«Δεν Είναι η Αθήνα Όπως το Παρίσι για Έναν Γκέι Άνδρα»

Στο πολυβραβευμένο βιβλίο «H Τέχνη της Απώλειας» (εκδόσεις Πόλις), η Αλίς Ζενιτέρ με τολμηρό τρόπο αφηγείται τη μοίρα, ανάμεσα στην Αλγερία και τη Γαλλία, τριών γενεών μιας οικογένειας και δείχνει τι σημαίνει να νιώθεις παντού ξένος και ταυτόχρονα ελεύθερος να είσαι ο εαυτός σου, πέρα από κληρονομιές και προσωπικές ή κοινωνικές επιταγές. Τα τελευταία χρόνια, αρκετοί ήταν αυτοί που από την Ελλάδα μπήκαν σε αεροπλάνα χωρίς εισιτήριο επιστροφής, δοκίμασαν την τύχη τους στο εξωτερικό, έψαξαν ευκαιρίες μετά τα μεταπτυχιακά τους να παρατείνουν την παραμονή τους έξω, όχι μόνο λόγω κρίσης, αλλά φυσικά και λόγω αυτής.

Ανάμεσα σε αυτούς, έκλεισαν τη βαλίτσα τους και LGBTQ+ άτομα, που αυτό που περιγράφει η Ζενιτέρ έπαιξε ρόλο στη φυγή τους. Το να είσαι δηλαδή ξένος αλλά ταυτόχρονα ελεύθερος να είσαι ο εαυτός σου. Ο Κ. ζει στο Λονδίνο, ο Β. στο Άμστερνταμ και ο Δ. στο Παρίσι. Και οι τρεις είναι γκέι, μεγάλωσαν στην ελληνική επαρχία και ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός δεν ήταν ο μοναδικός λόγος αλλά ήταν σίγουρα μέρος της απόφασής τους να φύγουν και να παραμείνουν στο εξωτερικό.

«Αν και δεν ήταν ο πρωταρχικός λόγος, σύντομα καταλάβα ότι η σεξουαλική μου ταυτότητα έπαιξε έναν καθοριστικό ρόλο στην απόφασή μου να φύγω από την Ελλάδα», λέει ο Κ., ο οποίος μεγάλωσε στην περιφέρεια, έζησε τα φοιτητικά του χρόνια στην Αθήνα και πλέον ζει κι εργάζεται στο Λονδίνο. «Όταν ακούω τη λέξη ελεύθερος, σ΄αυτό το πλαίσιο, μου έρχεται στο μυαλό κάποιος που γλιτώνει τον έλεγχο και μπορεί ανενόχλητα να κάνει τα κακά πράγματα που αλλιώς δεν θα μπορούσε να κάνει χωρίς κυρώσεις. Αυτός που το έσκασε. Και από μια πλευρά σίγουρα ένιωθα κάπως έτσι ενοχικά. Σταδιακά, εκτός Ελλάδας και μεγαλώνοντας, άρχισα να νιώθω περισσότερο "εγώ". Άρχισα να μπορώ να αγκαλιάσω τον εαυτό μου και αυτό που είμαι, μιας και δεν θα μπορούσα να είμαι τίποτα διαφορετικό. Αλλά ναι, ήταν πολύ πιο εύκολο να περάσω αυτήν τη διαδικασία μέσα σε ένα περιβάλλον περισσότερο υποστηρικτικό, τόσο σε θεσμικό όσο και σε κοινωνικό επιπεδο».

Για τον Κ. έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο το γεγονός ότι δεν μπορούσε να κάνει coming out στους γονείς του: «Η αποδοχή των γονιών είναι η μεγαλύτερη επιθυμία όλων μας. Αν και πολλοί γονείς σε ένα επίπεδο μπορούν να καταλάβουν και να το αποδεχτούν ότι το παιδί τους είναι γκέι, μεγάλο κομμάτι της δυσκολίας βρίσκεται στο ότι εκτός των στενών οικογενειακών ορίων θα πρέπει να απολογηθούν στον ξάδερφο, τον γείτονα και τη συνάδελφο στη δουλειά τους. Εκεί, για τους περισσοτερους γίνεται ακόμα πιο δύσκολο και κάπως έτσι δημιουργείται μια απόσταση στη σχέση ή δημιουργείται μια απόσταση από τον φόβο της απόρριψης. Σε αυτήν την περίπτωση η γεωγραφική απόσταση δίνει άλλοθι στην ψυχική. "Ε μωρέ, δεν τα λέμε και συχνά με τους γονείς μου αλλα μένουμε και μακριά”. Βολικό υπό μία έννοια».

Να θυμίσουμε ότι στην Αγγλία επιτρέπεται και ο γάμος και η τεκνοθεσία από τα ομόφυλα ζευγάρια. Aυτό όμως που είναι σημαντικό για τον Κ. είναι πως «πέρα από τα θεσμικά δικαιώματα (βλεπε διακρίσεις στον εργασιακό χώρο και αναγνώριση όλων των δικαιωμάτων που απολαμβάνουν τα ετεροφιλόφυλα ζευγάρια), η μεγαλύτερη κατάκτηση βρίσκεται στο ότι οι LGBTQ+ άνθρωποι τείνουν να ζουν ανοιχτά χωρίς κοινωνικό στίγμα και με την αγάπη της οικογένειας και κοινότητάς τους. Αυτά, σε γενικές γραμμές, γιατί δεν είναι το ίδιο δύσκολα τα πράγματα για έναν γκέι άνδρα και μια τρανς γυναίκα. Ούτε το ίδιο εύκολα για μια bi γυναίκα σε μια επαρχιακή και σε μια αστική περιοχή». Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Κ. «αυτό έκανε τη ζωή μου καλύτερη. Δεν έχω άγχος ότι η μάνατζέρ μου θα καταλάβει πως είμαι γκέι και αυτό θα επηρεάσει κάτι. Κι εγώ ξέρω ότι είναι στρέιτ. Ε και;».

Το Δυνατότερο Ηχοσύστημα Αυτοκινήτου στον Κόσμο Made in Greece

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Ρωτάω τον Κ. πού νιώθει πιο άνετα να φιληθεί με το αγόρι του και μου εξιστορεί πως σχετικά πρόσφατα βρέθηκε κάπου στην Πατησίων αργά το βράδυ. «Μια κυρία μέσης ηλικίας που περίμενε το λεωφορείο με είδε να κρατάω το χέρι του φίλου μου και με κοίταξε με ένα βλέμμα όλο αηδία. Δεν είπε ούτε έκανε τίποτα παραπάνω αλλά το βλέμμα της μου έκλεψε κάτι, από μια κάτα τα άλλα υπέροχη βραδιά. Αν άλλαζε αυτό, θα ήμουν ευγνώμων. Μεχρι τότε, όταν έχω όρεξη και ενέργεια θα εξηγώ σε φίλους και γνωστούς πως λίγη περισσότερη κατανόηση και αποδοχή θα έκανε τα πράγματα καλύτερα για όλους. Αν βάλουμε για μια στιγμή στην άκρη τα πράγματα που πρέπει να αλλάξει η πολιτεία -και η είναι πολλά- η προτεραιότητα μου είναι όσο περισσότεροι LGBTQ+ άνθρωποι έχουν την ενέργεια και το κουράγιο να μιλήσουν ανοιχτά σε όσους περισσότερους μπορούν ή έστω σε αυτούς που τους είναι πιο σημαντικοί ώστε να μπορέσει να δημιουργηθεί η κρίσιμη μάζα που θα πιέσει για θεσμικές αλλαγές στη δουλειά, το σχολείο, τη γειτονιά και την οικογένεια. Οι άνθρωποι φοβούνται το άγνωστο- ας τους εξηγήσουμε ότι δεν είμαστε και τόσο διαφορετικοί», καταλήγει ο Κ.

Μιλάμε με τον Β. στο Skype όσο έχει ξεκλέψει λίγο χρόνο από τη δουλειά του στο Άμστερνταμ. Μετακόμισε εκεί πριν έξι χρόνια για να κάνει το μεταπτυχιακό του, έπειτα έκανε την πρακτική του σε μία πολυεθνική κι όταν του πρότειναν να μείνει δεν είχε δεύτερες σκέψεις. Ζούσε στην ελληνική περιφέρεια, σπούδασε στην Αθήνα και όταν ήρθε η ώρα να μετακομίσει στην Ολλανδία έπαιξε ρόλο στην απόφασή του και το γεγονός ότι στο εξωτερικό θα ένιωθε πιο ελεύθερος. «Αν κοιτάξω σε βάθος χρόνου, από πολύ μικρή ηλικία, απ' όταν κατάλαβα τη διαφορετικότητά μου, είχα μία ανάγκη φυγής από το σπίτι μου. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου ως έφηβος ήθελα να φύγω από εκείνο το περιβάλλον με σκοπό να αναζητήσω πού θα ταίριαζα περισσότερο. Αυτός ήταν ο πρώτος λόγος που ήθελα να φύγω από τη γενέτειρά μου για να πάω στην Αθήνα για σπουδές και κατ' επέκταση μετά από την Αθήνα στο εξωτερικό, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι ήταν ο μόνος λόγος. Απλά ήταν μία από τις συνισταμένες στην απόφασή μου και φυσικά είχε να κάνει και με το γεγονός ότι δεν ένιωθα αποδεκτός από τον οικογενειακό μου περίγυρο».

Η Ολλανδία ήταν η πρώτη χώρα που νομιμοποίησε τον ομόφυλο γάμο το 2001 και είναι σε σχέση με την Ελλάδα σίγουρα πιο προοδευτική σε θεσμικό και κοινωνικό επίπεδο. «Είναι μία κοινωνία αρκετά προοδευτική σε θέματα ισότητας. Ακόμα κι αν κάποιος δεν συμφωνεί με τα δικά σου πιστεύω, θα πολεμήσει για το δικαίωμά σου να πιστεύεις αυτό που θέλεις. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για μένα, γιατί νιώθω ότι μπορώ να είμαι αυτός που θέλω να είμαι χωρίς να έχω περίεργα βλέμματα ή να κρύβομαι», λέει ο Β. ο οποίος διαπιστώνει κάτι αρκετά σημαντικό που θα του έκανε πολύ εφιαλτικό το σενάριο του να επέστρεφε κάποια στιγμή στη γενέτειρά του: «Έχω μάθει πλέον να ζω ελεύθερος και το να ζήσω προσποιούμενος ότι είμαι κάποιος άλλος δεν μπορώ να το κάνω πια». Όσο για το πού νιώθει πιο άνετος να κρατηθεί με τον φίλο του από το χέρι; «Στο Άμστερνταμ, φυσικά», απαντάει «χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι η ιδανική κοινωνία. Παρόλο που είναι μία κοινωνία πολύ προοδευτική ακούμε για επιθέσεις μίσους απέναντι σε ομοφυλόφιλα άτομα, γιατί δεν μοιράζονται όλοι τις ίδιες αξίες. Είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση η κοινωνία σε σχέση με την Ελλάδα σε ό,τι αφορά τα θέματα αποδοχής, αλλά υπάρχει ακόμα περιθώριο βελτίωσης κι εδώ».

Ο Δ. μετακόμισε στο Παρίσι πριν πεντέμιση χρόνια, την περίοδο που ψηφιζόταν η νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων στη Γαλλία. «Έπαιξε ρόλο το ότι υπήρχαν δικαιώματα για τα LGBTQ+ άτομα στη Γαλλία, αλλά δεν ήταν ο κύριος λόγος της επιλογής μου. Μου άρεσε το Παρίσι και ήξερα πόσο ελεύθερο είναι σε σχέση με το γκέι κομμάτι. Μπορεί ενδόμυχα να ήταν και ο λόγος που πήγα εκεί, δεν ξέρω. Σκεφτόμουν ότι θα μπορούσα να κάνω μία σχέση πολύ πιο εύκολα απ' ό,τι στην Ελλάδα. Δεν ήταν ο λόγος που έφυγα, ήταν όμως ένας από τους λόγους. Ο πρώτος λόγος που έφυγα ήταν η κρίση, το ότι ούτως ή άλλως ήθελα να ζήσω στο εξωτερικό αλλά ήταν και το ερωτικό κομμάτι πολύ σημαντικό για την απόφασή μου».

Ο Δ. στο Παρίσι δεν έχει αντιμετωπίσει επικριτικά βλέμματα. «Στην Ελλάδα, αντίστοιχα, όταν ήμουν με τον φίλο μου και περπατούσαμε μαζί κοιτούσαν πολύ περισσότερο, γι' αυτό και το απέφευγα να είμαστε όπως όταν κυκλοφορούμε στον δρόμο στο Παρίσι».

Θα γύριζε όμως στην Ελλάδα; Πώς βλέπει τα πράγματα εδώ; «Δεν έχεις την ίδια ελευθερία με το Παρίσι. Όσο κι αν βελτιώνεται η κατάσταση με αυτά τα ζητήματα στην Ελλάδα, ε… κακά τα ψέματα δεν είναι η Αθήνα όπως είναι το Παρίσι για έναν γκέι άνδρα. Το ζήτημα αυτό θα είναι στη λίστα με τα αρνητικά για να σκεφτώ να γυρίσω κάποια στιγμή. Περισσότερο κι από την κρίση. Δουλειά θα βρω, τι σκατά; Αλλά ελεύθερος όπως εδώ δεν θα 'μαι».

Περισσότερα από το VICE

Χουάν Ραμόν Ρότσα: Ο Αργεντίνος «Μπουμπλής» από το Αιγάλεω

Αν Επιμένεις να Πατάς Snooze Κάθε Πρωί, Kάν'το Σωστά

«Ο Σημίτης Είναι Εβραίος» - Τα Fake News, ο Αντισημιτισμός και η Ακροδεξιά