Ύδρα: Ένα Νησί με Κακό Φαγητό, Άπειρη Ζέστη και Δύο Πολύ Σημαντικές Εκθέσεις

Όταν πρότεινα στη φίλη μου την Αναστασία να πάμε τριήμερο στην Ύδρα με αφορμή -ή καλύτερα δικαιολογία- τα εγκαίνια της έκθεσης του Pawel Althamer στα σφαγεία του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ και το στήσιμο της φετινής έκθεσης του Hydra School Projects που φέτος συμπληρώνει τα δεκαπέντε του χρόνια, είχα στο μυαλό μου δυο κορίτσια μόνα που την ημέρα θα αποκτούσαν εγκαύματα στα πύρινα βράχια της Υδρονέτας, και το βράδυ θα χαλάρωναν μακριά από τους ρυθμούς της Αθήνας.

Ο φίλος μου  Σπύρος, κρατώντας μια παραλλαγή του Δίσκου της Φαιστού

Την προηγούμενο όμως βράδυ στο πάρτυ στο σπίτι του Δάκη Ιωάννου για τα εγκαίνια της έκθεσης DESTEFASHIONCOLLECTION: 1 to 8, όλοι μιλούσαν για το διήμερο που θα ακολουθούσε στην Ύδρα, οπότε συνειδητοποίησα πως το ταξίδι θα ήταν κάθε άλλο παρά μοναχικό. Λίγες ώρες μετά τον αποχωρισμό τους, τα ίδια πρόσωπα απομακρυσμένα από την πολυτέλεια και τη λάμψη της προηγούμενης νύχτας, μαζεύτηκαν κάτω από τον καυτό ήλιο και με λιμανίσιο φρέντο στο χέρι -εγώ ακολούθησα την ιεροτελεστία της επίσημης έναρξης του καλοκαιριού με φραπέ και τυρόπιτα- επιβιβάστηκαν στο δελφίνι με προορισμό το μικρό νησί του Αργωσαρωνικού, που για άλλο ένα καλοκαίρι βρίσκεται στο επίκεντρο του εικαστικού ενδιαφέροντος.

Τα εγκαίνια της έκθεσης “PAWEL ALTHAMER: THE SECRET OF THE PHAISTOS DISC” ήταν το ίδιο βράδυ. Ίσα που πρόλαβα να κάνω μια βουτιά και να αποκτήσω το κάψιμο που με ακολούθησε για όλη την υπόλοιπη εβδομάδα πριν κατευθυνθώ μαζί με τους υπόλοιπους Προσκυνητές της Τέχνης προς τα Σφαγεία της Ύδρας που τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν μετατραπεί σε εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ.

Η θέα από το δωμάτιο του καλλιτεχνικού σταθμού της Ύδρας.

Αν εξαιρέσει κανείς τον κόσμο που είχε έρθει από το εξωτερικό, οι Έλληνες που κατέφθασαν στην Ύδρα γι αυτό τον σκοπό ήταν πολύ λίγοι, οι γνωστές παρέες καλλιτεχνών και επαγγελματιών της τέχνης μετά τα τριάντα. Η επόμενη γενιά νεότερων καλλιτεχνών που κανονικά θα έπρεπε να τους διαδεχτεί έχει μάλλον καλύτερα πράγματα να κάνει από το να μείνει δωρεάν στον καλλιτεχνικό σταθμό της Ύδρας, να δει τέχνη και να κάνει skinny dipping στον Αργωσαρονικό μιας και οι παλαιοί λουόμενοι πλέον δεν είναι σε θέση να προσφέρουν γυμνό στο φιλοθεάμον κοινό.

Φτάνοντας στην έκθεση, συνωστίστηκα μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο στα μικρά δωμάτια του σφαγείου, που είχαν μετατραπεί σε κάτι που εκ πρώτης όψεως έμοιαζε με παιδικό σταθμό. Μαρκαδόροι, χρώματα, ξυλομπογιές, πλαστικά πιατάκια και διάφορα άλλα είδη χειροτεχνίας απασχολούσαν ήδη τα μικρά παιδιά και προβλημάτιζαν τους μεγάλους. Στο κεντρικό δωμάτιο του χώρου αιωρούνταν η μακέτα ενός πλανητικού συστήματος και στο πάτωμα ήταν σκορπισμένα διάφορα μικροαντικείμενα πάνω σε χαλιά, μεταξύ των οποίων, μια μικρογραφία του Δίσκου της Φαιστού αλλά και μαριονέτες που απεικόνιζαν την οικογένεια του Pawel Althamer καθώς και μερικούς άλλους χαρακτήρες, όπως το ζεύγος Ιωάννου.

Pawel Althamer, The Secret of Phaistos Disc

Στο έργο του Pawel Althamer “THE SECRET OF PHAISTOS DISC” το αντικείμενο ως έργο τέχνης έχει λιγότερη σημασία από την διαδικασία της δημιουργίας του.

Ο καλλιτέχνης τοποθετεί στον πυρήνα του έργου του την επικοινωνιακή δύναμη της Τέχνης και τις σχέσεις που δημιουργούνται γύρω από αυτήν, και μέσω γλυπτικής και performance, δημιουργεί ένα έργο που με αφορμή τον Δίσκο της Φαιστού, πραγματεύεται την έννοια του αρχέτυπου όπως αυτό εκφράζεται μέσα από την δομή της οικογένειας αλλά και των πρωταρχικών δεσμών που αναπτύσσει κάθε άνθρωπος στη ζωή του.

Ο Pawel Althamer όντας πολύ μεθοδικός και προσπαθώντας να διερευνήσει τις ιδέες αυτές αποφάσισε να επισκεφτεί το νησί της Ύδρας με την οικογένεια του ένα χρόνο πριν από την έκθεση, και να σκηνοθετήσουν μαζί ένα σύμπαν από μαριονέτες, παιχνίδια και απλούς τρόπους έκφρασης όπως χαρτί και ξυλομπογιές.

Ο Δίσκος της Φαιστού για τον Πολωνό καλλιτέχνη φυσικά δεν αποτέλεσε γρίφο αποκρυπτογράφησης, προς απογοήτευση των Ελλήνων δημοσιογράφων που σχεδόν αυτιστικά ρωτούσαν να μάθουν αν τελικά τον διάβασε. Για τον Althamer το νόημα του Δίσκου συνοψίζεται στην προσπάθεια αναγνώρισης του.

Ο Δάκης Ιωάννου μας χαιρετά

Αν και προσωπικά δεν με πείθουν οι εκθέσεις που ζητούν από το κοινό με τη συμμετοχή του να δημιουργήσει μέρος των έργων και γι’ αυτό δεν συμμετείχα ποτέ σε τέτοιες δραστηριότητες, λίγο αφότου έκατσα στο χαλί περιστοιχισμένη από παιχνίδια, ξεκίνησα να παίζω με τις μαριονέτες πριν επιδοθώ στη ζωγραφική. Με τα τσιγγέλια και μέρος του παλιού εξοπλισμού των Σφαγείων να βρίσκεται ακόμη στην αίθουσα, ένιωσα πως μετά από πέντε χρόνια εκθέσεων το έργο του Pawel Althamer κατάφερε να επιτέλους να εξαγνίσει έναν χώρο τόσα έντονα φορτισμένο και να τον αντιστρέψει σε σημείο από το οποίο πλέον δεν τελειώνει, αλλά ξεκινά η ζωή.

Μετά από την έκθεση του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ και ένα γρήγορο πρωινό στον Πειρατή, ανηφόρησα προς το παλιό Γυμνάσιο της Ύδρας και το Hydra School Projects του Δημήτρη Αντωνίτση, που παρουσιάζει για δέκατη πέμπτη χρονιά την έκθεση Uber-Bodies.

Από το στήσιμο της έκθεσης Uber-Bodies στο Ηydra School Projects

Φέτος στο Hydra School Projects συμμετέχουν οι Heimir Bjorgulfsson, Saint Clair Cemin, Graham Collins, Lovett/Codagnone, Διονύσης Χριστοφιλογιάνης, Μάρθα Δημητροπούλου, Γιώργος Λάππας και Ανδρέας Λόλης, με Guest Gallery την The Journal από το Brooklyn της Νέας Υόρκης, και χορηγό τον οργανισμό ΝΕΟΝ.

Η φετινή έκθεση του Hydra School Projects συνοψίζεται γύρω από την έννοια της φόρμας, και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να γίνει αντιληπτή. Είτε ως ανθρώπινη επέμβαση στη φύση, όπως φαίνεται στα γλυπτά με ταριχευμένα ζώα του Heimir Bjorgulfsson, και τα γλυπτά από πευκοβελόνες της Μάρθας Δημητροπούλου, είτε σαν ρεαλιστική αποτύπωση σαν και αυτή που προσπαθεί να επιτύχει ο Ανδρεάς Λόλης, είτε ως υπέρβαση του πραγματικού, όπως υποδηλώνει η τεράστια συνθετική μουνόψειρα του Γιώργου Λάππα, το αγαπημένο μου γλυπτό στην έκθεση, που με σατιρική και καυστική διάθεση μεγεθύνει τα προβλήματα της καθημερινότητας αυτού του κόσμου.

Η αίσθηση που αποπνέει η έκθεση Uber-Βodies κινείται σε αρκετά goth ρυθμούς, γεγονός που επιβεβαιώνεται βλέποντας την υποενότητα Spirits of Hydra που παρουσιάζεται στη μια από τις τάξεις του σχολείου, στην οποία αποδίδεται φόρος τιμής σε καλλιτέχνες που έζησαν εμπνεύστηκαν και πέθαναν στην Ύδρα.

Μεσημέρι στην Υδρονέτα

Οι εκθέσεις του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ και του Hydra School Projects, φέτος έχουν μια ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους. Από άποψη νοηματικής σύνδεσης, ο Δημήτρης Αντωνίτσης είναι σα να αποδομεί την έννοια της φόρμας για να την απογυμνώσει από την υλικότητα της και να την παραδώσει αποδομημένη στον Pawel Althamer που με τη σειρά του θα την επιστρέψει στο έσχατο σημείο της καταγωγής της, τον δίσκο της Φαιστού.

Επιστρέφοντας στην πραγματικότητα η Ύδρα φέτος το καλοκαίρι έμοιαζε σαν ένα διήμερο στην Αθήνα. Οι δύο μεγάλοι συλλέκτες Δάκης Ιωάννου και Δημήτρης Δασκαλόπουλος σε μία μικρογραφία της ελληνικής εικαστικής πραγματικότητας ήταν για ακόμη μία φορά οι Μεγάλοι Χορηγοί, ο ένας διαχυτικός και πληθωρικός και ο άλλος αφανής και ντροπαλός. Για ακόμη μια φορά, φίλοι γνωστοί και εχθροί στο βαθμό που η μικρή σκηνή της Αθήνας επιτρέπει, συναντήθηκαν προκειμένου να γίνουν κοινωνοί της Τέχνης, να φάνε, να πιουν, να δουν, και να γυρίσουν κουρασμένοι και ηλιοκαμένοι, ο καθένας σπίτι του.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.