Παίξαμε Πόλεμο με τους Γερμανούς στα Σύνορα Ελλάδας – Βουλγαρίας

Κείμενο: Κώστας Κουκουμάκας

Το φυσικό τοπίο είναι οργιώδες. Περίπου 20 λεπτά οδήγησης μετά το χωριό Νέο Πετρίτσι, στα βόρεια του Νομού Σερρών, έχουμε φθάσει στο Οχυρό Ιστίμπεη, μία ανάσα από τα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα, σε υψόμετρο 1.339 μέτρων. Το Ιστίμπεη ήταν ένα από τα 21 οχυρά της λεγόμενης «Γραμμής Μεταξά», δηλαδή οχυρωματικών έργων κατά μήκος της οριογραμμής. Στα έγκατα της αμυντικής κατασκευής υπήρχαν δαιδαλώδεις σήραγγες και στην επιφάνεια παρατηρητήρια και πολυβολεία από οπλισμένο σκυρόδεμα. Τον Απρίλιο του 1941 εδώ εκτυλίχθηκε η «Μάχη των Οχυρών», η πολεμική σύγκρουση ελληνικών στρατευμάτων εναντίον των Γερμανών εισβολέων. Περισσότερο γνωστό είναι το Οχυρό Ρούπελ, στο δυτικό ύψωμα από εδώ που βρισκόμαστε, στην ανατολική όχθη του ποταμού Στρυμόνα. Και σήμερα είναι Σάββατο, πρώτη μέρα των διήμερων εκδηλώσεων που αποφάσισε να διοργανώσει ο τοπικός Δήμος με θέμα τη ρεαλιστική αναβίωση των συγκρούσεων στο Ιστίμπεη και το Ρούπελ, με ανθρώπους ντυμένους Έλληνες στρατιώτες και αντίστοιχα «ορεινούς κυνηγούς» του γερμανικού στρατού.

Η αρχική αίσθηση είναι λιγότερο κιτς από το αναμενόμενο, μοιάζει περισσότερο με ταινία εποχής. Υπάρχουν δύο ομάδες αναβιωτών, δώδεκα ατόμων η καθεμιά: οι «Έλληνες», κάτοικοι της περιοχής που παίρνουν μέρος για πρώτη φορά σε αντίστοιχη εκδήλωση, και οι «Γερμανοί», μέλη της ομάδας LSSAH HELLAS. Οι τελευταίοι είναι Έλληνες, οι οποίοι ξεκινώντας από το airsoft και τον μοντελισμό, έφτιαξαν το 2012 μια ομάδα αναβίωσης μαχών του Β' ΠΠ, επιλέγοντας όμως να παίζουν τους κακούς. Χρησιμοποιούν για όνομα εκείνο της πρώτης μεραρχίας των SS, ωστόσο λένε ότι δεν ασχολούνται με την πολιτική ούτε θέλουν να περάσουν κάποιο μήνυμα – συμμετείχαν πρόσφατα στην ταινία «Ουζερί Τσιτσάνης» του Μανουσάκη. Προσπαθώ να κατανοήσω τον ψυχισμό κάποιου που ντύνεται αξιωματικός του Χίτλερ και δαπανά έως και 2.000 ευρώ ώστε να ράψει και να φορέσει μια πιστή αντιγραφή ναζιστικής στολής. «Η πρώτη μεραρχία των SS δε συμμετείχε ούτε σε αντίποινα ούτε συμμετείχε σε φονικές εμπλοκές, μάλιστα είχε κάνει μία πρώτη αναβίωση της μάχης του Μαραθώνα τους πρώτους μήνες της γερμανικής Κατοχής. Η ιστορία είναι ωραία, αν τη μάθουμε σωστά, δεν τρομάζει κανέναν», μου λέει ο Σπύρος Κυριακός, επικεφαλής των «Γερμανών».

Ο ήλιος βρίσκεται κάθετα πάνω από τα κεφάλια μας στα σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας. Επίσημος καλεσμένος της εκδήλωσης είναι o Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Δημήτρης Βίτσας, στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος στην ομιλία του λέει κάτι για την τουριστική ανάδειξη της περιοχής κι έπειτα κατευθύνεται προς την τέντα των επισήμων. Η πρόθεση των διοργανωτών είναι οι εκδηλώσεις αναβίωσης στα οχυρά να γίνουν θεσμός, κάτι αντίστοιχο της Μάχη του Βατερλώ στο Βέλγιο ή της απόβασης στη Νορμανδία. Προς το παρόν, στο Ιστίμπεη ο κόσμος δεν είναι πολύς και η ορατότητα στο πεδίο μάχης περιορισμένη (την Κυριακή στο Ρούπελ οι επισκέπτες ήταν πολλαπλάσιοι και πιο ενθουσιώδεις).

Δεν είναι όλοι αγαπημένοι μεταξύ τους. Για παράδειγμα, υπάρχει στην Ελλάδα αντίστοιχη ομάδα με τους «Γερμανούς» που αναπαριστά Έλληνες στρατιώτες του B' ΠΠ, οι οποίοι όμως δεν θέλησαν να συμμετέχουν στην αναβίωση. Και σε πολλά πηγαδάκια συζητείται χαμηλόφωνα το πώς και το γιατί «κάποιοι θέλουν να καπελώσουν άλλους» κλπ. Στον ίδιο χώρο υπάρχουν σταντ του Συνδέσμου Φίλων Οχυρού Ιστίμπεη, με φωτογραφίες και αναμνηστικά. «Χαιρετίζουμε τι εκδηλώσεις που γίνονται με σκοπό την ανάδειξη του μεγαλείου της Ελληνικής ψυχής και της ιστορίας της Μάχης των Οχυρών. Ελπίζουμε να είμαστε συν-διοργανωτές σε οποιαδήποτε μελλοντική απόπειρα αναβίωσης, ως ο μοναδικός φορέας εθελοντών στην Ελλάδα που διαθέτει εμπειρία αναβιώσεων από το 2014, που πραγματοποιήθηκε η πρώτη ιστορική αναβίωση στο Οχυρό Ιστίμπεη», είπε στο VICE ο Γιώργος Τάτσιος, πρόεδρος του Συνδέσμου Φίλων Οχυρού Ιστίμπεη.

Εντέλει, η μάχη ξεκινά. Πυροδοτούνται καπνογόνα, ακούγονται εκρήξεις και το κροτάλισμα πολυβόλων, πολεμικές κραυγές και ποδοβολητά. Μετά από σθεναρή αντίσταση, οι «Έλληνες» υψώνουν λευκή σημαία και βγαίνουν από το οχυρό, ενώ οι «Γερμανοί» τους χαιρετούν τιμητικά. Στην ιστορική μάχη του Οχυρού Ιστίμπεη υπήρξαν 25 νεκροί και 70 τραυματίες στο σύνολο των 320 μελών της ελληνικής δύναμης. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν επίσης βαριές. Το συγκεκριμένο κεφάλαιο υπήρχε στο σχολικό βιβλίο της Ιστορίας. Αδέρφια, ηττηθήκαμε.

Η αλήθεια είναι ότι ακρότητες στην εκδήλωση δεν σημειώνονται, οι θεατές χειροκροτούν και διαλύονται ησύχως, πριν φωτογραφηθούν, κάποιοι δίπλα στους «Έλληνες» και άλλοι δίπλα στους «Γερμανούς». Δεν είμαι σίγουρος για την επιτυχία και την εξέλιξη της αναβίωσης την επόμενη χρονιά. Οι τοπικές αρχές προσδοκούν σε τόνωση της τουριστικής κίνησης. Αυτό ξέρουν αυτό κάνουν. Από την άλλη, είναι σαφής ο τρόπος που αντιλαμβάνεται η επίσημη κυβέρνηση την ιστορική μνήμη και τα μέσα ώστε αυτή να διατηρηθεί. Φεύγω με έναν κόμπο στο στομάχι. Ο Στρυμόνας κυλά αργά προς τον σερραϊκό κάμπο και το νερό γυαλίζει στον ήλιο, σαν ένα φίδι που κατάπιε λάμπα πυρακτώσεως.

Περισσότερα από το VICE

Εμετοί, Σφαλιάρες και Ξιφολόγχες: Τα Χειρότερα Καψόνια που Έχουν Γίνει στον Ελληνικό Στρατό

Έτσι Είναι η Ζωή στην πιο Φτωχή Χώρα της Ευρώπης

«Συνταξιούχος» για Μία Μέρα στην Ελλάδα