμάτης Κραουνάκης θέλει να δώσει άλλη προσέγγιση και να προκύψει κάτι που μας αφορά όλους, να είναι μια γροθιά στα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα του σήμερα, και με αυτή τη σκέψη το ξεκίνησε. Παραξενεύτηκα κι εγώ όταν μου το πρότεινε. Του λέω: «Αυτό θα κάνουμε;» «Μα, τι άλλο να κάνουμε; Τραγουδάκια; Τα κάνουμε κι αυτά, άλλα το θέατρο είναι και κάτι άλλο. Ας το κάνουμε λοιπόν!» μου απάντησε. Είμαι εκστασιασμένη που δημιουργούμε αυτό το παράξενο πράγμα. Πλέον θεωρώ πως μόνο αυτά τα πράγματα έχει νόημα να κάνεις.

Τι διαφορά έχει αυτή η παράσταση από μια άλλη όπου πάλι υποδύεται γυναίκα τον ρόλο του άντρα;
Έχει ξαναγίνει αυτό στο θέατρο, όμως εδώ δεν είναι ένας ρόλος, είναι κάτι άλλο αυτό που πάμε να φτιάξουμε. Αναρωτήθηκα προτού αρχίσουμε αν θα έπρεπε κανονικά να το κάνει ένας άντρας, αλλά ο Σταμάτης επέμενε: «Πρέπει να το μεταφέρεις εσύ!» Κατάλαβα ύστερα με τις πρόβες ότι όταν μεταφέρει αυτό τον λόγο, αυτό το ντοκουμέντο, πάνω στη σκηνή μία γυναίκα, παίρνει μια απόσταση όλο το πράγμα από εμάς. Το παραδίδουμε ατόφιο στο κοινό. Σίγουρα δεν πάμε να δημιουργήσουμε κάτι γραφικό ή μια καρικατούρα, αλλά κάτι άλλο, τελείως δοτικό. Φτιάξαμε μια παράσταση που θα «μιλάει» και στους σύγχρονους ανθρώπους˙ όχι μόνο στους νέους αλλά και στους μεγαλύτερους.

Ποια σύγχρονα μηνύματα βλέπετε στο έργο, με δεδομένη τη σημερινή κατάσταση;
Είναι επίκαιρο σε όσα αναφέρεται. Είναι απόδειξη πλέον, με όσα συμβαίνουν, ότι εδώ και 200 χρόνια δεν αλλάζουμε εύκολα νοοτροπία. Ο Κολοκοτρώνης δίνει έμφαση σε δύο πράγματα στον λόγο αυτό. Παρόλο που δεν είναι πολιτικός λόγος αλλά λόγια ενθουσιασμού και κατάθεση των εμπειριών του πριν και μετά τον αγώνα της Επανάστασης, μιλάει έντονα για την κοινωνία. Επιμένει ότι για να δημιουργηθεί σωστά μια κοινωνία χρειάζονται τα εξής: ένας σοφός αρχηγός, ένας άνθρωπος ανιδιοτελής που θα αναλάβει να πάει τον τόπο μπροστά, και η παιδεία. Όμως όλα αυτά έχουν σημασία μόνο όταν έχουμε ομόνοια ως λαός. Αυτό είναι το μεγαλύτερο θέμα που τον απασχολεί. Κάτι το οποίο δυστυχώς αφορά και τη σημερινή κοινωνική κατάσταση.

Εσείς ασχολείστε με την πολιτική; Πώς βλέπετε την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων;
Είμαι πολιτικοποιημένη αλλά όχι κομματικοποιημένη. Επιδιώκω να είμαι ελεύθερο, ανοιχτό μυαλό, όμως η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων δεν είναι καθόλου θετική για το πρόσωπο της κοινωνίας μας. Είναι πώς αντιμετωπίζουμε και τα φαινόμενα, αλλά η Σταματία (ο μονόλογος μιας συντηρητικής Ελληνίδας γεννημένης το 1930) δεν ανήκει εκεί, ούτε και ο Κολοκοτρώνης, γιατί δεν τους ανήκει ό,τι προέρχεται από το 1821. Η ημιμάθεια φάνηκε, είναι επικίνδυνη και είναι εύκολο να παρασυρθείς από την ψευτοευγένεια ή την ψευτοβοήθεια ενός ακροδεξιού.

Οι καλλιτέχνες πρέπει να εμπνέουν τον λαό και να ενθαρρύνουν τις πνευματικές επαναστάσεις;
Είναι απαραίτητο˙ η τέχνη πάντα είχε και αυτό τον ρόλο. Όσο βαθαίνουμε και μπαίνουμε χειρότερα μέσα στην άθλια κατάσταση της κρίσης τόσο περισσότερο οι καλλιτέχνες και οι παραγωγοί έχουν προσανατολιστεί προς το τι βιώνουμε με τα μηνύματα και τα έργα τους. Όλοι θέλουν να μιλήσουν για την εποχή.

Ποια είναι η διαδικασία της προετοιμασίας για την ερμηνεία ενός ρόλου;
Πάντοτε αφήνω το κείμενο να με οδηγήσει. Το διαβάζω μέχρι να εξαντληθώ και μετά αφήνομαι στις σκηνοθετικές οδηγίες. Επειδή το μυαλό μου είναι περισσότερο «θετικό», βλέπω τους ρόλους σαν μαθηματικά. Όταν σου δίνουν ένα πρόβλημα στα μαθηματικά, η λύση του βρίσκεται στα δεδομένα. Εναλλακτικά, τα δεδομένα είναι η λύση, άρα ο ρόλος για μένα είναι στα δεδομένα, στα κείμενα: εκεί θα βρεις πώς πρέπει να τον ερμηνεύσεις.

Έχετε ερμηνεύσει αρκετούς μονολόγους, τι διαφορά έχουν από τα υπόλοιπα είδη ρόλων;
Είναι σαφώς πιο δύσκολοι, γιατί εκτίθεσαι απόλυτα κάθε στιγμή στον θεατή. Πρέπει να είσαι σε ετοιμότητα, να καταλαβαίνεις το αίσθημα του κοινού και να είσαι σε καλή φυσική κατάσταση Ήξερα ότι είναι δύσκολος ένας μονόλογος, αλλά με την περιοδεία που κάναμε με τη Σταματία, τον τελευταίο μου μονόλογο, είδα με χαρά ότι έχω φίλους σ' όλη την Ελλάδα και συνειδητοποίησα πως αυτή η δύστροπη θεία μου έχει φέρει δώρα πολλά. Τότε ένιωσα ότι αυτή η δυσκολία αξίζει τον κόπο, γιατί γίνεσαι πρόσωπο που επηρεάζει το κοινό.

Είναι εύκολο να ζει κάποιος από το επάγγελμα του ηθοποιού;
Θέλει αγώνα, πολύ περισσότερο σήμερα, ειδικά στο θέατρο, και στοιχίζει σε θυσίες. Δεν έχω προσωπική ζωή και απ' ό,τι φαίνεται ίσως δεν αποκτήσω παιδιά, αλλά δεν είναι ότι ήθελα κιόλας. Όμως ο έρωτας με απασχολεί. Θα τον ήθελα αλλά τα τελευταία χρόνια δεν συμβαίνει, όμως δεν πειράζει. Αυτά είναι που μας στοιχίζουν νομίζω, γιατί εμένα μου αρέσει να μοιράζομαι και είναι δύσκολο όταν το στερείσαι αυτό. Έχω όμως καταπληκτικούς φίλους. Απλώς δεν είναι ωραίο να μη σε περιμένει κάνεις, γιατί μεγάλωσα με κόσμο στο σπίτι και μου λείπει αυτό.

Ποια λανθασμένη αντίληψη έχουμε για τους ηθοποιούς;
Ο καλλιτέχνης δεν είναι διαφορετικός άνθρωπος˙ απλώς κάποιοι από εμάς αποφασίσαμε ότι έτσι θα εκφραστούμε και συνέβη αυτό να γίνει το επάγγελμά μας. Ο ηθοποιός δεν κάνει ψυχοθεραπεία στον εαυτό του μέσα από τους ρόλους – κακώς το νομίζει ο κόσμος αυτό. Στην ουσία προσπαθεί να βρει ερμηνείες για να τις προσφέρει στους άλλους. Πολλοί αμφιβάλλουν για τα συναισθήματά μας, γιατί θεωρούν ότι βγάζουμε κάτι ψεύτικο.

Περισσότερα από το VICE

Σκληρές Φωτογραφίες από τις πιο Υποβαθμισμένες Γειτονιές της Ισπανίας

Εκπληκτικές Εικόνες από το Πρώτο Woodstock το '69

Το να Είσαι Ηλικιωμένος και Διεμφυλικός Είναι Χειρότερο από ό,τι Φαντάζεσαι