Ο «Μαύρος Μάγος» της Κέρκυρας και Άλλες Ιστορίες Επιχειρηματιών Κάνναβης στην Ελλάδα

Λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του '90, μια νέα γενιά επιχειρηματιών προσπαθεί να επανασυστήσει τη βιομηχανική κάνναβη στη δύσκαμπτη ελληνική κοινωνία. Μέσα σε λίγους μήνες, καταστήματα με την επωνυμία Kannabishop ξεπηδούν σε ολόκληρη τη χώρα, από τα Ιωάννινα ως την Κρήτη και από την Κέρκυρα ως τον Βόλο, τη Χαλκίδα, τη Λάρισα και την Αθήνα. Σύντομα, ο αρχικός ενθουσιασμός και το αυξημένο ενδιαφέρον του κόσμου θα μετριαστούν, καθώς οι αλλεπάλληλες ποινικές διώξεις που θα ασκηθούν στους ιδιοκτήτες θα έχουν ως αποτέλεσμα το λουκέτο σε δεκάδες μαγαζιά. Σήμερα, 20 χρόνια μετά την άγρια καταστολή που κατέστρεψε οικονομικά και στιγμάτισε δεκάδες ανθρώπους, επιχειρείται μια νέα εμπορική επαφή με το «απαγορευμένο φυτό».

Ο Χρήστος Μπότσης είναι 33 ετών και πριν από περίπου έναν χρόνο άνοιξε το ΗempOil Natural Products, το πρώτο κατάστημα στην Ελλάδα με αποκλειστική διάθεση βιολογικών προϊόντων βιομηχανικής-κλωστικής κάνναβης. Όπως μου λέει, «η ιδέα για το μαγαζί άρχισε να σχηματίζεται σε πρώτη φάση το 2014, όταν και υπήρχαν ενδείξεις πως ανοίγει πλέον ο δρόμος για τη βιομηχανική κάνναβη στην Ελλάδα. Δεν είχα υπολογίσει, βέβαια, τις καθυστερήσεις. Εν τέλει, περίμενα δύο χρόνια ακόμη και με το που βγήκε το ΦΕΚ, τον Απρίλιο του 2016, προχώρησα αμέσως στη δημιουργία του καταστήματος».

Τον ρωτώ για την ανθρωπογεωγραφία των πελατών του. «Πρόκειται για ένα ευρύ φάσμα. Αν μείνεις δυο-τρεις ώρες στο μαγαζί, θα δεις να μπαίνουν μέσα διάφοροι, από ανθρώπους τρίτης ηλικίας που αναζητούν πληροφορίες για τη θεραπευτική δράση της κανναβιδιόλης μέχρι νεαρά παιδιά που ψάχνουν καλλυντικά, σαπούνια, λαδάκια για μασάζ, οτιδήποτε. Πολλοί άνθρωποι έρχονται επίσης, επειδή απλώς θέλουν να δοκιμάσουν προϊόντα από αγνά εκχυλίσματα κάνναβης». Ρωτώ τον Χρήστο αν η λέξη κάνναβη δεν αποτελεί ταμπού για κάποιους. «Η αλήθεια είναι πως ορισμένοι είναι διστακτικοί. Το πρόβλημα είναι η ελλιπής ενημέρωση. Για παράδειγμα, έρχεται κόσμος και με ρωτάει αν θα τους πυροδοτήσει ψυχώσεις, σε περίπτωση που πάρουν κάποιο λάδι ή αν θα υπάρχουν ψυχοτρόπες παρενέργειες και εξάρτηση. Είναι λογικό, έχει μπερδευτεί ο κόσμος με τόση δυσφήμιση που έχει δεχθεί το φυτό εδώ και δεκαετίες. Προσπαθώ να τους εξηγήσω τη διαφορά ψυχαγωγικής και βιομηχανικής κάνναβης, τους αναφέρω πως δεν πουλάμε προϊόντα που κατασκευάζονται από μαριχουάνα, πως είναι νόμιμα και αποτελούνται από CBD, που είναι ένα κανναβινοειδές με θεραπευτική δράση. Οι περισσότεροι έχουν ακούσει για το THC, το οποίο είναι το συστατικό της κάνναβης που προκαλεί ευφορία. Το CBD, η κανναβιδιόλη δηλαδή, είναι μη ψυχοδραστική ουσία, η οποία συναντάται σε πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες τα τελευταία χρόνια».

Ρωτώ τον Χρήστο αν γνωρίζει για τις δικαστικές περιπέτειες που είχαν στο παρελθόν επιχειρηματίες όπως αυτός, οι οποίοι προσπάθησαν να βρουν μια εμπορική διέξοδο για τα προϊόντα της βιομηχανικής κάνναβης. «Ασφαλώς και τις γνωρίζω και μάλιστα καλά», λέει κουνώντας απογοητευμένος το κεφάλι. «Καταστράφηκαν άνθρωποι εκείνη την εποχή, σπιλώθηκαν, στιγματίστηκαν. Για εμάς τους νεότερους εκείνη η ιστορία αποτελεί οδηγό. Γι' αυτό και πηγαίνω βήμα-βήμα, μελετώ κάθε μου κίνηση πολύ προσεκτικά. Για παράδειγμα, με έχουν προσεγγίσει πολλοί άνθρωποι αυτήν την εποχή, για να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο με καταστήματα franchise. Είναι μέσα στα σχέδιά μου, όμως θέλω να γίνει χωρίς βιαστικές κινήσεις και έχοντας εξετάσει οι δικηγόροι μου κάθε πιθανό σενάριο. Όπως έχει αποδειχθεί, ποτέ δεν ξέρεις τι κρύβει το μέλλον. Ευελπιστώ πως δεν θα κρύβει τουλάχιστον άλλη καταστολή στην κάνναβη».

VICE Video: Ποιοι Είναι οι Ασθενείς που Ψάχνουν Κάνναβη για Φαρμακευτικούς Σκοπούς στην Ελλάδα;

Ο Διαμαντής Γεωργόπουλος υπήρξε ένας από τους πιονιέρους του φιλόδοξου εγχειρήματος των Kannabishop, στα τέλη της δεκαετίας του '90. Σήμερα, ζει στο Βερολίνο. «Αυτοεξόριστος, αν και προτιμώ να αυτοπροσδιορίζομαι ως μετανάστης της κάνναβης», μου λέει, ανοίγοντας την κουβέντα. Του ζητώ να μου διηγηθεί την ιστορία του.

«Κάποια στιγμή, το 1997, είδα τυχαία μια διαφημιστική καταχώρηση στο περιοδικό ΒΑΒΕΛ – αφορούσε ένα νέο κατάστημα στα Γιάννενα, το οποίο πουλούσε προϊόντα από βιομηχανική κάνναβη. Πήρα τηλέφωνο να μάθω περισσότερα. Εν τέλει, εκείνη η πρώτη επικοινωνία κατέληξε το επόμενο διάστημα σε ένα ταξίδι, για να γνωριστώ με τον εισαγωγέα και να δω το μαγαζί του. Αν και έχει γραφτεί πολλές φορές στον Τύπο πως το πρώτο Kannabishop άνοιξε στην Αθήνα, στην πραγματικότητα η αρχή έγινε στα Γιάννενα. Εκείνο ήταν το πρώτο».

«Φτάνοντας στην πόλη, ήμουν περίεργος να δω περί τίνος πρόκειται. Το κατάστημα ήταν ένα μικρό μαγαζάκι στο ιστορικό κέντρο. Μου έκανε εντύπωση από την πρώτη στιγμή η τοπική κοινωνία, που δεν είχε ενδώσει στον άκαμπτο συντηρητισμό, όπως περίμενα, αντιθέτως είχε αγκαλιάσει την προσπάθεια. Υπήρχαν αυτοκόλλητα του καταστήματος παντού –μέχρι και σε όχημα της Αστυνομίας. Χωρίς να χάσω χρόνο, συμφώνησα με τον εισαγωγέα και υπογράψαμε το συμβόλαιο. Το πλάνο μου ήταν να ανοίξω τρία καταστήματα. Αρχικά στην Κέρκυρα και, αν όλα πήγαιναν καλά, να επεκταθώ αργότερα στη Λευκάδα και την Ηγουμενίτσα. Το συμβόλαιο, βέβαια, ανέφερε πως αναλαμβάνω την ευθύνη σε περίπτωση που υπάρξουν προβλήματα με τον νόμο. Δεν περίμενα τότε πως θα εξελιχθούν τόσο άσχημα τα πράγματα στη συνέχεια».

«Το 1998 άνοιξα το πρώτο μαγαζί στην Κέρκυρα –ήταν μεγάλη εμπορική επιτυχία, δίπλα ακριβώς στην εκκλησία του Άγιου Σπυρίδωνα. Στην αρχή, έμπαιναν κυρίως τουρίστες, η τοπική κοινωνία ήταν κάπως φοβική - άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο. Με ρωτούσαν, να φανταστείς, αν είναι επικίνδυνο να φορούν ρούχα από βιομηχανική κάνναβη. Φοβόνταν πως θα πάθουν κάτι. Ασφαλώς, αυτού του τύπου οι συμπεριφορές ήταν αποτέλεσμα της χρόνιας δυσφήμισης και της ελλειπούς ενημέρωσης όσον αφορά το φυτό. Σύντομα, έγινα δακτυλοδεικτούμενος στο νησί – οι ντόπιοι με έλεγαν σαρκαστικά "μαύρο μάγο", ενώ ξεκίνησε να με παρακολουθεί η Αστυνομία και να μου ασκείται ψυχολογική βία, χωρίς να υπάρχει λόγος. Στο μαγαζί είχα ρούχα, δομικά υλικά, χρώματα, τρόφιμα, καλλυντικά, τέτοια πράγματα. Όλα παράγωγα της βιομηχανικής κάνναβης».

«Ένα πρωί εισέβαλαν στο μαγαζί δέκα αστυνομικοί και μου κατέσχεσαν το εμπόρευμα με μεσεγγύηση: Μου άφησαν, δηλαδή, τα πράγματα, αλλά μου απαγόρευσαν να τα πουλάω. Μόλις είχε ξεκινήσει ένα άνευ προηγούμενου κυνήγι μαγισσών. Αντίστοιχες επιχειρήσεις της Αστυνομίας πραγματοποιήθηκαν και σε άλλα Kannabishop, σε όλη την Ελλάδα - στα Χανιά, το Βόλο, τη Χαλκίδα, παντού. Είχε σταλεί απόρρητο σήμα του υπουργείου Δημόσιας Τάξης σε όλα τα κατά τόπους Τμήματα να κατασχέσουν τα εμπορεύματα, με την κατηγορία της διαφήμισης ναρκωτικών με σκοπό το κέρδος. Κινδυνεύαμε με εξοντωτικές ποινές, είχα χάσει τη γη κάτω από τα πόδια μου. Άλλοι συνελήφθησαν και στιγματίστηκαν στις τοπικές κοινωνίες που ζούσαν, πλήρωσαν εγγυήσεις για να βγουν, γενικώς ταλαιπωρήθηκαν οι άνθρωποι όσο δεν μπορείς να φανταστείς. Ήταν μια εξόχως δυσάρεστη κατάσταση. Όπως και ο μετέπειτα δικαστικός αγώνας, ο οποίος εν τέλει οδήγησε στην καταστροφή των επιχειρήσεών μας. Σχεδόν όλα τα μαγαζιά έκλεισαν και οι πινακίδες Kannabishop κατέβηκαν. Όλες, εκτός από μία. Στην Κρήτη, απ' ό,τι έμαθα αργότερα, η πινακίδα του πεντάφυλλου μίσχου κάνναβης δεν κατέβηκε ποτέ».

«Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να δικαιωθούμε, φτάσαμε στο σημείο να κάνουμε μέχρι και καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Εμπορίου. Αλλά η ζημιά είχε γίνει, τα μαγαζιά ένα-ένα έκλειναν. Εγώ δεν έκλεισα, έμεινα ανοιχτός, έστω και αν και δεν μπορούσα να πουλήσω. Περισσότερο το έκανα ακτιβιστικά, ήθελα να ενημερώνω τον κόσμο για το φυτό, να σταματήσει να το φοβάται, να δει τη χρησιμότητα της βιομηχανικής κάνναβης στην καθημερινότητά του. Άντεξα για μερικούς μήνες, τα νοίκια έτρεχαν, αιμορραγούσα οικονομικά. Ήταν πολύ ψυχοφθόρο να βλέπω την επένδυσή μου να καταρρέει, έχασα περίπου 25 εκατομμύρια δραχμές από αυτήν την ιστορία. Δεν αναφέρομαι καν στις ηθικές βλάβες και στην ψυχολογική μου κατάσταση».

«Παραμονή Χριστουγέννων του '99 μπαίνει στο μαγαζί ένας άγνωστος άνδρας. "Πόσο έχει αυτό το αρκουδάκι;", με ρωτάει. "Δυστυχώς, δεν μπορώ να σου το πουλήσω", του απαντώ και πάω να του εξηγήσω τι έχει συμβεί. Με διακόπτει. "Προτού πεις οτιδήποτε, άσε να σου πω πρώτα τα καλά νέα. Θα βγει απαλλακτικό βούλευμα, ξεμπέρδεψες", λέει. Στην αρχή κόλλησα, σκέφτηκα, "που το ξέρει αυτός;". Αμέσως μετά, μου αποκάλυψε πως ήταν ο ανακριτής και είχε έρθει επί τούτου. Να μου πει τα νέα. Τον ρώτησα πως και αποφάσισε να περάσει από το μαγαζί. Μου απάντησε: "Ήθελα να πάρω ένα σουβενίρ, προτού κλείσεις"».

Περισσότερα από το VICE

Ένας Άνδρας, ο Αλέκος Παναγούλης - Η Ιστορία του Μεγαλύτερου Έλληνα Αγωνιστή

Τα Όργανα Γυμναστικής που Καταλήγουν Κρεμάστρες θα μας Στοιχειώσουν και Αυτό το Καλοκαίρι

Σε Αυτά τα Δεντρόσπιτα θα Ήθελες Σίγουρα να Μείνεις