Ο Ταξιτζής, ο Παπάγος και ο Τραμπ

Τα ξημερώματα της Τετάρτης 9 Νοεμβρίου έκανα τρία πράγματα: μίλησα με έναν Έλληνα φίλο στο Ιλινόις που εμπιστεύομαι - είχαμε μιλήσει και την προηγούμενη μέρα.

Είχα τον νου μου στον τουιτερά-σταρ και δημοσιογράφο Jamie Dupree που «τιτίβιζε» ανά δέκα δευτερόλεπτα αποτελέσματα και τάσεις από τις εκλογές σε ΗΠΑ. Και μπήκα σε ένα ταξί για να πάω σπίτι (αργά).

Ο ταξιζτής άκουγε δυνατά Κωνσταντίνο Λαβίθη -τον ξέρουν οι ξενύχτηδες και οι μοναχικοί- και μόλις εκείνη την ώρα, αναμεταδιδόταν το προβάδισμα Τραμπ σε μια πολιτεία. Ο ταξιτζής γέλασε δυνατά. «Εγώ το ήξερα», μου είπε με νόημα. Τον ρώτησα τι ψηφίζει εδώ: «ΚΚΕ», μου απάντησε σχεδόν βροντόφωνα. «Καλύτερα να βγει αυτός από το γεράκι του πολέμου, τη Χίλαρι». Προφανώς, ο συμπαθής επαγγελματίας δεν εκπροσωπεί το ιστορικό κόμμα της Αριστεράς, ούτε προσπαθώ να πω κάτι.

Πέραν του γεγονότος πως έχουμε μπερδευτεί αρκετά, ο όρος λαϊκισμός δεν έχει τις μονοσήμαντες ερμηνείες που οι αφελείς δημοσιολόγοι τού δίνουν και, πολύ περισσότερο, έχει μια δυναμική που πλέον καθορίζει τις εξελίξεις και τις τάσεις ως αντίρροπο των αδιεξόδων σε μια μετακαπιταλιστική βαρβαρότητα (τροφοδοτώντας τη βέβαια, αλλά απ' την ανάποδη).

Για άλλη μια φορά, οι εκτεθειμένοι είναι οι δημοσκόποι. Οι μυαλοπώληδες παντός τύπου. Μεγάλα Μέσα Ενημέρωσης. Απόδειξη πως τα ρεύματα στις κοινωνίες είναι πολύ πιο υπόκωφα, πιο ελλιπώς χαρτογραφήσιμα. Ζούμε την εποχή που η κρίση αναντιστοιχίας γκρεμίζει σπίτια, εκθέτει επαγγελματίες της ανάλυσης. Οι τάσεις είναι εκεί έξω, αποζητώντας τα νέα εργαλεία προσέγγισης που ακόμη αργούν δραματικά. Ως τότε, ιδού ο Τραμπ. Όπως λίγο πριν, ιδού το Brexit. Ή το ΟΧΙ, εδώ.

Στις απλοϊκές αναλύσεις, στα μανιχαϊστικά σχήματα του καλού-κακού, προφανώς έχει μερίδιο ευθύνης και η Αριστερά. Παρότι εδώ μπορείς να βρεις μυαλά σαφώς πιο εκπαιδευμένα με το καινούριο. Που παρεμπιπτόντως δεν έχει σχέση πάντα με τα social media, αλλά περνάει κι από αυτά.

Η συζήτηση που είχε ανοίξει καιρό τώρα ήταν τι έκβαση θα είχε πλανήτης με την εκλογή του Τραμπ ή της Κλίντον. Η απίστευτη εμμονή της δεύτερης κατά της Ρωσίας και ο εθνοκεντρισμός του πρώτου, κατά τη γνώμη μου ήταν οι δύο όψεις ενός ίδιου λαϊκισμού. Απλώς, ο πρώτος έπιανε ένα κρίσιμο target group. «Είναι φριχτή η υποτίμηση των λευκών προλεταρίων από τη φιλελεύθερη ελίτ, το μεγάλο τμήμα της ανδρικής λευκής εργατικής τάξης που πλήττεται από την αποβιομηχάνιση», έλεγε το βράδυ των εκλογών αριστερός φίλος που κάνει το διδακτορικό του στην Πολιτική Θεωρία. Όπου φιλελεύθεροι, βάλτε Δημοκρατικούς. Απλοϊκή η παραπάνω παρατήρηση; Ενδεχομένως.

Το σίγουρο είναι πως ζούμε την εποχή ενός νέου αντιδραστικού ριζοσπαστισμού. Ο κόσμος, δυσαρεστημένος και συμπιεσμένος ταξικά από τα κυρίαρχα κοινωνικά μοντέλα ψάχνει συνεχώς για νέο κανάλι. Η Αριστερά, πέραν της κυβερνώσας, στη χώρα μας δεν δίνει πραγματικό σχέδιο. Είναι πιθανό, το έχω ξαναγράψει στα ΝΕΑ, πως θα έχουμε προσεχώς καλπασμό ενός δραχμοκεντρικού-εθνοκεντρικού δεξιού που θα σαρώσει αυτά τα ακροατήρια. Περίπου το ζούμε έξω. Ο λαϊκιστής, Τραμπ, αποτελεί σχηματικά αυτό.

Μέρος της Αριστεράς εδώ επέμενε στο «τι Πλαστήρας, τι Παπάγος;» για την εκλογική μάχη στις ΗΠΑ. Όχι τυχαία, όχι σπάνια γινόταν η ανάλυση πως οι πρόεδροι είναι πιόνια και κάνουν τα μεγάλα τραστ ή λόμπι κουμάντο. Μια λογική αρκετά εύκολη, που δεν λαμβάνει υπόψη την πολυπλοκότητα της στιγμής αλλά και την υπαρκτή αυτοτέλεια της Πολιτικής. Προφανώς ισχύει το ένα και το άλλο. Οι πολιτικοί εκφράζουν συμφέροντα. Ηγεμονεύουν, όμως, όταν προσεταιρίζονται μεγάλες και συμπαγείς κοινωνικές συμμαχίες. Συχνά, το επίδικο που θέτουν ενοποιεί την μάζα. Και κερδίζουν.

Ο Τραμπ, δεν έθεσε επιθετικό επίδικο. Δηλαδή μια νέα Pax Americana. Έκανε κάτι πιο ύπουλο που πολλοί υποτίμησαν. Μίλησε για μια νέα μεγάλη Αμερική αλλά όχι απαραίτητα με όρους Ιμπεριαλισμού αλλά με όρους εθνικής περιχαράκωσης. Οι ξένοι θα πρέπει να λογίζονται ως εσωτερικός εχθρός ή δυνητικά ως αντίπαλος στο μεροκάματο.

Η Χίλαρι φάνηκε προσηλωμένη σε μια παλαιά λογική αυτοκρατορικής παρέμβασης. Η εποχή όμως έχει αλλάξει. Ακόμη κι απ' τις μέρες που στο οβάλ γραφείο ήταν ο άνδρας της. Όχι τυχαία, όλοι και λιγότερο ακούμε τον όρο πλανητάρχης. Ο πολυπολικός κόσμος, οι νέες αναδύσεις δυνάμεων, δεν το επιτρέπουν πια. Αυτό δεν σημαίνει πως οι ΗΠΑ δεν είναι πια ιμπεριαλιστική χώρα, για να θυμηθούμε όρους της Αριστεράς, αλλά είναι πιο μοιρασμένη η τράπουλα και αυτό εκδηλώνεται σε πυκνούς περιφερειακούς πολέμους ή κρίσεις (π.χ. Συρία).

Το κοστούμι έχει κοντύνει για τον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου. Τα σύννεφα όμως πυκνώνουν πάνω από όλη τη Δύση για έναν πιο καθοριστικό λόγο: μεγάλες μάζες δεν εκπροσωπούνται πια ή υποεκπροσωπούνται. Όταν καλούνται να εκφραστούν για τα κυρίαρχα κοινωνικά μοντέλα, έστω διαθλασμένα, τα καταδικάζουν. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ τιμωρούνται για τον μονεταρισμό τους αλλά παραδόξως όχι από εναλλακτικές λύσεις.

Ο Τραμπ δεν θα βάλει σε διακινδύνευση στρατηγικές επιλογές του αστικού μπλοκ στις ΗΠΑ. Είναι βαθιά συστημικός. Αποδυναμώνεται επίσης η εκδοχή ενός legacy speech από τον Ομπάμα στην Αθήνα σε μερικές μέρες και μια πριμοδότηση της ελληνικής υπόθεσης για το χρέος, όπως αυτός ήθελε.

Ο λαϊκισμός του εθνοκεντρισμού είναι η άλλη όψη του λαϊκισμού του ευρωρεαλισμού της γερμανικής ηγεμονίας. Οι λαοί ασφυκτιούν αλλά τα νέα σχήματα δεν έχουν επινοηθεί. Η ασφαλής αγκαλιά των εθνικών αναδιπλώσεων είναι σήμερα αυτή που γιγαντώνεται. Παλιοί και νέοι παίχτες πρέπει σοβαρά να ξανανιώσουν τον παλμό και τη γενική τάση του κόσμου. Μπείτε και σε κάνα ταξί.

Περισσότερα από το VICE

Aπό Πρωταθλητής του Muay Thai, Πολεμιστής του ISIS: Η Ζωή και ο Θάνατος του Valdet Gashi

Άνθρωποι που Έχουν Σκοτώσει Μιλούν για το Συναίσθημα να Αφαιρείς μια Ζωή

Ο Καλλιτέχνης που Μετατρέπει σε Σκίτσα Φωτογραφίες με Πέη