Τι θα Συνέβαινε αν το Ισλαμικό Κράτος Κέρδιζε;

To θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE News.

Περισσότεροι από 50 αναλυτές στην Αμερικανική Κεντρική Διοίκηση (US CENTCOM), πριν από λίγο καιρό, είπαν ότι οι ισχυρισμοί περί της λεγόμενης αδυναμίας του Ισλαμικού Κράτους είναι σε μεγάλο βαθμό υπερβολές. Εάν όσα λένε οι αναλυτές είναι σωστά, ίσως έχει έρθει η ώρα να θέσουμε το ερώτημα που όλοι φαίνονται να αποφεύγουν: Τι θα συμβεί εάν το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) δεν μπορεί να νικηθεί; Μήπως τότε πρέπει να αναγνωρίσουμε την πιθανότητα νίκης του ΙΚ;

Δεν μιλάμε για μια παγκόσμια νίκη τύπου «αλλαξοπίστησε ή πεθαίνεις», που θα κυρίευε την ανθρωπότητα από τις φιλοδοξίες προφητικού τύπου της μεγαλομανιακής ηγεσίας του ΙΚ. Αντί αυτής, θα ήταν πιο πιθανή μια νίκη τύπου «συμφωνούν ότι διαφωνούν» ή τουλάχιστον «συμφωνούν να είναι θανάσιμοι εχθροί». Ίσως κάτι πολύ πιο ρεαλιστικό, όπως το να είναι σε θέση να κυβερνήσουν αποτελεσματικά τα εδάφη τα οποία ήδη ελέγχουν και να προστατεύουν επιτυχώς τα σύνορα του αποκαλούμενου χαλιφάτου τους.

Από μια ορισμένη οπτική γωνία, το ΙΚ ήδη το κάνει. Ήδη υλοποιούν όσα κάνει οποιοδήποτε κράτος: πληρώνουν μισθούς δημοτικών υπαλλήλων, εκδίδουν ταξιδιωτικά έγγραφα και λειτουργούν σχολεία και νοσοκομεία. Ωστόσο, όταν αυτό το είδος διοίκησης γίνει status quo, η νίκη του Ισλαμικού Κράτους αφορά λιγότερο τη στόχευση ηγετικών προσώπων ή τον κατακερματισμό τρομοκρατικών δικτύων και περισσότερο την καταστροφή ενός ολόκληρου συστήματος πολιτικής και στρατιωτικής διακυβέρνησης που δεν τον λες μικρό στόχο.

«Αυτοί (ΙΚ) οικοδομούν εφεδρεία μέσα στο σύστημα» δήλωσε ο Will McCants, συντάκτης του ISIS Apocalypse και διευθυντής του αμερικανικού πρότζεκτ για τις αμερικανικές σχέσεις με τον Ισλαμικό Κόσμο στο Ινστιτούτο Brookings. «Δίνουν στους διοικητές τομέων και τους κυβερνήτες πολύ περισσότερη ελευθερία και ελευθερία κινήσεων, οπότε ακόμα κι αν χάσεις τον χαλίφη (Abu Bakr al Baghdadi/ Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκνταντί) δεν χάνει απαραιτήτως το χαλιφάτο».

Οι περισσότεροι παρατηρητές συμφωνούν σήμερα ότι η ήττα του ΙΚ θα είναι πολύ πιο δύσκολη -και λιγότερο πιθανή- καθώς θα περνούν τα χρόνια. Όσο περισσότερο επιβιώσει η οργάνωση έχοντας απέναντι της τη συμμαχία της διεθνούς κοινότητας, τόσο περισσότερη αξιοπιστία θα οικοδομήσει ως κίνημα και τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ικανότητά της να προσελκύσει ξένους μαχητές, ριζοσπάστες ιδεολόγους και ντόπια βοηθητικά στελέχη.

Ο Nick Heras, συνεργάτης ερευνητής στο ίδρυμα Jamestown Foundation και ερευνητής σε θέματα Μέσης Ανατολής στο κέντρο Center for a New America Security, δήλωσε ότι «το Ισλαμικό Κράτος έχει ήδη πετύχει την πρώτη φάση της νίκης, επιβιώνοντας για πάνω από έναν χρόνο έχοντας απέναντί του μια πολυεθνική συμμαχία υπό τις ΗΠΑ. Έχουν διατηρήσει τα περισσότερα εδαφικά κέρδη τους στο Ιράκ και έχουν επεκτείνει τα εδάφη τους στη Συρία».

Για να διευρύνει αυτή την επιτυχία, το μόνο που πραγματικά πρέπει να κάνει το Ισλαμικό Κράτος, για να έχει πλήρη επιτυχία, είναι απλά να διατηρήσει αυτά που ήδη έχει - ως μια οικονομία που μπορεί να δημιουργήσει έσοδα για να στηρίξει τους μαχητές της, ως ένα θεολογικό κίνημα που μπορεί να νομιμοποιήσει τις πολιτικές φιλοδοξίες του χαλιφάτου και, πάνω από όλα, ως στρατιωτικός οργανισμός που μπορεί συνεχώς να επεκτείνεται και να αποκτά νέα εδάφη.

«Η δεύτερη φάση, τώρα, είναι το Ισλαμικό Κράτος να κερδίσει τη συνεργασία του επαναστατικού κινήματος στη Συρία» είπε ο Heras, ο οποίος εξήγησε ότι η οργάνωση μπορεί να επιτύχει ως θρησκευτικό κίνημα μόνο όταν όλες οι ομάδες των ανταρτών έχουν ορκιστεί bay'ah (πίστη) στο ΙΚ, ακόμα κι εκείνες που συνδέονται με την Αλ Κάιντα, όπως είναι η Jabhat al Nusra.

Με δεδομένη την έκταση των εδαφών που διοικεί σήμερα το Ισλαμικό Κράτος, το εν λόγω δεν είναι ένα σενάριο εντελώς παράλογο ή απολύτως αδύνατο. Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, μετά την κατάληψη της αρχαίας πόλης της Παλμύρας τον Μάιο, το Ισλαμικό Κράτος ελέγχει σήμερα σχεδόν τη μισή από την επικράτεια της Συρίας (αν και πολύ λιγότερο από τον πληθυσμό της). Γεγονός που δεν είναι μόνο ζωτικής σημασίας για την επεκτατική ιδεολογία του ΙΚ, αλλά και που ίσως δείχνει ότι το επαναστατικό κίνημα της Συρίας μπορεί να εξακολουθεί να ταλαντεύεται προς την κατεύθυνση του ΙΚ, όπως και στο Ιράκ.

Και παρόλο που ο συνασπισμός συμμαχικών δυνάμεων έχει στρατηγική με στόχο την «αποδυνάμωση και την ήττα» του ΙΚ, στηρίζεται σε μια στρατηγική αεροπορικών βομβαρδισμών και στρατιωτικής βοήθειας που δεν αντιμετωπίζει τις πολιτικές καταστροφές τις οποίες εκμεταλλεύτηκε το ΙΚ αρχικά - συμπεριλαμβανομένων των σεχταρισμού, φραξιονισμού και την έλλειψη μια αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης. Ούτε αυτή η στρατηγική ευθυγραμμίζεται με τις περιφερειακές προτεραιότητες των άλλων χωρών που εμπλέκονται στη σύγκρουση.

Σύμφωνα με έκθεση των μυστικών υπηρεσιών που δόθηκε στο VICE News από την Verisk Maplecroft, μια παγκόσμια εταιρεία διαχείρισης κινδύνου με έδρα τη Βρετανία, τα διαφορετικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή χωρών όπως το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία, η Τουρκία, η Ρωσία και οι ΗΠΑ έχουν μειώσει σημαντικά τη δυνατότητα ένωσής τους προκειμένου να νικήσουν μια οργάνωση όπως το Ισλαμικό Κράτος.

Αυτό συνοψίζεται στο ότι υπάρχει η πιθανότητα, οι χώρες που συνορεύουν με τα εδάφη του Ισλαμικού Κράτους, ίσως τελικά εγκαταλείψουν την προοπτική καταστροφής του προκειμένου να αναπτύξουν πολιτικές αναχαίτισής του. Σκόπιμα ή όχι, αυτό θα καθορίσει τα σύνορα του χαλιφάτου και θα παραχωρήσει τα μεταξύ τους εδάφη στο ΙΚ.

«Υπάρχει η πιθανότητα να γίνουν de facto κράτος και θα πρέπει να το διαχειριστούμε» δήλωσε ο Ghaido Heto της i-Strategic, μιας εταιρείας συμβούλων πολιτικής επικοινωνίας. «Τα πιο εγκαθιδρυμένα κράτη θα πρέπει να ενισχύσουν τα σύνορά τους κατά μήκος αυτών των εφαπτόμενων γραμμών και μπορεί να φτάσουμε σε σημείο να πρέπει να κάνουμε συμφωνίες και διαπραγματεύσεις με το ΙΚ στο μέλλον».

Παρά τις πολλές επιτυχίες του ΙΚ, οποιαδήποτε υποθετική νίκη θα πρέπει πιθανότατα να έχει τις ρίζες της στα ισλαμικά ιδρύματα που χρησιμοποιούνται για να δικαιολογήσουν το χαλιφάτο και εκεί είναι που το ΙΚ βρίσκει να αυξάνεται το επισφαλές έδαφος, λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με τη δημοτικότητα στον ευρύτερο μουσουλμανικό κόσμο.

Τον Σεπτέμβριο του 2014, ένα επιτελείο διεθνών μελετητών του Ισλάμ έστειλαν ανοιχτή «Επιστολή στον Μπαγκνταντί», αμφισβητώντας τους ισχυρισμούς τους αρχηγού του ΙΚ ότι εκπροσωπεί την παγκόσμια μουσουλμανική κοινότητα ή ummah. Η επιστολή επισημαίνει το θράσος «μιας ομάδας όχι μεγαλύτερης από μερικές χιλιάδες ατόμων, να αυτοδιορίζεται ως ηγέτιδα 1,5 δισεκατομμυρίων μουσουλμάνων».

Ο Yasir Qadhi, ένας από τους κορυφαίους μελετητές του Ισλάμ στην Αμερική και ένας από αυτούς που υπέγραφαν την επιστολή, είπε ότι «είναι αδύνατο το Ισλαμικό Κράτος να κερδίσει δημοτικότητα και υποστήριξη εάν συνεχίσει να βαδίζει στον δρόμο της στυγνής βαρβαρότητας. Δεν τη βλέπω ούτε καν σαν μικρή πιθανότητα».

Συνέχισε λέγοντας ότι «εάν το ΙΚ ήταν πιο ανθρώπινο, πιο δημοκρατικό, πιο «ισλαμικό» και ακολουθούσε πραγματικά τις διδαχές που ακολουθούν οι περισσότεροι μουσουλμάνοι, τότε θα είχαν πολύ μεγαλύτερη επιτυχία απ' ό,τι σήμερα».

Ωστόσο, για άλλους θρησκευτικούς ηγέτες, η έλλειψη αποδοχής από την παγκόσμια μουσουλμανική κοινότητα ίσως είναι ο από μηχανής θεός για εκείνους που δουλεύουν προς την ήττα του Ισλαμικού Κράτους. Ο Abdelaziz al Sheikh, ο μεγάλος Μουφτής της Σαουδικής Αραβίας (η ανώτατη θρησκευτική Αρχή στη χώρα), προχώρησε ακόμα πιο μακριά, αποκαλώντας το ΙΚ ως τον «νούμερο ένα εχθρό του Ισλάμ». Έτσι, αντί να προσελκύει την υποστήριξη των μουσουλμάνων που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν ένα ισλαμικό πρότζεκτ όπως είναι το Χαλιφάτο, το θράσος του ΙΚ να αυτοαναγορευτεί σε θρησκευτική Αρχή σε συνδυασμό με την ακραία βία που χρησιμοποιεί μπορεί τελικά να υπονομεύσει την ίδια του την επιτυχία και να οδηγήσει σε μια στενή σφαίρα επιρροής που ποτέ δεν θα επεκταθεί πέρα από την ενδοχώρα του Ιράκ και της Συρίας.

«Το ερώτημα της νομιμότητας πρέπει να απαντηθεί από εκείνους που το θέτουν σε σένα και εκτός κι αν ένα μεγάλο κομμάτι του μουσουλμανικού κόσμου συμφωνεί να ακολουθήσει το σκεπτικό σου, δεν θα υπάρξει ποτέ πραγματική νομιμοποίηση (για το χαλιφάτο)», είπε ο Δρ Qadhi.

Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το ΙΚ θα θριαμβεύσει, ούτε υπάρχει εγγύηση ότι θα ηττηθεί. Ωστόσο, η απλή επιβίωση του ΙΚ αντανακλά ένα είδος νίκης, αφού η ίδια η ύπαρξή του συνεχίζει να αψηφά κάθε προσδοκία.

«Μπορείς να αναγνωρίσεις τις πολιτικές αλήθειες, ότι το ΙΚ είναι κάτι παραπάνω από μια τρομοκρατική οργάνωση, πολλά περισσότερα από ένα αντάρτικο, αλλά δεν πρέπει να αποδεχθείς την κρατική του υπόσταση στο διηνεκές», λέει ο McCants. Ωστόσο, χωρίς ένα συνεκτικό σχέδιο που μπορεί να διαλύσει τη δομή του κράτους που έχει φτιάξει το ΙΚ και να την αντικαταστήσει με εφαρμόσιμες πολιτικές λύσεις, δεν υπάρχει λόγος να περιμένει κανείς ότι θα πάνε οπουδήποτε, τουλάχιστον όχι σύντομα.

Περισσότερα από το VICE

Οι Γυναίκες Αναζητούν τον Οργασμό Μέσω Συνειδητών Ονείρων

Οι 365 Ημέρες Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ Μέσα από Δέκα Πρόσωπα

Οδηγός του VICE για το Λος Άντζελες