Photo via Flickr/Kenny Louie
Photo via Flickr/Kenny LouieΑπό την αρχή της κρίσης, η φορολογική νομοθεσία έχει αλλάξει πάμπολλες φορές. Στις διάφορες τροποποιήσεις και τις αλλαγές, σύντομα θα προστεθεί και το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο του ΣΥΡΙΖΑ. To νομοσχέδιο μπορεί να μην έχει κατατεθεί ακόμα στην νέα Βουλή, ωστόσο αποτελεί μία από τις πρώτες εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης, και κάποιοι ήδη έχουν αρχίσει να φρικάρουν.Με απλά λόγια το περιουσιολόγιο, είναι η η πλήρης καταγραφή της κινητής και ακίνητης περιουσίας ενός φορολογουμένου και, όπως έχουν δηλώσει στο παρελθόν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, καθώς θα αναγκάσει τους φορολογουμένουςνα δηλώσουν τα πραγματικά τους εισοδήματα υπό τον φόβο του φορολογικού ελέγχου.Δεν είναι νέο ότι η φοροδιαφυγή αποτελεί μάστιγα για την χώρα μας.Όπως σημειώνουν ο Μάνος Ματσαγγάνης και η Χρύσα Λεβέντη, στην έκθεσή τους, «Διανεμητικές επιδράσεις της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα», η φοροδιαφυγή «εντείνει και αυξάνει τις ανισότητες και τη φτώχεια, μειώνει σημαντικά τα φορολογικά έσοδα, και κυρίως εξασθενεί σημαντικά την προοδευτικότητα του φορολογικού συστήματος». Σύμφωνα με τους ερευνητές, κατά την περίοδο 1999-2007, η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα υπολογίστηκε στο 27,5% του ΑΕΠ. «Το μερίδιο της παραοικονομίας στην χώρα μας», τονίζουν, «είναι υψηλότερο απ' όπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη».ΟΚ ως εδώ. Η φοροδιαφυγή πρέπει να παταχτεί και το πάρτι για τους free riders κάποτε να τελειώσει. Είναι όμως το περιουσιολόγιο ο καλύτερος τρόπος;Κάποιοι, ενώ προφανώς επιθυμούν την πάταξη της φοροδιαφυγής, έχοντας κατά νου όλα όσα έχουν ακουστεί για το περιβόητο περουσιολόγιο, διαφωνούν κάθετα. Ισχυρίζονται ότι το περιουσιολόγιο έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, δικαίωμα το οποίο, σύμφωνα με την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (ΑΠΠΔ), θεωρείται θεμελιώδες. Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, προσωπικό δεδομένο θεωρείται, σύμφωνα με την ΑΠΠΔ: «Κάθε πληροφορία που αναφέρεται σε και περιγράφει ένα άτομο, όπως: ονοματεπώνυμο, ηλικία, κατοικία, επάγγελμα, οικογενειακή κατάσταση, φυσικά χαρακτηριστικά, εκπαίδευση, προϋπηρεσία, εργασιακή συμπεριφορά, έσοδα, περιουσιακά στοιχεία, οικονομική συμπεριφορά, ενδιαφέροντα, δραστηριότητες, συνήθειες κλπ».Επικοινωνώ με την φοροτεχνικό, Κατερίνα Τσιμπούκη προκειμένου να μου εξηγήσει τι ακριβώς είναι το περιουσιολόγιο, πώς θα λειτουργήσει, αν καταργεί τελικά το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και γιατί τέλος, κάποιοι έχουν αρχίσει να φρικάρουν.VICE: Τι ακριβώς είναι το περιουσιολόγιο;
Κατερίνα Τσιμπούκη: Το περιουσιολόγιο δεν είναι καινούργιο. Η νομοθετική διάταξη έχει ψηφιστεί ήδη από το 2010 αν και τροποποιήθηκε ξανά το 2013. Μέχρι πρότινος το περιουσιολόγιο περιελάμβανε σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη, αεροσκάφη, ό,τι σε γενικές γραμμές «φαίνεται». Δεν περιελάμβανε τραπεζικές καταθέσεις, ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, δάνεια, κάρτες, αποζημιώσεις κλπ.Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για το περουσιολόγιο τι ακριβώς περιλαμβανει;
Ακόμα δεν γνωρίζουμε ακριβώς διότι δεν έχει κατατεθεί το εν λόγω νομοσχέδιο στην Βουλη. Σύμφωνα με τα όσα έχει προτείνει προς το παρόν ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούμε να εικάσουμε ότι ο κάθε πολίτης θα πρέπει να δηλώσει κάθε τι που του ανήκει και που έχει αξία. Εκτός δηλαδή από τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, κλπ, θα πρέπει υποχρεωτικά να δηλώνονται οι καταθέσεις, είτε βρίσκονται εδώ είτε βρίσκονται στο εξωτερικό και οτιδήποτε άλλο μπορεί να θεωρηθεί επενδυτικό προϊόν.Όπως δηλαδή;
Μπορεί να είναι μία επένδυση στο εξωτερικό, ένα κόσμημα, ένα ρολόι, ένα έργο τέχνης, ένα έπιπλο, μία πλάκα χρυσού, μία αντίκα, ένα ομόλογο, τα repos –όλα.Αυτό ακούγεται λίγο ασαφές;
Προς το παρόν δεν είναι ξεκάθαρο τι θεωρούμε επενδυτικό προϊόν και τι όχι. Κάποιος μπορεί να έχει αγοράσει π.χ. ένα μαργαριτάρι για 500 ευρώ και να το θεωρεί επένδυση. Κάποιος άλλος μπορεί να έχει ένα ρολόι αξίας 1000 ευρώ και να μην το θεωρεί επένδυση. Προς το παρόν δεν υπάρχουν ξεκάθαρες οδηγίες όμως, πρέπει να ψηφιστεί ο νόμος.Υπάρχει κάποιο χρηματικό πλαφόν;
Όπως σου είπα για την ώρα δεν υπάρχουν ξεκάθαρες οδηγίες. Όμως, η φράση κλειδί του περουσιολογίου προς το παρόν είναι: «κάθε τι που έχει αγοραστεί για επενδυτικό σκοπό».Ποιος είναι ο σκοπός του περιουσιολογίου;
Η πάταξη της φοροδιαφυγής. Σε βάθος χρόνου θα ελεγχθούν τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν. Ο έλεγχος πλέον γίνεται με σχετική ευκολία, καθώς εδώ και πολλά χρόνια όλα γίνονται ηλεκτρονικά. Το δηλωμένο εισόδημα θα συγκρίνεται με το περιουσιολόγιο και στην περίπτωση που διαπισώνεται ασυμμετρία, θα βγαίνει εντολή φορολογικού ελέγχου. Τότε ο φορολογούμενος θα πρέπει να πληρώσει φόρο εισοδήματος.Τι θα γίνεται σε περίπτωση που κάποιος δεν δηλώσει κάτι;
Προς το παρόν η πρόταση είναι ότι σε τέτοιες περιπτώσεις οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους θα κατάσχουν τα εν λόγω αντικείμενα ή την εν λόγω περιουσία. Γι' αυτό, αν δεν θέλουμε κάποια στιγμή να κατασχεθούν, να δεσμευτούν ή να δημευθούν, ο καθένας θα πρέπει να σκεφτεί τι έχει και να τα καταγράψει. Και κάποια στιγμή, εμείς ως φοροτεχνικοί θα κληθούμε να τα αποτυπώσουμε.Ποιος θα κρίνει αν πρέπει να δηλωθεί κάτι ή όχι;
Θεωρώ ότι σε πρώτη φάση, ο καθένας μας θα εκτιμά λιτά και απλά μόνος του την αξία της κινητής και της ακίνητης περιουσίας που έχει, με βάση τις αποδείξεις, τα τιμολόγια και τα συμβόλαια αγοράς που έχει. Αν δεν μπορούμε να υπολογίσουμε για οποιονδήποτε λόγο την αξία της περιουσίας μας από μόνοι μας, τότε είναι πολύ πιθανό να πρέπει να προσλάβουμε έναν εκτιμητή.Τον εκτιμητή θα τον πληρώνει το κράτος;
Όχι, προς το παρόν δεν έχουμε ακούσει κάτι τέτοιο.Το θεωρείς δίκαιο το περιουσιολόγιο;
Σίγουρα προκύπτουν κάποιες δυσκολίες όπως π.χ., τι θα γίνεται στην περίπτωση που εγώ έχω αγοράσει ένα ομόλογο το οποίο σήμερα έχει αξία 1 ευρώ αλλά όταν το αγόρασα είχε αξία 10 λεπτά; Πώς θα κρίνεται η αξία αγοράς αν δεν υπάρχουν τα νόμιμα παραστατικά ή εάν εγώ τα έχω πετάξει; Κι αν έχουμε κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς;Θεωρώ ότι είναι δίκαιος με την έννοια ότι αν έχω δηλώσει το εισόδημά μου κι έχω φορολογηθεί γι' αυτό, δεν έχω να φοβηθώ κάτι, διότι ό,τι απέκτησα, το απέκτησα με νόμιμους τρόπους.Το σημαντικότερο όμως ερώτημα, που προκύπτει είναι γιατί να είμαι υποχρεωμένος να δηλώσω κάτι το οποίο απέκτησα νόμιμα από την στιγμή που δεν είναι προϊόν εγκλήματος ή δεν έχει επιφέρει βλάβη σε κάποιον τρίτο; Δεν πρέπει να προστατεύομαστε με το προσωπικό απόρρητο;Όσο αναμένουμε να κατατεθεί το νομοσχέδιο για το περουσιολόγιο στη νέα Βούλη, ένα ερώτημα στριφογυρίζει στο μυαλό μου: Πού ξεκινάει και που τελειώνει το κράτος και που ξεκινάει και πού τελειώνει το δικαίωμά μου στην ιδιωτικότητα; Κάτι μου λέει ότι τα όρια δεν είναι καθόλου, μα καθόλου ξεκάθαρα.Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ακολουθήστε το VICE στην καινούργια μας σελίδα στο Facebook.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Κατερίνα Τσιμπούκη: Το περιουσιολόγιο δεν είναι καινούργιο. Η νομοθετική διάταξη έχει ψηφιστεί ήδη από το 2010 αν και τροποποιήθηκε ξανά το 2013. Μέχρι πρότινος το περιουσιολόγιο περιελάμβανε σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη, αεροσκάφη, ό,τι σε γενικές γραμμές «φαίνεται». Δεν περιελάμβανε τραπεζικές καταθέσεις, ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, δάνεια, κάρτες, αποζημιώσεις κλπ.Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για το περουσιολόγιο τι ακριβώς περιλαμβανει;
Ακόμα δεν γνωρίζουμε ακριβώς διότι δεν έχει κατατεθεί το εν λόγω νομοσχέδιο στην Βουλη. Σύμφωνα με τα όσα έχει προτείνει προς το παρόν ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούμε να εικάσουμε ότι ο κάθε πολίτης θα πρέπει να δηλώσει κάθε τι που του ανήκει και που έχει αξία. Εκτός δηλαδή από τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, κλπ, θα πρέπει υποχρεωτικά να δηλώνονται οι καταθέσεις, είτε βρίσκονται εδώ είτε βρίσκονται στο εξωτερικό και οτιδήποτε άλλο μπορεί να θεωρηθεί επενδυτικό προϊόν.Όπως δηλαδή;
Μπορεί να είναι μία επένδυση στο εξωτερικό, ένα κόσμημα, ένα ρολόι, ένα έργο τέχνης, ένα έπιπλο, μία πλάκα χρυσού, μία αντίκα, ένα ομόλογο, τα repos –όλα.Αυτό ακούγεται λίγο ασαφές;
Προς το παρόν δεν είναι ξεκάθαρο τι θεωρούμε επενδυτικό προϊόν και τι όχι. Κάποιος μπορεί να έχει αγοράσει π.χ. ένα μαργαριτάρι για 500 ευρώ και να το θεωρεί επένδυση. Κάποιος άλλος μπορεί να έχει ένα ρολόι αξίας 1000 ευρώ και να μην το θεωρεί επένδυση. Προς το παρόν δεν υπάρχουν ξεκάθαρες οδηγίες όμως, πρέπει να ψηφιστεί ο νόμος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όπως σου είπα για την ώρα δεν υπάρχουν ξεκάθαρες οδηγίες. Όμως, η φράση κλειδί του περουσιολογίου προς το παρόν είναι: «κάθε τι που έχει αγοραστεί για επενδυτικό σκοπό».Ποιος είναι ο σκοπός του περιουσιολογίου;
Η πάταξη της φοροδιαφυγής. Σε βάθος χρόνου θα ελεγχθούν τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν. Ο έλεγχος πλέον γίνεται με σχετική ευκολία, καθώς εδώ και πολλά χρόνια όλα γίνονται ηλεκτρονικά. Το δηλωμένο εισόδημα θα συγκρίνεται με το περιουσιολόγιο και στην περίπτωση που διαπισώνεται ασυμμετρία, θα βγαίνει εντολή φορολογικού ελέγχου. Τότε ο φορολογούμενος θα πρέπει να πληρώσει φόρο εισοδήματος.Τι θα γίνεται σε περίπτωση που κάποιος δεν δηλώσει κάτι;
Προς το παρόν η πρόταση είναι ότι σε τέτοιες περιπτώσεις οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους θα κατάσχουν τα εν λόγω αντικείμενα ή την εν λόγω περιουσία. Γι' αυτό, αν δεν θέλουμε κάποια στιγμή να κατασχεθούν, να δεσμευτούν ή να δημευθούν, ο καθένας θα πρέπει να σκεφτεί τι έχει και να τα καταγράψει. Και κάποια στιγμή, εμείς ως φοροτεχνικοί θα κληθούμε να τα αποτυπώσουμε.Ποιος θα κρίνει αν πρέπει να δηλωθεί κάτι ή όχι;
Θεωρώ ότι σε πρώτη φάση, ο καθένας μας θα εκτιμά λιτά και απλά μόνος του την αξία της κινητής και της ακίνητης περιουσίας που έχει, με βάση τις αποδείξεις, τα τιμολόγια και τα συμβόλαια αγοράς που έχει. Αν δεν μπορούμε να υπολογίσουμε για οποιονδήποτε λόγο την αξία της περιουσίας μας από μόνοι μας, τότε είναι πολύ πιθανό να πρέπει να προσλάβουμε έναν εκτιμητή.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όχι, προς το παρόν δεν έχουμε ακούσει κάτι τέτοιο.Το θεωρείς δίκαιο το περιουσιολόγιο;
Σίγουρα προκύπτουν κάποιες δυσκολίες όπως π.χ., τι θα γίνεται στην περίπτωση που εγώ έχω αγοράσει ένα ομόλογο το οποίο σήμερα έχει αξία 1 ευρώ αλλά όταν το αγόρασα είχε αξία 10 λεπτά; Πώς θα κρίνεται η αξία αγοράς αν δεν υπάρχουν τα νόμιμα παραστατικά ή εάν εγώ τα έχω πετάξει; Κι αν έχουμε κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς;Θεωρώ ότι είναι δίκαιος με την έννοια ότι αν έχω δηλώσει το εισόδημά μου κι έχω φορολογηθεί γι' αυτό, δεν έχω να φοβηθώ κάτι, διότι ό,τι απέκτησα, το απέκτησα με νόμιμους τρόπους.Το σημαντικότερο όμως ερώτημα, που προκύπτει είναι γιατί να είμαι υποχρεωμένος να δηλώσω κάτι το οποίο απέκτησα νόμιμα από την στιγμή που δεν είναι προϊόν εγκλήματος ή δεν έχει επιφέρει βλάβη σε κάποιον τρίτο; Δεν πρέπει να προστατεύομαστε με το προσωπικό απόρρητο;Όσο αναμένουμε να κατατεθεί το νομοσχέδιο για το περουσιολόγιο στη νέα Βούλη, ένα ερώτημα στριφογυρίζει στο μυαλό μου: Πού ξεκινάει και που τελειώνει το κράτος και που ξεκινάει και πού τελειώνει το δικαίωμά μου στην ιδιωτικότητα; Κάτι μου λέει ότι τα όρια δεν είναι καθόλου, μα καθόλου ξεκάθαρα.Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.